Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    ੧੩. ਕੁਸਨਾਲ਼ਿવਗ੍ਗੋ

    13. Kusanāḷivaggo

    [੧੨੧] ੧. ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [121] 1. Kusanāḷijātakavaṇṇanā

    ਕਰੇ ਸਰਿਕ੍ਖੋਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਮਿਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਹਿ ਮਿਤ੍ਤਸੁਹਜ੍ਜਞਾਤਿਬਨ੍ਧવਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਅਯਂ ਤਯਾ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਧਨਧਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਨੇવ ਸਦਿਸੋ, ਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥવਂ ਕਰੋਸਿ, ਮਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿવਾਰੇਸੁਂ। ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਪਨ ‘‘ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥવੋ ਨਾਮ ਹੀਨੇਹਿਪਿ ਸਮੇਹਿਪਿ ਅਤਿਰੇਕੇਹਿਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋਯੇવਾ’’ਤਿ ਤੇਸਂ વਚਨਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਭੋਗਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਰਕ੍ਖਕਂ ਕਤ੍વਾ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣਿવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਧ ਪਨ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰੇ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚਿਤਾਯ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਗਹਪਤਿ, ਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾવੋવੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ, ਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮੋਪਿ ਹੀਨੋਪਿ ਸੇਟ੍ਠੋਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹੇਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਭਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਨ੍ਤਿਯੇવ, ਇਦਾਨਿ ਤਾવ ਤ੍વਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨੀਚਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਟੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਜਾਤੋ, ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ਨੀਚਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਮਾਨਸਾਮਿਕਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤੇਨ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Karesarikkhoti idaṃ satthā jetavane viharanto anāthapiṇḍikassa mittaṃ ārabbha kathesi. Anāthapiṇḍikassa hi mittasuhajjañātibandhavā ekato hutvā ‘‘mahāseṭṭhi ayaṃ tayā jātigottadhanadhaññādīhi neva sadiso, na uttaritaro, kasmā etena saddhiṃ santhavaṃ karosi, mā karohī’’ti punappunaṃ nivāresuṃ. Anāthapiṇḍiko pana ‘‘mittasanthavo nāma hīnehipi samehipi atirekehipi kattabboyevā’’ti tesaṃ vacanaṃ aggahetvā bhogagāmaṃ gacchanto taṃ kuṭumbarakkhakaṃ katvā agamāsīti sabbaṃ kāḷakaṇṇivatthusmiṃ vuttanayeneva veditabbaṃ. Idha pana anāthapiṇḍikena attano ghare pavattiyā ārocitāya satthā ‘‘gahapati, mitto nāma khuddako natthi, mittadhammaṃ rakkhituṃ samatthabhāvovettha pamāṇaṃ, mitto nāma attanā samopi hīnopi seṭṭhopi gahetabbo. Sabbepi hete attano pattabhāraṃ nittharantiyeva, idāni tāva tvaṃ attano nīcamittaṃ nissāya kuṭumbassa sāmiko jāto, porāṇā pana nīcamittaṃ nissāya vimānasāmikā jātā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਗਚ੍ਛੇ ਦੇવਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਚ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਮਙ੍ਗਲਸਿਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਜੁਗਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਸਾਖਾવਿਟਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਲਦ੍ਧਸਮ੍ਮਾਨੋ ਰੁਚਮਙ੍ਗਲਰੁਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਥਿ, ‘‘ਮੁਖਕੋ’’ਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕੋ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਦੇવਰਾਜਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥવੋ ਅਹੋਸਿ। ਤਦਾ ਰਾਜਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਏਕਤ੍ਥਮ੍ਭਕੇ ਪਾਸਾਦੇ વਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਥਮ੍ਭੋ ਚਲਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਚਲਿਤਭਾવਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ વਡ੍ਢਕੀ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਤਾਤਾ, ਮਮ ਏਕਤ੍ਥਮ੍ਭਕਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਥਮ੍ਭੋ ਚਲਿਤੋ, ਏਕਂ ਸਾਰਤ੍ਥਮ੍ਭਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਤਂ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ વਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਦਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਦਿਸ੍વਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਂ ਮੁਖਕਰੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ, ਦਿਟ੍ਠੋ વੋ ਤਦਨੁਚ੍ਛવਿਕੋ ਰੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ, ਦੇવ, ਅਪਿਚ ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ વਿਸਹਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ‘‘ਕਿਂਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ਮਯਞ੍ਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪવਿਸਿਮ੍ਹ, ਤਤ੍ਰਪਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਙ੍ਗਲਰੁਕ੍ਖਂ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਇਤਿ ਨਂ ਮਙ੍ਗਲਰੁਕ੍ਖਤਾਯ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ વਿਸਹਾਮਾਤਿ। ਗਚ੍ਛਥ, ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਾਸਾਦਂ ਥਿਰਂ ਕਰੋਥ, ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਂ ਮਙ੍ਗਲਰੁਕ੍ਖਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ। ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਬਲਿਕਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਸ੍વੇ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਬਲਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ।

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto rañño uyyāne kusanāḷigacche devatā hutvā nibbatti. Tasmiṃyeva ca uyyāne maṅgalasilaṃ nissāya ujugatakkhandho parimaṇḍalasākhāviṭapasampanno rañño santikā laddhasammāno rucamaṅgalarukkho atthi, ‘‘mukhako’’tipi vuccati. Tasmiṃ eko mahesakkho devarājā nibbatti. Bodhisattassa tena saddhiṃ mittasanthavo ahosi. Tadā rājā ekasmiṃ ekatthambhake pāsāde vasati, tassa so thambho cali. Athassa calitabhāvaṃ rañño ārocesuṃ. Rājā vaḍḍhakī pakkosāpetvā ‘‘tātā, mama ekatthambhakassa maṅgalapāsādassa thambho calito, ekaṃ sāratthambhaṃ āharitvā taṃ niccalaṃ karothā’’ti āha. Te ‘‘sādhu, devā’’ti rañño vacanaṃ sampaṭicchitvā tadanucchavikaṃ rukkhaṃ pariyesamānā aññattha adisvā uyyānaṃ pavisitvā taṃ mukhakarukkhaṃ disvā rañño santikaṃ gantvā ‘‘kiṃ, tātā, diṭṭho vo tadanucchaviko rukkho’’ti vutte ‘‘diṭṭho, deva, apica taṃ chindituṃ na visahāmā’’ti āhaṃsu. ‘‘Kiṃkāraṇā’’ti? Mayañhi aññattha rukkhaṃ apassantā uyyānaṃ pavisimha, tatrapi ṭhapetvā maṅgalarukkhaṃ aññaṃ na passāma. Iti naṃ maṅgalarukkhatāya chindituṃ na visahāmāti. Gacchatha, taṃ chinditvā pāsādaṃ thiraṃ karotha, mayaṃ aññaṃ maṅgalarukkhaṃ karissāmāti. Te ‘‘sādhū’’ti balikammaṃ gahetvā uyyānaṃ gantvā ‘‘sve chindissāmā’’ti rukkhassa balikammaṃ katvā nikkhamiṃsu.

    ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਸ੍વੇ ਮਯ੍ਹਂ વਿਮਾਨਂ ਨਾਸੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਗੀવਾਯ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰੋਦਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਸਮ੍ਭਤ੍ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ વਡ੍ਢਕੀਨਂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨੂਪਾਯਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯੋ ਤਂ ਪਰਿਸ੍ਸਜਿਤ੍વਾ ਰੋਦਿਤੁਂ ਆਰਭਿਂਸੁ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਹੋਤੁ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਅਹਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਸ੍વੇ વਡ੍ਢਕੀਨਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਮਮ ਕਾਰਣਂ ਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ વਡ੍ਢਕੀਨਂ ਆਗਤવੇਲਾਯ ਕਕਣ੍ਟਕવੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਡ੍ਢਕੀਨਂ ਪੁਰਤੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਙ੍ਗਲਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਨ੍ਤਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸੁਸਿਰਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖਮਜ੍ਝੇਨ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ ਖਨ੍ਧਮਤ੍ਥਕੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸੀਸਂ ਕਮ੍ਪਯਮਾਨੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿ। ਮਹਾવਡ੍ਢਕੀ ਤਂ ਕਕਣ੍ਟਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਸੁਸਿਰਰੁਕ੍ਖੋ ਏਸੋ ਨਿਸ੍ਸਾਰੋ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਅਨੁਪਧਾਰੇਤ੍વਾવ ਬਲਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਏਕਘਨਂ ਮਹਾਰੁਕ੍ਖਂ ਗਰਹਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਮਾਨਸ੍ਸ ਸਾਮਿਨੀ ਜਾਤਾ।

    Rukkhadevatā taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘sve mayhaṃ vimānaṃ nāsessanti, dārake gahetvā kuhiṃ gamissāmī’’ti gantabbaṭṭhānaṃ apassantī puttake gīvāya gahetvā parodi. Tassā sandiṭṭhasambhattā rukkhadevatā āgantvā ‘‘kiṃ eta’’nti pucchitvā taṃ kāraṇaṃ sutvā sayampi vaḍḍhakīnaṃ paṭikkamanūpāyaṃ apassantiyo taṃ parissajitvā rodituṃ ārabhiṃsu. Tasmiṃ samaye bodhisatto ‘‘rukkhadevataṃ passissāmī’’ti tattha gantvā taṃ kāraṇaṃ sutvā ‘‘hotu, mā cintayittha, ahaṃ rukkhaṃ chindituṃ na dassāmi, sve vaḍḍhakīnaṃ āgatakāle mama kāraṇaṃ passathā’’ti tā devatā samassāsetvā punadivase vaḍḍhakīnaṃ āgatavelāya kakaṇṭakavesaṃ gahetvā vaḍḍhakīnaṃ purato gantvā maṅgalarukkhassa mūlantaraṃ pavisitvā taṃ rukkhaṃ susiraṃ viya katvā rukkhamajjhena abhiruhitvā khandhamatthakena nikkhamitvā sīsaṃ kampayamāno nipajji. Mahāvaḍḍhakī taṃ kakaṇṭakaṃ disvā rukkhaṃ hatthena paharitvā ‘‘susirarukkho eso nissāro, hiyyo anupadhāretvāva balikammaṃ karimhā’’ti ekaghanaṃ mahārukkhaṃ garahitvā pakkāmi. Rukkhadevatā bodhisattaṃ nissāya vimānassa sāminī jātā.

    ਤਸ੍ਸਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਤ੍ਥਾਯ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਸਮ੍ਭਤ੍ਤਾ ਬਹੂ ਦੇવਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ। ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ‘‘વਿਮਾਨਂ ਮੇ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਤਾਸਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਕਥਯਮਾਨਾ ‘‘ਭੋ, ਦੇવਤਾ, ਮਯਂ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ ਹੁਤ੍વਾਪਿ ਦਨ੍ਧਪਞ੍ਞਤਾਯ ਇਮਂ ਉਪਾਯਂ ਨ ਜਾਨਿਮ੍ਹ, ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਦੇવਤਾ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਮ੍ਹੇ વਿਮਾਨਸਾਮਿਕੇ ਅਕਾਸਿ, ਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਸਦਿਸੋਪਿ ਅਧਿਕੋਪਿ ਹੀਨੋਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋવ। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮੇਨ ਸਹਾਯਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਸੁਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿਯੇવਾ’’ਤਿ ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਂ વਣ੍ਣੇਤ੍વਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Tassā paṭisanthāratthāya sandiṭṭhasambhattā bahū devatā sannipatiṃsu. Rukkhadevatā ‘‘vimānaṃ me laddha’’nti tuṭṭhacittā tāsaṃ devatānaṃ majjhe bodhisattassa guṇaṃ kathayamānā ‘‘bho, devatā, mayaṃ mahesakkhā hutvāpi dandhapaññatāya imaṃ upāyaṃ na jānimha, kusanāḷidevatā pana attano ñāṇasampattiyā amhe vimānasāmike akāsi, mitto nāma sadisopi adhikopi hīnopi kattabbova. Sabbepi hi attano thāmena sahāyakānaṃ uppannaṃ dukkhaṃ nittharitvā sukhe patiṭṭhāpentiyevā’’ti mittadhammaṃ vaṇṇetvā imaṃ gāthamāha –

    ੧੨੧.

    121.

    ‘‘ਕਰੇ ਸਰਿਕ੍ਖੋ ਅਥ વਾਪਿ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਨਿਹੀਨਕੋ વਾਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯ ਏਕੋ।

    ‘‘Kare sarikkho atha vāpi seṭṭho, nihīnako vāpi kareyya eko;

    ਕਰੇਯ੍ਯੁਮੇਤੇ ਬ੍ਯਸਨੇ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ, ਯਥਾ ਅਹਂ ਕੁਸਨਾਲ਼ਿ ਰੁਚਾਯ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Kareyyumete byasane uttamatthaṃ, yathā ahaṃ kusanāḷi rucāya’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਕਰੇ ਸਰਿਕ੍ਖੋਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਸਦਿਸੋਪਿ ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਅਥ વਾਪਿ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਧਿਕੋਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਨਿਹੀਨਕੋ વਾਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯ ਏਕੋਤਿ ਏਕੋ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਹੀਨੋਪਿ ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਏਤੇ ਮਿਤ੍ਤਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਯੇવਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਕਰੇਯ੍ਯੁਮੇਤੇ ਬ੍ਯਸਨੇ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਸਹਾਯਸ੍ਸ ਬ੍ਯਸਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਭਾਰਂ વਹਮਾਨਾ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਤੋ ਤਂ ਸਹਾਯਕਂ ਮੋਚੇਯ੍ਯੁਮੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਹੀਨੋਪਿ ਮਿਤ੍ਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਯੇવ, ਪਗੇવ ਇਤਰੇ। ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਓਪਮ੍ਮਂ – ਯਥਾ ਅਹਂ ਕੁਸਨਾਲ਼ਿ ਰੁਚਾਯਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਅਹਂ ਰੁਚਾਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਦੇવਤਾ ਅਯਞ੍ਚ ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਦੇવਤਾ, ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾਪਿ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥવਂ ਕਰਿਮ੍ਹ, ਤਤ੍ਰਪਾਹਂ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖਂ ਬਾਲਤਾਯ ਅਨੁਪਾਯਕੁਸਲਤਾਯ ਹਰਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ, ਇਮਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਦੇવਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੇਹਿ ਸਮવਿਸਿਟ੍ਠਭਾવਂ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍વਾ ਹੀਨੋਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ।

    Tattha kare sarikkhoti jātiādīhi sadisopi mittadhammaṃ kareyya. Atha vāpi seṭṭhoti jātiādīhi adhikopi kareyya. Nihīnako vāpi kareyya ekoti eko jātiādīhi hīnopi mittadhammaṃ kareyya. Tasmā sabbepi ete mittā kātabbāyevāti dīpeti. Kiṃkāraṇā? Kareyyumetebyasane uttamatthanti sabbepete sahāyassa byasane uppanne attano attano pattabhāraṃ vahamānā uttamatthaṃ kareyyuṃ, kāyikacetasikadukkhato taṃ sahāyakaṃ moceyyumevāti attho. Tasmā hīnopi mitto kātabboyeva, pageva itare. Tatridaṃ opammaṃ – yathā ahaṃ kusanāḷi rucāyanti, yathā ahaṃ rucāyaṃ nibbattadevatā ayañca kusanāḷidevatā, appesakkhāpi mittasanthavaṃ karimha, tatrapāhaṃ mahesakkhāpi samānā attano uppannadukkhaṃ bālatāya anupāyakusalatāya harituṃ nāsakkhiṃ, imaṃ pana appesakkhampi samānaṃ paṇḍitadevataṃ nissāya dukkhato muttomhi. Tasmā aññehipi dukkhā muccitukāmehi samavisiṭṭhabhāvaṃ anoloketvā hīnopi paṇḍito mitto kātabboti.

    ਰੁਚਾਦੇવਤਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਦੇવਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍વਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਦੇવਤਾਯ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਤਾ।

    Rucādevatā imāya gāthāya devasaṅghassa dhammaṃ desetvā yāvatāyukaṃ ṭhatvā saddhiṃ kusanāḷidevatāya yathākammaṃ gatā.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਰੁਚਾਦੇવਤਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਦੇવਤਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā rucādevatā ānando ahosi, kusanāḷidevatā pana ahameva ahosi’’nti.

    ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਪਠਮਾ।

    Kusanāḷijātakavaṇṇanā paṭhamā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੧੨੧. ਕੁਸਨਾਲ਼ਿਜਾਤਕਂ • 121. Kusanāḷijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact