Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஜாதக-அட்ட²கதா² • Jātaka-aṭṭhakathā |
13. குஸனாளிவக்³கோ³
13. Kusanāḷivaggo
[121] 1. குஸனாளிஜாதகவண்ணனா
[121] 1. Kusanāḷijātakavaṇṇanā
கரே ஸரிக்கோ²தி இத³ங் ஸத்தா² ஜேதவனே விஹரந்தோ அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸ மித்தங் ஆரப்³ப⁴ கதே²ஸி. அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸ ஹி மித்தஸுஹஜ்ஜஞாதிப³ந்த⁴வா ஏகதோ ஹுத்வா ‘‘மஹாஸெட்டி² அயங் தயா ஜாதிகொ³த்தத⁴னத⁴ஞ்ஞாதீ³ஹி நேவ ஸதி³ஸோ, ந உத்தரிதரோ, கஸ்மா ஏதேன ஸத்³தி⁴ங் ஸந்த²வங் கரோஸி, மா கரோஹீ’’தி புனப்புனங் நிவாரேஸுங். அனாத²பிண்டி³கோ பன ‘‘மித்தஸந்த²வோ நாம ஹீனேஹிபி ஸமேஹிபி அதிரேகேஹிபி கத்தப்³போ³யேவா’’தி தேஸங் வசனங் அக்³க³ஹெத்வா போ⁴க³கா³மங் க³ச்ச²ந்தோ தங் குடும்ப³ரக்க²கங் கத்வா அக³மாஸீதி ஸப்³ப³ங் காளகண்ணிவத்து²ஸ்மிங் வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். இத⁴ பன அனாத²பிண்டி³கேன அத்தனோ க⁴ரே பவத்தியா ஆரோசிதாய ஸத்தா² ‘‘க³ஹபதி, மித்தோ நாம கு²த்³த³கோ நத்தி², மித்தத⁴ம்மங் ரக்கி²துங் ஸமத்த²பா⁴வோவெத்த² பமாணங், மித்தோ நாம அத்தனா ஸமோபி ஹீனோபி ஸெட்டோ²பி க³ஹேதப்³போ³. ஸப்³பே³பி ஹேதே அத்தனோ பத்தபா⁴ரங் நித்த²ரந்தியேவ, இதா³னி தாவ த்வங் அத்தனோ நீசமித்தங் நிஸ்ஸாய குடும்ப³ஸ்ஸ ஸாமிகோ ஜாதோ, போராணா பன நீசமித்தங் நிஸ்ஸாய விமானஸாமிகா ஜாதா’’தி வத்வா தேன யாசிதோ அதீதங் ஆஹரி.
Karesarikkhoti idaṃ satthā jetavane viharanto anāthapiṇḍikassa mittaṃ ārabbha kathesi. Anāthapiṇḍikassa hi mittasuhajjañātibandhavā ekato hutvā ‘‘mahāseṭṭhi ayaṃ tayā jātigottadhanadhaññādīhi neva sadiso, na uttaritaro, kasmā etena saddhiṃ santhavaṃ karosi, mā karohī’’ti punappunaṃ nivāresuṃ. Anāthapiṇḍiko pana ‘‘mittasanthavo nāma hīnehipi samehipi atirekehipi kattabboyevā’’ti tesaṃ vacanaṃ aggahetvā bhogagāmaṃ gacchanto taṃ kuṭumbarakkhakaṃ katvā agamāsīti sabbaṃ kāḷakaṇṇivatthusmiṃ vuttanayeneva veditabbaṃ. Idha pana anāthapiṇḍikena attano ghare pavattiyā ārocitāya satthā ‘‘gahapati, mitto nāma khuddako natthi, mittadhammaṃ rakkhituṃ samatthabhāvovettha pamāṇaṃ, mitto nāma attanā samopi hīnopi seṭṭhopi gahetabbo. Sabbepi hete attano pattabhāraṃ nittharantiyeva, idāni tāva tvaṃ attano nīcamittaṃ nissāya kuṭumbassa sāmiko jāto, porāṇā pana nīcamittaṃ nissāya vimānasāmikā jātā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
அதீதே பா³ராணஸியங் ப்³ரஹ்மத³த்தே ரஜ்ஜங் காரெந்தே போ³தி⁴ஸத்தோ ரஞ்ஞோ உய்யானே குஸனாளிக³ச்சே² தே³வதா ஹுத்வா நிப்³ப³த்தி. தஸ்மிங்யேவ ச உய்யானே மங்க³லஸிலங் நிஸ்ஸாய உஜுக³தக்க²ந்தோ⁴ பரிமண்ட³லஸாகா²விடபஸம்பன்னோ ரஞ்ஞோ ஸந்திகா லத்³த⁴ஸம்மானோ ருசமங்க³லருக்கோ² அத்தி², ‘‘முக²கோ’’திபி வுச்சதி. தஸ்மிங் ஏகோ மஹேஸக்கோ² தே³வராஜா நிப்³ப³த்தி. போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ தேன ஸத்³தி⁴ங் மித்தஸந்த²வோ அஹோஸி. ததா³ ராஜா ஏகஸ்மிங் ஏகத்த²ம்ப⁴கே பாஸாதே³ வஸதி, தஸ்ஸ ஸோ த²ம்போ⁴ சலி. அத²ஸ்ஸ சலிதபா⁴வங் ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸுங். ராஜா வட்³ட⁴கீ பக்கோஸாபெத்வா ‘‘தாதா, மம ஏகத்த²ம்ப⁴கஸ்ஸ மங்க³லபாஸாத³ஸ்ஸ த²ம்போ⁴ சலிதோ, ஏகங் ஸாரத்த²ம்ப⁴ங் ஆஹரித்வா தங் நிச்சலங் கரோதா²’’தி ஆஹ. தே ‘‘ஸாது⁴, தே³வா’’தி ரஞ்ஞோ வசனங் ஸம்படிச்சி²த்வா தத³னுச்ச²விகங் ருக்க²ங் பரியேஸமானா அஞ்ஞத்த² அதி³ஸ்வா உய்யானங் பவிஸித்வா தங் முக²கருக்க²ங் தி³ஸ்வா ரஞ்ஞோ ஸந்திகங் க³ந்த்வா ‘‘கிங், தாதா, தி³ட்டோ² வோ தத³னுச்ச²விகோ ருக்கோ²’’தி வுத்தே ‘‘தி³ட்டோ², தே³வ, அபிச தங் சி²ந்தி³துங் ந விஸஹாமா’’தி ஆஹங்ஸு. ‘‘கிங்காரணா’’தி? மயஞ்ஹி அஞ்ஞத்த² ருக்க²ங் அபஸ்ஸந்தா உய்யானங் பவிஸிம்ஹ, தத்ரபி ட²பெத்வா மங்க³லருக்க²ங் அஞ்ஞங் ந பஸ்ஸாம. இதி நங் மங்க³லருக்க²தாய சி²ந்தி³துங் ந விஸஹாமாதி. க³ச்ச²த², தங் சி²ந்தி³த்வா பாஸாத³ங் தி²ரங் கரோத², மயங் அஞ்ஞங் மங்க³லருக்க²ங் கரிஸ்ஸாமாதி. தே ‘‘ஸாதூ⁴’’தி ப³லிகம்மங் க³ஹெத்வா உய்யானங் க³ந்த்வா ‘‘ஸ்வே சி²ந்தி³ஸ்ஸாமா’’தி ருக்க²ஸ்ஸ ப³லிகம்மங் கத்வா நிக்க²மிங்ஸு.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto rañño uyyāne kusanāḷigacche devatā hutvā nibbatti. Tasmiṃyeva ca uyyāne maṅgalasilaṃ nissāya ujugatakkhandho parimaṇḍalasākhāviṭapasampanno rañño santikā laddhasammāno rucamaṅgalarukkho atthi, ‘‘mukhako’’tipi vuccati. Tasmiṃ eko mahesakkho devarājā nibbatti. Bodhisattassa tena saddhiṃ mittasanthavo ahosi. Tadā rājā ekasmiṃ ekatthambhake pāsāde vasati, tassa so thambho cali. Athassa calitabhāvaṃ rañño ārocesuṃ. Rājā vaḍḍhakī pakkosāpetvā ‘‘tātā, mama ekatthambhakassa maṅgalapāsādassa thambho calito, ekaṃ sāratthambhaṃ āharitvā taṃ niccalaṃ karothā’’ti āha. Te ‘‘sādhu, devā’’ti rañño vacanaṃ sampaṭicchitvā tadanucchavikaṃ rukkhaṃ pariyesamānā aññattha adisvā uyyānaṃ pavisitvā taṃ mukhakarukkhaṃ disvā rañño santikaṃ gantvā ‘‘kiṃ, tātā, diṭṭho vo tadanucchaviko rukkho’’ti vutte ‘‘diṭṭho, deva, apica taṃ chindituṃ na visahāmā’’ti āhaṃsu. ‘‘Kiṃkāraṇā’’ti? Mayañhi aññattha rukkhaṃ apassantā uyyānaṃ pavisimha, tatrapi ṭhapetvā maṅgalarukkhaṃ aññaṃ na passāma. Iti naṃ maṅgalarukkhatāya chindituṃ na visahāmāti. Gacchatha, taṃ chinditvā pāsādaṃ thiraṃ karotha, mayaṃ aññaṃ maṅgalarukkhaṃ karissāmāti. Te ‘‘sādhū’’ti balikammaṃ gahetvā uyyānaṃ gantvā ‘‘sve chindissāmā’’ti rukkhassa balikammaṃ katvā nikkhamiṃsu.
ருக்க²தே³வதா தங் காரணங் ஞத்வா ‘‘ஸ்வே மய்ஹங் விமானங் நாஸெஸ்ஸந்தி, தா³ரகே க³ஹெத்வா குஹிங் க³மிஸ்ஸாமீ’’தி க³ந்தப்³ப³ட்டா²னங் அபஸ்ஸந்தீ புத்தகே கீ³வாய க³ஹெத்வா பரோதி³. தஸ்ஸா ஸந்தி³ட்ட²ஸம்ப⁴த்தா ருக்க²தே³வதா ஆக³ந்த்வா ‘‘கிங் ஏத’’ந்தி புச்சி²த்வா தங் காரணங் ஸுத்வா ஸயம்பி வட்³ட⁴கீனங் படிக்கமனூபாயங் அபஸ்ஸந்தியோ தங் பரிஸ்ஸஜித்வா ரோதி³துங் ஆரபி⁴ங்ஸு. தஸ்மிங் ஸமயே போ³தி⁴ஸத்தோ ‘‘ருக்க²தே³வதங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமீ’’தி தத்த² க³ந்த்வா தங் காரணங் ஸுத்வா ‘‘ஹோது, மா சிந்தயித்த², அஹங் ருக்க²ங் சி²ந்தி³துங் ந த³ஸ்ஸாமி, ஸ்வே வட்³ட⁴கீனங் ஆக³தகாலே மம காரணங் பஸ்ஸதா²’’தி தா தே³வதா ஸமஸ்ஸாஸெத்வா புனதி³வஸே வட்³ட⁴கீனங் ஆக³தவேலாய ககண்டகவேஸங் க³ஹெத்வா வட்³ட⁴கீனங் புரதோ க³ந்த்வா மங்க³லருக்க²ஸ்ஸ மூலந்தரங் பவிஸித்வா தங் ருக்க²ங் ஸுஸிரங் விய கத்வா ருக்க²மஜ்ஜே²ன அபி⁴ருஹித்வா க²ந்த⁴மத்த²கேன நிக்க²மித்வா ஸீஸங் கம்பயமானோ நிபஜ்ஜி. மஹாவட்³ட⁴கீ தங் ககண்டகங் தி³ஸ்வா ருக்க²ங் ஹத்தே²ன பஹரித்வா ‘‘ஸுஸிரருக்கோ² ஏஸோ நிஸ்ஸாரோ, ஹிய்யோ அனுபதா⁴ரெத்வாவ ப³லிகம்மங் கரிம்ஹா’’தி ஏகக⁴னங் மஹாருக்க²ங் க³ரஹித்வா பக்காமி. ருக்க²தே³வதா போ³தி⁴ஸத்தங் நிஸ்ஸாய விமானஸ்ஸ ஸாமினீ ஜாதா.
Rukkhadevatā taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘sve mayhaṃ vimānaṃ nāsessanti, dārake gahetvā kuhiṃ gamissāmī’’ti gantabbaṭṭhānaṃ apassantī puttake gīvāya gahetvā parodi. Tassā sandiṭṭhasambhattā rukkhadevatā āgantvā ‘‘kiṃ eta’’nti pucchitvā taṃ kāraṇaṃ sutvā sayampi vaḍḍhakīnaṃ paṭikkamanūpāyaṃ apassantiyo taṃ parissajitvā rodituṃ ārabhiṃsu. Tasmiṃ samaye bodhisatto ‘‘rukkhadevataṃ passissāmī’’ti tattha gantvā taṃ kāraṇaṃ sutvā ‘‘hotu, mā cintayittha, ahaṃ rukkhaṃ chindituṃ na dassāmi, sve vaḍḍhakīnaṃ āgatakāle mama kāraṇaṃ passathā’’ti tā devatā samassāsetvā punadivase vaḍḍhakīnaṃ āgatavelāya kakaṇṭakavesaṃ gahetvā vaḍḍhakīnaṃ purato gantvā maṅgalarukkhassa mūlantaraṃ pavisitvā taṃ rukkhaṃ susiraṃ viya katvā rukkhamajjhena abhiruhitvā khandhamatthakena nikkhamitvā sīsaṃ kampayamāno nipajji. Mahāvaḍḍhakī taṃ kakaṇṭakaṃ disvā rukkhaṃ hatthena paharitvā ‘‘susirarukkho eso nissāro, hiyyo anupadhāretvāva balikammaṃ karimhā’’ti ekaghanaṃ mahārukkhaṃ garahitvā pakkāmi. Rukkhadevatā bodhisattaṃ nissāya vimānassa sāminī jātā.
தஸ்ஸா படிஸந்தா²ரத்தா²ய ஸந்தி³ட்ட²ஸம்ப⁴த்தா ப³ஹூ தே³வதா ஸன்னிபதிங்ஸு. ருக்க²தே³வதா ‘‘விமானங் மே லத்³த⁴’’ந்தி துட்ட²சித்தா தாஸங் தே³வதானங் மஜ்ஜே² போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ கு³ணங் கத²யமானா ‘‘போ⁴, தே³வதா, மயங் மஹேஸக்கா² ஹுத்வாபி த³ந்த⁴பஞ்ஞதாய இமங் உபாயங் ந ஜானிம்ஹ, குஸனாளிதே³வதா பன அத்தனோ ஞாணஸம்பத்தியா அம்ஹே விமானஸாமிகே அகாஸி, மித்தோ நாம ஸதி³ஸோபி அதி⁴கோபி ஹீனோபி கத்தப்³போ³வ. ஸப்³பே³பி ஹி அத்தனோ தா²மேன ஸஹாயகானங் உப்பன்னங் து³க்க²ங் நித்த²ரித்வா ஸுகே² பதிட்டா²பெந்தியேவா’’தி மித்தத⁴ம்மங் வண்ணெத்வா இமங் கா³த²மாஹ –
Tassā paṭisanthāratthāya sandiṭṭhasambhattā bahū devatā sannipatiṃsu. Rukkhadevatā ‘‘vimānaṃ me laddha’’nti tuṭṭhacittā tāsaṃ devatānaṃ majjhe bodhisattassa guṇaṃ kathayamānā ‘‘bho, devatā, mayaṃ mahesakkhā hutvāpi dandhapaññatāya imaṃ upāyaṃ na jānimha, kusanāḷidevatā pana attano ñāṇasampattiyā amhe vimānasāmike akāsi, mitto nāma sadisopi adhikopi hīnopi kattabbova. Sabbepi hi attano thāmena sahāyakānaṃ uppannaṃ dukkhaṃ nittharitvā sukhe patiṭṭhāpentiyevā’’ti mittadhammaṃ vaṇṇetvā imaṃ gāthamāha –
121.
121.
‘‘கரே ஸரிக்கோ² அத² வாபி ஸெட்டோ², நிஹீனகோ வாபி கரெய்ய ஏகோ;
‘‘Kare sarikkho atha vāpi seṭṭho, nihīnako vāpi kareyya eko;
கரெய்யுமேதே ப்³யஸனே உத்தமத்த²ங், யதா² அஹங் குஸனாளி ருசாய’’ந்தி.
Kareyyumete byasane uttamatthaṃ, yathā ahaṃ kusanāḷi rucāya’’nti.
தத்த² கரே ஸரிக்கோ²தி ஜாதிஆதீ³ஹி ஸதி³ஸோபி மித்தத⁴ம்மங் கரெய்ய. அத² வாபி ஸெட்டோ²தி ஜாதிஆதீ³ஹி அதி⁴கோபி கரெய்ய. நிஹீனகோ வாபி கரெய்ய ஏகோதி ஏகோ ஜாதிஆதீ³ஹி ஹீனோபி மித்தத⁴ம்மங் கரெய்ய. தஸ்மா ஸப்³பே³பி ஏதே மித்தா காதப்³பா³யேவாதி தீ³பேதி. கிங்காரணா? கரெய்யுமேதே ப்³யஸனே உத்தமத்த²ந்தி ஸப்³பே³பேதே ஸஹாயஸ்ஸ ப்³யஸனே உப்பன்னே அத்தனோ அத்தனோ பத்தபா⁴ரங் வஹமானா உத்தமத்த²ங் கரெய்யுங், காயிகசேதஸிகது³க்க²தோ தங் ஸஹாயகங் மோசெய்யுமேவாதி அத்தோ². தஸ்மா ஹீனோபி மித்தோ காதப்³போ³யேவ, பகே³வ இதரே. தத்ரித³ங் ஓபம்மங் – யதா² அஹங் குஸனாளி ருசாயந்தி, யதா² அஹங் ருசாயங் நிப்³ப³த்ததே³வதா அயஞ்ச குஸனாளிதே³வதா, அப்பேஸக்கா²பி மித்தஸந்த²வங் கரிம்ஹ, தத்ரபாஹங் மஹேஸக்கா²பி ஸமானா அத்தனோ உப்பன்னது³க்க²ங் பா³லதாய அனுபாயகுஸலதாய ஹரிதுங் நாஸக்கி²ங், இமங் பன அப்பேஸக்க²ம்பி ஸமானங் பண்டி³ததே³வதங் நிஸ்ஸாய து³க்க²தோ முத்தொம்ஹி. தஸ்மா அஞ்ஞேஹிபி து³க்கா² முச்சிதுகாமேஹி ஸமவிஸிட்ட²பா⁴வங் அனோலோகெத்வா ஹீனோபி பண்டி³தோ மித்தோ காதப்³போ³தி.
Tattha kare sarikkhoti jātiādīhi sadisopi mittadhammaṃ kareyya. Atha vāpi seṭṭhoti jātiādīhi adhikopi kareyya. Nihīnako vāpi kareyya ekoti eko jātiādīhi hīnopi mittadhammaṃ kareyya. Tasmā sabbepi ete mittā kātabbāyevāti dīpeti. Kiṃkāraṇā? Kareyyumetebyasane uttamatthanti sabbepete sahāyassa byasane uppanne attano attano pattabhāraṃ vahamānā uttamatthaṃ kareyyuṃ, kāyikacetasikadukkhato taṃ sahāyakaṃ moceyyumevāti attho. Tasmā hīnopi mitto kātabboyeva, pageva itare. Tatridaṃ opammaṃ – yathā ahaṃ kusanāḷi rucāyanti, yathā ahaṃ rucāyaṃ nibbattadevatā ayañca kusanāḷidevatā, appesakkhāpi mittasanthavaṃ karimha, tatrapāhaṃ mahesakkhāpi samānā attano uppannadukkhaṃ bālatāya anupāyakusalatāya harituṃ nāsakkhiṃ, imaṃ pana appesakkhampi samānaṃ paṇḍitadevataṃ nissāya dukkhato muttomhi. Tasmā aññehipi dukkhā muccitukāmehi samavisiṭṭhabhāvaṃ anoloketvā hīnopi paṇḍito mitto kātabboti.
ருசாதே³வதா இமாய கா³தா²ய தே³வஸங்க⁴ஸ்ஸ த⁴ம்மங் தே³ஸெத்வா யாவதாயுகங் ட²த்வா ஸத்³தி⁴ங் குஸனாளிதே³வதாய யதா²கம்மங் க³தா.
Rucādevatā imāya gāthāya devasaṅghassa dhammaṃ desetvā yāvatāyukaṃ ṭhatvā saddhiṃ kusanāḷidevatāya yathākammaṃ gatā.
ஸத்தா² இமங் த⁴ம்மதே³ஸனங் ஆஹரித்வா ஜாதகங் ஸமோதா⁴னேஸி – ‘‘ததா³ ருசாதே³வதா ஆனந்தோ³ அஹோஸி, குஸனாளிதே³வதா பன அஹமேவ அஹோஸி’’ந்தி.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā rucādevatā ānando ahosi, kusanāḷidevatā pana ahameva ahosi’’nti.
குஸனாளிஜாதகவண்ணனா பட²மா.
Kusanāḷijātakavaṇṇanā paṭhamā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / ஜாதகபாளி • Jātakapāḷi / 121. குஸனாளிஜாதகங் • 121. Kusanāḷijātakaṃ