Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
൩. കുരുങ്ഗവഗ്ഗോ
3. Kuruṅgavaggo
[൨൧] ൧. കുരുങ്ഗമിഗജാതകവണ്ണനാ
[21] 1. Kuruṅgamigajātakavaṇṇanā
ഞാതമേതം കുരുങ്ഗസ്സാതി ഇദം സത്ഥാ വേളുവനേ വിഹരന്തോ ദേവദത്തം ആരബ്ഭ കഥേസി. ഏകസ്മിഞ്ഹി സമയേ ധമ്മസഭായം സന്നിപതിതാ ഭിക്ഖൂ ‘‘ആവുസോ ദേവദത്തോ തഥാഗതസ്സ ഘാതനത്ഥായ ധനുഗ്ഗഹേ പയോജേസി, സിലം പവിജ്ഝി, ധനപാലം വിസ്സജ്ജേസി, സബ്ബഥാപി ദസബലസ്സ വധായ പരിസക്കതീ’’തി ദേവദത്തസ്സ അവണ്ണം കഥേന്താ നിസീദിംസു. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ പഞ്ഞത്താസനേ നിസിന്നോ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛി. ഭന്തേ, ദേവദത്തോ തുമ്ഹാകം വധായ പരിസക്കതീതി തസ്സ അഗുണകഥായ സന്നിസിന്നാമ്ഹാതി. സത്ഥാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ദേവദത്തോ ഇദാനേവ മമ വധായ പരിസക്കതി, പുബ്ബേപി മമ വധായ പരിസക്കിയേവ, ന ച പന മം വധിതും അസക്ഖീ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.
Ñātametaṃkuruṅgassāti idaṃ satthā veḷuvane viharanto devadattaṃ ārabbha kathesi. Ekasmiñhi samaye dhammasabhāyaṃ sannipatitā bhikkhū ‘‘āvuso devadatto tathāgatassa ghātanatthāya dhanuggahe payojesi, silaṃ pavijjhi, dhanapālaṃ vissajjesi, sabbathāpi dasabalassa vadhāya parisakkatī’’ti devadattassa avaṇṇaṃ kathentā nisīdiṃsu. Satthā āgantvā paññattāsane nisinno ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchi. Bhante, devadatto tumhākaṃ vadhāya parisakkatīti tassa aguṇakathāya sannisinnāmhāti. Satthā ‘‘na, bhikkhave, devadatto idāneva mama vadhāya parisakkati, pubbepi mama vadhāya parisakkiyeva, na ca pana maṃ vadhituṃ asakkhī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ കുരുങ്ഗമിഗോ ഹുത്വാ ഏകസ്മിം അരഞ്ഞായതനേ ഫലാനി ഖാദന്തോ വസതി. സോ ഏകസ്മിം കാലേ ഫലസമ്പന്നേ സേപണ്ണിരുക്ഖേ സേപണ്ണിഫലാനി ഖാദതി. അഥേകോ ഗാമവാസീ അട്ടകലുദ്ദകോ ഫലരുക്ഖമൂലേസു മിഗാനം പദാനി ഉപധാരേത്വാ ഉപരിരുക്ഖേ അട്ടകം ബന്ധിത്വാ തത്ഥ നിസീദിത്വാ ഫലാനി ഖാദിതും ആഗതാഗതേ മിഗേ സത്തിയാ വിജ്ഝിത്വാ തേസം മംസം വിക്കിണന്തോ ജീവികം കപ്പേതി. സോ ഏകദിവസം തസ്മിം രുക്ഖമൂലേ ബോധിസത്തസ്സ പദവളഞ്ജം ദിസ്വാ തസ്മിം സേപണ്ണിരുക്ഖേ അട്ടകം ബന്ധിത്വാ പാതോവ ഭുഞ്ജിത്വാ സത്തിം ആദായ വനം പവിസിത്വാ തം രുക്ഖം ആരുഹിത്വാ അട്ടകേ നിസീദി. ബോധിസത്തോപി പാതോവ വസനട്ഠാനാ നിക്ഖമിത്വാ ‘‘സേപണ്ണിഫലാനി ഖാദിസ്സാമീ’’തി ആഗമ്മ തം രുക്ഖമൂലം സഹസാവ അപവിസിത്വാ ‘‘കദാചി അട്ടകലുദ്ദകാ രുക്ഖേസു അട്ടകം ബന്ധന്തി, അത്ഥി നു ഖോ ഏവരൂപോ ഉപദ്ദവോ’’തി പരിഗ്ഗണ്ഹന്തോ ബാഹിരതോവ അട്ഠാസി.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kuruṅgamigo hutvā ekasmiṃ araññāyatane phalāni khādanto vasati. So ekasmiṃ kāle phalasampanne sepaṇṇirukkhe sepaṇṇiphalāni khādati. Atheko gāmavāsī aṭṭakaluddako phalarukkhamūlesu migānaṃ padāni upadhāretvā uparirukkhe aṭṭakaṃ bandhitvā tattha nisīditvā phalāni khādituṃ āgatāgate mige sattiyā vijjhitvā tesaṃ maṃsaṃ vikkiṇanto jīvikaṃ kappeti. So ekadivasaṃ tasmiṃ rukkhamūle bodhisattassa padavaḷañjaṃ disvā tasmiṃ sepaṇṇirukkhe aṭṭakaṃ bandhitvā pātova bhuñjitvā sattiṃ ādāya vanaṃ pavisitvā taṃ rukkhaṃ āruhitvā aṭṭake nisīdi. Bodhisattopi pātova vasanaṭṭhānā nikkhamitvā ‘‘sepaṇṇiphalāni khādissāmī’’ti āgamma taṃ rukkhamūlaṃ sahasāva apavisitvā ‘‘kadāci aṭṭakaluddakā rukkhesu aṭṭakaṃ bandhanti, atthi nu kho evarūpo upaddavo’’ti pariggaṇhanto bāhiratova aṭṭhāsi.
ലുദ്ദകോപി ബോധിസത്തസ്സ അനാഗമനഭാവം ഞത്വാ അട്ടകേ നിസിന്നോവ സേപണ്ണിഫലാനി ഖിപിത്വാ ഖിപിത്വാ തസ്സ പുരതോ പാതേസി. ബോധിസത്തോ ‘‘ഇമാനി ഫലാനി ആഗന്ത്വാ മയ്ഹം പുരതോ പതന്തി, അത്ഥി നു ഖോ ഉപരി ലുദ്ദകോ’’തി പുനപ്പുനം ഉല്ലോകേന്തോ ലുദ്ദകം ദിസ്വാ അപസ്സന്തോ വിയ ഹുത്വാ ‘‘അമ്ഭോ, രുക്ഖ-പുബ്ബേ ത്വം ഓലമ്ബകം ചാരേന്തോ വിയ ഉജുകമേവ ഫലാനി പാതേസി, അജ്ജ പന തേ രുക്ഖധമ്മോ പരിച്ചത്തോ, ഏവം തയാ രുക്ഖധമ്മേ പരിച്ചത്തേ അഹമ്പി അഞ്ഞം രുക്ഖമൂലം ഉപസങ്കമിത്വാ മയ്ഹം ആഹാരം പരിയേസിസ്സാമീ’’തി വത്വാ ഇമം ഗാഥമാഹ –
Luddakopi bodhisattassa anāgamanabhāvaṃ ñatvā aṭṭake nisinnova sepaṇṇiphalāni khipitvā khipitvā tassa purato pātesi. Bodhisatto ‘‘imāni phalāni āgantvā mayhaṃ purato patanti, atthi nu kho upari luddako’’ti punappunaṃ ullokento luddakaṃ disvā apassanto viya hutvā ‘‘ambho, rukkha-pubbe tvaṃ olambakaṃ cārento viya ujukameva phalāni pātesi, ajja pana te rukkhadhammo pariccatto, evaṃ tayā rukkhadhamme pariccatte ahampi aññaṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkamitvā mayhaṃ āhāraṃ pariyesissāmī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –
൨൧.
21.
‘‘ഞാതമേതം കുരുങ്ഗസ്സ, യം ത്വം സേപണ്ണി സേയ്യസി;
‘‘Ñātametaṃ kuruṅgassa, yaṃ tvaṃ sepaṇṇi seyyasi;
അഞ്ഞം സേപണ്ണി ഗച്ഛാമി, ന മേ തേ രുച്ചതേ ഫല’’ന്തി.
Aññaṃ sepaṇṇi gacchāmi, na me te ruccate phala’’nti.
തത്ഥ ഞാതന്തി പാകടം ജാതം. ഏതന്തി ഇദം. കുരുങ്ഗസ്സാതി കുരുങ്ഗമിഗസ്സ. യം ത്വം സേപണ്ണി സേയ്യസീതി യം ത്വം അമ്ഭോ സേപണ്ണിരുക്ഖ പുരതോ ഫലാനി പാതയമാനോ സേയ്യസി വിസേയ്യസി വിസിണ്ണഫലോ ഹോസി, തം സബ്ബം കുരുങ്ഗമിഗസ്സ പാകടം ജാതം. ന മേ തേ രുച്ചതേ ഫലന്തി ഏവം ഫലം ദദമാനായ ന മേ തവ ഫലം രുച്ചതി, തിട്ഠ ത്വം, അഹം അഞ്ഞത്ഥ ഗച്ഛിസ്സാമീതി അഗമാസി.
Tattha ñātanti pākaṭaṃ jātaṃ. Etanti idaṃ. Kuruṅgassāti kuruṅgamigassa. Yaṃ tvaṃ sepaṇṇi seyyasīti yaṃ tvaṃ ambho sepaṇṇirukkha purato phalāni pātayamāno seyyasi viseyyasi visiṇṇaphalo hosi, taṃ sabbaṃ kuruṅgamigassa pākaṭaṃ jātaṃ. Na me te ruccate phalanti evaṃ phalaṃ dadamānāya na me tava phalaṃ ruccati, tiṭṭha tvaṃ, ahaṃ aññattha gacchissāmīti agamāsi.
അഥസ്സ ലുദ്ദകോ അട്ടകേ നിസിന്നോവ സത്തിം ഖിപിത്വാ ‘‘ഗച്ഛ, വിരദ്ധോ ദാനിമ്ഹി ത’’ന്തി ആഹ. ബോധിസത്തോ നിവത്തിത്വാ ഠിതോ ആഹ ‘‘അമ്ഭോ പുരിസ, ഇദാനീസി കിഞ്ചാപി മം വിരദ്ധോ, അട്ഠ പന മഹാനിരയേ സോളസഉസ്സദനിരയേ പഞ്ചവിധബന്ധനാദീനി ച കമ്മകാരണാനി അവിരദ്ധോയേവാസീ’’തി. ഏവഞ്ച പന വത്വാ പലായിത്വാ യഥാരുചിം ഗതോ, ലുദ്ദോപി ഓതരിത്വാ യഥാരുചിം ഗതോ.
Athassa luddako aṭṭake nisinnova sattiṃ khipitvā ‘‘gaccha, viraddho dānimhi ta’’nti āha. Bodhisatto nivattitvā ṭhito āha ‘‘ambho purisa, idānīsi kiñcāpi maṃ viraddho, aṭṭha pana mahāniraye soḷasaussadaniraye pañcavidhabandhanādīni ca kammakāraṇāni aviraddhoyevāsī’’ti. Evañca pana vatvā palāyitvā yathāruciṃ gato, luddopi otaritvā yathāruciṃ gato.
സത്ഥാപി ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ദേവദത്തോ ഇദാനേവ മമ വധായ പരിസക്കതി, പുബ്ബേപി പരിസക്കിയേവ, ന ച പന മം വധിതും അസക്ഖീ’’തി ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ അനുസന്ധിം ഘടേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ അട്ടകലുദ്ദകോ ദേവദത്തോ അഹോസി, കുരുങ്ഗമിഗോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthāpi ‘‘na, bhikkhave, devadatto idāneva mama vadhāya parisakkati, pubbepi parisakkiyeva, na ca pana maṃ vadhituṃ asakkhī’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā aṭṭakaluddako devadatto ahosi, kuruṅgamigo pana ahameva ahosi’’nti.
കുരുങ്ഗമിഗജാതകവണ്ണനാ പഠമാ.
Kuruṅgamigajātakavaṇṇanā paṭhamā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൨൧. കുരുങ്ഗമിഗജാതകം • 21. Kuruṅgamigajātakaṃ