Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi

    ൨൦. സത്തതിനിപാതോ

    20. Sattatinipāto

    ൫൩൧. കുസജാതകം (൧)

    531. Kusajātakaṃ (1)

    .

    1.

    ‘‘ഇദം തേ രട്ഠം സധനം സയോഗ്ഗം, സകായുരം സബ്ബകാമൂപപന്നം;

    ‘‘Idaṃ te raṭṭhaṃ sadhanaṃ sayoggaṃ, sakāyuraṃ sabbakāmūpapannaṃ;

    ഇദം തേ രജ്ജം 1 അനുസാസ അമ്മ, ഗച്ഛാമഹം യത്ഥ പിയാ പഭാവതീ’’.

    Idaṃ te rajjaṃ 2 anusāsa amma, gacchāmahaṃ yattha piyā pabhāvatī’’.

    .

    2.

    ‘‘അനുജ്ജുഭൂതേന ഹരം മഹന്തം, ദിവാ ച രത്തോ ച നിസീഥകാലേ 3;

    ‘‘Anujjubhūtena haraṃ mahantaṃ, divā ca ratto ca nisīthakāle 4;

    പടിഗച്ഛ ത്വം ഖിപ്പം കുസാവതിം കുസ 5, നിച്ഛാമി ദുബ്ബണ്ണമഹം വസന്തം’’.

    Paṭigaccha tvaṃ khippaṃ kusāvatiṃ kusa 6, nicchāmi dubbaṇṇamahaṃ vasantaṃ’’.

    .

    3.

    ‘‘നാഹം ഗമിസ്സാമി ഇതോ കുസാവതിം, പഭാവതീ വണ്ണപലോഭിതോ തവ;

    ‘‘Nāhaṃ gamissāmi ito kusāvatiṃ, pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava;

    രമാമി മദ്ദസ്സ നികേതരമ്മേ, ഹിത്വാന രട്ഠം തവ ദസ്സനേ രതോ.

    Ramāmi maddassa niketaramme, hitvāna raṭṭhaṃ tava dassane rato.

    .

    4.

    ‘‘പഭാവതീ വണ്ണപലോഭിതോ തവ, സമ്മൂള്ഹരൂപോ വിചരാമി മേദിനിം 7;

    ‘‘Pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava, sammūḷharūpo vicarāmi mediniṃ 8;

    ദിസം ന ജാനാമി കുതോമ്ഹി ആഗതോ, തയമ്ഹി മത്തോ മിഗമന്ദലോചനേ.

    Disaṃ na jānāmi kutomhi āgato, tayamhi matto migamandalocane.

    .

    5.

    ‘‘സുവണ്ണചീരവസനേ, ജാതരൂപസുമേഖലേ;

    ‘‘Suvaṇṇacīravasane, jātarūpasumekhale;

    സുസ്സോണി തവ കാമാ ഹി 9, നാഹം രജ്ജേന മത്ഥികോ’’.

    Sussoṇi tava kāmā hi 10, nāhaṃ rajjena matthiko’’.

    .

    6.

    ‘‘അബ്ഭൂതി 11 തസ്സ ഭോ ഹോതി, യോ അനിച്ഛന്തമിച്ഛതി;

    ‘‘Abbhūti 12 tassa bho hoti, yo anicchantamicchati;

    അകാമം രാജ കാമേസി 13, അകന്തം കന്തു 14 മിച്ഛസി’’.

    Akāmaṃ rāja kāmesi 15, akantaṃ kantu 16 micchasi’’.

    .

    7.

    ‘‘അകാമം വാ സകാമം വാ, യോ നരോ ലഭതേ പിയം;

    ‘‘Akāmaṃ vā sakāmaṃ vā, yo naro labhate piyaṃ;

    ലാഭമേത്ഥ പസംസാമ, അലാഭോ തത്ഥ പാപകോ’’.

    Lābhamettha pasaṃsāma, alābho tattha pāpako’’.

    .

    8.

    ‘‘പാസാണസാരം ഖണസി, കണികാരസ്സ ദാരുനാ;

    ‘‘Pāsāṇasāraṃ khaṇasi, kaṇikārassa dārunā;

    വാതം ജാലേന ബാധേസി, യോ അനിച്ഛന്തമിച്ഛസി’’.

    Vātaṃ jālena bādhesi, yo anicchantamicchasi’’.

    .

    9.

    ‘‘പാസാണോ നൂന തേ ഹദയേ, ഓഹിതോ മുദുലക്ഖണേ;

    ‘‘Pāsāṇo nūna te hadaye, ohito mudulakkhaṇe;

    യോ തേ സാതം ന വിന്ദാമി, തിരോജനപദാഗതോ.

    Yo te sātaṃ na vindāmi, tirojanapadāgato.

    ൧൦.

    10.

    ‘‘യദാ മം ഭകുടിം 17 കത്വാ, രാജപുത്തീ ഉദിക്ഖതി 18;

    ‘‘Yadā maṃ bhakuṭiṃ 19 katvā, rājaputtī udikkhati 20;

    ആളാരികോ തദാ ഹോമി, രഞ്ഞോ മദ്ദസ്സന്തേപുരേ 21.

    Āḷāriko tadā homi, rañño maddassantepure 22.

    ൧൧.

    11.

    ‘‘യദാ ഉമ്ഹയമാനാ മം, രാജപുത്തീ ഉദിക്ഖതി 23;

    ‘‘Yadā umhayamānā maṃ, rājaputtī udikkhati 24;

    നാളാരികോ തദാ ഹോമി, രാജാ ഹോമി തദാ കുസോ’’.

    Nāḷāriko tadā homi, rājā homi tadā kuso’’.

    ൧൨.

    12.

    ‘‘സചേ ഹി വചനം സച്ചം, നേമിത്താനം ഭവിസ്സതി;

    ‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, nemittānaṃ bhavissati;

    നേവ മേ ത്വം പതീ അസ്സ, കാമം ഛിന്ദന്തു സത്തധാ’’.

    Neva me tvaṃ patī assa, kāmaṃ chindantu sattadhā’’.

    ൧൩.

    13.

    ‘‘സചേ ഹി വചനം സച്ചം, അഞ്ഞേസം യദി വാ മമം;

    ‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, aññesaṃ yadi vā mamaṃ;

    നേവ തുയ്ഹം പതീ അത്ഥി, അഞ്ഞോ സീഹസ്സരാ കുസാ’’.

    Neva tuyhaṃ patī atthi, añño sīhassarā kusā’’.

    ൧൪.

    14.

    ‘‘നേക്ഖം ഗീവം തേ കാരേസ്സം, പത്വാ ഖുജ്ജേ കുസാവതിം;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    സചേ മം നാഗനാസൂരൂ, ഓലോകേയ്യ പഭാവതീ.

    Sace maṃ nāganāsūrū, olokeyya pabhāvatī.

    ൧൫.

    15.

    ‘‘നേക്ഖം ഗീവം തേ കാരേസ്സം, പത്വാ ഖുജ്ജേ കുസാവതിം;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    സചേ മം നാഗനാസൂരൂ, ആലപേയ്യ പഭാവതീ.

    Sace maṃ nāganāsūrū, ālapeyya pabhāvatī.

    ൧൬.

    16.

    ‘‘നേക്ഖം ഗീവം തേ കാരേസ്സം, പത്വാ ഖുജ്ജേ കുസാവതിം;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    സചേ മം നാഗനാസൂരൂ, ഉമ്ഹായേയ്യ പഭാവതീ.

    Sace maṃ nāganāsūrū, umhāyeyya pabhāvatī.

    ൧൭.

    17.

    ‘‘നേക്ഖം ഗീവം തേ കാരേസ്സം, പത്വാ ഖുജ്ജേ കുസാവതിം;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    സചേ മം നാഗനാസൂരൂ, പമ്ഹായേയ്യ പഭാവതീ.

    Sace maṃ nāganāsūrū, pamhāyeyya pabhāvatī.

    ൧൮.

    18.

    ‘‘നേക്ഖം ഗീവം തേ കാരേസ്സം, പത്വാ ഖുജ്ജേ കുസാവതിം;

    ‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;

    സചേ മേ നാഗനാസൂരൂ, പാണീഹി ഉപസമ്ഫുസേ’’.

    Sace me nāganāsūrū, pāṇīhi upasamphuse’’.

    ൧൯.

    19.

    ‘‘ന ഹി നൂനായം രാജപുത്തീ, കുസേ സാതമ്പി വിന്ദതി;

    ‘‘Na hi nūnāyaṃ rājaputtī, kuse sātampi vindati;

    ആളാരികേ ഭതേ പോസേ, വേതനേന അനത്ഥികേ’’.

    Āḷārike bhate pose, vetanena anatthike’’.

    ൨൦.

    20.

    ‘‘ന ഹി നൂനായം സാ 25 ഖുജ്ജാ, ലഭതി ജിവ്ഹായ ഛേദനം;

    ‘‘Na hi nūnāyaṃ sā 26 khujjā, labhati jivhāya chedanaṃ;

    സുനിസിതേന സത്ഥേന, ഏവം ദുബ്ഭാസിതം ഭണം’’.

    Sunisitena satthena, evaṃ dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ’’.

    ൨൧.

    21.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    മഹായസോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Mahāyasoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൨.

    22.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    മഹദ്ധനോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Mahaddhanoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൩.

    23.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    മഹബ്ബലോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Mahabbaloti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൪.

    24.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    മഹാരട്ഠോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Mahāraṭṭhoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൫.

    25.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    മഹാരാജാതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Mahārājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൬.

    26.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    സീഹസ്സരോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Sīhassaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൭.

    27.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    വഗ്ഗുസ്സരോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Vaggussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൮.

    28.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    ബിന്ദുസ്സരോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Bindussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൨൯.

    29.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    മഞ്ജുസ്സരോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Mañjussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൩൦.

    30.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    മധുസ്സരോതി 27 കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Madhussaroti 28 katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൩൧.

    31.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    സതസിപ്പോതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Satasippoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.

    ൩൨.

    32.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    ഖത്തിയോതിപി കത്വാന 29, കരസ്സു രുചിരേ പിയം.

    Khattiyotipi katvāna 30, karassu rucire piyaṃ.

    ൩൩.

    33.

    ‘‘മാ നം രൂപേന പാമേസി, ആരോഹേന പഭാവതി;

    ‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;

    കുസരാജാതി കത്വാന, കരസ്സു രുചിരേ പിയം’’.

    Kusarājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ’’.

    ൩൪.

    34.

    ‘‘ഏതേ നാഗാ ഉപത്ഥദ്ധാ, സബ്ബേ തിട്ഠന്തി വമ്മിതാ 31;

    ‘‘Ete nāgā upatthaddhā, sabbe tiṭṭhanti vammitā 32;

    പുരാ മദ്ദന്തി പാകാരം, ആനേന്തേതം പഭാവതിം’’.

    Purā maddanti pākāraṃ, ānentetaṃ pabhāvatiṃ’’.

    ൩൫.

    35.

    ‘‘സത്ത ബിലേ 33 കരിത്വാന, അഹമേതം പഭാവതിം;

    ‘‘Satta bile 34 karitvāna, ahametaṃ pabhāvatiṃ;

    ഖത്തിയാനം പദസ്സാമി, യേ മം ഹന്തും ഇധാഗതാ’’.

    Khattiyānaṃ padassāmi, ye maṃ hantuṃ idhāgatā’’.

    ൩൬.

    36.

    ‘‘അവുട്ഠഹി രാജപുത്തീ, സാമാ കോസേയ്യവാസിനീ;

    ‘‘Avuṭṭhahi rājaputtī, sāmā koseyyavāsinī;

    അസ്സുപുണ്ണേഹി നേത്തേഹി, ദാസീഗണപുരക്ഖതാ’’.

    Assupuṇṇehi nettehi, dāsīgaṇapurakkhatā’’.

    ൩൭.

    37.

    ‘‘തം നൂന കക്കൂപനിസേവിതം മുഖം, ആദാസദന്താഥരുപച്ചവേക്ഖിതം;

    ‘‘Taṃ nūna kakkūpanisevitaṃ mukhaṃ, ādāsadantātharupaccavekkhitaṃ;

    സുഭം സുനേത്തം വിരജം അനങ്ഗണം, ഛുദ്ധം വനേ ഠസ്സതി ഖത്തിയേഹി.

    Subhaṃ sunettaṃ virajaṃ anaṅgaṇaṃ, chuddhaṃ vane ṭhassati khattiyehi.

    ൩൮.

    38.

    ‘‘തേ നൂന മേ അസിതേ വേല്ലിതഗ്ഗേ, കേസേ മുദൂ ചന്ദനസാരലിത്തേ;

    ‘‘Te nūna me asite vellitagge, kese mudū candanasāralitte;

    സമാകുലേ സീവഥികായ മജ്ഝേ, പാദേഹി ഗിജ്ഝാ പരികഡ്ഢിസ്സന്തി 35.

    Samākule sīvathikāya majjhe, pādehi gijjhā parikaḍḍhissanti 36.

    ൩൯.

    39.

    ‘‘താ നൂന മേ തമ്ബനഖാ സുലോമാ, ബാഹാ മുദൂ ചന്ദനസാരലിത്താ;

    ‘‘Tā nūna me tambanakhā sulomā, bāhā mudū candanasāralittā;

    ഛിന്നാ വനേ ഉജ്ഝിതാ ഖത്തിയേഹി, ഗയ്ഹ ധങ്കോ 37 ഗച്ഛതി യേന കാമം.

    Chinnā vane ujjhitā khattiyehi, gayha dhaṅko 38 gacchati yena kāmaṃ.

    ൪൦.

    40.

    ‘‘തേ നൂന താലൂപനിഭേ അലമ്ബേ, നിസേവിതേ കാസികചന്ദനേന;

    ‘‘Te nūna tālūpanibhe alambe, nisevite kāsikacandanena;

    ഥനേസു മേ ലമ്ബിസ്സതി 39 സിങ്ഗാലോ 40, മാതൂവ പുത്തോ തരുണോ തനൂജോ.

    Thanesu me lambissati 41 siṅgālo 42, mātūva putto taruṇo tanūjo.

    ൪൧.

    41.

    ‘‘തം നൂന സോണിം പുഥുലം സുകോട്ടിതം, നിസേവിതം കഞ്ചനമേഖലാഹി;

    ‘‘Taṃ nūna soṇiṃ puthulaṃ sukoṭṭitaṃ, nisevitaṃ kañcanamekhalāhi;

    ഛിന്നം വനേ ഖത്തിയേഹീ അവത്ഥം, സിങ്ഗാലസങ്ഘാ പരികഡ്ഢിസ്സന്തി 43.

    Chinnaṃ vane khattiyehī avatthaṃ, siṅgālasaṅghā parikaḍḍhissanti 44.

    ൪൨.

    42.

    ‘‘സോണാ ധങ്കാ 45 സിങ്ഗാലാ ച, യേ ചഞ്ഞേ സന്തി ദാഠിനോ;

    ‘‘Soṇā dhaṅkā 46 siṅgālā ca, ye caññe santi dāṭhino;

    അജരാ നൂന ഹേസ്സന്തി, ഭക്ഖയിത്വാ പഭാവതിം.

    Ajarā nūna hessanti, bhakkhayitvā pabhāvatiṃ.

    ൪൩.

    43.

    ‘‘സചേ മംസാനി ഹരിംസു, ഖത്തിയാ ദൂരഗാമിനോ;

    ‘‘Sace maṃsāni hariṃsu, khattiyā dūragāmino;

    അട്ഠീനി അമ്മ യാചിത്വാ, അനുപഥേ ദഹാഥ നം.

    Aṭṭhīni amma yācitvā, anupathe dahātha naṃ.

    ൪൪.

    44.

    ‘‘ഖേത്താനി അമ്മ കാരേത്വാ, കണികാരേത്ഥ രോപയ 47;

    ‘‘Khettāni amma kāretvā, kaṇikārettha ropaya 48;

    യദാ തേ പുപ്ഫിതാ അസ്സു, ഹേമന്താനം ഹിമച്ചയേ;

    Yadā te pupphitā assu, hemantānaṃ himaccaye;

    സരേയ്യാഥ മമം 49 അമ്മ, ഏവംവണ്ണാ പഭാവതീ’’.

    Sareyyātha mamaṃ 50 amma, evaṃvaṇṇā pabhāvatī’’.

    ൪൫.

    45.

    ‘‘തസ്സാ മാതാ ഉദട്ഠാസി, ഖത്തിയാ ദേവവണ്ണിനീ;

    ‘‘Tassā mātā udaṭṭhāsi, khattiyā devavaṇṇinī;

    ദിസ്വാ അസിഞ്ച സൂനഞ്ച, രഞ്ഞോ മദ്ദസ്സന്തേപുരേ’’.

    Disvā asiñca sūnañca, rañño maddassantepure’’.

    ൪൬.

    46.

    ‘‘ഇമിനാ നൂന അസിനാ, സുസഞ്ഞം തനുമജ്ഝിമം;

    ‘‘Iminā nūna asinā, susaññaṃ tanumajjhimaṃ;

    ധീതരം മദ്ദ 51 ഹന്ത്വാന, ഖത്തിയാനം പദസ്സസി’’ 52.

    Dhītaraṃ madda 53 hantvāna, khattiyānaṃ padassasi’’ 54.

    ൪൭.

    47.

    ‘‘ന മേ അകാസി വചനം, അത്ഥകാമായ പുത്തികേ;

    ‘‘Na me akāsi vacanaṃ, atthakāmāya puttike;

    സാജ്ജ ലോഹിതസഞ്ഛന്നാ, ഗച്ഛസി 55 യമസാധനം.

    Sājja lohitasañchannā, gacchasi 56 yamasādhanaṃ.

    ൪൮.

    48.

    ‘‘ഏവമാപജ്ജതീ പോസോ, പാപിയഞ്ച നിഗച്ഛതി;

    ‘‘Evamāpajjatī poso, pāpiyañca nigacchati;

    യോ വേ ഹിതാനം വചനം, ന കരോതി 57 അത്ഥദസ്സിനം.

    Yo ve hitānaṃ vacanaṃ, na karoti 58 atthadassinaṃ.

    ൪൯.

    49.

    ‘‘സചേ ച അജ്ജ 59 ധാരേസി 60, കുമാരം ചാരുദസ്സനം;

    ‘‘Sace ca ajja 61 dhāresi 62, kumāraṃ cārudassanaṃ;

    കുസേന ജാതം ഖത്തിയം, സുവണ്ണമണിമേഖലം;

    Kusena jātaṃ khattiyaṃ, suvaṇṇamaṇimekhalaṃ;

    പൂജിതം 63 ഞാതിസങ്ഘേഹി, ന ഗച്ഛസി 64 യമക്ഖയം.

    Pūjitaṃ 65 ñātisaṅghehi, na gacchasi 66 yamakkhayaṃ.

    ൫൦.

    50.

    ‘‘യത്ഥസ്സു ഭേരീ നദതി, കുഞ്ജരോ ച നികൂജതി 67;

    ‘‘Yatthassu bherī nadati, kuñjaro ca nikūjati 68;

    ഖത്തിയാനം കുലേ ഭദ്ദേ, കിം നു സുഖതരം തതോ.

    Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.

    ൫൧.

    51.

    ‘‘അസ്സോ ച സിസതി 69 ദ്വാരേ, കുമാരോ ഉപരോദതി;

    ‘‘Asso ca sisati 70 dvāre, kumāro uparodati;

    ഖത്തിയാനം കുലേ ഭദ്ദേ, കിം നു സുഖതരം തതോ.

    Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.

    ൫൨.

    52.

    ‘‘മയൂരകോഞ്ചാഭിരുദേ, കോകിലാഭിനികൂജിതേ;

    ‘‘Mayūrakoñcābhirude, kokilābhinikūjite;

    ഖത്തിയാനം കുലേ ഭദ്ദേ, കിം നു സുഖതരം തതോ’’.

    Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato’’.

    ൫൩.

    53.

    ‘‘കഹം നു സോ സത്തുമദ്ദനോ, പരരട്ഠപ്പമദ്ദനോ;

    ‘‘Kahaṃ nu so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;

    കുസോ സോളാരപഞ്ഞാണോ, യോ നോ ദുക്ഖാ പമോചയേ’’.

    Kuso soḷārapaññāṇo, yo no dukkhā pamocaye’’.

    ൫൪.

    54.

    ‘‘ഇധേവ സോ സത്തുമദ്ദനോ, പരരട്ഠപ്പമദ്ദനോ;

    ‘‘Idheva so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;

    കുസോ സോളാരപഞ്ഞാണോ, യോ തേ സബ്ബേ വധിസ്സതി’’ 71.

    Kuso soḷārapaññāṇo, yo te sabbe vadhissati’’ 72.

    ൫൫.

    55.

    ‘‘ഉമ്മത്തികാ നു ഭണസി, അന്ധബാലാ പഭാസസി 73;

    ‘‘Ummattikā nu bhaṇasi, andhabālā pabhāsasi 74;

    കുസോ ചേ ആഗതോ അസ്സ, കിം ന 75 ജാനേമു തം മയം’’.

    Kuso ce āgato assa, kiṃ na 76 jānemu taṃ mayaṃ’’.

    ൫൬.

    56.

    ‘‘ഏസോ ആളാരികോ പോസോ, കുമാരീപുരമന്തരേ;

    ‘‘Eso āḷāriko poso, kumārīpuramantare;

    ദള്ഹം കത്വാന സംവേല്ലിം, കുമ്ഭിം ധോവതി ഓണതോ’’.

    Daḷhaṃ katvāna saṃvelliṃ, kumbhiṃ dhovati oṇato’’.

    ൫൭.

    57.

    ‘‘വേണീ ത്വമസി ചണ്ഡാലീ, അദൂസി കുലഗന്ധിനീ;

    ‘‘Veṇī tvamasi caṇḍālī, adūsi kulagandhinī;

    കഥം മദ്ദകുലേ ജാതാ, ദാസം കയിരാസി കാമുകം’’.

    Kathaṃ maddakule jātā, dāsaṃ kayirāsi kāmukaṃ’’.

    ൫൮.

    58.

    ‘‘നമ്ഹി വേണീ ന ചണ്ഡാലീ, ന ചമ്ഹി കുലഗന്ധിനീ;

    ‘‘Namhi veṇī na caṇḍālī, na camhi kulagandhinī;

    ഓക്കാകപുത്തോ ഭദ്ദന്തേ, ത്വം നു ദാസോതി മഞ്ഞസി’’.

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.

    ൫൯.

    59.

    ‘‘യോ ബ്രാഹ്മണസഹസ്സാനി, സദാ ഭോജേതി വീസതിം;

    ‘‘Yo brāhmaṇasahassāni, sadā bhojeti vīsatiṃ;

    ഓക്കാകപുത്തോ ഭദ്ദന്തേ, ത്വം നു ദാസോതി മഞ്ഞസി’’.

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.

    ൬൦.

    60.

    ‘‘യസ്സ നാഗസഹസ്സാനി, സദാ യോജേന്തി വീസതിം;

    ‘‘Yassa nāgasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ഓക്കാകപുത്തോ ഭദ്ദന്തേ, ത്വം നു ദാസോതി മഞ്ഞസി.

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.

    ൬൧.

    61.

    ‘‘യസ്സ അസ്സസഹസ്സാനി, സദാ യോജേന്തി വീസതിം;

    ‘‘Yassa assasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ഓക്കാകപുത്തോ ഭദ്ദന്തേ, ത്വം നു ദാസോതി മഞ്ഞസി.

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.

    ൬൨.

    62.

    ‘‘യസ്സ രഥസഹസ്സാനി, സദാ യോജേന്തി വീസതിം;

    ‘‘Yassa rathasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ഓക്കാകപുത്തോ ഭദ്ദന്തേ, ത്വം നു ദാസോതി മഞ്ഞസി.

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.

    77 (‘‘യസ്സ ഉസഭസഹസ്സാനി, സദാ യോജേന്തി വീസതിം;

    78 (‘‘Yassa usabhasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;

    ഓക്കാകപുത്തോ ഭദ്ദന്തേ, ത്വം നു ദാസോതി മഞ്ഞസി) 79.

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi) 80.

    ൬൩.

    63.

    ‘‘യസ്സ ധേനുസഹസ്സാനി, സദാ ദുഹന്തി വീസതിം 81;

    ‘‘Yassa dhenusahassāni, sadā duhanti vīsatiṃ 82;

    ഓക്കാകപുത്തോ ഭദ്ദന്തേ, ത്വം നു ദാസോതി മഞ്ഞസി’’.

    Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.

    ൬൪.

    64.

    ‘‘തഗ്ഘ തേ ദുക്കടം ബാലേ, യം ഖത്തിയം മഹബ്ബലം;

    ‘‘Taggha te dukkaṭaṃ bāle, yaṃ khattiyaṃ mahabbalaṃ;

    നാഗം മണ്ഡൂകവണ്ണേന, ന നം 83 അക്ഖാസിധാഗതം’’ 84.

    Nāgaṃ maṇḍūkavaṇṇena, na naṃ 85 akkhāsidhāgataṃ’’ 86.

    ൬൫.

    65.

    ‘‘അപരാധം മഹാരാജ, ത്വം നോ ഖമ രഥേസഭ;

    ‘‘Aparādhaṃ mahārāja, tvaṃ no khama rathesabha;

    യം തം അഞ്ഞാതവേസേന, നാഞ്ഞാസിമ്ഹാ ഇധാഗതം’’.

    Yaṃ taṃ aññātavesena, nāññāsimhā idhāgataṃ’’.

    ൬൬.

    66.

    ‘‘മാദിസസ്സ ന തം ഛന്നം, യോഹം ആളാരികോ ഭവേ;

    ‘‘Mādisassa na taṃ channaṃ, yohaṃ āḷāriko bhave;

    ത്വഞ്ഞേവ മേ പസീദസ്സു, നത്ഥി തേ ദേവ ദുക്കടം’’.

    Tvaññeva me pasīdassu, natthi te deva dukkaṭaṃ’’.

    ൬൭.

    67.

    ‘‘ഗച്ഛ ബാലേ ഖമാപേഹി, കുസരാജം മഹബ്ബലം;

    ‘‘Gaccha bāle khamāpehi, kusarājaṃ mahabbalaṃ;

    ഖമാപിതോ കുസോ രാജാ 87, സോ തേ ദസ്സതി ജീവിതം’’.

    Khamāpito kuso rājā 88, so te dassati jīvitaṃ’’.

    ൬൮.

    68.

    ‘‘പിതുസ്സ വചനം സുത്വാ, ദേവവണ്ണീ പഭാവതീ;

    ‘‘Pitussa vacanaṃ sutvā, devavaṇṇī pabhāvatī;

    സിരസാ അഗ്ഗഹീ പാദേ, കുസരാജം മഹബ്ബലം’’.

    Sirasā aggahī pāde, kusarājaṃ mahabbalaṃ’’.

    ൬൯.

    69.

    ‘‘യാമാ രത്യോ അതിക്കന്താ, താമാ ദേവ തയാ വിനാ;

    ‘‘Yāmā ratyo atikkantā, tāmā deva tayā vinā;

    വന്ദേ തേ സിരസാ പാദേ, മാ മേ കുജ്ഝം രഥേസഭ.

    Vande te sirasā pāde, mā me kujjhaṃ rathesabha.

    ൭൦.

    70.

    ‘‘സബ്ബം 89 തേ പടിജാനാമി, മഹാരാജ സുണോഹി മേ;

    ‘‘Sabbaṃ 90 te paṭijānāmi, mahārāja suṇohi me;

    ന ചാപി അപ്പിയം തുയ്ഹം, കരേയ്യാമി അഹം പുന.

    Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.

    ൭൧.

    71.

    ‘‘ഏവം ചേ യാചമാനായ, വചനം മേ ന കാഹസി;

    ‘‘Evaṃ ce yācamānāya, vacanaṃ me na kāhasi;

    ഇദാനി മം താതോ ഹന്ത്വാ, ഖത്തിയാനം പദസ്സതി’’.

    Idāni maṃ tāto hantvā, khattiyānaṃ padassati’’.

    ൭൨.

    72.

    ‘‘ഏവം തേ യാചമാനായ, കിം ന കാഹാമി തേ വചോ;

    ‘‘Evaṃ te yācamānāya, kiṃ na kāhāmi te vaco;

    വികുദ്ധോ ത്യസ്മി കല്യാണി, മാ ത്വം ഭായി പഭാവതി.

    Vikuddho tyasmi kalyāṇi, mā tvaṃ bhāyi pabhāvati.

    ൭൩.

    73.

    ‘‘സബ്ബം തേ പടിജാനാമി, രാജപുത്തി സുണോഹി മേ;

    ‘‘Sabbaṃ te paṭijānāmi, rājaputti suṇohi me;

    ന ചാപി അപ്പിയം തുയ്ഹം, കരേയ്യാമി അഹം പുന.

    Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.

    ൭൪.

    74.

    ‘‘തവ കാമാ ഹി സുസ്സോണി, പഹു 91 ദുക്ഖം തിതിക്ഖിസം 92;

    ‘‘Tava kāmā hi sussoṇi, pahu 93 dukkhaṃ titikkhisaṃ 94;

    ബഹും മദ്ദകുലം ഹന്ത്വാ, നയിതും തം പഭാവതി’’.

    Bahuṃ maddakulaṃ hantvā, nayituṃ taṃ pabhāvati’’.

    ൭൫.

    75.

    ‘‘യോജയന്തു രഥേ അസ്സേ, നാനാചിത്തേ സമാഹിതേ;

    ‘‘Yojayantu rathe asse, nānācitte samāhite;

    അഥ ദക്ഖഥ മേ വേഗം, വിധമന്തസ്സ 95 സത്തവോ’’.

    Atha dakkhatha me vegaṃ, vidhamantassa 96 sattavo’’.

    ൭൬.

    76.

    ‘‘തഞ്ച തത്ഥ ഉദിക്ഖിംസു, രഞ്ഞോ മദ്ദസ്സന്തേപുരേ;

    ‘‘Tañca tattha udikkhiṃsu, rañño maddassantepure;

    വിജമ്ഭമാനം സീഹംവ, ഫോടേന്തം ദിഗുണം ഭുജം.

    Vijambhamānaṃ sīhaṃva, phoṭentaṃ diguṇaṃ bhujaṃ.

    ൭൭.

    77.

    ‘‘ഹത്ഥിക്ഖന്ധഞ്ച ആരുയ്ഹ, ആരോപേത്വാ പഭാവതിം;

    ‘‘Hatthikkhandhañca āruyha, āropetvā pabhāvatiṃ;

    സങ്ഗാമം ഓതരിത്വാന, സീഹനാദം നദീ കുസോ.

    Saṅgāmaṃ otaritvāna, sīhanādaṃ nadī kuso.

    ൭൮.

    78.

    ‘‘തസ്സ തം നദതോ സുത്വാ, സീഹസ്സേവിതരേ മിഗാ;

    ‘‘Tassa taṃ nadato sutvā, sīhassevitare migā;

    ഖത്തിയാ വിപലായിംസു, കുസസദ്ദഭയട്ടിതാ 97.

    Khattiyā vipalāyiṃsu, kusasaddabhayaṭṭitā 98.

    ൭൯.

    79.

    ‘‘ഹത്ഥാരോഹാ അനീകട്ഠാ, രഥികാ പത്തികാരകാ;

    ‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;

    അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഛിന്ദന്തി, കുസസദ്ദഭയട്ടിതാ.

    Aññamaññassa chindanti, kusasaddabhayaṭṭitā.

    ൮൦.

    80.

    ‘‘തസ്മിം സങ്ഗാമസീസസ്മിം, പസ്സിത്വാ ഹട്ഠ 99 മാനസോ;

    ‘‘Tasmiṃ saṅgāmasīsasmiṃ, passitvā haṭṭha 100 mānaso;

    കുസസ്സ രഞ്ഞോ ദേവിന്ദോ, അദാ വേരോചനം മണിം.

    Kusassa rañño devindo, adā verocanaṃ maṇiṃ.

    ൮൧.

    81.

    ‘‘സോ തം വിജിത്വാ സങ്ഗാമം, ലദ്ധാ വേരോചനം മണിം;

    ‘‘So taṃ vijitvā saṅgāmaṃ, laddhā verocanaṃ maṇiṃ;

    ഹത്ഥിക്ഖന്ധഗതോ രാജാ, പാവേക്ഖി നഗരം പുരം.

    Hatthikkhandhagato rājā, pāvekkhi nagaraṃ puraṃ.

    ൮൨.

    82.

    ‘‘ജീവഗ്ഗാഹം 101 ഗഹേത്വാന, ബന്ധിത്വാ സത്ത ഖത്തിയേ;

    ‘‘Jīvaggāhaṃ 102 gahetvāna, bandhitvā satta khattiye;

    സസുരസ്സുപനാമേസി, ഇമേ തേ ദേവ സത്തവോ.

    Sasurassupanāmesi, ime te deva sattavo.

    ൮൩.

    83.

    ‘‘സബ്ബേവ തേ വസം ഗതാ, അമിത്താ വിഹതാ തവ;

    ‘‘Sabbeva te vasaṃ gatā, amittā vihatā tava;

    കാമം കരോഹി തേ തയാ, മുഞ്ച വാ തേ ഹനസ്സു വാ’’.

    Kāmaṃ karohi te tayā, muñca vā te hanassu vā’’.

    ൮൪.

    84.

    ‘‘തുയ്ഹേവ സത്തവോ ഏതേ, ന ഹി തേ മയ്ഹ സത്തവോ;

    ‘‘Tuyheva sattavo ete, na hi te mayha sattavo;

    ത്വഞ്ഞേവ നോ മഹാരാജ, മുഞ്ച വാ തേ ഹനസ്സു വാ’’.

    Tvaññeva no mahārāja, muñca vā te hanassu vā’’.

    ൮൫.

    85.

    ‘‘ഇമാ തേ ധീതരോ സത്ത, ദേവകഞ്ഞൂപമാ സുഭാ;

    ‘‘Imā te dhītaro satta, devakaññūpamā subhā;

    ദദാഹി നേസം ഏകേകം, ഹോന്തു ജാമാതരോ തവ’’.

    Dadāhi nesaṃ ekekaṃ, hontu jāmātaro tava’’.

    ൮൬.

    86.

    ‘‘അമ്ഹാകഞ്ചേവ താസഞ്ച, ത്വം നോ സബ്ബേസമിസ്സരോ;

    ‘‘Amhākañceva tāsañca, tvaṃ no sabbesamissaro;

    ത്വഞ്ഞേവ നോ മഹാരാജ, ദേഹി നേസം യദിച്ഛസി’’.

    Tvaññeva no mahārāja, dehi nesaṃ yadicchasi’’.

    ൮൭.

    87.

    ‘‘ഏകമേകസ്സ ഏകേകം, അദാ സീഹസ്സരോ കുസോ;

    ‘‘Ekamekassa ekekaṃ, adā sīhassaro kuso;

    ഖത്തിയാനം തദാ തേസം, രഞ്ഞോ മദ്ദസ്സ ധീതരോ.

    Khattiyānaṃ tadā tesaṃ, rañño maddassa dhītaro.

    ൮൮.

    88.

    ‘‘പീണിതാ തേന ലാഭേന, തുട്ഠാ സീഹസ്സരേ കുസേ;

    ‘‘Pīṇitā tena lābhena, tuṭṭhā sīhassare kuse;

    സകരട്ഠാനി പായിംസു, ഖത്തിയാ സത്ത താവദേ.

    Sakaraṭṭhāni pāyiṃsu, khattiyā satta tāvade.

    ൮൯.

    89.

    ‘‘പഭാവതിഞ്ച ആദായ, മണിം വേരോചനം സുഭം 103;

    ‘‘Pabhāvatiñca ādāya, maṇiṃ verocanaṃ subhaṃ 104;

    കുസാവതിം കുസോ രാജാ, അഗമാസി മഹബ്ബലോ.

    Kusāvatiṃ kuso rājā, agamāsi mahabbalo.

    ൯൦.

    90.

    ‘‘ത്യസ്സു ഏകരഥേ യന്താ, പവിസന്താ കുസാവതിം;

    ‘‘Tyassu ekarathe yantā, pavisantā kusāvatiṃ;

    സമാനാ വണ്ണരൂപേന, നാഞ്ഞമഞ്ഞാതിരോചിസും 105.

    Samānā vaṇṇarūpena, nāññamaññātirocisuṃ 106.

    ൯൧.

    91.

    ‘‘മാതാ പുത്തേന സങ്ഗച്ഛി 107, ഉഭയോ ച ജയമ്പതീ;

    ‘‘Mātā puttena saṅgacchi 108, ubhayo ca jayampatī;

    സമഗ്ഗാ തേ തദാ ആസും, ഫീതം ധരണിമാവസു’’ന്തി.

    Samaggā te tadā āsuṃ, phītaṃ dharaṇimāvasu’’nti.

    കുസജാതകം പഠമം.

    Kusajātakaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. രട്ഠം (ക॰)
    2. raṭṭhaṃ (ka.)
    3. നിസീദ കാലേ (ക॰)
    4. nisīda kāle (ka.)
    5. കുസാവതിം (സ്യാ॰ ക॰)
    6. kusāvatiṃ (syā. ka.)
    7. മേദനിം (സ്യാ॰ ക॰)
    8. medaniṃ (syā. ka.)
    9. കാമേഹി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    10. kāmehi (sī. syā. pī.)
    11. അബ്ഭൂ ഹി (സീ॰), അഭൂതി (സ്യാ॰), അബ്ഭു ഹി (പീ॰)
    12. abbhū hi (sī.), abhūti (syā.), abbhu hi (pī.)
    13. കാമേഹി (സീ॰ പീ॰)
    14. അകന്തോ കന്ത (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    15. kāmehi (sī. pī.)
    16. akanto kanta (sī. syā. pī.)
    17. ഭൂകുടിം (സീ॰ പീ॰)
    18. രാജപുത്തി ഉദിക്ഖസി (സീ॰ പീ॰)
    19. bhūkuṭiṃ (sī. pī.)
    20. rājaputti udikkhasi (sī. pī.)
    21. മദ്ദസ്സ ഥീപുരേ (സീ॰ പീ॰) ഏവമുപരിപി
    22. maddassa thīpure (sī. pī.) evamuparipi
    23. രാജപുത്തി ഉദിക്ഖസി (സീ॰ പീ॰)
    24. rājaputti udikkhasi (sī. pī.)
    25. നൂന അയം (സീ॰ സ്യാ॰)
    26. nūna ayaṃ (sī. syā.)
    27. മധുരസ്സരോതി (സീ॰)
    28. madhurassaroti (sī.)
    29. കരിത്വാന (സീ॰)
    30. karitvāna (sī.)
    31. വമ്മികാ (സ്യാ॰)
    32. vammikā (syā.)
    33. ഖണ്ഡേ (സീ॰ പീ॰)
    34. khaṇḍe (sī. pī.)
    35. പരികഡ്ഢയന്തി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    36. parikaḍḍhayanti (sī. syā. pī.)
    37. വകോ (പീ॰)
    38. vako (pī.)
    39. ലമ്ബഹീതി (പീ॰)
    40. സിഗാലോ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    41. lambahīti (pī.)
    42. sigālo (sī. syā. pī.)
    43. ഗയ്ഹാ വകോ ഗച്ഛതി യേനകാമം (പീ॰)
    44. gayhā vako gacchati yenakāmaṃ (pī.)
    45. വകാ (പീ॰)
    46. vakā (pī.)
    47. രോപയേ (ക॰)
    48. ropaye (ka.)
    49. മമ (പീ॰)
    50. mama (pī.)
    51. മമ (സീ॰), മദ്ദോ (പീ॰)
    52. പദസ്സതി (പീ॰ ക॰)
    53. mama (sī.), maddo (pī.)
    54. padassati (pī. ka.)
    55. ഗഞ്ഛിസി (സീ॰ പീ॰)
    56. gañchisi (sī. pī.)
    57. ന കരം (സീ॰)
    58. na karaṃ (sī.)
    59. ത്വം അമ്മ (സീ॰)
    60. വാരേസി (പീ॰)
    61. tvaṃ amma (sī.)
    62. vāresi (pī.)
    63. പൂജിതാ (പീ॰)
    64. ഗഞ്ഛിസി (സീ॰ പീ॰)
    65. pūjitā (pī.)
    66. gañchisi (sī. pī.)
    67. നികുഞ്ജതി (പീ॰)
    68. nikuñjati (pī.)
    69. അസ്സോ ഹസിസതി (സീ॰), അസ്സോ ഹസിയതി (സ്യാ॰), അസ്സോ ച സിംസതി (പീ॰)
    70. asso hasisati (sī.), asso hasiyati (syā.), asso ca siṃsati (pī.)
    71. യോ നോ ദുക്ഖാ പമോചയേ (സീ॰), സോ നോ സബ്ബേ വധിസ്സതി (പീ॰)
    72. yo no dukkhā pamocaye (sī.), so no sabbe vadhissati (pī.)
    73. ആദു ബാലാവ ഭാസസി (സീ॰ പീ॰)
    74. ādu bālāva bhāsasi (sī. pī.)
    75. കിന്നു (സ്യാ॰ ക॰)
    76. kinnu (syā. ka.)
    77. ( ) അയം ഗാഥാ സീ॰ പീ॰ പോത്ഥകേസുയേവ ദിസ്സതി
    78. ( ) ayaṃ gāthā sī. pī. potthakesuyeva dissati
    79. ( ) അയം ഗാഥാ സീ॰ പീ॰ പോത്ഥകേസുയേവ ദിസ്സതി
    80. ( ) ayaṃ gāthā sī. pī. potthakesuyeva dissati
    81. ദുയ്ഹന്തി വീസതി (സീ॰ പീ॰)
    82. duyhanti vīsati (sī. pī.)
    83. ന തം (സീ॰ പീ॰)
    84. അക്ഖാസി ആഗതം (സീ॰)
    85. na taṃ (sī. pī.)
    86. akkhāsi āgataṃ (sī.)
    87. കുസരാജാ (സബ്ബത്ഥ)
    88. kusarājā (sabbattha)
    89. സച്ചം (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    90. saccaṃ (sī. syā. pī.)
    91. ബഹു (സ്യാ॰), ബഹൂ (പീ॰), ബഹും (ക॰)
    92. തിതിക്ഖിസ്സം (സീ॰ പീ॰)
    93. bahu (syā.), bahū (pī.), bahuṃ (ka.)
    94. titikkhissaṃ (sī. pī.)
    95. വിധമേന്തസ്സ (സബ്ബത്ഥ)
    96. vidhamentassa (sabbattha)
    97. കുസസദ്ദഭയട്ഠിതാ (പീ॰)
    98. kusasaddabhayaṭṭhitā (pī.)
    99. തുട്ഠ (സീ॰)
    100. tuṭṭha (sī.)
    101. ജീവഗാഹം (സീ॰ പീ॰)
    102. jīvagāhaṃ (sī. pī.)
    103. തദാ (പീ॰)
    104. tadā (pī.)
    105. നാഞ്ഞമഞ്ഞമതിരോചയും (സീ॰)
    106. nāññamaññamatirocayuṃ (sī.)
    107. സങ്ഗഞ്ഛി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    108. saṅgañchi (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā / [൫൩൧] ൧. കുസജാതകവണ്ണനാ • [531] 1. Kusajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact