Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൨൧൮] ൮. കൂടവാണിജജാതകവണ്ണനാ

    [218] 8. Kūṭavāṇijajātakavaṇṇanā

    സഠസ്സ സാഠേയ്യമിദന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം കൂടവാണിജം ആരബ്ഭ കഥേസി. സാവത്ഥിവാസിനോ ഹി കൂടവാണിജോ ച പണ്ഡിതവാണിജോ ച ദ്വേ വാണിജാ മിത്തികാ ഹുത്വാ പഞ്ച സകടസതാനി ഭണ്ഡസ്സ പൂരാപേത്വാ പുബ്ബന്തതോ അപരന്തം വിചരമാനാ വോഹാരം കത്വാ ബഹും ലാഭം ലഭിത്വാ സാവത്ഥിം പച്ചാഗമിംസു. പണ്ഡിതവാണിജോ കൂടവാണിജം ആഹ – ‘‘സമ്മ, ഭണ്ഡം ഭാജേമാ’’തി. കൂടവാണിജോ ‘‘അയം ദീഘരത്തം ദുക്ഖസേയ്യായ ദുബ്ഭോജനേന കിലന്തോ അത്തനോ ഘരേ നാനഗ്ഗരസം ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ അജീരകേന മരിസ്സതി, അഥ സബ്ബമ്പേതം ഭണ്ഡം മയ്ഹമേവ ഭവിസ്സതീ’’തി ചിന്തേത്വാ ‘‘നക്ഖത്തം ന മനാപം, ദിവസോ ന മനാപോ, സ്വേ ജാനിസ്സാമി , പുനദിവസേ ജാനിസ്സാമീ’’തി കാലം ഖേപേതി. അഥ നം പണ്ഡിതവാണിജോ നിപ്പീളേത്വാ ഭാജാപേത്വാ ഗന്ധമാലം ആദായ സത്ഥു സന്തികം ഗന്ത്വാ സത്ഥാരം പൂജേത്വാ വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. സത്ഥാ ‘‘കദാ ആഗതോസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘അഡ്ഢമാസമത്തോ മേ, ഭന്തേ, ആഗതസ്സാ’’തി വത്വാ ‘‘അഥ കസ്മാ ഏവം പപഞ്ചം കത്വാ ബുദ്ധുപട്ഠാനം ആഗതോസീ’’തി പുട്ഠോ തം പവത്തിം ആരോചേസി. സത്ഥാ ‘‘ന ഖോ, ഉപാസക, ഇദാനേവ, പുബ്ബേപേസ കൂടവാണിജോയേവാ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.

    Saṭhassasāṭheyyamidanti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kūṭavāṇijaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthivāsino hi kūṭavāṇijo ca paṇḍitavāṇijo ca dve vāṇijā mittikā hutvā pañca sakaṭasatāni bhaṇḍassa pūrāpetvā pubbantato aparantaṃ vicaramānā vohāraṃ katvā bahuṃ lābhaṃ labhitvā sāvatthiṃ paccāgamiṃsu. Paṇḍitavāṇijo kūṭavāṇijaṃ āha – ‘‘samma, bhaṇḍaṃ bhājemā’’ti. Kūṭavāṇijo ‘‘ayaṃ dīgharattaṃ dukkhaseyyāya dubbhojanena kilanto attano ghare nānaggarasaṃ bhattaṃ bhuñjitvā ajīrakena marissati, atha sabbampetaṃ bhaṇḍaṃ mayhameva bhavissatī’’ti cintetvā ‘‘nakkhattaṃ na manāpaṃ, divaso na manāpo, sve jānissāmi , punadivase jānissāmī’’ti kālaṃ khepeti. Atha naṃ paṇḍitavāṇijo nippīḷetvā bhājāpetvā gandhamālaṃ ādāya satthu santikaṃ gantvā satthāraṃ pūjetvā vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā ‘‘kadā āgatosī’’ti pucchitvā ‘‘aḍḍhamāsamatto me, bhante, āgatassā’’ti vatvā ‘‘atha kasmā evaṃ papañcaṃ katvā buddhupaṭṭhānaṃ āgatosī’’ti puṭṭho taṃ pavattiṃ ārocesi. Satthā ‘‘na kho, upāsaka, idāneva, pubbepesa kūṭavāṇijoyevā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ അമച്ചകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ തസ്സ വിനിച്ഛയാമച്ചോ അഹോസി. തദാ ഗാമവാസീ ച നഗരവാസീ ച ദ്വേ വാണിജാ മിത്താ അഹേസും. ഗാമവാസീ നഗരവാസിസ്സ സന്തികേ പഞ്ച ഫാലസതാനി ഠപേസി. സോ തേ ഫാലേ വിക്കിണിത്വാ മൂലം ഗഹേത്വാ ഫാലാനം ഠപിതട്ഠാനേ മൂസികവച്ചം ആകിരിത്വാ ഠപേസി. അപരഭാഗേ ഗാമവാസീ ആഗന്ത്വാ ‘‘ഫാലേ മേ ദേഹീ’’തി ആഹ. കൂടവാണിജോ ‘‘ഫാലാ തേ മൂസികാഹി ഖാദിതാ’’തി മൂസികവച്ചം ദസ്സേസി. ഇതരോ ‘‘ഖാദിതാവ ഹോന്തു, മൂസികാഹി ഖാദിതേ കിം സക്കാ കാതു’’ന്തി ന്ഹാനത്ഥായ തസ്സ പുത്തം ആദായ ഗച്ഛന്തോ ഏകസ്സ സഹായകസ്സ ഗേഹേ ‘‘ഇമസ്സ കത്ഥചി ഗന്തും മാ അദത്ഥാ’’തി വത്വാ അന്തോഗബ്ഭേ നിസീദാപേത്വാ സയം ന്ഹായിത്വാ കൂടവാണിജസ്സ ഗേഹം അഗമാസി. സോ ‘‘പുത്തോ മേ കഹ’’ന്തി ആഹ. ‘‘സമ്മ, തവ പുത്തം തീരേ ഠപേത്വാ മമ ഉദകേ നിമുഗ്ഗകാലേ ഏകോ കുലലോ ആഗന്ത്വാ തവ പുത്തം നഖപഞ്ജരേന ഗഹേത്വാ ആകാസം പക്ഖന്തോ, അഹം പാണിം പഹരിത്വാ വിരവിത്വാ വായമന്തോപി മോചേതും നാസക്ഖി’’ന്തി. ‘‘ത്വം മുസാ ഭണസി, കുലലാ ദാരകേ ഗഹേത്വാ ഗന്തും സമത്ഥാ നാമ നത്ഥീ’’തി. ‘‘സമ്മ, ഹോതു, അയുത്തേപി ഹോന്തേ അഹം കിം കരോമി, കുലലേനേവ തേ പുത്തോ നീതോ’’തി. സോ തം സന്തജ്ജേത്വാ ‘‘അരേ ദുട്ഠചോര മനുസ്സമാരക , ഇദാനി തം വിനിച്ഛയം ഗന്ത്വാ കഡ്ഢാപേസ്സാമീ’’തി നിക്ഖമി. സോ ‘‘മമ രുച്ചനകമേവ കരോസീ’’തി തേനേവ സദ്ധിം വിനിച്ഛയട്ഠാനം അഗമാസി.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto amaccakule nibbattitvā vayappatto tassa vinicchayāmacco ahosi. Tadā gāmavāsī ca nagaravāsī ca dve vāṇijā mittā ahesuṃ. Gāmavāsī nagaravāsissa santike pañca phālasatāni ṭhapesi. So te phāle vikkiṇitvā mūlaṃ gahetvā phālānaṃ ṭhapitaṭṭhāne mūsikavaccaṃ ākiritvā ṭhapesi. Aparabhāge gāmavāsī āgantvā ‘‘phāle me dehī’’ti āha. Kūṭavāṇijo ‘‘phālā te mūsikāhi khāditā’’ti mūsikavaccaṃ dassesi. Itaro ‘‘khāditāva hontu, mūsikāhi khādite kiṃ sakkā kātu’’nti nhānatthāya tassa puttaṃ ādāya gacchanto ekassa sahāyakassa gehe ‘‘imassa katthaci gantuṃ mā adatthā’’ti vatvā antogabbhe nisīdāpetvā sayaṃ nhāyitvā kūṭavāṇijassa gehaṃ agamāsi. So ‘‘putto me kaha’’nti āha. ‘‘Samma, tava puttaṃ tīre ṭhapetvā mama udake nimuggakāle eko kulalo āgantvā tava puttaṃ nakhapañjarena gahetvā ākāsaṃ pakkhanto, ahaṃ pāṇiṃ paharitvā viravitvā vāyamantopi mocetuṃ nāsakkhi’’nti. ‘‘Tvaṃ musā bhaṇasi, kulalā dārake gahetvā gantuṃ samatthā nāma natthī’’ti. ‘‘Samma, hotu, ayuttepi honte ahaṃ kiṃ karomi, kulaleneva te putto nīto’’ti. So taṃ santajjetvā ‘‘are duṭṭhacora manussamāraka , idāni taṃ vinicchayaṃ gantvā kaḍḍhāpessāmī’’ti nikkhami. So ‘‘mama ruccanakameva karosī’’ti teneva saddhiṃ vinicchayaṭṭhānaṃ agamāsi.

    കൂടവാണിജോ ബോധിസത്തം ആഹ – ‘‘അയം, സാമി, മമ പുത്തം ഗഹേത്വാ ന്ഹായിതും ഗതോ, ‘കഹം മേ പുത്തോ’തി വുത്തേ ‘കുലലേന ഹടോ’തി ആഹ, വിനിച്ഛിനഥ മേ അഡ്ഡ’’ന്തി. ബോധിസത്തോ ‘‘സച്ചം ഭണേ’’തി ഇതരം പുച്ഛി. സോ ആഹ – ‘‘ആമ, സാമി, അഹം തം ആദായ ഗതോ, സേനേന പഹടഭാവോ സച്ചമേവ, സാമീ’’തി. ‘‘കിം പന ലോകേ കുലലാ നാമ ദാരകേ ഹരന്തീ’’തി? ‘‘സാമി, അഹമ്പി തുമ്ഹേ പുച്ഛാമി – ‘‘കുലലാ ദാരകേ ഗഹേത്വാ ആകാസേ ഗന്തും ന സക്കോന്തി, മൂസികാ പന അയഫാലേ ഖാദന്തീ’’തി. ‘‘ഇദം കിം നാമാ’’തി? ‘‘സാമി, മയാ ഏതസ്സ ഘരേ പഞ്ച ഫാലസതാനി ഠപിതാനി, സ്വായം ‘ഫാലാ തേ മൂസികാഹി ഖാദിതാ’തി വത്വാ ‘ഇദം തേ ഫാലേ ഖാദിതമൂസികാനം വച്ച’ന്തി വച്ചം ദസ്സേതി, സാമി, മൂസികാ ചേ ഫാലേ ഖാദന്തി, കുലലാപി ദാരകേ ഹരിസ്സന്തി. സചേ ന ഖാദന്തി, സേനാപി തം ന ഹരിസ്സന്തി. ഏസോ പന ‘ഫാലാ തേ മൂസികാഹി ഖാദിതാ’തി വദതി, തേസം ഖാദിതഭാവം വാ അഖാദിതഭാവം വാ ജാനാഥ, അഡ്ഡം മേ വിനിച്ഛിനഥാ’’തി. ബോധിസത്തോ ‘‘സഠസ്സ പടിസാഠേയ്യം കത്വാ ജിനിസ്സാമീതി ഇമിനാ ചിന്തിതം ഭവിസ്സതീ’’തി ഞത്വാ ‘‘സുട്ഠു തേ ചിന്തിത’’ന്തി വത്വാ ഇമാ ഗാഥാ അവോച –

    Kūṭavāṇijo bodhisattaṃ āha – ‘‘ayaṃ, sāmi, mama puttaṃ gahetvā nhāyituṃ gato, ‘kahaṃ me putto’ti vutte ‘kulalena haṭo’ti āha, vinicchinatha me aḍḍa’’nti. Bodhisatto ‘‘saccaṃ bhaṇe’’ti itaraṃ pucchi. So āha – ‘‘āma, sāmi, ahaṃ taṃ ādāya gato, senena pahaṭabhāvo saccameva, sāmī’’ti. ‘‘Kiṃ pana loke kulalā nāma dārake harantī’’ti? ‘‘Sāmi, ahampi tumhe pucchāmi – ‘‘kulalā dārake gahetvā ākāse gantuṃ na sakkonti, mūsikā pana ayaphāle khādantī’’ti. ‘‘Idaṃ kiṃ nāmā’’ti? ‘‘Sāmi, mayā etassa ghare pañca phālasatāni ṭhapitāni, svāyaṃ ‘phālā te mūsikāhi khāditā’ti vatvā ‘idaṃ te phāle khāditamūsikānaṃ vacca’nti vaccaṃ dasseti, sāmi, mūsikā ce phāle khādanti, kulalāpi dārake harissanti. Sace na khādanti, senāpi taṃ na harissanti. Eso pana ‘phālā te mūsikāhi khāditā’ti vadati, tesaṃ khāditabhāvaṃ vā akhāditabhāvaṃ vā jānātha, aḍḍaṃ me vinicchinathā’’ti. Bodhisatto ‘‘saṭhassa paṭisāṭheyyaṃ katvā jinissāmīti iminā cintitaṃ bhavissatī’’ti ñatvā ‘‘suṭṭhu te cintita’’nti vatvā imā gāthā avoca –

    ൧൩൫.

    135.

    ‘‘സഠസ്സ സാഠേയ്യമിംദ സുചിന്തിതം, പച്ചോഡ്ഡിതം പടികൂടസ്സ കൂടം;

    ‘‘Saṭhassa sāṭheyyamiṃda sucintitaṃ, paccoḍḍitaṃ paṭikūṭassa kūṭaṃ;

    ഫാലം ചേ ഖാദേയ്യും മൂസികാ, കസ്മാ കുമാരം കുലലാ ന ഹരേയ്യും.

    Phālaṃ ce khādeyyuṃ mūsikā, kasmā kumāraṃ kulalā na hareyyuṃ.

    ൧൩൬.

    136.

    ‘‘കൂടസ്സ ഹി സന്തി കൂടകൂടാ, ഭവതി ചാപി നികതിനോ നികത്യാ;

    ‘‘Kūṭassa hi santi kūṭakūṭā, bhavati cāpi nikatino nikatyā;

    ദേഹി പുത്തനട്ഠ ഫാലനട്ഠസ്സ ഫാലം, മാ തേ പുത്തമഹാസി ഫാലനട്ഠോ’’തി.

    Dehi puttanaṭṭha phālanaṭṭhassa phālaṃ, mā te puttamahāsi phālanaṭṭho’’ti.

    തത്ഥ സഠസ്സാതി സഠഭാവേന കേരാടികേന ‘‘ഏകം ഉപായം കത്വാ പരസന്തകം ഖാദിതും വട്ടതീ’’തി സഠസ്സ. സാഠേയ്യമിദം സുചിന്തിതന്തി ഇദം പടിസാഠേയ്യം ചിന്തേന്തേന തയാ സുട്ഠു ചിന്തിതം. പച്ചോഡ്ഡിതം പടികൂടസ്സ കൂടന്തി കൂടസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ തയാ പടികൂടം സുട്ഠു പച്ചോഡ്ഡിതം, പടിഭാഗം കത്വാ ഓഡ്ഡിതസദിസമേവ കതന്തി അത്ഥോ. ഫാലം ചേ ഖാദേയ്യും മൂസികാതി യദി മൂസികാ ഫാലം ഖാദേയ്യും. കസ്മാ കുമാരം കുലലാ ന ഹരേയ്യുന്തി മൂസികാസു ഫാലേ ഖാദന്തീസു കുലലാ കിം കാരണാ കുമാരം നോ ഹരേയ്യും.

    Tattha saṭhassāti saṭhabhāvena kerāṭikena ‘‘ekaṃ upāyaṃ katvā parasantakaṃ khādituṃ vaṭṭatī’’ti saṭhassa. Sāṭheyyamidaṃ sucintitanti idaṃ paṭisāṭheyyaṃ cintentena tayā suṭṭhu cintitaṃ. Paccoḍḍitaṃ paṭikūṭassa kūṭanti kūṭassa puggalassa tayā paṭikūṭaṃ suṭṭhu paccoḍḍitaṃ, paṭibhāgaṃ katvā oḍḍitasadisameva katanti attho. Phālaṃ ce khādeyyuṃ mūsikāti yadi mūsikā phālaṃ khādeyyuṃ. Kasmā kumāraṃ kulalā na hareyyunti mūsikāsu phāle khādantīsu kulalā kiṃ kāraṇā kumāraṃ no hareyyuṃ.

    കൂടസ്സ ഹി സന്തി കൂടകൂടാതി ത്വം ‘‘അഹമേവ മൂസികാഹി ഫാലേ ഖാദാപിതപുരിസോ കൂടോ’’തി മഞ്ഞസി, താദിസസ്സ പന കൂടസ്സ ഇമസ്മിം ലോകേ ബഹൂ കൂടാ സന്തി, കൂടസ്സ കൂടാതി കൂടപടികൂടാനം ഏതം നാമം, കൂടസ്സ പടികൂടാ നാമ സന്തീതി വുത്തം ഹോതി. ഭവതി ചാപി നികതിനോ നികത്യാതി നികതിനോ നേകതികസ്സ വഞ്ചനകപുഗ്ഗലസ്സ നികത്യാ അപരോ നികതികാരകോ വഞ്ചനകപുരിസോ ഭവതിയേവ. ദേഹി പുത്തനട്ഠ ഫാലനട്ഠസ്സ ഫാലന്തി അമ്ഭോ നട്ഠപുത്ത പുരിസ, ഏതസ്സ നട്ഠഫാലസ്സ ഫാലം ദേഹി. മാ തേ പുത്തമഹാസി ഫാലനട്ഠോതി സചേ ഹിസ്സ ഫാലം ന ദസ്സസി, പുത്തം തേ ഹരിസ്സതി, തം തേ ഏസ മാ ഹരതു, ഫാലമസ്സ ദേഹീതി. ‘‘ദേമി, സാമി, സചേ മേ പുത്തം ദേതീ’’തി. ‘‘ദേമി, സാമി, സചേ മേ ഫാലേ ദേതീ’’തി. ഏവം നട്ഠപുത്തോ പുത്തം, നട്ഠഫാലോ ച ഫാലം പടിലഭിത്വാ ഉഭോപി യഥാകമ്മം ഗതാ.

    Kūṭassahi santi kūṭakūṭāti tvaṃ ‘‘ahameva mūsikāhi phāle khādāpitapuriso kūṭo’’ti maññasi, tādisassa pana kūṭassa imasmiṃ loke bahū kūṭā santi, kūṭassa kūṭāti kūṭapaṭikūṭānaṃ etaṃ nāmaṃ, kūṭassa paṭikūṭā nāma santīti vuttaṃ hoti. Bhavati cāpi nikatino nikatyāti nikatino nekatikassa vañcanakapuggalassa nikatyā aparo nikatikārako vañcanakapuriso bhavatiyeva. Dehi puttanaṭṭha phālanaṭṭhassa phālanti ambho naṭṭhaputta purisa, etassa naṭṭhaphālassa phālaṃ dehi. Mā te puttamahāsi phālanaṭṭhoti sace hissa phālaṃ na dassasi, puttaṃ te harissati, taṃ te esa mā haratu, phālamassa dehīti. ‘‘Demi, sāmi, sace me puttaṃ detī’’ti. ‘‘Demi, sāmi, sace me phāle detī’’ti. Evaṃ naṭṭhaputto puttaṃ, naṭṭhaphālo ca phālaṃ paṭilabhitvā ubhopi yathākammaṃ gatā.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ കൂടവാണിജോ ഇദാനി കൂടവാണിജോവ, പണ്ഡിതവാണിജോ പണ്ഡിതവാണിജോയേവ, വിനിച്ഛയാമച്ചോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kūṭavāṇijo idāni kūṭavāṇijova, paṇḍitavāṇijo paṇḍitavāṇijoyeva, vinicchayāmacco pana ahameva ahosi’’nti.

    കൂടവാണിജജാതകവണ്ണനാ അട്ഠമാ.

    Kūṭavāṇijajātakavaṇṇanā aṭṭhamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൨൧൮. കൂടവാണിജജാതകം • 218. Kūṭavāṇijajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact