| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
५. अक्कोसवग्गो
5. Akkosavaggo
४. कुसिनारसुत्तवण्णना
4. Kusinārasuttavaṇṇanā
४४. पञ्चमस्स चतुत्थे कुसिनारायन्ति एवंनामके नगरे। देवतानं अत्थाय बलिं हरन्ति एत्थाति बलिहरणो, तस्मिं बलिहरणे। अच्छिद्देन अप्पटिमंसेनातिआदीसु येन केनचिदेव पहटो वा होति, वेज्जकम्मादीनि वा कतानि, तस्स कायसमाचारो उपचिकादीहि खायिततालपण्णं विय छिद्दो च, पटिमसितुं यत्थ कत्थचि गहेत्वा आकड्ढितुं सक्कुणेय्यताय पटिमंसो च होति, विपरीतो अच्छिद्दो अप्पटिमंसो नाम। वचीसमाचारो पन मुसावादओमसवादपेसुञ्ञअमूलकानुद्धंसनादीहि छिद्दो सप्पटिमंसो च होति, विपरीतो अच्छिद्दो अप्पटिमंसो। मेत्तं नु खो मे चित्तन्ति पलिबोधं छिन्दित्वा कम्मट्ठानभावनानुयोगेन अधिगतं मे मेत्तचित्तं। अनाघातन्ति आघातविरहितं, विक्खम्भनेन विहताघातन्ति अत्थो। कत्थ वुत्तन्ति इदं सिक्खापदं किस्मिं नगरे वुत्तं।
44. Pañcamassa catutthe kusinārāyanti evaṃnāmake nagare. Devatānaṃ atthāya baliṃ haranti etthāti baliharaṇo, tasmiṃ baliharaṇe. Acchiddena appaṭimaṃsenātiādīsu yena kenacideva pahaṭo vā hoti, vejjakammādīni vā katāni, tassa kāyasamācāro upacikādīhi khāyitatālapaṇṇaṃ viya chiddo ca, paṭimasituṃ yattha katthaci gahetvā ākaḍḍhituṃ sakkuṇeyyatāya paṭimaṃso ca hoti, viparīto acchiddo appaṭimaṃso nāma. Vacīsamācāro pana musāvādaomasavādapesuññaamūlakānuddhaṃsanādīhi chiddo sappaṭimaṃso ca hoti, viparīto acchiddo appaṭimaṃso. Mettaṃ nu kho me cittanti palibodhaṃ chinditvā kammaṭṭhānabhāvanānuyogena adhigataṃ me mettacittaṃ. Anāghātanti āghātavirahitaṃ, vikkhambhanena vihatāghātanti attho. Kattha vuttanti idaṃ sikkhāpadaṃ kismiṃ nagare vuttaṃ.
कालेन वक्खामीतिआदीसु एको एकं ओकासं कारेत्वा चोदेन्तो कालेन वदति नाम। सङ्घमज्झे वा गणमज्झे वा सलाकग्गयागग्गवितक्कमाळकभिक्खाचारमग्गआसनसालादीसु वा उपट्ठाकेहि परिवारितक्खणे वा चोदेन्तो अकालेन वदति नाम। तच्छेन वदन्तो भूतेन वदति नाम। ‘‘दहरमहल्लकपरिसावचरकपंसुकूलिकधम्मकथिकपतिरूपं तव इद’’न्ति वदन्तो फरुसेन वदति नाम। कारणनिस्सितं पन कत्वा, ‘‘भन्ते महल्लकत्थ, परिसावचरकत्थ, पंसुकूलिकत्थ, धम्मकथिकत्थपतिरूपं तुम्हाकमिद’’न्ति वदन्तो सण्हेन वदति नाम। कारणनिस्सितं कत्वा वदन्तो अत्थसंहितेन वदति नाम। मेत्तचित्तो वक्खामि नो दोसन्तरोति मेत्तचित्तं पच्चुपट्ठपेत्वा वक्खामि, न दुट्ठचित्तो हुत्वा।
Kālena vakkhāmītiādīsu eko ekaṃ okāsaṃ kāretvā codento kālena vadati nāma. Saṅghamajjhe vā gaṇamajjhe vā salākaggayāgaggavitakkamāḷakabhikkhācāramaggaāsanasālādīsu vā upaṭṭhākehi parivāritakkhaṇe vā codento akālena vadati nāma. Tacchena vadanto bhūtena vadati nāma. ‘‘Daharamahallakaparisāvacarakapaṃsukūlikadhammakathikapatirūpaṃ tava ida’’nti vadanto pharusena vadati nāma. Kāraṇanissitaṃ pana katvā, ‘‘bhante mahallakattha, parisāvacarakattha, paṃsukūlikattha, dhammakathikatthapatirūpaṃ tumhākamida’’nti vadanto saṇhena vadati nāma. Kāraṇanissitaṃ katvā vadanto atthasaṃhitena vadati nāma. Mettacitto vakkhāmi no dosantaroti mettacittaṃ paccupaṭṭhapetvā vakkhāmi, na duṭṭhacitto hutvā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ४. कुसिनारसुत्तं • 4. Kusinārasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १-८. विवादसुत्तादिवण्णना • 1-8. Vivādasuttādivaṇṇanā
