Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi

    ២០. សត្តតិនិបាតោ

    20. Sattatinipāto

    ៥៣១. កុសជាតកំ (១)

    531. Kusajātakaṃ (1)

    ១.

    1.

    ‘‘ឥទំ តេ រដ្ឋំ សធនំ សយោគ្គំ, សកាយុរំ សព្ពកាមូបបន្នំ;

    ‘‘Idaṃ te raṭṭhaṃ sadhanaṃ sayoggaṃ, sakāyuraṃ sabbakāmūpapannaṃ;

    ឥទំ តេ រជ្ជំ 1 អនុសាស អម្ម, គច្ឆាមហំ យត្ថ បិយា បភាវតី’’។

    Idaṃ te rajjaṃ 2 anusāsa amma, gacchāmahaṃ yattha piyā pabhāvatī’’.

    ២.

    2.

    ‘‘អនុជ្ជុភូតេន ហរំ មហន្តំ, ទិវា ច រត្តោ ច និសីថកាលេ 3;

    ‘‘Anujjubhūtena haraṃ mahantaṃ, divā ca ratto ca nisīthakāle 4;

    បដិគច្ឆ ត្វំ ខិប្បំ កុសាវតិំ កុស 5, និច្ឆាមិ ទុព្ពណ្ណមហំ វសន្តំ’’។

    Paṭigaccha tvaṃ khippaṃ kusāvatiṃ kusa 6, nicchāmi dubbaṇṇamahaṃ vasantaṃ’’.

    ៣.

    3.

    ‘‘នាហំ គមិស្សាមិ ឥតោ កុសាវតិំ, បភាវតី វណ្ណបលោភិតោ តវ;

    ‘‘Nāhaṃ gamissāmi ito kusāvatiṃ, pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava;

    រមាមិ មទ្ទស្ស និកេតរម្មេ, ហិត្វាន រដ្ឋំ តវ ទស្សនេ រតោ។

    Ramāmi maddassa niketaramme, hitvāna raṭṭhaṃ tava dassane rato.

    ៤.

    4.

    ‘‘បភាវតី វណ្ណបលោភិតោ តវ, សម្មូឡ្ហរូបោ វិចរាមិ មេទិនិំ 7;

    ‘‘Pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava, sammūḷharūpo vicarāmi mediniṃ 8;

    ទិសំ ន ជានាមិ កុតោម្ហិ អាគតោ, តយម្ហិ មត្តោ មិគមន្ទលោចនេ។

    Disaṃ na jānāmi kutomhi āgato, tayamhi matto migamandalocane.

    ៥.

    5.

    ‘‘សុវណ្ណចីរវសនេ, ជាតរូបសុមេខលេ;

    ‘‘Suvaṇṇacīravasane, jātarūpasumekhale;

    សុស្សោណិ តវ កាមា ហិ 9, នាហំ រជ្ជេន មត្ថិកោ’’។

    Sussoṇi tava kāmā hi 10, nāhaṃ rajjena matthiko’’.

    ៦.

    6.

    ‘‘អព្ភូតិ 11 តស្ស ភោ ហោតិ, យោ អនិច្ឆន្តមិច្ឆតិ;

    ‘‘Abbhūti 12 tassa bho hoti, yo anicchantamicchati;

    អកាមំ រាជ កាមេសិ 13, អកន្តំ កន្តុ 14 មិច្ឆសិ’’។

    Akāmaṃ rāja kāmesi 15, akantaṃ kantu 16 micchasi’’.

    ៧.

    7.

    ‘‘អកាមំ វា សកាមំ វា, យោ នរោ លភតេ បិយំ;

    ‘‘Akāmaṃ vā sakāmaṃ vā, yo naro labhate piyaṃ;

    លាភមេត្ថ បសំសាម, អលាភោ តត្ថ បាបកោ’’។

    Lābhamettha pasaṃsāma, alābho tattha pāpako’’.

    ៨.

    8.

    ‘‘បាសាណសារំ ខណសិ, កណិការស្ស ទារុនា;

    ‘‘Pāsāṇasāraṃ khaṇasi, kaṇikārassa dārunā;

    វាតំ ជាលេន ពាធេសិ, យោ អនិច្ឆន្តមិច្ឆសិ’’។

    Vātaṃ jālena bādhesi, yo anicchantamicchasi’’.

    ៩.

    9.

    ‘‘បាសាណោ នូន តេ ហទយេ, ឱហិតោ មុទុលក្ខណេ;

    ‘‘Pāsāṇo nūna te hadaye, ohito mudulakkhaṇe;

    យោ តេ សាតំ ន វិន្ទាមិ, តិរោជនបទាគតោ។

    Yo te sātaṃ na vindāmi, tirojanapadāgato.

    ១០.

    10.

    ‘‘យទា មំ ភកុដិំ 17 កត្វា, រាជបុត្តី ឧទិក្ខតិ 18;

    ‘‘Yadā maṃ bhakuṭiṃ 19 katvā, rājaputtī udikkhati 20;

    អាឡារិកោ តទា ហោមិ, រញ្ញោ មទ្ទស្សន្តេបុរេ 21។

    Āḷāriko tadā homi, rañño maddassantepure 22.

    ១១.

    11.

    ‘‘យទា ឧម្ហយមានា មំ, រាជបុត្តី ឧទិក្ខតិ 23;

    ‘‘Yadā umhayamānā maṃ, rājaputtī udikkhati 24;

    នាឡារិកោ តទា ហោមិ, រាជា ហោមិ តទា កុសោ’’។

    Nāḷāriko tadā homi, rājā homi tadā kuso’’.

    ១២.

    12.

    ‘‘សចេ ហិ វចនំ សច្ចំ, នេមិត្តានំ ភវិស្សតិ;

    ‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, nemittānaṃ bhavissati;

    នេវ មេ ត្វំ បតី អស្ស, កាមំ ឆិន្ទន្តុ សត្តធា’’។

    Neva me tvaṃ patī assa, kāmaṃ chindantu sattadhā’’.

    ១៣.

    13.

    ‘‘សចេ ហិ វចនំ សច្ចំ, អញ្ញេសំ យទិ វា មមំ;

    ‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, aññesaṃ yadi vā mamaṃ;

    នេវ តុយ្ហំ បតី អត្ថិ, អញ្ញោ សីហស្សរា កុសា’’។

    Neva tuyhaṃ patī atthi, añño sīhassarā kusā’’.

    ១៤.

    14.

    ‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    សចេ មំ នាគនាសូរូ, ឱលោកេយ្យ បភាវតី។

    Sace maṃ nāganāsūrū, olokeyya pabhāvatī.

    ១៥.

    15.

    ‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    សចេ មំ នាគនាសូរូ, អាលបេយ្យ បភាវតី។

    Sace maṃ nāganāsūrū, ālapeyya pabhāvatī.

    ១៦.

    16.

    ‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    សចេ មំ នាគនាសូរូ, ឧម្ហាយេយ្យ បភាវតី។

    Sace maṃ nāganāsūrū, umhāyeyya pabhāvatī.

    ១៧.

    17.

    ‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    សចេ មំ នាគនាសូរូ, បម្ហាយេយ្យ បភាវតី។

    Sace maṃ nāganāsūrū, pamhāyeyya pabhāvatī.

    ១៨.

    18.

    ‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    សចេ មេ នាគនាសូរូ, បាណីហិ ឧបសម្ផុសេ’’។

    Sace me nāganāsūrū, pāṇīhi upasamphuse’’.

    ១៩.

    19.

    ‘‘ន ហិ នូនាយំ រាជបុត្តី, កុសេ សាតម្បិ វិន្ទតិ;

    ‘‘Na hi nūnāyaṃ rājaputtī, kuse sātampi vindati;

    អាឡារិកេ ភតេ បោសេ, វេតនេន អនត្ថិកេ’’។

    Āḷārike bhate pose, vetanena anatthike’’.

    ២០.

    20.

    ‘‘ន ហិ នូនាយំ សា 25 ខុជ្ជា, លភតិ ជិវ្ហាយ ឆេទនំ;

    ‘‘Na hi nūnāyaṃ sā 26 khujjā, labhati jivhāya chedanaṃ;

    សុនិសិតេន សត្ថេន, ឯវំ ទុព្ភាសិតំ ភណំ’’។

    Sunisitena satthena, evaṃ dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ’’.

    ២១.

    21.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    មហាយសោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Mahāyasoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២២.

    22.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    មហទ្ធនោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Mahaddhanoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២៣.

    23.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    មហព្ពលោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Mahabbaloti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២៤.

    24.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    មហារដ្ឋោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Mahāraṭṭhoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២៥.

    25.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    មហារាជាតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Mahārājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២៦.

    26.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    សីហស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Sīhassaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២៧.

    27.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    វគ្គុស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Vaggussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២៨.

    28.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    ពិន្ទុស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Bindussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ២៩.

    29.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    មញ្ជុស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Mañjussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ៣០.

    30.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    មធុស្សរោតិ 27 កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Madhussaroti 28 katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ៣១.

    31.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    សតសិប្បោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Satasippoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ៣២.

    32.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    ខត្តិយោតិបិ កត្វាន 29, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។

    Khattiyotipi katvāna 30, karassu rucire piyaṃ.

    ៣៣.

    33.

    ‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    កុសរាជាតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ’’។

    Kusarājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ’’.

    ៣៤.

    34.

    ‘‘ឯតេ នាគា ឧបត្ថទ្ធា, សព្ពេ តិដ្ឋន្តិ វម្មិតា 31;

    ‘‘Ete nāgā upatthaddhā, sabbe tiṭṭhanti vammitā 32;

    បុរា មទ្ទន្តិ បាការំ, អានេន្តេតំ បភាវតិំ’’។

    Purā maddanti pākāraṃ, ānentetaṃ pabhāvatiṃ’’.

    ៣៥.

    35.

    ‘‘សត្ត ពិលេ 33 ករិត្វាន, អហមេតំ បភាវតិំ;

    ‘‘Satta bile 34 karitvāna, ahametaṃ pabhāvatiṃ;

    ខត្តិយានំ បទស្សាមិ, យេ មំ ហន្តុំ ឥធាគតា’’។

    Khattiyānaṃ padassāmi, ye maṃ hantuṃ idhāgatā’’.

    ៣៦.

    36.

    ‘‘អវុដ្ឋហិ រាជបុត្តី, សាមា កោសេយ្យវាសិនី;

    ‘‘Avuṭṭhahi rājaputtī, sāmā koseyyavāsinī;

    អស្សុបុណ្ណេហិ នេត្តេហិ, ទាសីគណបុរក្ខតា’’។

    Assupuṇṇehi nettehi, dāsīgaṇapurakkhatā’’.

    ៣៧.

    37.

    ‘‘តំ នូន កក្កូបនិសេវិតំ មុខំ, អាទាសទន្តាថរុបច្ចវេក្ខិតំ;

    ‘‘Taṃ nūna kakkūpanisevitaṃ mukhaṃ, ādāsadantātharupaccavekkhitaṃ;

    សុភំ សុនេត្តំ វិរជំ អនង្គណំ, ឆុទ្ធំ វនេ ឋស្សតិ ខត្តិយេហិ។

    Subhaṃ sunettaṃ virajaṃ anaṅgaṇaṃ, chuddhaṃ vane ṭhassati khattiyehi.

    ៣៨.

    38.

    ‘‘តេ នូន មេ អសិតេ វេល្លិតគ្គេ, កេសេ មុទូ ចន្ទនសារលិត្តេ;

    ‘‘Te nūna me asite vellitagge, kese mudū candanasāralitte;

    សមាកុលេ សីវថិកាយ មជ្ឈេ, បាទេហិ គិជ្ឈា បរិកឌ្ឍិស្សន្តិ 35។

    Samākule sīvathikāya majjhe, pādehi gijjhā parikaḍḍhissanti 36.

    ៣៩.

    39.

    ‘‘តា នូន មេ តម្ពនខា សុលោមា, ពាហា មុទូ ចន្ទនសារលិត្តា;

    ‘‘Tā nūna me tambanakhā sulomā, bāhā mudū candanasāralittā;

    ឆិន្នា វនេ ឧជ្ឈិតា ខត្តិយេហិ, គយ្ហ ធង្កោ 37 គច្ឆតិ យេន កាមំ។

    Chinnā vane ujjhitā khattiyehi, gayha dhaṅko 38 gacchati yena kāmaṃ.

    ៤០.

    40.

    ‘‘តេ នូន តាលូបនិភេ អលម្ពេ, និសេវិតេ កាសិកចន្ទនេន;

    ‘‘Te nūna tālūpanibhe alambe, nisevite kāsikacandanena;

    ថនេសុ មេ លម្ពិស្សតិ 39 សិង្គាលោ 40, មាតូវ បុត្តោ តរុណោ តនូជោ។

    Thanesu me lambissati 41 siṅgālo 42, mātūva putto taruṇo tanūjo.

    ៤១.

    41.

    ‘‘តំ នូន សោណិំ បុថុលំ សុកោដ្ដិតំ, និសេវិតំ កញ្ចនមេខលាហិ;

    ‘‘Taṃ nūna soṇiṃ puthulaṃ sukoṭṭitaṃ, nisevitaṃ kañcanamekhalāhi;

    ឆិន្នំ វនេ ខត្តិយេហី អវត្ថំ, សិង្គាលសង្ឃា បរិកឌ្ឍិស្សន្តិ 43។

    Chinnaṃ vane khattiyehī avatthaṃ, siṅgālasaṅghā parikaḍḍhissanti 44.

    ៤២.

    42.

    ‘‘សោណា ធង្កា 45 សិង្គាលា ច, យេ ចញ្ញេ សន្តិ ទាឋិនោ;

    ‘‘Soṇā dhaṅkā 46 siṅgālā ca, ye caññe santi dāṭhino;

    អជរា នូន ហេស្សន្តិ, ភក្ខយិត្វា បភាវតិំ។

    Ajarā nūna hessanti, bhakkhayitvā pabhāvatiṃ.

    ៤៣.

    43.

    ‘‘សចេ មំសានិ ហរិំសុ, ខត្តិយា ទូរគាមិនោ;

    ‘‘Sace maṃsāni hariṃsu, khattiyā dūragāmino;

    អដ្ឋីនិ អម្ម យាចិត្វា, អនុបថេ ទហាថ នំ។

    Aṭṭhīni amma yācitvā, anupathe dahātha naṃ.

    ៤៤.

    44.

    ‘‘ខេត្តានិ អម្ម ការេត្វា, កណិការេត្ថ រោបយ 47;

    ‘‘Khettāni amma kāretvā, kaṇikārettha ropaya 48;

    យទា តេ បុប្ផិតា អស្សុ, ហេមន្តានំ ហិមច្ចយេ;

    Yadā te pupphitā assu, hemantānaṃ himaccaye;

    សរេយ្យាថ មមំ 49 អម្ម, ឯវំវណ្ណា បភាវតី’’។

    Sareyyātha mamaṃ 50 amma, evaṃvaṇṇā pabhāvatī’’.

    ៤៥.

    45.

    ‘‘តស្សា មាតា ឧទដ្ឋាសិ, ខត្តិយា ទេវវណ្ណិនី;

    ‘‘Tassā mātā udaṭṭhāsi, khattiyā devavaṇṇinī;

    ទិស្វា អសិញ្ច សូនញ្ច, រញ្ញោ មទ្ទស្សន្តេបុរេ’’។

    Disvā asiñca sūnañca, rañño maddassantepure’’.

    ៤៦.

    46.

    ‘‘ឥមិនា នូន អសិនា, សុសញ្ញំ តនុមជ្ឈិមំ;

    ‘‘Iminā nūna asinā, susaññaṃ tanumajjhimaṃ;

    ធីតរំ មទ្ទ 51 ហន្ត្វាន, ខត្តិយានំ បទស្សសិ’’ 52។

    Dhītaraṃ madda 53 hantvāna, khattiyānaṃ padassasi’’ 54.

    ៤៧.

    47.

    ‘‘ន មេ អកាសិ វចនំ, អត្ថកាមាយ បុត្តិកេ;

    ‘‘Na me akāsi vacanaṃ, atthakāmāya puttike;

    សាជ្ជ លោហិតសញ្ឆន្នា, គច្ឆសិ 55 យមសាធនំ។

    Sājja lohitasañchannā, gacchasi 56 yamasādhanaṃ.

    ៤៨.

    48.

    ‘‘ឯវមាបជ្ជតី បោសោ, បាបិយញ្ច និគច្ឆតិ;

    ‘‘Evamāpajjatī poso, pāpiyañca nigacchati;

    យោ វេ ហិតានំ វចនំ, ន ករោតិ 57 អត្ថទស្សិនំ។

    Yo ve hitānaṃ vacanaṃ, na karoti 58 atthadassinaṃ.

    ៤៩.

    49.

    ‘‘សចេ ច អជ្ជ 59 ធារេសិ 60, កុមារំ ចារុទស្សនំ;

    ‘‘Sace ca ajja 61 dhāresi 62, kumāraṃ cārudassanaṃ;

    កុសេន ជាតំ ខត្តិយំ, សុវណ្ណមណិមេខលំ;

    Kusena jātaṃ khattiyaṃ, suvaṇṇamaṇimekhalaṃ;

    បូជិតំ 63 ញាតិសង្ឃេហិ, ន គច្ឆសិ 64 យមក្ខយំ។

    Pūjitaṃ 65 ñātisaṅghehi, na gacchasi 66 yamakkhayaṃ.

    ៥០.

    50.

    ‘‘យត្ថស្សុ ភេរី នទតិ, កុញ្ជរោ ច និកូជតិ 67;

    ‘‘Yatthassu bherī nadati, kuñjaro ca nikūjati 68;

    ខត្តិយានំ កុលេ ភទ្ទេ, កិំ នុ សុខតរំ តតោ។

    Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.

    ៥១.

    51.

    ‘‘អស្សោ ច សិសតិ 69 ទ្វារេ, កុមារោ ឧបរោទតិ;

    ‘‘Asso ca sisati 70 dvāre, kumāro uparodati;

    ខត្តិយានំ កុលេ ភទ្ទេ, កិំ នុ សុខតរំ តតោ។

    Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.

    ៥២.

    52.

    ‘‘មយូរកោញ្ចាភិរុទេ, កោកិលាភិនិកូជិតេ;

    ‘‘Mayūrakoñcābhirude, kokilābhinikūjite;

    ខត្តិយានំ កុលេ ភទ្ទេ, កិំ នុ សុខតរំ តតោ’’។

    Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato’’.

    ៥៣.

    53.

    ‘‘កហំ នុ សោ សត្តុមទ្ទនោ, បររដ្ឋប្បមទ្ទនោ;

    ‘‘Kahaṃ nu so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;

    កុសោ សោឡារបញ្ញាណោ, យោ នោ ទុក្ខា បមោចយេ’’។

    Kuso soḷārapaññāṇo, yo no dukkhā pamocaye’’.

    ៥៤.

    54.

    ‘‘ឥធេវ សោ សត្តុមទ្ទនោ, បររដ្ឋប្បមទ្ទនោ;

    ‘‘Idheva so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;

    កុសោ សោឡារបញ្ញាណោ, យោ តេ សព្ពេ វធិស្សតិ’’ 71។

    Kuso soḷārapaññāṇo, yo te sabbe vadhissati’’ 72.

    ៥៥.

    55.

    ‘‘ឧម្មត្តិកា នុ ភណសិ, អន្ធពាលា បភាសសិ 73;

    ‘‘Ummattikā nu bhaṇasi, andhabālā pabhāsasi 74;

    កុសោ ចេ អាគតោ អស្ស, កិំ ន 75 ជានេមុ តំ មយំ’’។

    Kuso ce āgato assa, kiṃ na 76 jānemu taṃ mayaṃ’’.

    ៥៦.

    56.

    ‘‘ឯសោ អាឡារិកោ បោសោ, កុមារីបុរមន្តរេ;

    ‘‘Eso āḷāriko poso, kumārīpuramantare;

    ទឡ្ហំ កត្វាន សំវេល្លិំ, កុម្ភិំ ធោវតិ ឱណតោ’’។

    Daḷhaṃ katvāna saṃvelliṃ, kumbhiṃ dhovati oṇato’’.

    ៥៧.

    57.

    ‘‘វេណី ត្វមសិ ចណ្ឌាលី, អទូសិ កុលគន្ធិនី;

    ‘‘Veṇī tvamasi caṇḍālī, adūsi kulagandhinī;

    កថំ មទ្ទកុលេ ជាតា, ទាសំ កយិរាសិ កាមុកំ’’។

    Kathaṃ maddakule jātā, dāsaṃ kayirāsi kāmukaṃ’’.

    ៥៨.

    58.

    ‘‘នម្ហិ វេណី ន ចណ្ឌាលី, ន ចម្ហិ កុលគន្ធិនី;

    ‘‘Namhi veṇī na caṇḍālī, na camhi kulagandhinī;

    ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ’’។

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.

    ៥៩.

    59.

    ‘‘យោ ព្រាហ្មណសហស្សានិ, សទា ភោជេតិ វីសតិំ;

    ‘‘Yo brāhmaṇasahassāni, sadā bhojeti vīsatiṃ;

    ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ’’។

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.

    ៦០.

    60.

    ‘‘យស្ស នាគសហស្សានិ, សទា យោជេន្តិ វីសតិំ;

    ‘‘Yassa nāgasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ។

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.

    ៦១.

    61.

    ‘‘យស្ស អស្សសហស្សានិ, សទា យោជេន្តិ វីសតិំ;

    ‘‘Yassa assasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ។

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.

    ៦២.

    62.

    ‘‘យស្ស រថសហស្សានិ, សទា យោជេន្តិ វីសតិំ;

    ‘‘Yassa rathasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ។

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.

    77 (‘‘យស្ស ឧសភសហស្សានិ, សទា យោជេន្តិ វីសតិំ;

    78 (‘‘Yassa usabhasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ) 79។

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi) 80.

    ៦៣.

    63.

    ‘‘យស្ស ធេនុសហស្សានិ, សទា ទុហន្តិ វីសតិំ 81;

    ‘‘Yassa dhenusahassāni, sadā duhanti vīsatiṃ 82;

    ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ’’។

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.

    ៦៤.

    64.

    ‘‘តគ្ឃ តេ ទុក្កដំ ពាលេ, យំ ខត្តិយំ មហព្ពលំ;

    ‘‘Taggha te dukkaṭaṃ bāle, yaṃ khattiyaṃ mahabbalaṃ;

    នាគំ មណ្ឌូកវណ្ណេន, ន នំ 83 អក្ខាសិធាគតំ’’ 84។

    Nāgaṃ maṇḍūkavaṇṇena, na naṃ 85 akkhāsidhāgataṃ’’ 86.

    ៦៥.

    65.

    ‘‘អបរាធំ មហារាជ, ត្វំ នោ ខម រថេសភ;

    ‘‘Aparādhaṃ mahārāja, tvaṃ no khama rathesabha;

    យំ តំ អញ្ញាតវេសេន, នាញ្ញាសិម្ហា ឥធាគតំ’’។

    Yaṃ taṃ aññātavesena, nāññāsimhā idhāgataṃ’’.

    ៦៦.

    66.

    ‘‘មាទិសស្ស ន តំ ឆន្នំ, យោហំ អាឡារិកោ ភវេ;

    ‘‘Mādisassa na taṃ channaṃ, yohaṃ āḷāriko bhave;

    ត្វញ្ញេវ មេ បសីទស្សុ, នត្ថិ តេ ទេវ ទុក្កដំ’’។

    Tvaññeva me pasīdassu, natthi te deva dukkaṭaṃ’’.

    ៦៧.

    67.

    ‘‘គច្ឆ ពាលេ ខមាបេហិ, កុសរាជំ មហព្ពលំ;

    ‘‘Gaccha bāle khamāpehi, kusarājaṃ mahabbalaṃ;

    ខមាបិតោ កុសោ រាជា 87, សោ តេ ទស្សតិ ជីវិតំ’’។

    Khamāpito kuso rājā 88, so te dassati jīvitaṃ’’.

    ៦៨.

    68.

    ‘‘បិតុស្ស វចនំ សុត្វា, ទេវវណ្ណី បភាវតី;

    ‘‘Pitussa vacanaṃ sutvā, devavaṇṇī pabhāvatī;

    សិរសា អគ្គហី បាទេ, កុសរាជំ មហព្ពលំ’’។

    Sirasā aggahī pāde, kusarājaṃ mahabbalaṃ’’.

    ៦៩.

    69.

    ‘‘យាមា រត្យោ អតិក្កន្តា, តាមា ទេវ តយា វិនា;

    ‘‘Yāmā ratyo atikkantā, tāmā deva tayā vinā;

    វន្ទេ តេ សិរសា បាទេ, មា មេ កុជ្ឈំ រថេសភ។

    Vande te sirasā pāde, mā me kujjhaṃ rathesabha.

    ៧០.

    70.

    ‘‘សព្ពំ 89 តេ បដិជានាមិ, មហារាជ សុណោហិ មេ;

    ‘‘Sabbaṃ 90 te paṭijānāmi, mahārāja suṇohi me;

    ន ចាបិ អប្បិយំ តុយ្ហំ, ករេយ្យាមិ អហំ បុន។

    Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.

    ៧១.

    71.

    ‘‘ឯវំ ចេ យាចមានាយ, វចនំ មេ ន កាហសិ;

    ‘‘Evaṃ ce yācamānāya, vacanaṃ me na kāhasi;

    ឥទានិ មំ តាតោ ហន្ត្វា, ខត្តិយានំ បទស្សតិ’’។

    Idāni maṃ tāto hantvā, khattiyānaṃ padassati’’.

    ៧២.

    72.

    ‘‘ឯវំ តេ យាចមានាយ, កិំ ន កាហាមិ តេ វចោ;

    ‘‘Evaṃ te yācamānāya, kiṃ na kāhāmi te vaco;

    វិកុទ្ធោ ត្យស្មិ កល្យាណិ, មា ត្វំ ភាយិ បភាវតិ។

    Vikuddho tyasmi kalyāṇi, mā tvaṃ bhāyi pabhāvati.

    ៧៣.

    73.

    ‘‘សព្ពំ តេ បដិជានាមិ, រាជបុត្តិ សុណោហិ មេ;

    ‘‘Sabbaṃ te paṭijānāmi, rājaputti suṇohi me;

    ន ចាបិ អប្បិយំ តុយ្ហំ, ករេយ្យាមិ អហំ បុន។

    Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.

    ៧៤.

    74.

    ‘‘តវ កាមា ហិ សុស្សោណិ, បហុ 91 ទុក្ខំ តិតិក្ខិសំ 92;

    ‘‘Tava kāmā hi sussoṇi, pahu 93 dukkhaṃ titikkhisaṃ 94;

    ពហុំ មទ្ទកុលំ ហន្ត្វា, នយិតុំ តំ បភាវតិ’’។

    Bahuṃ maddakulaṃ hantvā, nayituṃ taṃ pabhāvati’’.

    ៧៥.

    75.

    ‘‘យោជយន្តុ រថេ អស្សេ, នានាចិត្តេ សមាហិតេ;

    ‘‘Yojayantu rathe asse, nānācitte samāhite;

    អថ ទក្ខថ មេ វេគំ, វិធមន្តស្ស 95 សត្តវោ’’។

    Atha dakkhatha me vegaṃ, vidhamantassa 96 sattavo’’.

    ៧៦.

    76.

    ‘‘តញ្ច តត្ថ ឧទិក្ខិំសុ, រញ្ញោ មទ្ទស្សន្តេបុរេ;

    ‘‘Tañca tattha udikkhiṃsu, rañño maddassantepure;

    វិជម្ភមានំ សីហំវ, ផោដេន្តំ ទិគុណំ ភុជំ។

    Vijambhamānaṃ sīhaṃva, phoṭentaṃ diguṇaṃ bhujaṃ.

    ៧៧.

    77.

    ‘‘ហត្ថិក្ខន្ធញ្ច អារុយ្ហ, អារោបេត្វា បភាវតិំ;

    ‘‘Hatthikkhandhañca āruyha, āropetvā pabhāvatiṃ;

    សង្គាមំ ឱតរិត្វាន, សីហនាទំ នទី កុសោ។

    Saṅgāmaṃ otaritvāna, sīhanādaṃ nadī kuso.

    ៧៨.

    78.

    ‘‘តស្ស តំ នទតោ សុត្វា, សីហស្សេវិតរេ មិគា;

    ‘‘Tassa taṃ nadato sutvā, sīhassevitare migā;

    ខត្តិយា វិបលាយិំសុ, កុសសទ្ទភយដ្ដិតា 97។

    Khattiyā vipalāyiṃsu, kusasaddabhayaṭṭitā 98.

    ៧៩.

    79.

    ‘‘ហត្ថារោហា អនីកដ្ឋា, រថិកា បត្តិការកា;

    ‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;

    អញ្ញមញ្ញស្ស ឆិន្ទន្តិ, កុសសទ្ទភយដ្ដិតា។

    Aññamaññassa chindanti, kusasaddabhayaṭṭitā.

    ៨០.

    80.

    ‘‘តស្មិំ សង្គាមសីសស្មិំ, បស្សិត្វា ហដ្ឋ 99 មានសោ;

    ‘‘Tasmiṃ saṅgāmasīsasmiṃ, passitvā haṭṭha 100 mānaso;

    កុសស្ស រញ្ញោ ទេវិន្ទោ, អទា វេរោចនំ មណិំ។

    Kusassa rañño devindo, adā verocanaṃ maṇiṃ.

    ៨១.

    81.

    ‘‘សោ តំ វិជិត្វា សង្គាមំ, លទ្ធា វេរោចនំ មណិំ;

    ‘‘So taṃ vijitvā saṅgāmaṃ, laddhā verocanaṃ maṇiṃ;

    ហត្ថិក្ខន្ធគតោ រាជា, បាវេក្ខិ នគរំ បុរំ។

    Hatthikkhandhagato rājā, pāvekkhi nagaraṃ puraṃ.

    ៨២.

    82.

    ‘‘ជីវគ្គាហំ 101 គហេត្វាន, ពន្ធិត្វា សត្ត ខត្តិយេ;

    ‘‘Jīvaggāhaṃ 102 gahetvāna, bandhitvā satta khattiye;

    សសុរស្សុបនាមេសិ, ឥមេ តេ ទេវ សត្តវោ។

    Sasurassupanāmesi, ime te deva sattavo.

    ៨៣.

    83.

    ‘‘សព្ពេវ តេ វសំ គតា, អមិត្តា វិហតា តវ;

    ‘‘Sabbeva te vasaṃ gatā, amittā vihatā tava;

    កាមំ ករោហិ តេ តយា, មុញ្ច វា តេ ហនស្សុ វា’’។

    Kāmaṃ karohi te tayā, muñca vā te hanassu vā’’.

    ៨៤.

    84.

    ‘‘តុយ្ហេវ សត្តវោ ឯតេ, ន ហិ តេ មយ្ហ សត្តវោ;

    ‘‘Tuyheva sattavo ete, na hi te mayha sattavo;

    ត្វញ្ញេវ នោ មហារាជ, មុញ្ច វា តេ ហនស្សុ វា’’។

    Tvaññeva no mahārāja, muñca vā te hanassu vā’’.

    ៨៥.

    85.

    ‘‘ឥមា តេ ធីតរោ សត្ត, ទេវកញ្ញូបមា សុភា;

    ‘‘Imā te dhītaro satta, devakaññūpamā subhā;

    ទទាហិ នេសំ ឯកេកំ, ហោន្តុ ជាមាតរោ តវ’’។

    Dadāhi nesaṃ ekekaṃ, hontu jāmātaro tava’’.

    ៨៦.

    86.

    ‘‘អម្ហាកញ្ចេវ តាសញ្ច, ត្វំ នោ សព្ពេសមិស្សរោ;

    ‘‘Amhākañceva tāsañca, tvaṃ no sabbesamissaro;

    ត្វញ្ញេវ នោ មហារាជ, ទេហិ នេសំ យទិច្ឆសិ’’។

    Tvaññeva no mahārāja, dehi nesaṃ yadicchasi’’.

    ៨៧.

    87.

    ‘‘ឯកមេកស្ស ឯកេកំ, អទា សីហស្សរោ កុសោ;

    ‘‘Ekamekassa ekekaṃ, adā sīhassaro kuso;

    ខត្តិយានំ តទា តេសំ, រញ្ញោ មទ្ទស្ស ធីតរោ។

    Khattiyānaṃ tadā tesaṃ, rañño maddassa dhītaro.

    ៨៨.

    88.

    ‘‘បីណិតា តេន លាភេន, តុដ្ឋា សីហស្សរេ កុសេ;

    ‘‘Pīṇitā tena lābhena, tuṭṭhā sīhassare kuse;

    សករដ្ឋានិ បាយិំសុ, ខត្តិយា សត្ត តាវទេ។

    Sakaraṭṭhāni pāyiṃsu, khattiyā satta tāvade.

    ៨៩.

    89.

    ‘‘បភាវតិញ្ច អាទាយ, មណិំ វេរោចនំ សុភំ 103;

    ‘‘Pabhāvatiñca ādāya, maṇiṃ verocanaṃ subhaṃ 104;

    កុសាវតិំ កុសោ រាជា, អគមាសិ មហព្ពលោ។

    Kusāvatiṃ kuso rājā, agamāsi mahabbalo.

    ៩០.

    90.

    ‘‘ត្យស្សុ ឯករថេ យន្តា, បវិសន្តា កុសាវតិំ;

    ‘‘Tyassu ekarathe yantā, pavisantā kusāvatiṃ;

    សមានា វណ្ណរូបេន, នាញ្ញមញ្ញាតិរោចិសុំ 105។

    Samānā vaṇṇarūpena, nāññamaññātirocisuṃ 106.

    ៩១.

    91.

    ‘‘មាតា បុត្តេន សង្គច្ឆិ 107, ឧភយោ ច ជយម្បតី;

    ‘‘Mātā puttena saṅgacchi 108, ubhayo ca jayampatī;

    សមគ្គា តេ តទា អាសុំ, ផីតំ ធរណិមាវសុ’’ន្តិ។

    Samaggā te tadā āsuṃ, phītaṃ dharaṇimāvasu’’nti.

    កុសជាតកំ បឋមំ។

    Kusajātakaṃ paṭhamaṃ.




    Next: ៥៣២. សោណនន្ទជាតកំ • 532. Soṇanandajātakaṃ




    Footnotes:
    1. រដ្ឋំ (ក.)
    2. raṭṭhaṃ (ka.)
    3. និសីទ កាលេ (ក.)
    4. nisīda kāle (ka.)
    5. កុសាវតិំ (ស្យា. ក.)
    6. kusāvatiṃ (syā. ka.)
    7. មេទនិំ (ស្យា. ក.)
    8. medaniṃ (syā. ka.)
    9. កាមេហិ (សី. ស្យា. បី.)
    10. kāmehi (sī. syā. pī.)
    11. អព្ភូ ហិ (សី.), អភូតិ (ស្យា.), អព្ភុ ហិ (បី.)
    12. abbhū hi (sī.), abhūti (syā.), abbhu hi (pī.)
    13. កាមេហិ (សី. បី.)
    14. អកន្តោ កន្ត (សី. ស្យា. បី.)
    15. kāmehi (sī. pī.)
    16. akanto kanta (sī. syā. pī.)
    17. ភូកុដិំ (សី. បី.)
    18. រាជបុត្តិ ឧទិក្ខសិ (សី. បី.)
    19. bhūkuṭiṃ (sī. pī.)
    20. rājaputti udikkhasi (sī. pī.)
    21. មទ្ទស្ស ថីបុរេ (សី. បី.) ឯវមុបរិបិ
    22. maddassa thīpure (sī. pī.) evamuparipi
    23. រាជបុត្តិ ឧទិក្ខសិ (សី. បី.)
    24. rājaputti udikkhasi (sī. pī.)
    25. នូន អយំ (សី. ស្យា.)
    26. nūna ayaṃ (sī. syā.)
    27. មធុរស្សរោតិ (សី.)
    28. madhurassaroti (sī.)
    29. ករិត្វាន (សី.)
    30. karitvāna (sī.)
    31. វម្មិកា (ស្យា.)
    32. vammikā (syā.)
    33. ខណ្ឌេ (សី. បី.)
    34. khaṇḍe (sī. pī.)
    35. បរិកឌ្ឍយន្តិ (សី. ស្យា. បី.)
    36. parikaḍḍhayanti (sī. syā. pī.)
    37. វកោ (បី.)
    38. vako (pī.)
    39. លម្ពហីតិ (បី.)
    40. សិគាលោ (សី. ស្យា. បី.)
    41. lambahīti (pī.)
    42. sigālo (sī. syā. pī.)
    43. គយ្ហា វកោ គច្ឆតិ យេនកាមំ (បី.)
    44. gayhā vako gacchati yenakāmaṃ (pī.)
    45. វកា (បី.)
    46. vakā (pī.)
    47. រោបយេ (ក.)
    48. ropaye (ka.)
    49. មម (បី.)
    50. mama (pī.)
    51. មម (សី.), មទ្ទោ (បី.)
    52. បទស្សតិ (បី. ក.)
    53. mama (sī.), maddo (pī.)
    54. padassati (pī. ka.)
    55. គញ្ឆិសិ (សី. បី.)
    56. gañchisi (sī. pī.)
    57. ន ករំ (សី.)
    58. na karaṃ (sī.)
    59. ត្វំ អម្ម (សី.)
    60. វារេសិ (បី.)
    61. tvaṃ amma (sī.)
    62. vāresi (pī.)
    63. បូជិតា (បី.)
    64. គញ្ឆិសិ (សី. បី.)
    65. pūjitā (pī.)
    66. gañchisi (sī. pī.)
    67. និកុញ្ជតិ (បី.)
    68. nikuñjati (pī.)
    69. អស្សោ ហសិសតិ (សី.), អស្សោ ហសិយតិ (ស្យា.), អស្សោ ច សិំសតិ (បី.)
    70. asso hasisati (sī.), asso hasiyati (syā.), asso ca siṃsati (pī.)
    71. យោ នោ ទុក្ខា បមោចយេ (សី.), សោ នោ សព្ពេ វធិស្សតិ (បី.)
    72. yo no dukkhā pamocaye (sī.), so no sabbe vadhissati (pī.)
    73. អាទុ ពាលាវ ភាសសិ (សី. បី.)
    74. ādu bālāva bhāsasi (sī. pī.)
    75. កិន្នុ (ស្យា. ក.)
    76. kinnu (syā. ka.)
    77. ( ) អយំ គាថា សី. បី. បោត្ថកេសុយេវ ទិស្សតិ
    78. ( ) ayaṃ gāthā sī. pī. potthakesuyeva dissati
    79. ( ) អយំ គាថា សី. បី. បោត្ថកេសុយេវ ទិស្សតិ
    80. ( ) ayaṃ gāthā sī. pī. potthakesuyeva dissati
    81. ទុយ្ហន្តិ វីសតិ (សី. បី.)
    82. duyhanti vīsati (sī. pī.)
    83. ន តំ (សី. បី.)
    84. អក្ខាសិ អាគតំ (សី.)
    85. na taṃ (sī. pī.)
    86. akkhāsi āgataṃ (sī.)
    87. កុសរាជា (សព្ពត្ថ)
    88. kusarājā (sabbattha)
    89. សច្ចំ (សី. ស្យា. បី.)
    90. saccaṃ (sī. syā. pī.)
    91. ពហុ (ស្យា.), ពហូ (បី.), ពហុំ (ក.)
    92. តិតិក្ខិស្សំ (សី. បី.)
    93. bahu (syā.), bahū (pī.), bahuṃ (ka.)
    94. titikkhissaṃ (sī. pī.)
    95. វិធមេន្តស្ស (សព្ពត្ថ)
    96. vidhamentassa (sabbattha)
    97. កុសសទ្ទភយដ្ឋិតា (បី.)
    98. kusasaddabhayaṭṭhitā (pī.)
    99. តុដ្ឋ (សី.)
    100. tuṭṭha (sī.)
    101. ជីវគាហំ (សី. បី.)
    102. jīvagāhaṃ (sī. pī.)
    103. តទា (បី.)
    104. tadā (pī.)
    105. នាញ្ញមញ្ញមតិរោចយុំ (សី.)
    106. nāññamaññamatirocayuṃ (sī.)
    107. សង្គញ្ឆិ (សី. ស្យា. បី.)
    108. saṅgañchi (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ខុទ្ទកនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā / [៥៣១] ១. កុសជាតកវណ្ណនា • [531] 1. Kusajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact