| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi |
๑๔. จุทฺทสมวโคฺค
14. Cuddasamavaggo
(๑๓๖) ๑. กุสลากุสลปฎิสนฺทหนกถา
(136) 1. Kusalākusalapaṭisandahanakathā
๖๘๖. อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูลนฺติ? อามนฺตาฯ ยา อกุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธิ, สาว กุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
686. Akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūlanti? Āmantā. Yā akusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhi, sāva kusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูลํ, น วตฺตพฺพํ – ‘‘ยา อกุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธิ, สาว กุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธี’’ติ? อามนฺตาฯ กุสลํ อนาวเฎฺฎนฺตสฺส 1 อุปฺปชฺชติ …เป.… อปฺปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ กุสลํ อาวเฎฺฎนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ กุสลํ อาวเฎฺฎนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูล’’นฺติฯ
Akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūlaṃ, na vattabbaṃ – ‘‘yā akusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhi, sāva kusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhī’’ti? Āmantā. Kusalaṃ anāvaṭṭentassa 2 uppajjati …pe… appaṇidahantassa uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu kusalaṃ āvaṭṭentassa uppajjati…pe… paṇidahantassa uppajjatīti? Āmantā. Hañci kusalaṃ āvaṭṭentassa uppajjati…pe… paṇidahantassa uppajjati, no ca vata re vattabbe – ‘‘akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūla’’nti.
๖๘๗. อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูลนฺติ? อามนฺตาฯ อกุสลมูลํ อโยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ กุสลํ อโยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ กุสลํ โยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ กุสลํ โยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูล’’นฺติฯ
687. Akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūlanti? Āmantā. Akusalamūlaṃ ayoniso manasikaroto uppajjatīti? Āmantā. Kusalaṃ ayoniso manasikaroto uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu kusalaṃ yoniso manasikaroto uppajjatīti? Āmantā. Hañci kusalaṃ yoniso manasikaroto uppajjati, no ca vata re vattabbe – ‘‘akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūla’’nti.
อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูลนฺติ? อามนฺตาฯ กามสญฺญาย อนนฺตรา เนกฺขมฺมสญฺญา อุปฺปชฺชติ, พฺยาปาทสญฺญาย อนนฺตรา อพฺยาปาทสญฺญา อุปฺปชฺชติ, วิหิํสาสญฺญาย อนนฺตรา อวิหิํสาสญฺญา อุปฺปชฺชติ, พฺยาปาทสฺส อนนฺตรา เมตฺตา อุปฺปชฺชติ, วิหิํสาย อนนฺตรา กรุณา อุปฺปชฺชติ, อรติยา อนนฺตรา มุทิตา อุปฺปชฺชติ, ปฎิฆสฺส อนนฺตรา อุเปกฺขา อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūlanti? Āmantā. Kāmasaññāya anantarā nekkhammasaññā uppajjati, byāpādasaññāya anantarā abyāpādasaññā uppajjati, vihiṃsāsaññāya anantarā avihiṃsāsaññā uppajjati, byāpādassa anantarā mettā uppajjati, vihiṃsāya anantarā karuṇā uppajjati, aratiyā anantarā muditā uppajjati, paṭighassa anantarā upekkhā uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
๖๘๘. กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูลนฺติ? อามนฺตาฯ ยา กุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธิ, สาว อกุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
688. Kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūlanti? Āmantā. Yā kusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhi, sāva akusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูลํ, น วตฺตพฺพํ – ‘‘ยา กุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธิ, สาว อกุสลสฺส อุปฺปาทาย อาวฎฺฎนา…เป.… ปณิธี’’ติ? อามนฺตาฯ อกุสลํ อนาวเฎฺฎนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… อปฺปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ อกุสลํ อาวเฎฺฎนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อกุสลํ อาวเฎฺฎนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูล’’นฺติฯ
Kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūlaṃ, na vattabbaṃ – ‘‘yā kusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhi, sāva akusalassa uppādāya āvaṭṭanā…pe… paṇidhī’’ti? Āmantā. Akusalaṃ anāvaṭṭentassa uppajjati…pe… appaṇidahantassa uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu akusalaṃ āvaṭṭentassa uppajjati…pe… paṇidahantassa uppajjatīti? Āmantā. Hañci akusalaṃ āvaṭṭentassa uppajjati…pe… paṇidahantassa uppajjati, no ca vata re vattabbe – ‘‘kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūla’’nti.
๖๘๙. กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูลนฺติ? อามนฺตาฯ กุสลํ โยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ อกุสลํ โยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ อกุสลํ อโยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อกุสลํ อโยนิโส มนสิกโรโต อุปฺปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูล’’นฺติฯ
689. Kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūlanti? Āmantā. Kusalaṃ yoniso manasikaroto uppajjatīti? Āmantā. Akusalaṃ yoniso manasikaroto uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu akusalaṃ ayoniso manasikaroto uppajjatīti? Āmantā. Hañci akusalaṃ ayoniso manasikaroto uppajjati, no ca vata re vattabbe – ‘‘kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūla’’nti.
กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูลนฺติ? อามนฺตาฯ เนกฺขมฺมสญฺญาย อนนฺตรา กามสญฺญา อุปฺปชฺชติ, อพฺยาปาทสญฺญาย อนนฺตรา พฺยาปาทสญฺญา อุปฺปชฺชติ, อวิหิํสาสญฺญาย อนนฺตรา วิหิํสาสญฺญา อุปฺปชฺชติ, เมตฺตาย อนนฺตรา พฺยาปาโท อุปฺปชฺชติ, กรุณาย อนนฺตรา วิหิํสา อุปฺปชฺชติ, มุทิตาย อนนฺตรา อรติ อุปฺปชฺชติ, อุเปกฺขาย อนนฺตรา ปฎิฆํ อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūlanti? Āmantā. Nekkhammasaññāya anantarā kāmasaññā uppajjati, abyāpādasaññāya anantarā byāpādasaññā uppajjati, avihiṃsāsaññāya anantarā vihiṃsāsaññā uppajjati, mettāya anantarā byāpādo uppajjati, karuṇāya anantarā vihiṃsā uppajjati, muditāya anantarā arati uppajjati, upekkhāya anantarā paṭighaṃ uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
๖๙๐. น วตฺตพฺพํ – ‘‘อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูลํ, กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูล’’นฺติ? อามนฺตาฯ นนุ ยสฺมิํเยว วตฺถุสฺมิํ รชฺชติ ตสฺมิเญฺญว วตฺถุสฺมิํ วิรชฺชติ, ยสฺมิํเยว วตฺถุสฺมิํ วิรชฺชติ ตสฺมิเญฺญว วตฺถุสฺมิํ รชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ยสฺมิเญฺญว วตฺถุสฺมิํ รชฺชติ ตสฺมิเญฺญว วตฺถุสฺมิํ วิรชฺชติ, ยสฺมิเญฺญว วตฺถุสฺมิํ วิรชฺชติ ตสฺมิเญฺญว วตฺถุสฺมิํ รชฺชติ, เตน วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อกุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ กุสลมูลํ, กุสลมูลํ ปฎิสนฺทหติ อกุสลมูล’’นฺติฯ
690. Na vattabbaṃ – ‘‘akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūlaṃ, kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūla’’nti? Āmantā. Nanu yasmiṃyeva vatthusmiṃ rajjati tasmiññeva vatthusmiṃ virajjati, yasmiṃyeva vatthusmiṃ virajjati tasmiññeva vatthusmiṃ rajjatīti? Āmantā. Hañci yasmiññeva vatthusmiṃ rajjati tasmiññeva vatthusmiṃ virajjati, yasmiññeva vatthusmiṃ virajjati tasmiññeva vatthusmiṃ rajjati, tena vata re vattabbe – ‘‘akusalamūlaṃ paṭisandahati kusalamūlaṃ, kusalamūlaṃ paṭisandahati akusalamūla’’nti.
กุสลากุสลปฎิสนฺทหนกถา นิฎฺฐิตาฯ
Kusalākusalapaṭisandahanakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๑. กุสลากุสลปฎิสนฺทหนกถาวณฺณนา • 1. Kusalākusalapaṭisandahanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. กุสลากุสลปฎิสนฺทหนกถาวณฺณนา • 1. Kusalākusalapaṭisandahanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑. กุสลากุสลปฎิสนฺทหนกถาวณฺณนา • 1. Kusalākusalapaṭisandahanakathāvaṇṇanā
