Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya |
൫. കൂടദന്തസുത്തം
5. Kūṭadantasuttaṃ
ഖാണുമതകബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ
Khāṇumatakabrāhmaṇagahapatikā
൩൨൩. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ മഗധേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി യേന ഖാണുമതം നാമ മഗധാനം ബ്രാഹ്മണഗാമോ തദവസരി. തത്ര സുദം ഭഗവാ ഖാണുമതേ വിഹരതി അമ്ബലട്ഠികായം. തേന ഖോ പന സമയേന കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഖാണുമതം അജ്ഝാവസതി സത്തുസ്സദം സതിണകട്ഠോദകം സധഞ്ഞം രാജഭോഗ്ഗം രഞ്ഞാ മാഗധേന സേനിയേന ബിമ്ബിസാരേന ദിന്നം രാജദായം ബ്രഹ്മദേയ്യം. തേന ഖോ പന സമയേന കൂടദന്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ മഹായഞ്ഞോ ഉപക്ഖടോ ഹോതി. സത്ത ച ഉസഭസതാനി സത്ത ച വച്ഛതരസതാനി സത്ത ച വച്ഛതരീസതാനി സത്ത ച അജസതാനി സത്ത ച ഉരബ്ഭസതാനി ഥൂണൂപനീതാനി ഹോന്തി യഞ്ഞത്ഥായ.
323. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena khāṇumataṃ nāma magadhānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā khāṇumate viharati ambalaṭṭhikāyaṃ. Tena kho pana samayena kūṭadanto brāhmaṇo khāṇumataṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Tena kho pana samayena kūṭadantassa brāhmaṇassa mahāyañño upakkhaṭo hoti. Satta ca usabhasatāni satta ca vacchatarasatāni satta ca vacchatarīsatāni satta ca ajasatāni satta ca urabbhasatāni thūṇūpanītāni honti yaññatthāya.
൩൨൪. അസ്സോസും ഖോ ഖാണുമതകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ – ‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ മഗധേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി ഖാണുമതം അനുപ്പത്തോ ഖാണുമതേ വിഹരതി അമ്ബലട്ഠികായം. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി . സോ ഇമം ലോകം സദേവകം സമാരകം സബ്രഹ്മകം സസ്സമണബ്രാഹ്മണിം പജം സദേവമനുസ്സം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേതി. സോ ധമ്മം ദേസേതി ആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേതി. സാധു ഖോ പന തഥാരൂപാനം അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’തി.
324. Assosuṃ kho khāṇumatakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito magadhesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi khāṇumataṃ anuppatto khāṇumate viharati ambalaṭṭhikāyaṃ. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti . So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
൩൨൫. അഥ ഖോ ഖാണുമതകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ ഖാണുമതാ നിക്ഖമിത്വാ സങ്ഘസങ്ഘീ ഗണീഭൂതാ യേന അമ്ബലട്ഠികാ തേനുപസങ്കമന്തി.
325. Atha kho khāṇumatakā brāhmaṇagahapatikā khāṇumatā nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā yena ambalaṭṭhikā tenupasaṅkamanti.
൩൨൬. തേന ഖോ പന സമയേന കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഉപരിപാസാദേ ദിവാസേയ്യം ഉപഗതോ ഹോതി. അദ്ദസാ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഖാണുമതകേ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികേ ഖാണുമതാ നിക്ഖമിത്വാ സങ്ഘസങ്ഘീ ഗണീഭൂതേ യേന അമ്ബലട്ഠികാ തേനുപസങ്കമന്തേ. ദിസ്വാ ഖത്തം ആമന്തേസി – ‘‘കിം നു ഖോ, ഭോ ഖത്തേ, ഖാണുമതകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ ഖാണുമതാ നിക്ഖമിത്വാ സങ്ഘസങ്ഘീ ഗണീഭൂതാ യേന അമ്ബലട്ഠികാ തേനുപസങ്കമന്തീ’’തി?
326. Tena kho pana samayena kūṭadanto brāhmaṇo uparipāsāde divāseyyaṃ upagato hoti. Addasā kho kūṭadanto brāhmaṇo khāṇumatake brāhmaṇagahapatike khāṇumatā nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūte yena ambalaṭṭhikā tenupasaṅkamante. Disvā khattaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, bho khatte, khāṇumatakā brāhmaṇagahapatikā khāṇumatā nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā yena ambalaṭṭhikā tenupasaṅkamantī’’ti?
൩൨൭. ‘‘അത്ഥി ഖോ, ഭോ, സമണോ ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ മഗധേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി ഖാണുമതം അനുപ്പത്തോ, ഖാണുമതേ വിഹരതി അമ്ബലട്ഠികായം. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. തമേതേ ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമന്തീ’’തി.
327. ‘‘Atthi kho, bho, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito magadhesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi khāṇumataṃ anuppatto, khāṇumate viharati ambalaṭṭhikāyaṃ. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Tamete bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamantī’’ti.
൩൨൮. അഥ ഖോ കൂടദന്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘സുതം ഖോ പന മേതം – ‘സമണോ ഗോതമോ തിവിധം യഞ്ഞസമ്പദം സോളസപരിക്ഖാരം ജാനാതീ’തി. ന ഖോ പനാഹം ജാനാമി തിവിധം യഞ്ഞസമ്പദം സോളസപരിക്ഖാരം. ഇച്ഛാമി ചാഹം മഹായഞ്ഞം യജിതും. യംനൂനാഹം സമണം ഗോതമം ഉപസങ്കമിത്വാ തിവിധം യഞ്ഞസമ്പദം സോളസപരിക്ഖാരം പുച്ഛേയ്യ’’ന്തി.
328. Atha kho kūṭadantassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘sutaṃ kho pana metaṃ – ‘samaṇo gotamo tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ jānātī’ti. Na kho panāhaṃ jānāmi tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ. Icchāmi cāhaṃ mahāyaññaṃ yajituṃ. Yaṃnūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ puccheyya’’nti.
൩൨൯. അഥ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഖത്തം ആമന്തേസി – ‘‘തേന ഹി, ഭോ ഖത്തേ, യേന ഖാണുമതകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ തേനുപസങ്കമ. ഉപസങ്കമിത്വാ ഖാണുമതകേ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികേ ഏവം വദേഹി – ‘കൂടദന്തോ, ഭോ, ബ്രാഹ്മണോ ഏവമാഹ – ‘‘ആഗമേന്തു കിര ഭവന്തോ, കൂടദന്തോപി ബ്രാഹ്മണോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’’തി. ‘‘ഏവം, ഭോ’’തി ഖോ സോ ഖത്താ കൂടദന്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പടിസ്സുത്വാ യേന ഖാണുമതകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ തേനുപസങ്കമി. ഉപസങ്കമിത്വാ ഖാണുമതകേ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികേ ഏതദവോച – ‘‘കൂടദന്തോ, ഭോ, ബ്രാഹ്മണോ ഏവമാഹ – ‘ആഗമേന്തു കിര ഭോന്തോ, കൂടദന്തോപി ബ്രാഹ്മണോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’’തി.
329. Atha kho kūṭadanto brāhmaṇo khattaṃ āmantesi – ‘‘tena hi, bho khatte, yena khāṇumatakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkama. Upasaṅkamitvā khāṇumatake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadehi – ‘kūṭadanto, bho, brāhmaṇo evamāha – ‘‘āgamentu kira bhavanto, kūṭadantopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho so khattā kūṭadantassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena khāṇumatakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā khāṇumatake brāhmaṇagahapatike etadavoca – ‘‘kūṭadanto, bho, brāhmaṇo evamāha – ‘āgamentu kira bhonto, kūṭadantopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti.
കൂടദന്തഗുണകഥാ
Kūṭadantaguṇakathā
൩൩൦. തേന ഖോ പന സമയേന അനേകാനി ബ്രാഹ്മണസതാനി ഖാണുമതേ പടിവസന്തി – ‘‘കൂടദന്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ മഹായഞ്ഞം അനുഭവിസ്സാമാ’’തി. അസ്സോസും ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാ – ‘‘കൂടദന്തോ കിര ബ്രാഹ്മണോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’തി. അഥ ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാ യേന കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ തേനുപസങ്കമിംസു.
330. Tena kho pana samayena anekāni brāhmaṇasatāni khāṇumate paṭivasanti – ‘‘kūṭadantassa brāhmaṇassa mahāyaññaṃ anubhavissāmā’’ti. Assosuṃ kho te brāhmaṇā – ‘‘kūṭadanto kira brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti. Atha kho te brāhmaṇā yena kūṭadanto brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu.
൩൩൧. ഉപസങ്കമിത്വാ കൂടദന്തം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോചും – ‘‘സച്ചം കിര ഭവം കൂടദന്തോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’തി? ‘‘ഏവം ഖോ മേ, ഭോ, ഹോതി – ‘അഹമ്പി സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സാമീ’’’തി.
331. Upasaṅkamitvā kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti? ‘‘Evaṃ kho me, bho, hoti – ‘ahampi samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmī’’’ti.
‘‘മാ ഭവം കൂടദന്തോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമി. ന അരഹതി ഭവം കൂടദന്തോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. സചേ ഭവം കൂടദന്തോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതി, ഭോതോ കൂടദന്തസ്സ യസോ ഹായിസ്സതി, സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ അഭിവഡ്ഢിസ്സതി. യമ്പി ഭോതോ കൂടദന്തസ്സ യസോ ഹായിസ്സതി, സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ അഭിവഡ്ഢിസ്സതി, ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി ഭവം കൂടദന്തോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. സമണോ ത്വേവ ഗോതമോ അരഹതി ഭവന്തം കൂടദന്തം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും .
‘‘Mā bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkami. Na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Sace bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissati, bhoto kūṭadantassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati. Yampi bhoto kūṭadantassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ kūṭadantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ .
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന. യമ്പി ഭവം കൂടദന്തോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന, ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി ഭവം കൂടദന്തോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. സമണോ ത്വേവ ഗോതമോ അരഹതി ഭവന്തം കൂടദന്തം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും.
‘‘Bhavañhi kūṭadanto ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bhavaṃ kūṭadanto ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ kūṭadantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ പഹൂതവിത്തൂപകരണോ പഹൂതജാതരൂപരജതോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtavittūpakaraṇo pahūtajātarūparajato…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ അജ്ഝായകോ മന്തധരോ തിണ്ണം വേദാനം പാരഗൂ സനിഘണ്ഡുകേടുഭാനം സാക്ഖരപ്പഭേദാനം ഇതിഹാസപഞ്ചമാനം പദകോ വേയ്യാകരണോ ലോകായതമഹാപുരിസലക്ഖണേസു അനവയോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ ബ്രഹ്മവണ്ണീ ബ്രഹ്മവച്ഛസീ അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ സീലവാ വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ കല്യാണവാചോ കല്യാണവാക്കരണോ പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗലായ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ ബഹൂനം ആചരിയപാചരിയോ തീണി മാണവകസതാനി മന്തേ വാചേതി, ബഹൂ ഖോ പന നാനാദിസാ നാനാജനപദാ മാണവകാ ആഗച്ഛന്തി ഭോതോ കൂടദന്തസ്സ സന്തികേ മന്തത്ഥികാ മന്തേ അധിയിതുകാമാ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto bahūnaṃ ācariyapācariyo tīṇi māṇavakasatāni mante vāceti, bahū kho pana nānādisā nānājanapadā māṇavakā āgacchanti bhoto kūṭadantassa santike mantatthikā mante adhiyitukāmā…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ ജിണ്ണോ വുദ്ധോ മഹല്ലകോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. സമണോ ഗോതമോ തരുണോ ചേവ തരുണപബ്ബജിതോ ച…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto. Samaṇo gotamo taruṇo ceva taruṇapabbajito ca…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ സേനിയസ്സ ബിമ്ബിസാരസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണസ്സ പോക്ഖരസാതിസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi kūṭadanto brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി കൂടദന്തോ ഖാണുമതം അജ്ഝാവസതി സത്തുസ്സദം സതിണകട്ഠോദകം സധഞ്ഞം രാജഭോഗ്ഗം രഞ്ഞാ മാഗധേന സേനിയേന ബിമ്ബിസാരേന ദിന്നം രാജദായം ബ്രഹ്മദേയ്യം. യമ്പി ഭവം കൂടദന്തോ ഖാണുമതം അജ്ഝാവസതി സത്തുസ്സദം സതിണകട്ഠോദകം സധഞ്ഞം രാജഭോഗ്ഗം, രഞ്ഞാ മാഗധേന സേനിയേന ബിമ്ബിസാരേന ദിന്നം രാജദായം ബ്രഹ്മദേയ്യം, ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി ഭവം കൂടദന്തോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. സമണോത്വേവ ഗോതമോ അരഹതി ഭവന്തം കൂടദന്തം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതു’’ന്തി.
‘‘Bhavañhi kūṭadanto khāṇumataṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Yampi bhavaṃ kūṭadanto khāṇumataṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ, raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ kūṭadantaṃ dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
ബുദ്ധഗുണകഥാ
Buddhaguṇakathā
൩൩൨. ഏവം വുത്തേ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ തേ ബ്രാഹ്മണേ ഏതദവോച –
332. Evaṃ vutte kūṭadanto brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca –
‘‘തേന ഹി, ഭോ, മമപി സുണാഥ, യഥാ മയമേവ അരഹാമ തം ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും, ന ത്വേവ അരഹതി സോ ഭവം ഗോതമോ അമ്ഹാകം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന. യമ്പി, ഭോ, സമണോ ഗോതമോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന, ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി സോ ഭവം ഗോതമോ അമ്ഹാകം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. അഥ ഖോ മയമേവ അരഹാമ തം ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും.
‘‘Tena hi, bho, mamapi suṇātha, yathā mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ, na tveva arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇo khalu, bho, gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi, bho, samaṇo gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ മഹന്തം ഞാതിസങ്ഘം ഓഹായ പബ്ബജിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo mahantaṃ ñātisaṅghaṃ ohāya pabbajito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ പഹൂതം ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണം ഓഹായ പബ്ബജിതോ ഭൂമിഗതഞ്ച വേഹാസട്ഠം ച…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ ohāya pabbajito bhūmigatañca vehāsaṭṭhaṃ ca…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ദഹരോവ സമാനോ യുവാ സുസുകാളകേസോ ഭദ്രേന യോബ്ബനേന സമന്നാഗതോ പഠമേന വയസാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo daharova samāno yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ അകാമകാനം മാതാപിതൂനം അസ്സുമുഖാനം രുദന്താനം കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ ബ്രഹ്മവണ്ണീ ബ്രഹ്മവച്ഛസീ അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ …പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya …pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സീലവാ അരിയസീലീ കുസലസീലീ കുസലസീലേന സമന്നാഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo sīlavā ariyasīlī kusalasīlī kusalasīlena samannāgato…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ കല്യാണവാചോ കല്യാണവാക്കരണോ പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗലായ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ബഹൂനം ആചരിയപാചരിയോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo bahūnaṃ ācariyapācariyo…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഖീണകാമരാഗോ വിഗതചാപല്ലോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ കമ്മവാദീ കിരിയവാദീ അപാപപുരേക്ഖാരോ ബ്രഹ്മഞ്ഞായ പജായ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmaññāya pajāya…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഉച്ചാ കുലാ പബ്ബജിതോ അസമ്ഭിന്നഖത്തിയകുലാ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo uccā kulā pabbajito asambhinnakhattiyakulā…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ അഡ്ഢാ കുലാ പബ്ബജിതോ മഹദ്ധനാ മഹാഭോഗാ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo aḍḍhā kulā pabbajito mahaddhanā mahābhogā…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം തിരോരട്ഠാ തിരോജനപദാ പഞ്ഹം പുച്ഛിതും ആഗച്ഛന്തി…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā pañhaṃ pucchituṃ āgacchanti…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം അനേകാനി ദേവതാസഹസ്സാനി പാണേഹി സരണം ഗതാനി…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṃ gatāni…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’ തി…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ ti…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ദ്വത്തിംസമഹാപുരിസലക്ഖണേഹി സമന്നാഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഏഹിസ്വാഗതവാദീ സഖിലോ സമ്മോദകോ അബ്ഭാകുടികോ ഉത്താനമുഖോ പുബ്ബഭാസീ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo ehisvāgatavādī sakhilo sammodako abbhākuṭiko uttānamukho pubbabhāsī…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ചതുന്നം പരിസാനം സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo catunnaṃ parisānaṃ sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണേ ഖലു, ഭോ, ഗോതമേ ബഹൂ ദേവാ ച മനുസ്സാ ച അഭിപ്പസന്നാ…പേ॰…
‘‘Samaṇe khalu, bho, gotame bahū devā ca manussā ca abhippasannā…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ യസ്മിം ഗാമേ വാ നിഗമേ വാ പടിവസതി ന തസ്മിം ഗാമേ വാ നിഗമേ വാ അമനുസ്സാ മനുസ്സേ വിഹേഠേന്തി…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati na tasmiṃ gāme vā nigame vā amanussā manusse viheṭhenti…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സങ്ഘീ ഗണീ ഗണാചരിയോ പുഥുതിത്ഥകരാനം അഗ്ഗമക്ഖായതി, യഥാ ഖോ പന, ഭോ, ഏതേസം സമണബ്രാഹ്മണാനം യഥാ വാ തഥാ വാ യസോ സമുദാഗച്ഛതി, ന ഹേവം സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ സമുദാഗതോ. അഥ ഖോ അനുത്തരായ വിജ്ജാചരണസമ്പദായ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ സമുദാഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo saṅghī gaṇī gaṇācariyo puthutitthakarānaṃ aggamakkhāyati, yathā kho pana, bho, etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ yathā vā tathā vā yaso samudāgacchati, na hevaṃ samaṇassa gotamassa yaso samudāgato. Atha kho anuttarāya vijjācaraṇasampadāya samaṇassa gotamassa yaso samudāgato…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം രാജാ മാഗധോ സേനിയോ ബിമ്ബിസാരോ സപുത്തോ സഭരിയോ സപരിസോ സാമച്ചോ പാണേഹി സരണം ഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā māgadho seniyo bimbisāro saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം രാജാ പസേനദി കോസലോ സപുത്തോ സഭരിയോ സപരിസോ സാമച്ചോ പാണേഹി സരണം ഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā pasenadi kosalo saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം ബ്രാഹ്മണോ പോക്ഖരസാതി സപുത്തോ സഭരിയോ സപരിസോ സാമച്ചോ പാണേഹി സരണം ഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ brāhmaṇo pokkharasāti saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ സേനിയസ്സ ബിമ്ബിസാരസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ രഞ്ഞോ പസേനദിസ്സ കോസലസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño pasenadissa kosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ബ്രാഹ്മണസ്സ പോക്ഖരസാതിസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഖാണുമതം അനുപ്പത്തോ ഖാണുമതേ വിഹരതി അമ്ബലട്ഠികായം. യേ ഖോ പന, ഭോ, കേചി സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ അമ്ഹാകം ഗാമഖേത്തം ആഗച്ഛന്തി, അതിഥീ നോ തേ ഹോന്തി. അതിഥീ ഖോ പനമ്ഹേഹി സക്കാതബ്ബാ ഗരുകാതബ്ബാ മാനേതബ്ബാ പൂജേതബ്ബാ അപചേതബ്ബാ. യമ്പി, ഭോ, സമണോ ഗോതമോ ഖാണുമതം അനുപ്പത്തോ ഖാണുമതേ വിഹരതി അമ്ബലട്ഠികായം, അതിഥിമ്ഹാകം സമണോ ഗോതമോ. അതിഥി ഖോ പനമ്ഹേഹി സക്കാതബ്ബോ ഗരുകാതബ്ബോ മാനേതബ്ബോ പൂജേതബ്ബോ അപചേതബ്ബോ. ഇമിനാപങ്ഗേന നാരഹതി സോ ഭവം ഗോതമോ അമ്ഹാകം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. അഥ ഖോ മയമേവ അരഹാമ തം ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. ഏത്തകേ ഖോ അഹം, ഭോ, തസ്സ ഭോതോ ഗോതമസ്സ വണ്ണേ പരിയാപുണാമി, നോ ച ഖോ സോ ഭവം ഗോതമോ ഏത്തകവണ്ണോ. അപരിമാണവണ്ണോ ഹി സോ ഭവം ഗോതമോ’’തി.
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo khāṇumataṃ anuppatto khāṇumate viharati ambalaṭṭhikāyaṃ. Ye kho pana, bho, keci samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṃ gāmakhettaṃ āgacchanti, atithī no te honti. Atithī kho panamhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā apacetabbā. Yampi, bho, samaṇo gotamo khāṇumataṃ anuppatto khāṇumate viharati ambalaṭṭhikāyaṃ, atithimhākaṃ samaṇo gotamo. Atithi kho panamhehi sakkātabbo garukātabbo mānetabbo pūjetabbo apacetabbo. Imināpaṅgena nārahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Ettake kho ahaṃ, bho, tassa bhoto gotamassa vaṇṇe pariyāpuṇāmi, no ca kho so bhavaṃ gotamo ettakavaṇṇo. Aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṃ gotamo’’ti.
൩൩൩. ഏവം വുത്തേ, തേ ബ്രാഹ്മണാ കൂടദന്തം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോചും – ‘‘യഥാ ഖോ ഭവം കൂടദന്തോ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ വണ്ണേ ഭാസതി, ഇതോ ചേപി സോ ഭവം ഗോതമോ യോജനസതേ വിഹരതി, അലമേവ സദ്ധേന കുലപുത്തേന ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും അപി പുടോസേനാ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭോ, സബ്ബേവ മയം സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സാമാ’’തി.
333. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘yathā kho bhavaṃ kūṭadanto samaṇassa gotamassa vaṇṇe bhāsati, ito cepi so bhavaṃ gotamo yojanasate viharati, alameva saddhena kulaputtena dassanāya upasaṅkamituṃ api puṭosenā’’ti. ‘‘Tena hi, bho, sabbeva mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmā’’ti.
മഹാവിജിതരാജയഞ്ഞകഥാ
Mahāvijitarājayaññakathā
൩൩൪. അഥ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ മഹതാ ബ്രാഹ്മണഗണേന സദ്ധിം യേന അമ്ബലട്ഠികാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി . സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഖാണുമതകാപി ഖോ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ അപ്പേകച്ചേ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു, സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ നാമഗോത്തം സാവേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ തുണ്ഹീഭൂതാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു.
334. Atha kho kūṭadanto brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena ambalaṭṭhikā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi . Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Khāṇumatakāpi kho brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
൩൩൫. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സുതം മേതം, ഭോ ഗോതമ – ‘സമണോ ഗോതമോ തിവിധം യഞ്ഞസമ്പദം സോളസപരിക്ഖാരം ജാനാതീ’തി. ന ഖോ പനാഹം ജാനാമി തിവിധം യഞ്ഞസമ്പദം സോളസപരിക്ഖാരം. ഇച്ഛാമി ചാഹം മഹായഞ്ഞം യജിതും. സാധു മേ ഭവം ഗോതമോ തിവിധം യഞ്ഞസമ്പദം സോളസപരിക്ഖാരം ദേസേതൂ’’തി.
335. Ekamantaṃ nisinno kho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama – ‘samaṇo gotamo tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ jānātī’ti. Na kho panāhaṃ jānāmi tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ. Icchāmi cāhaṃ mahāyaññaṃ yajituṃ. Sādhu me bhavaṃ gotamo tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ desetū’’ti.
൩൩൬. ‘‘തേന ഹി, ബ്രാഹ്മണ, സുണാഹി സാധുകം മനസികരോഹി, ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭോ’’തി ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസി. ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘ഭൂതപുബ്ബം, ബ്രാഹ്മണ , രാജാ മഹാവിജിതോ നാമ അഹോസി അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ പഹൂതജാതരൂപരജതോ പഹൂതവിത്തൂപകരണോ പഹൂതധനധഞ്ഞോ പരിപുണ്ണകോസകോട്ഠാഗാരോ. അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, രഞ്ഞോ മഹാവിജിതസ്സ രഹോഗതസ്സ പടിസല്ലീനസ്സ ഏവം ചേതസോ പരിവിതക്കോ ഉദപാദി – ‘അധിഗതാ ഖോ മേ വിപുലാ മാനുസകാ ഭോഗാ, മഹന്തം പഥവിമണ്ഡലം അഭിവിജിയ അജ്ഝാവസാമി , യംനൂനാഹം മഹായഞ്ഞം യജേയ്യം, യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’തി.
336. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca – ‘‘bhūtapubbaṃ, brāhmaṇa , rājā mahāvijito nāma ahosi aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtajātarūparajato pahūtavittūpakaraṇo pahūtadhanadhañño paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro. Atha kho, brāhmaṇa, rañño mahāvijitassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘adhigatā kho me vipulā mānusakā bhogā, mahantaṃ pathavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasāmi , yaṃnūnāhaṃ mahāyaññaṃ yajeyyaṃ, yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti.
൩൩൭. ‘‘അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, രാജാ മഹാവിജിതോ പുരോഹിതം ബ്രാഹ്മണം ആമന്തേത്വാ ഏതദവോച – ‘ഇധ മയ്ഹം, ബ്രാഹ്മണ, രഹോഗതസ്സ പടിസല്ലീനസ്സ ഏവം ചേതസോ പരിവിതക്കോ ഉദപാദി – അധിഗതാ ഖോ മേ വിപുലാ മാനുസകാ ഭോഗാ , മഹന്തം പഥവിമണ്ഡലം അഭിവിജിയ അജ്ഝാവസാമി. യംനൂനാഹം മഹായഞ്ഞം യജേയ്യം യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’തി. ഇച്ഛാമഹം, ബ്രാഹ്മണ, മഹായഞ്ഞം യജിതും. അനുസാസതു മം ഭവം യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’’’തി.
337. ‘‘Atha kho, brāhmaṇa, rājā mahāvijito purohitaṃ brāhmaṇaṃ āmantetvā etadavoca – ‘idha mayhaṃ, brāhmaṇa, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – adhigatā kho me vipulā mānusakā bhogā , mahantaṃ pathavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasāmi. Yaṃnūnāhaṃ mahāyaññaṃ yajeyyaṃ yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. Icchāmahaṃ, brāhmaṇa, mahāyaññaṃ yajituṃ. Anusāsatu maṃ bhavaṃ yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’’ti.
൩൩൮. ‘‘ഏവം വുത്തേ, ബ്രാഹ്മണ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ രാജാനം മഹാവിജിതം ഏതദവോച – ‘ഭോതോ ഖോ രഞ്ഞോ ജനപദോ സകണ്ടകോ സഉപ്പീളോ, ഗാമഘാതാപി ദിസ്സന്തി, നിഗമഘാതാപി ദിസ്സന്തി, നഗരഘാതാപി ദിസ്സന്തി , പന്ഥദുഹനാപി ദിസ്സന്തി. ഭവം ഖോ പന രാജാ ഏവം സകണ്ടകേ ജനപദേ സഉപ്പീളേ ബലിമുദ്ധരേയ്യ, അകിച്ചകാരീ അസ്സ തേന ഭവം രാജാ. സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ ഏവമസ്സ – ‘‘അഹമേതം ദസ്സുഖീലം വധേന വാ ബന്ധേന വാ ജാനിയാ വാ ഗരഹായ വാ പബ്ബാജനായ വാ സമൂഹനിസ്സാമീ’’തി, ന ഖോ പനേതസ്സ ദസ്സുഖീലസ്സ ഏവം സമ്മാ സമുഗ്ഘാതോ ഹോതി. യേ തേ ഹതാവസേസകാ ഭവിസ്സന്തി, തേ പച്ഛാ രഞ്ഞോ ജനപദം വിഹേഠേസ്സന്തി. അപി ച ഖോ ഇദം സംവിധാനം ആഗമ്മ ഏവമേതസ്സ ദസ്സുഖീലസ്സ സമ്മാ സമുഗ്ഘാതോ ഹോതി. തേന ഹി ഭവം രാജാ യേ ഭോതോ രഞ്ഞോ ജനപദേ ഉസ്സഹന്തി കസിഗോരക്ഖേ, തേസം ഭവം രാജാ ബീജഭത്തം അനുപ്പദേതു. യേ ഭോതോ രഞ്ഞോ ജനപദേ ഉസ്സഹന്തി വാണിജ്ജായ, തേസം ഭവം രാജാ പാഭതം അനുപ്പദേതു. യേ ഭോതോ രഞ്ഞോ ജനപദേ ഉസ്സഹന്തി രാജപോരിസേ, തേസം ഭവം രാജാ ഭത്തവേതനം പകപ്പേതു. തേ ച മനുസ്സാ സകമ്മപസുതാ രഞ്ഞോ ജനപദം ന വിഹേഠേസ്സന്തി; മഹാ ച രഞ്ഞോ രാസികോ ഭവിസ്സതി. ഖേമട്ഠിതാ ജനപദാ അകണ്ടകാ അനുപ്പീളാ. മനുസ്സാ മുദാ മോദമാനാ ഉരേ പുത്തേ നച്ചേന്താ അപാരുതഘരാ മഞ്ഞേ വിഹരിസ്സന്തീ’തി. ‘ഏവം, ഭോ’തി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, രാജാ മഹാവിജിതോ പുരോഹിതസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പടിസ്സുത്വാ യേ രഞ്ഞോ ജനപദേ ഉസ്സഹിംസു കസിഗോരക്ഖേ, തേസം രാജാ മഹാവിജിതോ ബീജഭത്തം അനുപ്പദാസി. യേ ച രഞ്ഞോ ജനപദേ ഉസ്സഹിംസു വാണിജ്ജായ, തേസം രാജാ മഹാവിജിതോ പാഭതം അനുപ്പദാസി. യേ ച രഞ്ഞോ ജനപദേ ഉസ്സഹിംസു രാജപോരിസേ, തേസം രാജാ മഹാവിജിതോ ഭത്തവേതനം പകപ്പേസി. തേ ച മനുസ്സാ സകമ്മപസുതാ രഞ്ഞോ ജനപദം ന വിഹേഠിംസു, മഹാ ച രഞ്ഞോ രാസികോ അഹോസി. ഖേമട്ഠിതാ ജനപദാ അകണ്ടകാ അനുപ്പീളാ മനുസ്സാ മുദാ മോദമാനാ ഉരേ പുത്തേ നച്ചേന്താ അപാരുതഘരാ മഞ്ഞേ വിഹരിംസു. അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, രാജാ മഹാവിജിതോ പുരോഹിതം ബ്രാഹ്മണം ആമന്തേത്വാ ഏതദവോച – ‘സമൂഹതോ ഖോ മേ ഭോതോ ദസ്സുഖീലോ, ഭോതോ സംവിധാനം ആഗമ്മ മഹാ ച മേ രാസികോ. ഖേമട്ഠിതാ ജനപദാ അകണ്ടകാ അനുപ്പീളാ മനുസ്സാ മുദാ മോദമാനാ ഉരേ പുത്തേ നച്ചേന്താ അപാരുതഘരാ മഞ്ഞേ വിഹരന്തി. ഇച്ഛാമഹം ബ്രാഹ്മണ മഹായഞ്ഞം യജിതും. അനുസാസതു മം ഭവം യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’തി.
338. ‘‘Evaṃ vutte, brāhmaṇa, purohito brāhmaṇo rājānaṃ mahāvijitaṃ etadavoca – ‘bhoto kho rañño janapado sakaṇṭako sauppīḷo, gāmaghātāpi dissanti, nigamaghātāpi dissanti, nagaraghātāpi dissanti , panthaduhanāpi dissanti. Bhavaṃ kho pana rājā evaṃ sakaṇṭake janapade sauppīḷe balimuddhareyya, akiccakārī assa tena bhavaṃ rājā. Siyā kho pana bhoto rañño evamassa – ‘‘ahametaṃ dassukhīlaṃ vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā pabbājanāya vā samūhanissāmī’’ti, na kho panetassa dassukhīlassa evaṃ sammā samugghāto hoti. Ye te hatāvasesakā bhavissanti, te pacchā rañño janapadaṃ viheṭhessanti. Api ca kho idaṃ saṃvidhānaṃ āgamma evametassa dassukhīlassa sammā samugghāto hoti. Tena hi bhavaṃ rājā ye bhoto rañño janapade ussahanti kasigorakkhe, tesaṃ bhavaṃ rājā bījabhattaṃ anuppadetu. Ye bhoto rañño janapade ussahanti vāṇijjāya, tesaṃ bhavaṃ rājā pābhataṃ anuppadetu. Ye bhoto rañño janapade ussahanti rājaporise, tesaṃ bhavaṃ rājā bhattavetanaṃ pakappetu. Te ca manussā sakammapasutā rañño janapadaṃ na viheṭhessanti; mahā ca rañño rāsiko bhavissati. Khemaṭṭhitā janapadā akaṇṭakā anuppīḷā. Manussā mudā modamānā ure putte naccentā apārutagharā maññe viharissantī’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, brāhmaṇa, rājā mahāvijito purohitassa brāhmaṇassa paṭissutvā ye rañño janapade ussahiṃsu kasigorakkhe, tesaṃ rājā mahāvijito bījabhattaṃ anuppadāsi. Ye ca rañño janapade ussahiṃsu vāṇijjāya, tesaṃ rājā mahāvijito pābhataṃ anuppadāsi. Ye ca rañño janapade ussahiṃsu rājaporise, tesaṃ rājā mahāvijito bhattavetanaṃ pakappesi. Te ca manussā sakammapasutā rañño janapadaṃ na viheṭhiṃsu, mahā ca rañño rāsiko ahosi. Khemaṭṭhitā janapadā akaṇṭakā anuppīḷā manussā mudā modamānā ure putte naccentā apārutagharā maññe vihariṃsu. Atha kho, brāhmaṇa, rājā mahāvijito purohitaṃ brāhmaṇaṃ āmantetvā etadavoca – ‘samūhato kho me bhoto dassukhīlo, bhoto saṃvidhānaṃ āgamma mahā ca me rāsiko. Khemaṭṭhitā janapadā akaṇṭakā anuppīḷā manussā mudā modamānā ure putte naccentā apārutagharā maññe viharanti. Icchāmahaṃ brāhmaṇa mahāyaññaṃ yajituṃ. Anusāsatu maṃ bhavaṃ yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti.
ചതുപരിക്ഖാരം
Catuparikkhāraṃ
൩൩൯. ‘‘തേന ഹി ഭവം രാജാ യേ ഭോതോ രഞ്ഞോ ജനപദേ ഖത്തിയാ ആനുയന്താ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച തേ ഭവം രാജാ ആമന്തയതം – ‘ഇച്ഛാമഹം, ഭോ, മഹായഞ്ഞം യജിതും, അനുജാനന്തു മേ ഭവന്തോ യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’തി. യേ ഭോതോ രഞ്ഞോ ജനപദേ അമച്ചാ പാരിസജ്ജാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച…പേ॰… ബ്രാഹ്മണമഹാസാലാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച…പേ॰… ഗഹപതിനേചയികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച, തേ ഭവം രാജാ ആമന്തയതം – ‘ഇച്ഛാമഹം, ഭോ, മഹായഞ്ഞം യജിതും, അനുജാനന്തു മേ ഭവന്തോ യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’തി. ‘ഏവം, ഭോ’തി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, രാജാ മഹാവിജിതോ പുരോഹിതസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പടിസ്സുത്വാ യേ രഞ്ഞോ ജനപദേ ഖത്തിയാ ആനുയന്താ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച, തേ രാജാ മഹാവിജിതോ ആമന്തേസി – ‘ഇച്ഛാമഹം, ഭോ, മഹായഞ്ഞം യജിതും, അനുജാനന്തു മേ ഭവന്തോ യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’’തി. ‘യജതം ഭവം രാജാ യഞ്ഞം, യഞ്ഞകാലോ മഹാരാജാ’തി. യേ രഞ്ഞോ ജനപദേ അമച്ചാ പാരിസജ്ജാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച…പേ॰… ബ്രാഹ്മണമഹാസാലാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച…പേ॰… ഗഹപതിനേചയികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച, തേ രാജാ മഹാവിജിതോ ആമന്തേസി – ‘ഇച്ഛാമഹം, ഭോ , മഹായഞ്ഞം യജിതും. അനുജാനന്തു മേ ഭവന്തോ യം മമ അസ്സ ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’തി. ‘യജതം ഭവം രാജാ യഞ്ഞം, യഞ്ഞകാലോ മഹാരാജാ’തി. ഇതിമേ ചത്താരോ അനുമതിപക്ഖാ തസ്സേവ യഞ്ഞസ്സ പരിക്ഖാരാ ഭവന്തി.
339. ‘‘Tena hi bhavaṃ rājā ye bhoto rañño janapade khattiyā ānuyantā negamā ceva jānapadā ca te bhavaṃ rājā āmantayataṃ – ‘icchāmahaṃ, bho, mahāyaññaṃ yajituṃ, anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. Ye bhoto rañño janapade amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca…pe… brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca…pe… gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca, te bhavaṃ rājā āmantayataṃ – ‘icchāmahaṃ, bho, mahāyaññaṃ yajituṃ, anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, brāhmaṇa, rājā mahāvijito purohitassa brāhmaṇassa paṭissutvā ye rañño janapade khattiyā ānuyantā negamā ceva jānapadā ca, te rājā mahāvijito āmantesi – ‘icchāmahaṃ, bho, mahāyaññaṃ yajituṃ, anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. ‘Yajataṃ bhavaṃ rājā yaññaṃ, yaññakālo mahārājā’ti. Ye rañño janapade amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca…pe… brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca…pe… gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca, te rājā mahāvijito āmantesi – ‘icchāmahaṃ, bho , mahāyaññaṃ yajituṃ. Anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. ‘Yajataṃ bhavaṃ rājā yaññaṃ, yaññakālo mahārājā’ti. Itime cattāro anumatipakkhā tasseva yaññassa parikkhārā bhavanti.
അട്ഠ പരിക്ഖാരാ
Aṭṭha parikkhārā
൩൪൦. ‘‘രാജാ മഹാവിജിതോ അട്ഠഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ, ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ ബ്രഹ്മവണ്ണീ ബ്രഹ്മവച്ഛസീ അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ; അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ പഹൂതജാതരൂപരജതോ പഹൂതവിത്തൂപകരണോ പഹൂതധനധഞ്ഞോ പരിപുണ്ണകോസകോട്ഠാഗാരോ; ബലവാ ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ സമന്നാഗതോ അസ്സവായ ഓവാദപടികരായ സഹതി 1 മഞ്ഞേ പച്ചത്ഥികേ യസസാ; സദ്ധോ ദായകോ ദാനപതി അനാവടദ്വാരോ സമണബ്രാഹ്മണകപണദ്ധികവണിബ്ബകയാചകാനം ഓപാനഭൂതോ പുഞ്ഞാനി കരോതി; ബഹുസ്സുതോ തസ്സ തസ്സ സുതജാതസ്സ, തസ്സ തസ്സേവ ഖോ പന ഭാസിതസ്സ അത്ഥം ജാനാതി ‘അയം ഇമസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ അയം ഇമസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ’തി; പണ്ഡിതോ, വിയത്തോ, മേധാവീ, പടിബലോ, അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേ അത്ഥേ ചിന്തേതും. രാജാ മഹാവിജിതോ ഇമേഹി അട്ഠഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ. ഇതി ഇമാനിപി അട്ഠങ്ഗാനി തസ്സേവ യഞ്ഞസ്സ പരിക്ഖാരാ ഭവന്തി.
340. ‘‘Rājā mahāvijito aṭṭhahaṅgehi samannāgato, ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya; aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtajātarūparajato pahūtavittūpakaraṇo pahūtadhanadhañño paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro; balavā caturaṅginiyā senāya samannāgato assavāya ovādapaṭikarāya sahati 2 maññe paccatthike yasasā; saddho dāyako dānapati anāvaṭadvāro samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ opānabhūto puññāni karoti; bahussuto tassa tassa sutajātassa, tassa tasseva kho pana bhāsitassa atthaṃ jānāti ‘ayaṃ imassa bhāsitassa attho ayaṃ imassa bhāsitassa attho’ti; paṇḍito, viyatto, medhāvī, paṭibalo, atītānāgatapaccuppanne atthe cintetuṃ. Rājā mahāvijito imehi aṭṭhahaṅgehi samannāgato. Iti imānipi aṭṭhaṅgāni tasseva yaññassa parikkhārā bhavanti.
ചതുപരിക്ഖാരം
Catuparikkhāraṃ
൩൪൧. ‘‘പുരോഹിതോ 3 ബ്രാഹ്മണോ ചതുഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ. ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന; അജ്ഝായകോ മന്തധരോ തിണ്ണം വേദാനം പാരഗൂ സനിഘണ്ഡുകേടുഭാനം സാക്ഖരപ്പഭേദാനം ഇതിഹാസപഞ്ചമാനം പദകോ വേയ്യാകരണോ ലോകായതമഹാപുരിസലക്ഖണേസു അനവയോ; സീലവാ വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ; പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം. പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ ഇമേഹി ചതൂഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ. ഇതി ഇമാനി ചത്താരി അങ്ഗാനി തസ്സേവ യഞ്ഞസ്സ പരിക്ഖാരാ ഭവന്തി.
341. ‘‘Purohito 4 brāhmaṇo catuhaṅgehi samannāgato. Ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo; sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito viyatto medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Purohito brāhmaṇo imehi catūhaṅgehi samannāgato. Iti imāni cattāri aṅgāni tasseva yaññassa parikkhārā bhavanti.
തിസ്സോ വിധാ
Tisso vidhā
൩൪൨. ‘‘അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ മഹാവിജിതസ്സ പുബ്ബേവ യഞ്ഞാ തിസ്സോ വിധാ ദേസേസി. സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യിട്ഠുകാമസ്സ 5 കോചിദേവ വിപ്പടിസാരോ – ‘മഹാ വത മേ ഭോഗക്ഖന്ധോ വിഗച്ഛിസ്സതീ’തി, സോ ഭോതാ രഞ്ഞാ വിപ്പടിസാരോ ന കരണീയോ. സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ കോചിദേവ വിപ്പടിസാരോ – ‘മഹാ വത മേ ഭോഗക്ഖന്ധോ വിഗച്ഛതീ’തി, സോ ഭോതാ രഞ്ഞാ വിപ്പടിസാരോ ന കരണീയോ. സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യിട്ഠസ്സ കോചിദേവ വിപ്പടിസാരോ – ‘മഹാ വത മേ ഭോഗക്ഖന്ധോ വിഗതോ’തി, സോ ഭോതാ രഞ്ഞാ വിപ്പടിസാരോ ന കരണീയോ’’തി. ഇമാ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ മഹാവിജിതസ്സ പുബ്ബേവ യഞ്ഞാ തിസ്സോ വിധാ ദേസേസി.
342. ‘‘Atha kho, brāhmaṇa, purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbeva yaññā tisso vidhā desesi. Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yiṭṭhukāmassa 6 kocideva vippaṭisāro – ‘mahā vata me bhogakkhandho vigacchissatī’ti, so bhotā raññā vippaṭisāro na karaṇīyo. Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vippaṭisāro – ‘mahā vata me bhogakkhandho vigacchatī’ti, so bhotā raññā vippaṭisāro na karaṇīyo. Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yiṭṭhassa kocideva vippaṭisāro – ‘mahā vata me bhogakkhandho vigato’ti, so bhotā raññā vippaṭisāro na karaṇīyo’’ti. Imā kho, brāhmaṇa, purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbeva yaññā tisso vidhā desesi.
ദസ ആകാരാ
Dasa ākārā
൩൪൩. ‘‘അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ മഹാവിജിതസ്സ പുബ്ബേവ യഞ്ഞാ ദസഹാകാരേഹി പടിഗ്ഗാഹകേസു വിപ്പടിസാരം പടിവിനേസി. ‘ആഗമിസ്സന്തി ഖോ ഭോതോ യഞ്ഞം പാണാതിപാതിനോപി പാണാതിപാതാ പടിവിരതാപി. യേ തത്ഥ പാണാതിപാതിനോ, തേസഞ്ഞേവ തേന. യേ തത്ഥ പാണാതിപാതാ പടിവിരതാ, തേ ആരബ്ഭ യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതു. ആഗമിസ്സന്തി ഖോ ഭോതോ യഞ്ഞം അദിന്നാദായിനോപി അദിന്നാദാനാ പടിവിരതാപി…പേ॰… കാമേസു മിച്ഛാചാരിനോപി കാമേസുമിച്ഛാചാരാ പടിവിരതാപി… മുസാവാദിനോപി മുസാവാദാ പടിവിരതാപി… പിസുണവാചിനോപി പിസുണായ വാചായ പടിവിരതാപി… ഫരുസവാചിനോപി ഫരുസായ വാചായ പടിവിരതാപി… സമ്ഫപ്പലാപിനോപി സമ്ഫപ്പലാപാ പടിവിരതാപി … അഭിജ്ഝാലുനോപി അനഭിജ്ഝാലുനോപി… ബ്യാപന്നചിത്താപി അബ്യാപന്നചിത്താപി… മിച്ഛാദിട്ഠികാപി സമ്മാദിട്ഠികാപി…. യേ തത്ഥ മിച്ഛാദിട്ഠികാ, തേസഞ്ഞേവ തേന. യേ തത്ഥ സമ്മാദിട്ഠികാ, തേ ആരബ്ഭ യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതൂ’തി. ഇമേഹി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ മഹാവിജിതസ്സ പുബ്ബേവ യഞ്ഞാ ദസഹാകാരേഹി പടിഗ്ഗാഹകേസു വിപ്പടിസാരം പടിവിനേസി.
343. ‘‘Atha kho, brāhmaṇa, purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbeva yaññā dasahākārehi paṭiggāhakesu vippaṭisāraṃ paṭivinesi. ‘Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ pāṇātipātinopi pāṇātipātā paṭiviratāpi. Ye tattha pāṇātipātino, tesaññeva tena. Ye tattha pāṇātipātā paṭiviratā, te ārabbha yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ adinnādāyinopi adinnādānā paṭiviratāpi…pe… kāmesu micchācārinopi kāmesumicchācārā paṭiviratāpi… musāvādinopi musāvādā paṭiviratāpi… pisuṇavācinopi pisuṇāya vācāya paṭiviratāpi… pharusavācinopi pharusāya vācāya paṭiviratāpi… samphappalāpinopi samphappalāpā paṭiviratāpi … abhijjhālunopi anabhijjhālunopi… byāpannacittāpi abyāpannacittāpi… micchādiṭṭhikāpi sammādiṭṭhikāpi…. Ye tattha micchādiṭṭhikā, tesaññeva tena. Ye tattha sammādiṭṭhikā, te ārabbha yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetū’ti. Imehi kho, brāhmaṇa, purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbeva yaññā dasahākārehi paṭiggāhakesu vippaṭisāraṃ paṭivinesi.
സോളസ ആകാരാ
Soḷasa ākārā
൩൪൪. ‘‘അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ മഹാവിജിതസ്സ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ സോളസഹാകാരേഹി ചിത്തം സന്ദസ്സേസി സമാദപേസി സമുത്തേജേസി സമ്പഹംസേസി സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ കോചിദേവ വത്താ – ‘രാജാ ഖോ മഹാവിജിതോ മഹായഞ്ഞം യജതി, നോ ച ഖോ തസ്സ ആമന്തിതാ ഖത്തിയാ ആനുയന്താ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച; അഥ ച പന ഭവം രാജാ ഏവരൂപം മഹായഞ്ഞം യജതീ’തി . ഏവമ്പി ഭോതോ രഞ്ഞോ വത്താ ധമ്മതോ നത്ഥി. ഭോതാ ഖോ പന രഞ്ഞാ ആമന്തിതാ ഖത്തിയാ ആനുയന്താ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച . ഇമിനാപേതം ഭവം രാജാ ജാനാതു, യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതു.
344. ‘‘Atha kho, brāhmaṇa, purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa mahāyaññaṃ yajamānassa soḷasahākārehi cittaṃ sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā – ‘rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati, no ca kho tassa āmantitā khattiyā ānuyantā negamā ceva jānapadā ca; atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatī’ti . Evampi bhoto rañño vattā dhammato natthi. Bhotā kho pana raññā āmantitā khattiyā ānuyantā negamā ceva jānapadā ca . Imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu, yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu.
‘‘സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ കോചിദേവ വത്താ – ‘രാജാ ഖോ മഹാവിജിതോ മഹായഞ്ഞം യജതി, നോ ച ഖോ തസ്സ ആമന്തിതാ അമച്ചാ പാരിസജ്ജാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച…പേ॰… ബ്രാഹ്മണമഹാസാലാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച…പേ॰… ഗഹപതിനേചയികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച, അഥ ച പന ഭവം രാജാ ഏവരൂപം മഹായഞ്ഞം യജതീ’തി. ഏവമ്പി ഭോതോ രഞ്ഞോ വത്താ ധമ്മതോ നത്ഥി. ഭോതാ ഖോ പന രഞ്ഞാ ആമന്തിതാ ഗഹപതിനേചയികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച. ഇമിനാപേതം ഭവം രാജാ ജാനാതു, യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതു.
‘‘Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā – ‘rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati, no ca kho tassa āmantitā amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca…pe… brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca…pe… gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca, atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatī’ti. Evampi bhoto rañño vattā dhammato natthi. Bhotā kho pana raññā āmantitā gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca. Imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu, yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu.
‘‘സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ കോചിദേവ വത്താ – ‘രാജാ ഖോ മഹാവിജിതോ മഹായഞ്ഞം യജതി, നോ ച ഖോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന, അഥ ച പന ഭവം രാജാ ഏവരൂപം മഹായഞ്ഞം യജതീ’തി. ഏവമ്പി ഭോതോ രഞ്ഞോ വത്താ ധമ്മതോ നത്ഥി. ഭവം ഖോ പന രാജാ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന. ഇമിനാപേതം ഭവം രാജാ ജാനാതു, യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതു.
‘‘Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā – ‘rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati, no ca kho ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatī’ti. Evampi bhoto rañño vattā dhammato natthi. Bhavaṃ kho pana rājā ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu, yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu.
‘‘സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ കോചിദേവ വത്താ – ‘രാജാ ഖോ മഹാവിജിതോ മഹായഞ്ഞം യജതി നോ ച ഖോ അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ ബ്രഹ്മവണ്ണീ ബ്രഹ്മവച്ഛസീ അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ…പേ॰… നോ ച ഖോ അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ പഹൂതജാതരൂപരജതോ പഹൂതവിത്തൂപകരണോ പഹൂതധനധഞ്ഞോ പരിപുണ്ണകോസകോട്ഠാഗാരോ…പേ॰… നോ ച ഖോ ബലവാ ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ സമന്നാഗതോ അസ്സവായ ഓവാദപടികരായ സഹതി മഞ്ഞേ പച്ചത്ഥികേ യസസാ…പേ॰… നോ ച ഖോ സദ്ധോ ദായകോ ദാനപതി അനാവടദ്വാരോ സമണബ്രാഹ്മണകപണദ്ധികവണിബ്ബകയാചകാനം ഓപാനഭൂതോ പുഞ്ഞാനി കരോതി…പേ॰… നോ ച ഖോ ബഹുസ്സുതോ തസ്സ തസ്സ സുതജാതസ്സ…പേ॰… നോ ച ഖോ തസ്സ തസ്സേവ ഖോ പന ഭാസിതസ്സ അത്ഥം ജാനാതി ‘‘അയം ഇമസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ, അയം ഇമസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ’’തി…പേ॰… നോ ച ഖോ പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ പടിബലോ അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേ അത്ഥേ ചിന്തേതും, അഥ ച പന ഭവം രാജാ ഏവരൂപം മഹായഞ്ഞം യജതീ’തി . ഏവമ്പി ഭോതോ രഞ്ഞോ വത്താ ധമ്മതോ നത്ഥി. ഭവം ഖോ പന രാജാ പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ പടിബലോ അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേ അത്ഥേ ചിന്തേതും. ഇമിനാപേതം ഭവം രാജാ ജാനാതു , യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതു.
‘‘Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā – ‘rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati no ca kho abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya…pe… no ca kho aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtajātarūparajato pahūtavittūpakaraṇo pahūtadhanadhañño paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro…pe… no ca kho balavā caturaṅginiyā senāya samannāgato assavāya ovādapaṭikarāya sahati maññe paccatthike yasasā…pe… no ca kho saddho dāyako dānapati anāvaṭadvāro samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ opānabhūto puññāni karoti…pe… no ca kho bahussuto tassa tassa sutajātassa…pe… no ca kho tassa tasseva kho pana bhāsitassa atthaṃ jānāti ‘‘ayaṃ imassa bhāsitassa attho, ayaṃ imassa bhāsitassa attho’’ti…pe… no ca kho paṇḍito viyatto medhāvī paṭibalo atītānāgatapaccuppanne atthe cintetuṃ, atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatī’ti . Evampi bhoto rañño vattā dhammato natthi. Bhavaṃ kho pana rājā paṇḍito viyatto medhāvī paṭibalo atītānāgatapaccuppanne atthe cintetuṃ. Imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu , yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu.
‘‘സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ കോചിദേവ വത്താ – ‘രാജാ ഖോ മഹാവിജിതോ മഹായഞ്ഞം യജതി. നോ ച ഖ്വസ്സ പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന; അഥ ച പന ഭവം രാജാ ഏവരൂപം മഹായഞ്ഞം യജതീ’തി. ഏവമ്പി ഭോതോ രഞ്ഞോ വത്താ ധമ്മതോ നത്ഥി. ഭോതോ ഖോ പന രഞ്ഞോ പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന. ഇമിനാപേതം ഭവം രാജാ ജാനാതു, യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതു.
‘‘Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā – ‘rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati. No ca khvassa purohito brāhmaṇo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatī’ti. Evampi bhoto rañño vattā dhammato natthi. Bhoto kho pana rañño purohito brāhmaṇo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu, yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu.
‘‘സിയാ ഖോ പന ഭോതോ രഞ്ഞോ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ കോചിദേവ വത്താ – ‘രാജാ ഖോ മഹാവിജിതോ മഹായഞ്ഞം യജതി. നോ ച ഖ്വസ്സ പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ അജ്ഝായകോ മന്തധരോ തിണ്ണം വേദാനം പാരഗൂ സനിഘണ്ഡുകേടുഭാനം സാക്ഖരപ്പഭേദാനം ഇതിഹാസപഞ്ചമാനം പദകോ വേയ്യാകരണോ ലോകായതമഹാപുരിസലക്ഖണേസു അനവയോ…പേ॰… നോ ച ഖ്വസ്സ പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ സീലവാ വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ…പേ॰… നോ ച ഖ്വസ്സ പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം, അഥ ച പന ഭവം രാജാ ഏവരൂപം മഹായഞ്ഞം യജതീ’തി. ഏവമ്പി ഭോതോ രഞ്ഞോ വത്താ ധമ്മതോ നത്ഥി. ഭോതോ ഖോ പന രഞ്ഞോ പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം. ഇമിനാപേതം ഭവം രാജാ ജാനാതു, യജതം ഭവം, സജ്ജതം ഭവം, മോദതം ഭവം, ചിത്തമേവ ഭവം അന്തരം പസാദേതൂതി. ഇമേഹി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ മഹാവിജിതസ്സ മഹായഞ്ഞം യജമാനസ്സ സോളസഹി ആകാരേഹി ചിത്തം സന്ദസ്സേസി സമാദപേസി സമുത്തേജേസി സമ്പഹംസേസി.
‘‘Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā – ‘rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati. No ca khvassa purohito brāhmaṇo ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo…pe… no ca khvassa purohito brāhmaṇo sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato…pe… no ca khvassa purohito brāhmaṇo paṇḍito viyatto medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ, atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatī’ti. Evampi bhoto rañño vattā dhammato natthi. Bhoto kho pana rañño purohito brāhmaṇo paṇḍito viyatto medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu, yajataṃ bhavaṃ, sajjataṃ bhavaṃ, modataṃ bhavaṃ, cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetūti. Imehi kho, brāhmaṇa, purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa mahāyaññaṃ yajamānassa soḷasahi ākārehi cittaṃ sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi.
൩൪൫. ‘‘തസ്മിം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞേ നേവ ഗാവോ ഹഞ്ഞിംസു, ന അജേളകാ ഹഞ്ഞിംസു, ന കുക്കുടസൂകരാ ഹഞ്ഞിംസു, ന വിവിധാ പാണാ സംഘാതം ആപജ്ജിംസു, ന രുക്ഖാ ഛിജ്ജിംസു യൂപത്ഥായ, ന ദബ്ഭാ ലൂയിംസു ബരിഹിസത്ഥായ 7. യേപിസ്സ അഹേസും ദാസാതി വാ പേസ്സാതി വാ കമ്മകരാതി വാ, തേപി ന ദണ്ഡതജ്ജിതാ ന ഭയതജ്ജിതാ ന അസ്സുമുഖാ രുദമാനാ പരികമ്മാനി അകംസു. അഥ ഖോ യേ ഇച്ഛിംസു, തേ അകംസു, യേ ന ഇച്ഛിംസു, ന തേ അകംസു; യം ഇച്ഛിംസു, തം അകംസു, യം ന ഇച്ഛിംസു, ന തം അകംസു. സപ്പിതേലനവനീതദധിമധുഫാണിതേന ചേവ സോ യഞ്ഞോ നിട്ഠാനമഗമാസി.
345. ‘‘Tasmiṃ kho, brāhmaṇa, yaññe neva gāvo haññiṃsu, na ajeḷakā haññiṃsu, na kukkuṭasūkarā haññiṃsu, na vividhā pāṇā saṃghātaṃ āpajjiṃsu, na rukkhā chijjiṃsu yūpatthāya, na dabbhā lūyiṃsu barihisatthāya 8. Yepissa ahesuṃ dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi na daṇḍatajjitā na bhayatajjitā na assumukhā rudamānā parikammāni akaṃsu. Atha kho ye icchiṃsu, te akaṃsu, ye na icchiṃsu, na te akaṃsu; yaṃ icchiṃsu, taṃ akaṃsu, yaṃ na icchiṃsu, na taṃ akaṃsu. Sappitelanavanītadadhimadhuphāṇitena ceva so yañño niṭṭhānamagamāsi.
൩൪൬. ‘‘അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഖത്തിയാ ആനുയന്താ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച, അമച്ചാ പാരിസജ്ജാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച, ബ്രാഹ്മണമഹാസാലാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച, ഗഹപതിനേചയികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച പഹൂതം സാപതേയ്യം ആദായ രാജാനം മഹാവിജിതം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹംസു – ‘ഇദം, ദേവ, പഹൂതം സാപതേയ്യം ദേവഞ്ഞേവ ഉദ്ദിസ്സാഭതം, തം ദേവോ പടിഗ്ഗണ്ഹാതൂ’തി. ‘അലം, ഭോ, മമാപിദം പഹൂതം സാപതേയ്യം ധമ്മികേന ബലിനാ അഭിസങ്ഖതം; തഞ്ച വോ ഹോതു, ഇതോ ച ഭിയ്യോ ഹരഥാ’തി. തേ രഞ്ഞാ പടിക്ഖിത്താ ഏകമന്തം അപക്കമ്മ ഏവം സമചിന്തേസും – ‘ന ഖോ ഏതം അമ്ഹാകം പതിരൂപം, യം മയം ഇമാനി സാപതേയ്യാനി പുനദേവ സകാനി ഘരാനി പടിഹരേയ്യാമ. രാജാ ഖോ മഹാവിജിതോ മഹായഞ്ഞം യജതി, ഹന്ദസ്സ മയം അനുയാഗിനോ ഹോമാ’തി.
346. ‘‘Atha kho, brāhmaṇa, khattiyā ānuyantā negamā ceva jānapadā ca, amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca, brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca, gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca pahūtaṃ sāpateyyaṃ ādāya rājānaṃ mahāvijitaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘idaṃ, deva, pahūtaṃ sāpateyyaṃ devaññeva uddissābhataṃ, taṃ devo paṭiggaṇhātū’ti. ‘Alaṃ, bho, mamāpidaṃ pahūtaṃ sāpateyyaṃ dhammikena balinā abhisaṅkhataṃ; tañca vo hotu, ito ca bhiyyo harathā’ti. Te raññā paṭikkhittā ekamantaṃ apakkamma evaṃ samacintesuṃ – ‘na kho etaṃ amhākaṃ patirūpaṃ, yaṃ mayaṃ imāni sāpateyyāni punadeva sakāni gharāni paṭihareyyāma. Rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati, handassa mayaṃ anuyāgino homā’ti.
൩൪൭. ‘‘അഥ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പുരത്ഥിമേന യഞ്ഞവാടസ്സ 9 ഖത്തിയാ ആനുയന്താ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച ദാനാനി പട്ഠപേസും. ദക്ഖിണേന യഞ്ഞവാടസ്സ അമച്ചാ പാരിസജ്ജാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച ദാനാനി പട്ഠപേസും. പച്ഛിമേന യഞ്ഞവാടസ്സ ബ്രാഹ്മണമഹാസാലാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച ദാനാനി പട്ഠപേസും. ഉത്തരേന യഞ്ഞവാടസ്സ ഗഹപതിനേചയികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച ദാനാനി പട്ഠപേസും.
347. ‘‘Atha kho, brāhmaṇa, puratthimena yaññavāṭassa 10 khattiyā ānuyantā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ. Dakkhiṇena yaññavāṭassa amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ. Pacchimena yaññavāṭassa brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ. Uttarena yaññavāṭassa gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ.
‘‘തേസുപി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞേസു നേവ ഗാവോ ഹഞ്ഞിംസു, ന അജേളകാ ഹഞ്ഞിംസു, ന കുക്കുടസൂകരാ ഹഞ്ഞിംസു, ന വിവിധാ പാണാ സംഘാതം ആപജ്ജിംസു, ന രുക്ഖാ ഛിജ്ജിംസു യൂപത്ഥായ, ന ദബ്ഭാ ലൂയിംസു ബരിഹിസത്ഥായ. യേപി നേസം അഹേസും ദാസാതി വാ പേസ്സാതി വാ കമ്മകരാതി വാ, തേപി ന ദണ്ഡതജ്ജിതാ ന ഭയതജ്ജിതാ ന അസ്സുമുഖാ രുദമാനാ പരികമ്മാനി അകംസു. അഥ ഖോ യേ ഇച്ഛിംസു, തേ അകംസു, യേ ന ഇച്ഛിംസു, ന തേ അകംസു; യം ഇച്ഛിംസു, തം അകംസു, യം ന ഇച്ഛിംസു ന തം അകംസു. സപ്പിതേലനവനീതദധിമധുഫാണിതേന ചേവ തേ യഞ്ഞാ നിട്ഠാനമഗമംസു.
‘‘Tesupi kho, brāhmaṇa, yaññesu neva gāvo haññiṃsu, na ajeḷakā haññiṃsu, na kukkuṭasūkarā haññiṃsu, na vividhā pāṇā saṃghātaṃ āpajjiṃsu, na rukkhā chijjiṃsu yūpatthāya, na dabbhā lūyiṃsu barihisatthāya. Yepi nesaṃ ahesuṃ dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi na daṇḍatajjitā na bhayatajjitā na assumukhā rudamānā parikammāni akaṃsu. Atha kho ye icchiṃsu, te akaṃsu, ye na icchiṃsu, na te akaṃsu; yaṃ icchiṃsu, taṃ akaṃsu, yaṃ na icchiṃsu na taṃ akaṃsu. Sappitelanavanītadadhimadhuphāṇitena ceva te yaññā niṭṭhānamagamaṃsu.
‘‘ഇതി ചത്താരോ ച അനുമതിപക്ഖാ, രാജാ മഹാവിജിതോ അട്ഠഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ, പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ ചതൂഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ; തിസ്സോ ച വിധാ അയം വുച്ചതി ബ്രാഹ്മണ തിവിധാ യഞ്ഞസമ്പദാ സോളസപരിക്ഖാരാ’’തി.
‘‘Iti cattāro ca anumatipakkhā, rājā mahāvijito aṭṭhahaṅgehi samannāgato, purohito brāhmaṇo catūhaṅgehi samannāgato; tisso ca vidhā ayaṃ vuccati brāhmaṇa tividhā yaññasampadā soḷasaparikkhārā’’ti.
൩൪൮. ഏവം വുത്തേ, തേ ബ്രാഹ്മണാ ഉന്നാദിനോ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദാ അഹേസും – ‘‘അഹോ യഞ്ഞോ, അഹോ യഞ്ഞസമ്പദാ’’തി! കൂടദന്തോ പന ബ്രാഹ്മണോ തൂണ്ഹീഭൂതോവ നിസിന്നോ ഹോതി. അഥ ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാ കൂടദന്തം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോചും – ‘‘കസ്മാ പന ഭവം കൂടദന്തോ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സുഭാസിതം സുഭാസിതതോ നാബ്ഭനുമോദതീ’’തി? ‘‘നാഹം, ഭോ, സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സുഭാസിതം സുഭാസിതതോ നാബ്ഭനുമോദാമി. മുദ്ധാപി തസ്സ വിപതേയ്യ, യോ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സുഭാസിതം സുഭാസിതതോ നാബ്ഭനുമോദേയ്യ. അപി ച മേ, ഭോ, ഏവം ഹോതി – സമണോ ഗോതമോ ന ഏവമാഹ – ‘ഏവം മേ സുത’ന്തി വാ ‘ഏവം അരഹതി ഭവിതു’ന്തി വാ; അപി ച സമണോ ഗോതമോ – ‘ഏവം തദാ ആസി, ഇത്ഥം തദാ ആസി’ ത്വേവ ഭാസതി. തസ്സ മയ്ഹം ഭോ ഏവം ഹോതി – ‘അദ്ധാ സമണോ ഗോതമോ തേന സമയേന രാജാ വാ അഹോസി മഹാവിജിതോ യഞ്ഞസ്സാമി പുരോഹിതോ വാ ബ്രാഹ്മണോ തസ്സ യഞ്ഞസ്സ യാജേതാ’തി. അഭിജാനാതി പന ഭവം ഗോതമോ ഏവരൂപം യഞ്ഞം യജിത്വാ വാ യാജേത്വാ വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിതാതി’’? ‘‘അഭിജാനാമഹം, ബ്രാഹ്മണ, ഏവരൂപം യഞ്ഞം യജിത്വാ വാ യാജേത്വാ വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിതാ, അഹം തേന സമയേന പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണോ അഹോസിം തസ്സ യഞ്ഞസ്സ യാജേതാ’’തി.
348. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā unnādino uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ – ‘‘aho yañño, aho yaññasampadā’’ti! Kūṭadanto pana brāhmaṇo tūṇhībhūtova nisinno hoti. Atha kho te brāhmaṇā kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘kasmā pana bhavaṃ kūṭadanto samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato nābbhanumodatī’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bho, samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato nābbhanumodāmi. Muddhāpi tassa vipateyya, yo samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato nābbhanumodeyya. Api ca me, bho, evaṃ hoti – samaṇo gotamo na evamāha – ‘evaṃ me suta’nti vā ‘evaṃ arahati bhavitu’nti vā; api ca samaṇo gotamo – ‘evaṃ tadā āsi, itthaṃ tadā āsi’ tveva bhāsati. Tassa mayhaṃ bho evaṃ hoti – ‘addhā samaṇo gotamo tena samayena rājā vā ahosi mahāvijito yaññassāmi purohito vā brāhmaṇo tassa yaññassa yājetā’ti. Abhijānāti pana bhavaṃ gotamo evarūpaṃ yaññaṃ yajitvā vā yājetvā vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjitāti’’? ‘‘Abhijānāmahaṃ, brāhmaṇa, evarūpaṃ yaññaṃ yajitvā vā yājetvā vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjitā, ahaṃ tena samayena purohito brāhmaṇo ahosiṃ tassa yaññassa yājetā’’ti.
നിച്ചദാനഅനുകുലയഞ്ഞം
Niccadānaanukulayaññaṃ
‘‘അത്ഥി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, añño yañño imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
‘‘കതമോ പന സോ, ഭോ ഗോതമ, യഞ്ഞോ ഇമായ തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
‘‘Katamo pana so, bho gotama, yañño imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘യാനി ഖോ പന താനി, ബ്രാഹ്മണ, നിച്ചദാനാനി അനുകുലയഞ്ഞാനി സീലവന്തേ പബ്ബജിതേ ഉദ്ദിസ്സ ദിയ്യന്തി; അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ ഇമായ തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Yāni kho pana tāni, brāhmaṇa, niccadānāni anukulayaññāni sīlavante pabbajite uddissa diyyanti; ayaṃ kho, brāhmaṇa, yañño imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
‘‘കോ നു ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന തം നിച്ചദാനം അനുകുലയഞ്ഞം ഇമായ തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ അപ്പട്ഠതരഞ്ച അപ്പസമാരമ്ഭതരഞ്ച മഹപ്ഫലതരഞ്ച മഹാനിസംസതരഞ്ചാ’’തി ?
‘‘Ko nu kho, bho gotama, hetu ko paccayo, yena taṃ niccadānaṃ anukulayaññaṃ imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appaṭṭhatarañca appasamārambhatarañca mahapphalatarañca mahānisaṃsatarañcā’’ti ?
‘‘ന ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഏവരൂപം യഞ്ഞം ഉപസങ്കമന്തി അരഹന്തോ വാ അരഹത്തമഗ്ഗം വാ സമാപന്നാ. തം കിസ്സ ഹേതു? ദിസ്സന്തി ഹേത്ഥ, ബ്രാഹ്മണ, ദണ്ഡപ്പഹാരാപി ഗലഗ്ഗഹാപി, തസ്മാ ഏവരൂപം യഞ്ഞം ന ഉപസങ്കമന്തി അരഹന്തോ വാ അരഹത്തമഗ്ഗം വാ സമാപന്നാ. യാനി ഖോ പന താനി, ബ്രാഹ്മണ, നിച്ചദാനാനി അനുകുലയഞ്ഞാനി സീലവന്തേ പബ്ബജിതേ ഉദ്ദിസ്സ ദിയ്യന്തി; ഏവരൂപം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞം ഉപസങ്കമന്തി അരഹന്തോ വാ അരഹത്തമഗ്ഗം വാ സമാപന്നാ. തം കിസ്സ ഹേതു? ന ഹേത്ഥ, ബ്രാഹ്മണ, ദിസ്സന്തി ദണ്ഡപ്പഹാരാപി ഗലഗ്ഗഹാപി, തസ്മാ ഏവരൂപം യഞ്ഞം ഉപസങ്കമന്തി അരഹന്തോ വാ അരഹത്തമഗ്ഗം വാ സമാപന്നാ. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഹേതു അയം പച്ചയോ, യേന തം നിച്ചദാനം അനുകുലയഞ്ഞം ഇമായ തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ അപ്പട്ഠതരഞ്ച അപ്പസമാരമ്ഭതരഞ്ച മഹപ്ഫലതരഞ്ച മഹാനിസംസതരഞ്ചാ’’തി.
‘‘Na kho, brāhmaṇa, evarūpaṃ yaññaṃ upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā. Taṃ kissa hetu? Dissanti hettha, brāhmaṇa, daṇḍappahārāpi galaggahāpi, tasmā evarūpaṃ yaññaṃ na upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā. Yāni kho pana tāni, brāhmaṇa, niccadānāni anukulayaññāni sīlavante pabbajite uddissa diyyanti; evarūpaṃ kho, brāhmaṇa, yaññaṃ upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā. Taṃ kissa hetu? Na hettha, brāhmaṇa, dissanti daṇḍappahārāpi galaggahāpi, tasmā evarūpaṃ yaññaṃ upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, hetu ayaṃ paccayo, yena taṃ niccadānaṃ anukulayaññaṃ imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appaṭṭhatarañca appasamārambhatarañca mahapphalatarañca mahānisaṃsatarañcā’’ti.
൩൫൦. ‘‘അത്ഥി പന, ഭോ ഗോതമ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
350. ‘‘Atthi pana, bho gotama, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘അത്ഥി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
‘‘കതമോ പന സോ, ഭോ ഗോതമ, യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
‘‘Katamo pana so, bho gotama, yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘യോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ചാതുദ്ദിസം സങ്ഘം ഉദ്ദിസ്സ വിഹാരം കരോതി, അയം ഖോ , ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Yo kho, brāhmaṇa, cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa vihāraṃ karoti, ayaṃ kho , brāhmaṇa, yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
൩൫൧. ‘‘അത്ഥി പന, ഭോ ഗോതമ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
351. ‘‘Atthi pana, bho gotama, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘അത്ഥി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
‘‘കതമോ പന സോ, ഭോ ഗോതമ, യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
‘‘Katamo pana so, bho gotama, yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘യോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പസന്നചിത്തോ ബുദ്ധം സരണം ഗച്ഛതി, ധമ്മം സരണം ഗച്ഛതി, സങ്ഘം സരണം ഗച്ഛതി; അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Yo kho, brāhmaṇa, pasannacitto buddhaṃ saraṇaṃ gacchati, dhammaṃ saraṇaṃ gacchati, saṅghaṃ saraṇaṃ gacchati; ayaṃ kho, brāhmaṇa, yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
൩൫൨. ‘‘അത്ഥി പന, ഭോ ഗോതമ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന ഇമേഹി ച സരണഗമനേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
352. ‘‘Atthi pana, bho gotama, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘അത്ഥി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന ഇമേഹി ച സരണഗമനേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
‘‘കതമോ പന സോ, ഭോ ഗോതമ, യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന ഇമേഹി ച സരണഗമനേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
‘‘Katamo pana so, bho gotama, yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘യോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പസന്നചിത്തോ സിക്ഖാപദാനി സമാദിയതി – പാണാതിപാതാ വേരമണിം, അദിന്നാദാനാ വേരമണിം, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ വേരമണിം, മുസാവാദാ വേരമണിം, സുരാമേരയമജ്ജപമാദട്ഠാനാ വേരമണിം. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന ഇമേഹി ച സരണഗമനേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Yo kho, brāhmaṇa, pasannacitto sikkhāpadāni samādiyati – pāṇātipātā veramaṇiṃ, adinnādānā veramaṇiṃ, kāmesumicchācārā veramaṇiṃ, musāvādā veramaṇiṃ, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiṃ. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
൩൫൩. ‘‘അത്ഥി പന, ഭോ ഗോതമ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന ഇമേഹി ച സരണഗമനേഹി ഇമേഹി ച സിക്ഖാപദേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
353. ‘‘Atthi pana, bho gotama, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi imehi ca sikkhāpadehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘അത്ഥി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, അഞ്ഞോ യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന ഇമേഹി ച സരണഗമനേഹി ഇമേഹി ച സിക്ഖാപദേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി.
‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi imehi ca sikkhāpadehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti.
‘‘കതമോ പന സോ, ഭോ ഗോതമ, യഞ്ഞോ ഇമായ ച തിവിധായ യഞ്ഞസമ്പദായ സോളസപരിക്ഖാരായ ഇമിനാ ച നിച്ചദാനേന അനുകുലയഞ്ഞേന ഇമിനാ ച വിഹാരദാനേന ഇമേഹി ച സരണഗമനേഹി ഇമേഹി ച സിക്ഖാപദേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാ’’തി?
‘‘Katamo pana so, bho gotama, yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukulayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi imehi ca sikkhāpadehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cā’’ti?
‘‘ഇധ, ബ്രാഹ്മണ, തഥാഗതോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജതി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ…പേ॰… (യഥാ ൧൯൦-൨൧൨ അനുച്ഛേദേസു, ഏവം വിത്ഥാരേതബ്ബം). ഏവം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ ഹോതി…പേ॰… പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ പുരിമേഹി യഞ്ഞേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ച…പേ॰… ദുതിയം ഝാനം…പേ॰… തതിയം ഝാനം…പേ॰… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയമ്പി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ പുരിമേഹി യഞ്ഞേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ചാതി. ഞാണദസ്സനായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ പുരിമേഹി യഞ്ഞേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ച…പേ॰… നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാതി. അയമ്പി ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞോ പുരിമേഹി യഞ്ഞേഹി അപ്പട്ഠതരോ ച അപ്പസമാരമ്ഭതരോ ച മഹപ്ഫലതരോ ച മഹാനിസംസതരോ ച. ഇമായ ച, ബ്രാഹ്മണ, യഞ്ഞസമ്പദായ അഞ്ഞാ യഞ്ഞസമ്പദാ ഉത്തരിതരാ വാ പണീതതരാ വാ നത്ഥീ’’തി.
‘‘Idha, brāhmaṇa, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu, evaṃ vitthāretabbaṃ). Evaṃ kho, brāhmaṇa, bhikkhu sīlasampanno hoti…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, yañño purimehi yaññehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro ca…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, yañño purimehi yaññehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti. Ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe… ayampi kho, brāhmaṇa, yañño purimehi yaññehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro ca…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. Ayampi kho, brāhmaṇa, yañño purimehi yaññehi appaṭṭhataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro ca. Imāya ca, brāhmaṇa, yaññasampadāya aññā yaññasampadā uttaritarā vā paṇītatarā vā natthī’’ti.
കൂടദന്തഉപാസകത്തപടിവേദനാ
Kūṭadantaupāsakattapaṭivedanā
൩൫൪. ഏവം വുത്തേ, കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ, അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ! സേയ്യഥാപി ഭോ ഗോതമ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ ‘ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീ’തി; ഏവമേവം ഭോതാ ഗോതമേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ. ഏസാഹം ഭവന്തം ഗോതമം സരണം ഗച്ഛാമി ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകം മം ഭവം ഗോതമോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗതം. ഏസാഹം ഭോ ഗോതമ സത്ത ച ഉസഭസതാനി സത്ത ച വച്ഛതരസതാനി സത്ത ച വച്ഛതരീസതാനി സത്ത ച അജസതാനി സത്ത ച ഉരബ്ഭസതാനി മുഞ്ചാമി, ജീവിതം ദേമി, ഹരിതാനി ചേവ തിണാനി ഖാദന്തു, സീതാനി ച പാനീയാനി പിവന്തു, സീതോ ച നേസം വാതോ ഉപവായതൂ’’തി.
354. Evaṃ vutte, kūṭadanto brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ. Esāhaṃ bho gotama satta ca usabhasatāni satta ca vacchatarasatāni satta ca vacchatarīsatāni satta ca ajasatāni satta ca urabbhasatāni muñcāmi, jīvitaṃ demi, haritāni ceva tiṇāni khādantu, sītāni ca pānīyāni pivantu, sīto ca nesaṃ vāto upavāyatū’’ti.
സോതാപത്തിഫലസച്ഛികിരിയാ
Sotāpattiphalasacchikiriyā
൩൫൫. അഥ ഖോ ഭഗവാ കൂടദന്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ അനുപുബ്ബിം കഥം കഥേസി, സേയ്യഥിദം, ദാനകഥം സീലകഥം സഗ്ഗകഥം; കാമാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം പകാസേസി. യദാ ഭഗവാ അഞ്ഞാസി കൂടദന്തം ബ്രാഹ്മണം കല്ലചിത്തം മുദുചിത്തം വിനീവരണചിത്തം ഉദഗ്ഗചിത്തം പസന്നചിത്തം, അഥ യാ ബുദ്ധാനം സാമുക്കംസികാ ധമ്മദേസനാ, തം പകാസേസി – ദുക്ഖം സമുദയം നിരോധം മഗ്ഗം. സേയ്യഥാപി നാമ സുദ്ധം വത്ഥം അപഗതകാളകം സമ്മദേവ രജനം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, ഏവമേവ കൂടദന്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ തസ്മിഞ്ഞേവ ആസനേ വിരജം വീതമലം ധമ്മചക്ഖും ഉദപാദി – ‘‘യം കിഞ്ചി സമുദയധമ്മം, സബ്ബം തം നിരോധധമ്മ’’ന്തി.
355. Atha kho bhagavā kūṭadantassa brāhmaṇassa anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ, dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ; kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā bhagavā aññāsi kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva kūṭadantassa brāhmaṇassa tasmiññeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti.
൩൫൬. അഥ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ദിട്ഠധമ്മോ പത്തധമ്മോ വിദിതധമ്മോ പരിയോഗാള്ഹധമ്മോ തിണ്ണവിചികിച്ഛോ വിഗതകഥംകഥോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ അപരപ്പച്ചയോ സത്ഥുസാസനേ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അധിവാസേതു മേ ഭവം ഗോതമോ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. അധിവാസേസി ഭഗവാ തുണ്ഹീഭാവേന.
356. Atha kho kūṭadanto brāhmaṇo diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
൩൫൭. അഥ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവതോ അധിവാസനം വിദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി. അഥ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന സകേ യഞ്ഞവാടേ പണീതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം പടിയാദാപേത്വാ ഭഗവതോ കാലം ആരോചാപേസി – ‘‘കാലോ, ഭോ ഗോതമ; നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി.
357. Atha kho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho kūṭadanto brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake yaññavāṭe paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama; niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
൩൫൮. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേന യേന കൂടദന്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ യഞ്ഞവാടോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി.
358. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena kūṭadantassa brāhmaṇassa yaññavāṭo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
അഥ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം പണീതേന ഖാദനീയേന ഭോജനീയേന സഹത്ഥാ സന്തപ്പേസി സമ്പവാരേസി. അഥ ഖോ കൂടദന്തോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഭുത്താവിം ഓനീതപത്തപാണിം അഞ്ഞതരം നീചം ആസനം ഗഹേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ കൂടദന്തം ബ്രാഹ്മണം ഭഗവാ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേത്വാ സമാദപേത്വാ സമുത്തേജേത്വാ സമ്പഹംസേത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കാമീതി.
Atha kho kūṭadanto brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti.
കൂടദന്തസുത്തം നിട്ഠിതം പഞ്ചമം.
Kūṭadantasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൫. കൂടദന്തസുത്തവണ്ണനാ • 5. Kūṭadantasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൫. കൂടദന്തസുത്തവണ്ണനാ • 5. Kūṭadantasuttavaṇṇanā