Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya

    6. කුණ්‌ඩලියසුත්‌තං

    6. Kuṇḍaliyasuttaṃ

    187. එකං සමයං භගවා සාකෙතෙ විහරති අඤ්‌ජනවනෙ මිගදායෙ. අථ ඛො කුණ්‌ඩලියො පරිබ්‌බාජකො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො කුණ්‌ඩලියො පරිබ්‌බාජකො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අහමස්‌මි, භො ගොතම, ආරාමනිස්‌සයී 1 පරිසාවචරො. තස්‌ස මය්‌හං, භො ගොතම, පච්‌ඡාභත්‌තං භුත්‌තපාතරාසස්‌ස අයමාචාරො 2 හොති – ආරාමෙන ආරාමං උය්‍යානෙන උය්‍යානං අනුචඞ්‌කමාමි අනුවිචරාමි. සො තත්‌ථ පස්‌සාමි එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණෙ ඉතිවාදප්‌පමොක්‌ඛානිසංසඤ්‌චෙව කථං කථෙන්‌තෙ උපාරම්‌භානිසංසඤ්‌ච – ‘භවං පන ගොතමො කිමානිසංසො විහරතී’’’ති? ‘‘විජ්‌ජාවිමුත්‌තිඵලානිසංසො ඛො, කුණ්‌ඩලිය, තථාගතො විහරතී’’ති.

    187. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sākete viharati añjanavane migadāye. Atha kho kuṇḍaliyo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho kuṇḍaliyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahamasmi, bho gotama, ārāmanissayī 3 parisāvacaro. Tassa mayhaṃ, bho gotama, pacchābhattaṃ bhuttapātarāsassa ayamācāro 4 hoti – ārāmena ārāmaṃ uyyānena uyyānaṃ anucaṅkamāmi anuvicarāmi. So tattha passāmi eke samaṇabrāhmaṇe itivādappamokkhānisaṃsañceva kathaṃ kathente upārambhānisaṃsañca – ‘bhavaṃ pana gotamo kimānisaṃso viharatī’’’ti? ‘‘Vijjāvimuttiphalānisaṃso kho, kuṇḍaliya, tathāgato viharatī’’ti.

    ‘‘කතමෙ පන, භො ගොතම, ධම්‌මා භාවිතා බහුලීකතා විජ්‌ජාවිමුත්‌තිං පරිපූරෙන්‌තී’’ති? ‘‘සත්‌ත ඛො, කුණ්‌ඩලිය, බොජ්‌ඣඞ්‌ගා භාවිතා බහුලීකතා විජ්‌ජාවිමුත්‌තිං පරිපූරෙන්‌තී’’ති. ‘‘කතමෙ පන, භො ගොතම, ධම්‌මා භාවිතා බහුලීකතා සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ පරිපූරෙන්‌තී’’ති? ‘‘චත්‌තාරො ඛො, කුණ්‌ඩලිය, සතිපට්‌ඨානා භාවිතා බහුලීකතා සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ පරිපූරෙන්‌තී’’ති . ‘‘කතමෙ පන, භො ගොතම, ධම්‌මා භාවිතා, බහුලීකතා චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ පරිපූරෙන්‌තී’’ති? ‘‘තීණි ඛො, කුණ්‌ඩලිය, සුචරිතානි භාවිතානි බහුලීකතානි චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ පරිපූරෙන්‌තී’’ති. ‘‘කතමෙ පන, භො ගොතම, ධම්‌මා භාවිතා බහුලීකතා තීණි සුචරිතානි පරිපූරෙන්‌තී’’ති? ‘‘ඉන්‌ද්‍රියසංවරො ඛො, කුණ්‌ඩලිය, භාවිතො බහුලීකතො තීණි සුචරිතානි පරිපූරෙතී’’ති.

    ‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti? ‘‘Satta kho, kuṇḍaliya, bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti. ‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrentī’’ti? ‘‘Cattāro kho, kuṇḍaliya, satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrentī’’ti . ‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā, bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūrentī’’ti? ‘‘Tīṇi kho, kuṇḍaliya, sucaritāni bhāvitāni bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrentī’’ti. ‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā bahulīkatā tīṇi sucaritāni paripūrentī’’ti? ‘‘Indriyasaṃvaro kho, kuṇḍaliya, bhāvito bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūretī’’ti.

    ‘‘කථං භාවිතො ච, කුණ්‌ඩලිය, ඉන්‌ද්‍රියසංවරො කථං බහුලීකතො තීණි සුචරිතානි පරිපූරෙතීති? ඉධ, කුණ්‌ඩලිය, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා මනාපං නාභිජ්‌ඣති නාභිහංසති, න රාගං ජනෙති. තස්‌ස ඨිතො ච කායො හොති, ඨිතං චිත්‌තං අජ්‌ඣත්‌තං සුසණ්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං. චක්‌ඛුනා ඛො පනෙව රූපං දිස්‌වා අමනාපං න මඞ්‌කු හොති අප්‌පතිට්‌ඨිතචිත්‌තො අදීනමානසො අබ්‍යාපන්‌නචෙතසො. තස්‌ස ඨිතො ච කායො හොති ඨිතං චිත්‌තං අජ්‌ඣත්‌තං සුසණ්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං.

    ‘‘Kathaṃ bhāvito ca, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaro kathaṃ bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūretīti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā manāpaṃ nābhijjhati nābhihaṃsati, na rāgaṃ janeti. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. Cakkhunā kho paneva rūpaṃ disvā amanāpaṃ na maṅku hoti appatiṭṭhitacitto adīnamānaso abyāpannacetaso. Tassa ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ.

    ‘‘පුන චපරං, කුණ්‌ඩලිය, භික්‌ඛු සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය මනාපං නාභිජ්‌ඣති නාභිහංසති, න රාගං ජනෙති. තස්‌ස ඨිතො ච කායො හොති, ඨිතං චිත්‌තං අජ්‌ඣත්‌තං සුසණ්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං. මනසා ඛො පනෙව ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය අමනාපං න මඞ්‌කු හොති අප්‌පතිට්‌ඨිතචිත්‌තො අදීනමානසො අබ්‍යාපන්‌නචෙතසො. තස්‌ස ඨිතො ච කායො හොති, ඨිතං චිත්‌තං අජ්‌ඣත්‌තං සුසණ්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං.

    ‘‘Puna caparaṃ, kuṇḍaliya, bhikkhu sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya manāpaṃ nābhijjhati nābhihaṃsati, na rāgaṃ janeti. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya amanāpaṃ na maṅku hoti appatiṭṭhitacitto adīnamānaso abyāpannacetaso. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ.

    ‘‘යතො ඛො, කුණ්‌ඩලිය, භික්‌ඛුනො චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා මනාපාමනාපෙසු රූපෙසු ඨිතො ච කායො හොති, ඨිතං චිත්‌තං අජ්‌ඣත්‌තං සුසණ්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා…පෙ.… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය මනාපාමනාපෙසු ධම්‌මෙසු ඨිතො ච කායො හොති, ඨිතං චිත්‌තං අජ්‌ඣත්‌තං සුසණ්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං . එවං භාවිතො ඛො, කුණ්‌ඩලිය, ඉන්‌ද්‍රියසංවරො එවං බහුලීකතො තීණි සුචරිතානි පරිපූරෙති.

    ‘‘Yato kho, kuṇḍaliya, bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā manāpāmanāpesu rūpesu ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya manāpāmanāpesu dhammesu ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ . Evaṃ bhāvito kho, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaro evaṃ bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūreti.

    ‘‘කථං භාවිතානි ච, කුණ්‌ඩලිය, තීණි සුචරිතානි කථං බහුලීකතානි චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ පරිපූරෙන්‌ති? ඉධ, කුණ්‌ඩලිය, භික්‌ඛු කායදුච්‌චරිතං පහාය කායසුචරිතං භාවෙති, වචීදුච්‌චරිතං පහාය වචීසුචරිතං භාවෙති, මනොදුච්‌චරිතං පහාය මනොසුචරිතං භාවෙති. එවං භාවිතානි ඛො, කුණ්‌ඩලිය, තීණි සුචරිතානි එවං බහුලීකතානි චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ පරිපූරෙන්‌ති.

    ‘‘Kathaṃ bhāvitāni ca, kuṇḍaliya, tīṇi sucaritāni kathaṃ bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti. Evaṃ bhāvitāni kho, kuṇḍaliya, tīṇi sucaritāni evaṃ bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti.

    ‘‘කථං භාවිතා ච, කුණ්‌ඩලිය, චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා කථං බහුලීකතා සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ පරිපූරෙන්‌ති? ඉධ, කුණ්‌ඩලිය, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං; වෙදනාසු…පෙ.… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. එවං භාවිතා ඛො, කුණ්‌ඩලිය, චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා එවං බහුලීකතා සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ පරිපූරෙන්‌ති.

    ‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, kuṇḍaliya, cattāro satipaṭṭhānā kathaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ bhāvitā kho, kuṇḍaliya, cattāro satipaṭṭhānā evaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti.

    ‘‘කථං භාවිතා ච, කුණ්‌ඩලිය, සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගා කථං බහුලීකතා විජ්‌ජාවිමුත්‌තිං පරිපූරෙන්‌ති? ඉධ, කුණ්‌ඩලිය, භික්‌ඛු සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති විවෙකනිස්‌සිතං විරාගනිස්‌සිතං නිරොධනිස්‌සිතං වොස්‌සග්‌ගපරිණාමිං…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති විවෙකනිස්‌සිතං විරාගනිස්‌සිතං නිරොධනිස්‌සිතං වොස්‌සග්‌ගපරිණාමිං. එවං භාවිතා ඛො, කුණ්‌ඩලිය, සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගා එවං බහුලීකතා විජ්‌ජාවිමුත්‌තිං පරිපූරෙන්‌තී’’ති.

    ‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, kuṇḍaliya, satta bojjhaṅgā kathaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ…pe… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Evaṃ bhāvitā kho, kuṇḍaliya, satta bojjhaṅgā evaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti.

    එවං වුත්‌තෙ කුණ්‌ඩලියො පරිබ්‌බාජකො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම, අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම! සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය, චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තීති; එවමෙව භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං භවන්‌තං ගොතමං සරණං ගච්‌ඡාමි ධම්‌මඤ්‌ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති. ඡට්‌ඨං.

    Evaṃ vutte kuṇḍaliyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. ආරාමනිසාදී (සී.), ආරාමනියාදී (ස්‍යා.)
    2. අයමාහාරො (ස්‍යා. ක.)
    3. ārāmanisādī (sī.), ārāmaniyādī (syā.)
    4. ayamāhāro (syā. ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 6-7. කුණ්‌ඩලියසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 6-7. කුණ්‌ඩලියසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact