| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೬. ಕುಟಿಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
೩೪೨. ಛಟ್ಠೇ ಏತ್ತಕೇನಾತಿ ಏತ್ತಕೇನ ದಾರುಆದಿನಾ। ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಪ್ಪಮಾಣಾಯೋತಿ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದಾರುಆದಿಪಮಾಣಾಯೋ। ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯಾತಿ ಪರಸನ್ತಕಭಾವತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಏವ ಸನ್ತಕಕರಣವಸೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಯಾಚತೋ ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿದುಕ್ಕಟಞ್ಚೇವ ದಾಸಪಟಿಗ್ಗಹಣದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ಹೋತಿ ‘‘ದಾಸಿದಾಸಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೦, ೧೯೪) ವಚನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ। ಸಕಕಮ್ಮನ್ತಿ ಪಾಣವಧಕಮ್ಮಂ। ಇದಞ್ಚ ಪಾಣಾತಿಪಾತದೋಸಪರಿಹಾರಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ, ನ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಪರಿಹಾರಾಯ। ಅನಿಯಮೇತ್ವಾಪಿ ನ ಯಾಚಿತಬ್ಬಾತಿ ಸಾಮೀಚಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ‘‘ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಾಮಿ, ದೇಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಯಾಚಿತ್ವಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಸಕಿಚ್ಚಪಸುತಮ್ಪಿ ಏವಂ ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ನತ್ಥಿ ಏವ, ಸಾಮೀಚಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಪನ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ವುತ್ತಂ।
342. Chaṭṭhe ettakenāti ettakena dāruādinā. Aparicchinnappamāṇāyoti aparicchinnadāruādipamāṇāyo. Mūlacchejjāyāti parasantakabhāvato mocetvā attano eva santakakaraṇavasenāti attho. Evaṃ yācato aññātakaviññattidukkaṭañceva dāsapaṭiggahaṇadukkaṭañca hoti ‘‘dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hotī’’ti (dī. ni. 1.10, 194) vacanaṃ nissāya aṭṭhakathāsu paṭikkhittattā. Sakakammanti pāṇavadhakammaṃ. Idañca pāṇātipātadosaparihārāya dukkaṭaṃ vuttaṃ, na viññattiparihārāya. Aniyametvāpi na yācitabbāti sāmīcidassanatthaṃ vuttaṃ, suddhacittena pana hatthakammaṃ yācantassa āpatti nāma natthi. Yadicchakaṃ kārāpetuṃ vaṭṭatīti ‘‘hatthakammaṃ yācāmi, dethā’’tiādinā ayācitvāpi vaṭṭati. Sakiccapasutampi evaṃ kārāpentassa viññatti natthi eva, sāmīcidassanatthaṃ pana vibhajitvā vuttaṃ.
ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯಭಾವದೀಪನತ್ಥನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಾವದೀಪನತ್ಥಂ। ಮೂಲಂ ದೇಥಾತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ‘‘ಮೂಲಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಠಮಂ ವುತ್ತತ್ತಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ವಾ ಮೂಲನ್ತಿ ವಚನಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಸಾಮಞ್ಞವಚನತ್ತೇಪಿ ನಿಟ್ಠಿತಭತಿಕಿಚ್ಚಾನಂ ದಾಪನತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಸಾದಿಯನಂ ವಾ ನ ಹೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಅನಜ್ಝಾವುತ್ಥಕನ್ತಿ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ।
Sabbakappiyabhāvadīpanatthanti sabbaso kappiyabhāvadīpanatthaṃ. Mūlaṃ dethāti vattuṃ vaṭṭatīti ‘‘mūlaṃ dassāmā’’ti paṭhamaṃ vuttattā viññatti vā mūlanti vacanassa kappiyākappiyavatthusāmaññavacanattepi niṭṭhitabhatikiccānaṃ dāpanato akappiyavatthusādiyanaṃ vā na hotīti katvā vuttaṃ. Anajjhāvutthakanti apariggahitaṃ.
ಮಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಚೀವರಾದೀನಿ ಕಾರಾಪೇತುಕಾಮೇನಾಪೀತಿಆದೀಸು ಚೀವರಂ ಕಾರಾಪೇತುಕಾಮಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತತನ್ತವಾಯೇಹಿ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಯಾಚನವಸೇನ ವಾಯಾಪನೇ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಾಭಾವೇಪಿ ಚೀವರವಾಯಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಯಥಾರಹಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಕಪ್ಪಿಯಕಹಾಪಣಾದಿ ನ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಮುಖೇನ ಲದ್ಧಮ್ಪಿ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಕರಣತ್ಥಾಯ ಇಮಸ್ಸ ಕಹಾಪಣಂ ದೇಹೀತಿ ವತ್ವಾ ದಾನಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ದಾಪನೇ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ದೋಸೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಥಾಪಿ ಅಸಾರುಪ್ಪಮೇವಾತಿ ವದನ್ತಿ। ಕತಕಮ್ಮತ್ಥಾಯಪಿ ಕಾತಬ್ಬಕಮ್ಮತ್ಥಾಯಪಿ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಪರಿಯಾಯತೋ ಭತಿಂ ದಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ದೋಸೋ। ವತ್ತನ್ತಿ ಚಾರಿತ್ತಂ, ಆಪತ್ತಿ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Mañca…pe… cīvarādīni kārāpetukāmenāpītiādīsu cīvaraṃ kārāpetukāmassa aññātakaappavāritatantavāyehi hatthakammayācanavasena vāyāpane viññattipaccayā dukkaṭābhāvepi cīvaravāyāpanasikkhāpadena yathārahaṃ pācittiyadukkaṭāni hontīti veditabbaṃ. Akappiyakahāpaṇādi na dātabbanti kappiyamukhena laddhampi hatthakammakaraṇatthāya imassa kahāpaṇaṃ dehīti vatvā dānaṃ na vaṭṭatīti vuttaṃ. Pubbe katakammassa dāpane kiñcāpi doso na dissati, tathāpi asāruppamevāti vadanti. Katakammatthāyapi kātabbakammatthāyapi kappiyavohārena pariyāyato bhatiṃ dāpentassa natthi doso. Vattanti cārittaṃ, āpatti na hotīti adhippāyo.
ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾನೀತಿ ಸಾಖಾಯ ಮಕ್ಖಿಕಬೀಜನೇನ ಪಣ್ಣಾದಿಚ್ಛೇದೇ ಬೀಜಗಾಮಕೋಪನಸ್ಸ ಚೇವ ತತ್ಥ ಲಗ್ಗರಜಾದಿಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಚ ಪರಿಹಾರತ್ಥಾಯ ವುತ್ತಂ। ತದುಭಯಾಸಙ್ಕಾಯ ಅಸತಿ ತಥಾ ಅಕರಣೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ। ನದೀಯಾದೀಸು ಉದಕಸ್ಸ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತತಾಯ ‘‘ಆಹರಾತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ನ ಆಹಟಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಆಪನ್ನಂ ದುಕ್ಕಟಂ ದೇಸೇತ್ವಾಪಿ ತಂ ವತ್ಥುಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ಪರಿಭೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಮೇವ, ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಅಲಜ್ಜೀಹಿ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವಾ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ವಾ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ಪನ ಅಲಜ್ಜೀ ನಿವಾರಿಯಮಾನೋಪಿ ಬೀಜನಾದಿಂ ಕರೋತಿ, ತತ್ಥ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ। ಚೇತಿಯಕಮ್ಮಾದೀನಿ ಪನ ತೇಹಿ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಅಲಜ್ಜೀಹಿ ಸಾಮಣೇರೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪರಿ॰ ೩೫೯) ಅಲಜ್ಜೀಲಕ್ಖಣಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠವಸೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪಲಕ್ಖಣತೋ ವುತ್ತನ್ತಿ ತಂಲಕ್ಖಣವಿರಹಿತಾನಂ ಸಾಮಣೇರಾದೀನಂ ಲಿಙ್ಗತ್ಥೇನಕಗೋತ್ರಭುಪರಿಯೋಸಾನಾನಂ ಭಿಕ್ಖುಪಟಿಞ್ಞಾನಂ ದುಸ್ಸೀಲಾನಮ್ಪಿ ಸಾಧಾರಣವಸೇನ ಅಲಜ್ಜಿತಾಲಕ್ಖಣಂ ಯಥಾವಿಹಿತಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅತಿಟ್ಠನಮೇವಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
Kappiyaṃ kārāpetvā paṭiggahetabbānīti sākhāya makkhikabījanena paṇṇādicchede bījagāmakopanassa ceva tattha laggarajādiappaṭiggahitassa ca parihāratthāya vuttaṃ. Tadubhayāsaṅkāya asati tathā akaraṇe doso natthi. Nadīyādīsu udakassa apariggahitatāya ‘‘āharāti vattuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. ‘‘Na āhaṭaṃ paribhuñjitu’’nti vacanato viññattiyā āpannaṃ dukkaṭaṃ desetvāpi taṃ vatthuṃ paribhuñjantassa puna paribhoge dukkaṭameva, pañcannampi sahadhammikānaṃ na vaṭṭati. ‘‘Alajjīhi pana bhikkhūhi vā sāmaṇerehi vā hatthakammaṃ na kāretabba’’nti sāmaññato vuttattā attano atthāya yaṃkiñci hatthakammaṃ kāretuṃ na vaṭṭati. Yaṃ pana alajjī nivāriyamānopi bījanādiṃ karoti, tattha doso natthi. Cetiyakammādīni pana tehi kārāpetuṃ vaṭṭati. Ettha ca ‘‘alajjīhi sāmaṇerehī’’ti vuttattā ‘‘sañcicca āpattiṃ āpajjatī’’tiādi (pari. 359) alajjīlakkhaṇaṃ ukkaṭṭhavasena upasampanne paṭicca upalakkhaṇato vuttanti taṃlakkhaṇavirahitānaṃ sāmaṇerādīnaṃ liṅgatthenakagotrabhupariyosānānaṃ bhikkhupaṭiññānaṃ dussīlānampi sādhāraṇavasena alajjitālakkhaṇaṃ yathāvihitapaṭipattiyaṃ sañcicca atiṭṭhanamevāti gahetabbaṃ.
ಆಹರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ, ಪಟಿಲಾಭಕ್ಖಣೇ ಗೋಣಾನಂ ಸಾದಿಯನಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ। ಗೋಣಞ್ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಅವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಲದ್ಧಮ್ಪಿ ಸಾದಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ ‘‘ಹತ್ಥಿಗವಸ್ಸವಳವಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೦, ೧೯೪) ವುತ್ತತ್ತಾ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋಪಿ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯ ಯಾಚಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ವಿಞ್ಞತ್ತಿದುಕ್ಕಟಾಭಾವೇಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಯಾಚನೇಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ರಕ್ಖಿತ್ವಾತಿ ಚೋರಾದಿಉಪದ್ದವತೋ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ। ಜಗ್ಗಿತ್ವಾತಿ ತಿಣದಾನಾದೀಹಿ ಪೋಸೇತ್ವಾ।
Āharāpentassa dukkaṭanti viññattikkhaṇe viññattipaccayā, paṭilābhakkhaṇe goṇānaṃ sādiyanapaccayā ca dukkaṭaṃ. Goṇañhi attano atthāya aviññattiyā laddhampi sādituṃ na vaṭṭati ‘‘hatthigavassavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hotī’’ti (dī. ni. 1.10, 194) vuttattā. Tenevāha ‘‘ñātipavāritaṭṭhānatopi mūlacchejjāya yācituṃ na vaṭṭatī’’ti. Ettha ca viññattidukkaṭābhāvepi akappiyavatthuyācanepi paṭiggahaṇepi dukkaṭameva. Rakkhitvāti corādiupaddavato rakkhitvā. Jaggitvāti tiṇadānādīhi posetvā.
ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಪನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಕಟಸ್ಸ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜವಸೇನ ಯಾಚಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಾವಕಾಲಿಕಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ । ವಾಸಿಆದೀನಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಾನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಏಸ ನಯೋ ವಾಸೀ’’ತಿಆದಿ। ವಲ್ಲಿಆದೀಸು ಚ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತೇಸು ಚ ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಗರುಭಣ್ಡಪ್ಪಹೋನಕೇಸುಯೇವಾ’’ತಿ ಇದಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ ಪನ ತಿಣಸಲಾಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ಏವ, ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ವಲ್ಲಿಆದೀಸೂತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಾಳಿಆಗತಾನಂ (ಪಾರಾ॰ ೩೪೯) ವೇಳುಆದೀನಂ ಸಙ್ಗಹೋ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಹರಿತಾಲಜಾತಿಹಿಙ್ಗುಲಾದಿ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ತಂ ತಾಲಪಕ್ಕಪಮಾಣತೋ ಊನಮ್ಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ, ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಞ್ಚ ನ ವಟ್ಟತಿ।
Ñātipavāritaṭṭhāne pana vaṭṭatīti sakaṭassa sampaṭicchitabbattā mūlacchejjavasena yācituṃ vaṭṭati. Tāvakālikaṃ vaṭṭatīti ubhayatthāpi vaṭṭatīti attho . Vāsiādīni puggalikānipi vaṭṭantīti āha ‘‘esa nayo vāsī’’tiādi. Valliādīsu ca parapariggahitesu ca eseva nayoti yojetabbaṃ. ‘‘Garubhaṇḍappahonakesuyevā’’ti idaṃ viññattiṃ sandhāya vuttaṃ. Adinnādāne pana tiṇasalākaṃ upādāya parapariggahitaṃ theyyacittena gaṇhato avahāro eva, bhaṇḍagghena kāretabbo. Valliādīsūti ettha ādi-saddena pāḷiāgatānaṃ (pārā. 349) veḷuādīnaṃ saṅgaho. Tattha yasmiṃ padese haritālajātihiṅgulādi appakampi mahagghaṃ hoti, tattha taṃ tālapakkapamāṇato ūnampi garubhaṇḍameva, viññāpetuñca na vaṭṭati.
ಸಾತಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ। ಪರಿಕಥಾದೀಸು ‘‘ಸೇನಾಸನಂ ಸಮ್ಬಾಧ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೧೯) ಪರಿಯಾಯೇನ ಕಥನಂ ಪರಿಕಥಾ ನಾಮ। ಉಜುಕಮೇವ ಅಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಿಂ ಪಾಸಾದೋ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೧೯) ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಯಥಾವಿಭೂತೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಭಾಸನಂ ಓಭಾಸೋ ನಾಮ। ಸೇನಾಸನಾದಿಅತ್ಥಂ ಭೂಮಿಪರಿಕಮ್ಮಾದಿಕರಣವಸೇನ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪಾದಾಯ ನಿಮಿತ್ತಕರಣಂ ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಉಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಅಪಗಚ್ಛನ್ತಿ।
Sāti viññatti. Parikathādīsu ‘‘senāsanaṃ sambādha’’ntiādinā (visuddhi. 1.19) pariyāyena kathanaṃ parikathā nāma. Ujukameva akathetvā ‘‘bhikkhūnaṃ kiṃ pāsādo na vaṭṭatī’’tiādinā (visuddhi. 1.19) adhippāyo yathāvibhūto hoti, evaṃ bhāsanaṃ obhāso nāma. Senāsanādiatthaṃ bhūmiparikammādikaraṇavasena paccayuppādāya nimittakaraṇaṃ nimittakammaṃ nāma. Ukkamantīti apagacchanti.
೩೪೪. ಮಣಿ ಕಣ್ಠೇ ಅಸ್ಸಾತಿ ಮಣಿಕಣ್ಠೋ। ದೇವವಣ್ಣನ್ತಿ ದೇವತ್ತಭಾವಂ।
344. Maṇi kaṇṭhe assāti maṇikaṇṭho. Devavaṇṇanti devattabhāvaṃ.
೩೪೫. ಪಾಳಿಯಂ ಪತ್ತೇನ ಮೇ ಅತ್ಥೋತಿ (ಪಾರಾ॰ ೩೪೫) ಅನತ್ಥಿಕಮ್ಪಿ ಪತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏವಂ ವದಾಪೇನ್ತೋ ಭಗವಾ ಸೋತ್ಥಿಯಾ ಮನ್ತಪದವಸೇನ ವದಾಪೇಸಿ। ಸೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತಾ ಆಣತ್ತವಚನಂ ವದೇಮೀತಿ ಅವೋಚ, ತೇನಸ್ಸ ಮುಸಾ ನ ಹೋತಿ। ಅಥ ವಾ ‘‘ಪತ್ತೇನ ಮೇ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಪತ್ತಂ ದದನ್ತೂ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮಾನತ್ಥನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏಸ ನಯೋ ಮಣಿನಾ ಮೇ ಅತ್ಥೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಏವರೂಪಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ, ಕಥಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ವಚನದೋಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
345. Pāḷiyaṃ pattena me atthoti (pārā. 345) anatthikampi pattena bhikkhuṃ evaṃ vadāpento bhagavā sotthiyā mantapadavasena vadāpesi. Sopi bhikkhu bhagavatā āṇattavacanaṃ vademīti avoca, tenassa musā na hoti. Atha vā ‘‘pattena me attho’’ti idaṃ ‘‘pattaṃ dadantū’’ti iminā samānatthanti daṭṭhabbaṃ. Esa nayo maṇinā me atthoti etthāpi. Tasmā aññesampi evarūpaṃ kathentassa, kathāpentassa ca vacanadoso natthīti gahetabbaṃ.
೩೪೯. ಉದ್ಧಂಮುಖಂ ಲಿತ್ತಾ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾ, ಛದನಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಲಿಮ್ಪನ್ತಾ ಹಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಉದ್ಧಂಮುಖಾ ಲಿಮ್ಪನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅನ್ತೋಲಿತ್ತಾ’’ತಿ। ಅಧೋಮುಖಂ ಲಿತ್ತಾ ಅವಲಿತ್ತಾ। ಬಹಿ ಲಿಮ್ಪನ್ತಾ ಹಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಅಧೋಮುಖಾ ಲಿಮ್ಪನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಬಹಿಲಿತ್ತಾ’’ತಿ।
349. Uddhaṃmukhaṃ littā ullittā, chadanassa anto limpantā hi yebhuyyena uddhaṃmukhā limpanti. Tenāha ‘‘antolittā’’ti. Adhomukhaṃ littā avalittā. Bahi limpantā hi yebhuyyena adhomukhā limpanti. Tenāha ‘‘bahilittā’’ti.
ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ವಿಲೋಮಿತಂ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಕಾರಯಮಾನೇನಾ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಹೇತುಕತ್ತುವಚನಸ್ಸ ‘‘ಕರೋನ್ತೇನಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸುದ್ಧಕತ್ತುವಚನಂ ಪರಿಯಾಯವಚನಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕರೋನ್ತೇನ ವಾ ಕಾರಾಪೇನ್ತೇನ ವಾ’’ತಿ ಕಾರಯಮಾನೇನಾತಿ ಬಹುಉದ್ದೇಸಪದಾನುಗುಣಂ ಕರಣವಚನೇನೇವ ಪದತ್ಥಂ ಕತ್ವಾ ನಿದ್ದೇಸೇ ಕತೇ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ವಿರುದ್ಧಂ ಭವೇಯ್ಯ, ತಥಾ ಪನ ಪದತ್ಥವಸೇನ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಾಮತ್ಥಿಯತೋ ಸಿದ್ಧಮೇವತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಸೇನ ‘‘ಕರೋನ್ತೋ ವಾ ಕಾರಾಪೇನ್ತೋ ವಾ’’ತಿ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವಾ’’ತಿಆದಿ। ಪದತ್ಥತೋ, ಸಾಮತ್ಥಿಯತೋ ಚ ಲಬ್ಭಮಾನಂ ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಞ್ಹಿ ಕಾರಯಮಾನೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತೇನಾಪಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಸಾಮತ್ಥಿಯಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Byañjanaṃ vilomitaṃ bhaveyyāti yasmā ‘‘kārayamānenā’’ti imassa hetukattuvacanassa ‘‘karontenā’’ti idaṃ suddhakattuvacanaṃ pariyāyavacanaṃ na hoti, tasmā ‘‘karontena vā kārāpentena vā’’ti kārayamānenāti bahuuddesapadānuguṇaṃ karaṇavacaneneva padatthaṃ katvā niddese kate byañjanaṃ viruddhaṃ bhaveyya, tathā pana padatthavasena adassetvā sāmatthiyato siddhamevatthaṃ dassetuṃ paccattavasena ‘‘karonto vā kārāpento vā’’ti padabhājanaṃ vuttanti adhippāyo. Tenāha ‘‘atthamattamevā’’tiādi. Padatthato, sāmatthiyato ca labbhamānaṃ atthamattamevāti attho. Yañhi kārayamānena paṭipajjitabbaṃ, taṃ karontenāpi paṭipajjitabbamevāti idamettha sāmatthiyaṃ daṭṭhabbaṃ.
ಉದ್ದೇಸೋತಿ ಸಾಮಿಭಾವೇನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ। ಸೇತಕಮ್ಮನ್ತಿ ಸೇತವಣ್ಣಕರಣತ್ಥಂ ಸೇತವಣ್ಣಮತ್ತಿಕಾಯ ವಾ ಸುಧಾಯ ವಾ ಕತತನುಕಲೇಪೋ, ತೇನ ಪನ ಸಹ ಮಿನಿಯಮಾನೇ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಸಙ್ಕಾನಿವಾರಣತ್ಥಂ ಆಹ ‘‘ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕ’’ನ್ತಿ। ತೇನ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತವೋಹಾರಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ ಕುಟಿಯಾ ಅನಙ್ಗತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Uddesoti sāmibhāvena uddisitabbo. Setakammanti setavaṇṇakaraṇatthaṃ setavaṇṇamattikāya vā sudhāya vā katatanukalepo, tena pana saha miniyamāne pamāṇātikkantaṃ hotīti saṅkānivāraṇatthaṃ āha ‘‘abbohārika’’nti. Tena pamāṇātikkantavohāraṃ na gacchati kuṭiyā anaṅgattāti adhippāyo.
ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವುತ್ತನಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ‘‘ವುತ್ತಞ್ಹೇತ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ‘‘ಆಯಾಮತೋ ಚ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಚಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಆಯಾಮತೋ ವಾ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವಾ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪತ್ಥಸ್ಸ ವಾ-ಸದ್ದಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ ಏಕತೋಭಾಗೇ ವಡ್ಢಿತೇಪಿ ಆಪತ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಿಹತ್ಥಾತಿ ಪಕತಿಹತ್ಥೇನ ತಿಹತ್ಥಾ, ‘‘ವಡ್ಢಕೀಹತ್ಥೇನಾ’’ತಿಪಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೩೪೮-೩೪೯) ವದನ್ತಿ, ತಂ ‘‘ಯತ್ಥ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಕುಟೀತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿರುಜ್ಝತಿ ವಡ್ಢಕೀಹತ್ಥೇನ ತಿಹತ್ಥಾಯಪಿ ಕುಟಿಯಾ ಪಮಾಣಯುತ್ತಸ್ಸ ಮಞ್ಚಸ್ಸ ಸುಖೇನ ಪರಿವತ್ತನತೋ। ‘‘ಊನಕಚತುಹತ್ಥಾ ವಾ’’ತಿ ಇದಞ್ಚ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಯುತ್ತಸ್ಸ ಮಞ್ಚಸ್ಸ ಅಪರಿವತ್ತನಾರಹಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಯದಿ ಹಿ ಪಕತಿಹತ್ಥೇನ ಚತುಹತ್ಥಾಯಪಿ ಕುಟಿಯಾ ಪಮಾಣಯುತ್ತೋ ಮಞ್ಚೋ ನ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಸಾ ಅಕುಟೀಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ಮಞ್ಚಪರಿವತ್ತನಮತ್ತೇನೇವ ಪಮಾಣನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಪಮಾಣಯುತ್ತೋ ಮಞ್ಚೋತಿ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಯುತ್ತೋ ಮಞ್ಚೋ। ಸೋ ಹಿ ಪಕತಿವಿದತ್ಥಿಯಾ ನವವಿದತ್ಥಿಕೋ, ಅಟ್ಠವಿದತ್ಥಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ, ತತೋ ಖುದ್ದಕೋ ಮಞ್ಚೋ ಸೀಸೂಪಧಾನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾದಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ನ ಪಹೋತಿ। ಪಮಾಣತೋ ಊನತರಮ್ಪೀತಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪ್ಪಮಾಣತೋ ಊನತರಮ್ಪಿ, ಇದಞ್ಚ ಹೇಟ್ಠಿಮಪ್ಪಮಾಣಯುತ್ತಾಯಪಿ ವತ್ಥುದೇಸನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ನ ವಾತಿ ಸನ್ದೇಹನಿವತ್ತನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ।
Yathāvuttassa atthassa vuttanayaṃ dassentena ‘‘vuttañheta’’ntiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘āyāmato ca vitthārato cā’’ti avatvā ‘‘āyāmato vā vitthārato vā’’ti vikappatthassa vā-saddassa vuttattā ekatobhāge vaḍḍhitepi āpattīti pakāsitanti adhippāyo. Tihatthāti pakatihatthena tihatthā, ‘‘vaḍḍhakīhatthenā’’tipi (sārattha. ṭī. 2.348-349) vadanti, taṃ ‘‘yattha…pe… ayaṃ kuṭīti saṅkhyaṃ na gacchatī’’ti iminā virujjhati vaḍḍhakīhatthena tihatthāyapi kuṭiyā pamāṇayuttassa mañcassa sukhena parivattanato. ‘‘Ūnakacatuhatthā vā’’ti idañca pacchimappamāṇayuttassa mañcassa aparivattanārahaṃ sandhāya vuttaṃ. Yadi hi pakatihatthena catuhatthāyapi kuṭiyā pamāṇayutto mañco na parivattati, sā akuṭīyeva, tasmā mañcaparivattanamatteneva pamāṇanti gahetabbaṃ. Pamāṇayutto mañcoti sabbapacchimappamāṇayutto mañco. So hi pakatividatthiyā navavidatthiko, aṭṭhavidatthiko vā hoti, tato khuddako mañco sīsūpadhānaṃ ṭhapetvā pādaṃ pasāretvā nipajjituṃ na pahoti. Pamāṇato ūnatarampīti ukkaṭṭhappamāṇato ūnatarampi, idañca heṭṭhimappamāṇayuttāyapi vatthudesanā kātabbā, na vāti sandehanivattanatthaṃ vuttaṃ.
ಕಲಲಲೇಪೋತಿ ಕೇನಚಿ ಸಿಲೇಸೇನ ಕತಲೇಪೋ, ಸೇತರತ್ತಾದಿವಣ್ಣಕರಣತ್ಥಂ ಕತತಮ್ಬಮತ್ತಿಕಾದಿಕಲಲಲೇಪೋ ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಲೇಪೋ ಏವಾ’’ತಿ। ತೇನ ತಳಾಕಾದೀಸು ಘನೇನ ಕಲಲೇನ ಕತಬಹಲಲೇಪೋ ಮತ್ತಿಕಾಲೇಪನೇ ಏವ ಪವಿಸತಿ ಲೇಪವೋಹಾರಗಮನತೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟೋ ನಾಮ ದ್ವಾರಬಾಹಸಙ್ಖಾತೋ ಚತುರಸ್ಸದಾರುಸಙ್ಘಾಟೋ, ಯತ್ಥ ಸಉತ್ತರಪಾಸಂ ಕವಾಟಂ ಅಪಸ್ಸಾಯ ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹನ್ತಿ।
Kalalalepoti kenaci silesena katalepo, setarattādivaṇṇakaraṇatthaṃ katatambamattikādikalalalepo vā. Tenāha ‘‘alepo evā’’ti. Tena taḷākādīsu ghanena kalalena katabahalalepo mattikālepane eva pavisati lepavohāragamanatoti dasseti. Piṭṭhasaṅghāṭo nāma dvārabāhasaṅkhāto caturassadārusaṅghāṭo, yattha sauttarapāsaṃ kavāṭaṃ apassāya dvāraṃ pidahanti.
ಓಲೋಕೇತ್ವಾಪೀತಿ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾಪಿ, ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮವಸೇನಾಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅಪಸದ್ದಸ್ಸಾಪಿ ಓಆದೇಸೋ ಕತೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Oloketvāpīti apaloketvāpi, apalokanakammavasenāpīti attho, apasaddassāpi oādeso katoti daṭṭhabbo.
೩೫೩. ನಿಬದ್ಧಗೋಚರಟ್ಠಾನಮ್ಪೀತಿ ಏತ್ಥ ಗೋಚರಾಯ ಪಕ್ಕಮನ್ತಾನಂ ಹತ್ಥೀನಂ ನಿಬದ್ಧಗಮನಮಗ್ಗೋಪಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹತಿ। ಏತೇಸನ್ತಿ ಸೀಹಾದೀನಂ। ಗೋಚರಭೂಮೀತಿ ಆಮಿಸಗ್ಗಹಣಟ್ಠಾನಂ। ನ ಗಹಿತಾತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಭಾವೇನ ನ ಗಹಿತಾ, ನ ವಾರಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೀಹಾದೀನಞ್ಹಿ ಗೋಚರಗ್ಗಹಣಟ್ಠಾನಂ ಹತ್ಥೀನಂ ವಿಯ ನಿಬದ್ಧಂ ನ ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ಪನ ಗೋಮಹಿಂಸಾದಿಪಾಣಕಾ ಸನ್ತಿ, ದೂರಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನಂ ಸೀಘಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ತಂ ನ ವಾರಿತಂ, ನಿಬದ್ಧಗಮನಮಗ್ಗೋವ ವಾರಿತೋ ಆಸಯತೋ ಗಮನಮಗ್ಗಸ್ಸ ನಿಬದ್ಧತ್ತಾ। ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ವಾಳಾನನ್ತಿ ಅರಞ್ಞಮಹಿಂಸಾದೀನಂ। ಆರೋಗ್ಯತ್ಥಾಯಾತಿ ನಿರುಪದ್ದವಾಯ। ಸೇಸಾನೀತಿ ಪುಬ್ಬಣ್ಣನಿಸ್ಸಿತಾದೀನಿ ಸೋಳಸ। ತಾನಿ ಚ ಜನಸಮ್ಮದ್ದಮಹಾಸಮ್ಮದ್ದಕುಟಿವಿಲೋಪಸರೀರಪೀಳಾದಿಉಪದ್ದವೇಹಿ ಸಉಪದ್ದವಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಅಭಿಹನನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಬ್ಭಾಘಾತಂ। ‘‘ವೇರಿಘರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ಚೋರಾನಂ ಮಾರಣತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
353.Nibaddhagocaraṭṭhānampīti ettha gocarāya pakkamantānaṃ hatthīnaṃ nibaddhagamanamaggopi saṅgayhati. Etesanti sīhādīnaṃ. Gocarabhūmīti āmisaggahaṇaṭṭhānaṃ. Na gahitāti paṭikkhipitabbabhāvena na gahitā, na vāritāti attho. Sīhādīnañhi gocaraggahaṇaṭṭhānaṃ hatthīnaṃ viya nibaddhaṃ na hoti, yattha pana gomahiṃsādipāṇakā santi, dūrampi taṃ ṭhānaṃ sīghaṃ gantvā gocaraṃ gaṇhanti. Tasmā tesaṃ taṃ na vāritaṃ, nibaddhagamanamaggova vārito āsayato gamanamaggassa nibaddhattā. Aññesampi vāḷānanti araññamahiṃsādīnaṃ. Ārogyatthāyāti nirupaddavāya. Sesānīti pubbaṇṇanissitādīni soḷasa. Tāni ca janasammaddamahāsammaddakuṭivilopasarīrapīḷādiupaddavehi saupaddavānīti veditabbāni. Abhihananti etthāti abbhāghātaṃ. ‘‘Verighara’’nti vuttamevatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘corānaṃ māraṇatthāya kata’’nti vuttaṃ.
ಧಮ್ಮಗನ್ಧಿಕಾತಿ ಧಮ್ಮೇನ ದಣ್ಡನೀತಿಯಾ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಚ್ಛಿನ್ದನಗನ್ಧಿಕಾ। ಗನ್ಧಿಕಾತಿ ಚ ಯಸ್ಸ ಉಪರಿ ಹತ್ಥಾದಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ತಾದಿಸಂ ದಾರುಖಣ್ಡಫಲಕಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಚ ಉಪಲಕ್ಖಿತಂ ಠಾನಂ। ಪಾಳಿಯಂ ರಚ್ಛಾನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ರಥಿಕಾನಿಸ್ಸಿತಂ। ಚಚ್ಚರನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಚತುನ್ನಂ ರಥಿಕಾನಂ ಸನ್ಧಿನಿಸ್ಸಿತಂ। ಸಕಟೇನಾತಿ ಇಟ್ಠಕಸುಧಾದಿಭಣ್ಡಾಹರಣಸಕಟೇನ।
Dhammagandhikāti dhammena daṇḍanītiyā hatthapādādicchindanagandhikā. Gandhikāti ca yassa upari hatthādiṃ ṭhapetvā chindanti, tādisaṃ dārukhaṇḍaphalakāti vuccati, tena ca upalakkhitaṃ ṭhānaṃ. Pāḷiyaṃ racchānissitanti rathikānissitaṃ. Caccaranissitanti catunnaṃ rathikānaṃ sandhinissitaṃ. Sakaṭenāti iṭṭhakasudhādibhaṇḍāharaṇasakaṭena.
ಪಾಚಿನನ್ತಿ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಭೂಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ತಲಾವಸಾನಂ ಚಿನಿತಬ್ಬವತ್ಥುಕಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ, ಯಸ್ಸ ಉಪರಿ ಭಿತ್ತಿಥಮ್ಭಾದೀನಿ ಚ ಪತಿಟ್ಠಪೇನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಇಧ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗಸಹಪಯೋಗಾನಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ ವಿಯ ವಿಸೇಸೋ ನತ್ಥಿ, ತಥಾಪಿ ತೇಸಂ ವಿಭಾಗೇನ ದಸ್ಸನಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಪುನ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಏತ್ಥ ಕುಟಿಯಾ ಭೇದೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಕತಂ। ತದತ್ಥಾಯಾತಿ ತಚ್ಛನತ್ಥಾಯ। ಏವಂ ಕತನ್ತಿ ಅದೇಸಿತವತ್ಥುಕಂ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ವಾ ಕತಂ। ಪಣ್ಣಸಾಲನ್ತಿ ಪಣ್ಣಕುಟಿಯಾ ತಿಣಪಣ್ಣಚುಣ್ಣಸ್ಸ ಅಪರಿಪತನತ್ಥಾಯ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಲಿಮ್ಪನ್ತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಲಿಮ್ಪತೀ’’ತಿ।
Pācinanti senāsanassa bhūmito paṭṭhāya yāva talāvasānaṃ cinitabbavatthukaṃ adhiṭṭhānaṃ, yassa upari bhittithambhādīni ca patiṭṭhapenti. Tenāha ‘‘tato paṭṭhāyā’’tiādi. Kiñcāpi idha pubbapayogasahapayogānaṃ adinnādāne viya viseso natthi, tathāpi tesaṃ vibhāgena dassanaṃ bhinditvā vā puna kātabbāti ettha kuṭiyā bhedena paricchedadassanatthaṃ kataṃ. Tadatthāyāti tacchanatthāya. Evaṃ katanti adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ vā kataṃ. Paṇṇasālanti paṇṇakuṭiyā tiṇapaṇṇacuṇṇassa aparipatanatthāya anto ca bahi ca limpanti, taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Teneva vakkhati ‘‘paṇṇasālaṃ limpatī’’ti.
ಅನ್ತೋಲೇಪೇನೇವ ನಿಟ್ಠಾಪೇತುಕಾಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಅನ್ತೋಲೇಪೇ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಬಹಿಲೇಪೇ ವಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ದ್ವಾರಬನ್ಧೇ ವಾ ವಾತಪಾನೇ ವಾ ಠಪಿತೇತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸೋಕಾಸನ್ತಿ ತಸ್ಸ ದ್ವಾರಬನ್ಧಾದಿಸ್ಸ ಓಕಾಸಭೂತಂ ಛಿದ್ದಂ। ಪುನ ವಡ್ಢೇತ್ವಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಠಪಿತೋಕಾಸಂ ಖುದ್ದಕಂ ಚೇ, ತಂ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಚ್ಛಿದ್ದಭೇದನೇನ ಪುನ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ। ಠಪಿತೇತಿ ದ್ವಾರಬನ್ಧೇ ವಾ ಗವಕ್ಖಸಙ್ಘಾಟೇ ವಾ ಆನೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಡ್ಢಿತೇ ವಾ ಅವಡ್ಢಿತೇ ವಾ ಛಿದ್ದೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೇ। ಲೇಪೋ ನ ಘಟೀಯತೀತಿ ಸಮನ್ತತೋ ದಿನ್ನೋ ಲೇಪೋ ತಥಾ ಠಪಿತೇನ ದ್ವಾರಬನ್ಧನೇನ ವಾ ವಾತಪಾನೇನ ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಘಟೀಯತಿ, ಏಕಾಬದ್ಧಂ ನ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತನ್ತಿ ದ್ವಾರಬನ್ಧಂ ವಾ ವಾತಪಾನಂ ವಾ। ಪಠಮಮೇವ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋತಿ ತೇಸಂ ಸಮನ್ತತೋ ಪುಬ್ಬೇವ ಲೇಪಸ್ಸ ಘಟೇತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಾಪಿತತ್ತಾ ದ್ವಾರಬನ್ಧವಾತಪಾನಾನಂ ಠಪನತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಏವ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ।
Antolepeneva niṭṭhāpetukāmaṃ sandhāya ‘‘antolepe vā’’tiādi vuttaṃ. Bahilepe vāti etthāpi eseva nayo. Tasminti dvārabandhe vā vātapāne vā ṭhapiteti yojetabbaṃ. Tassokāsanti tassa dvārabandhādissa okāsabhūtaṃ chiddaṃ. Puna vaḍḍhetvāti pubbe ṭhapitokāsaṃ khuddakaṃ ce, taṃ dvāravātapānacchiddabhedanena puna vaḍḍhetvā. Ṭhapiteti dvārabandhe vā gavakkhasaṅghāṭe vā ānetvā tasmiṃ vaḍḍhite vā avaḍḍhite vā chidde patiṭṭhāpite. Lepo na ghaṭīyatīti samantato dinno lepo tathā ṭhapitena dvārabandhanena vā vātapānena vā saddhiṃ na ghaṭīyati, ekābaddhaṃ na hotīti vuttaṃ hoti. Tanti dvārabandhaṃ vā vātapānaṃ vā. Paṭhamameva saṅghādisesoti tesaṃ samantato pubbeva lepassa ghaṭetvā niṭṭhāpitattā dvārabandhavātapānānaṃ ṭhapanato pubbe eva saṅghādiseso.
ಲೇಪಘಟನೇನೇವಾತಿ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಕತವಾತಪಾನಾದೀನಿ ವಿನಾ ಸಮನ್ತಾ ಲೇಪಘಟನೇನೇವ ಆಪತ್ತಿ ವಾತಪಾನಾದೀನಂ ಅಲೇಪೋಕಾಸತ್ತಾ, ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಕತತ್ತಾ ವಾ, ವಾತಪಾನಾದೀಸುಪಿ ಲೇಪಸ್ಸ ಭಿತ್ತಿಲೇಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟನೇನೇವಾತಿಪಿ ಅತ್ಥಂ ವದನ್ತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ। ಆಲೋಕತ್ಥಾಯ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಲಿಮ್ಪತೀತಿ ದಾರುಕುಟ್ಟಸ್ಸ ದಾರೂನಮನ್ತರಾ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ವಿವರಂ ಯಾವ ಲಿಮ್ಪತಿ, ತಾವ ಆಲೋಕತ್ಥಾಯ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸಕುಟ್ಟಚ್ಛದನಂ ಲಿಮ್ಪತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಏತಂ ವಿವರಂ ಲಿಮ್ಪಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏವಂ ಠಪನೇ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬದಾಪಿ ಆಲೋಕತ್ಥಾಯ ವಾತಪಾನವಸೇನ ಠಪೇತಿ, ವಾತಪಾನದ್ವಾರಸಙ್ಘಾಟೇ ಘಟಿತೇ ಲೇಪೋ ಚ ಘಟೀಯತಿ, ಪಠಮಮೇವ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸಚೇ’’ತಿಆದಿ। ಮತ್ತಿಕಾಕುಟ್ಟಮೇವ ಮತ್ತಿಕಾಲೇಪಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಚೇ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಕುಟ್ಟಂ ಕರೋತಿ, ಛದನಲೇಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟನೇ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ। ಉಭಿನ್ನಂ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಲೇಪಸ್ಸ ಅಘಟಿತತ್ತಾ ದುತಿಯಸ್ಸ ಅತ್ತುದ್ದೇಸಿಕತಾಯ ಅಸಮ್ಭವತೋ।
Lepaghaṭanenevāti iṭṭhakāhi katavātapānādīni vinā samantā lepaghaṭaneneva āpatti vātapānādīnaṃ alepokāsattā, iṭṭhakāhi katattā vā, vātapānādīsupi lepassa bhittilepena saddhiṃ ghaṭanenevātipi atthaṃ vadanti. Tatthāti paṇṇasālāyaṃ. Ālokatthāya aṭṭhaṅgulamattaṃ ṭhapetvā limpatīti dārukuṭṭassa dārūnamantarā aṭṭhaṅgulamattaṃ vivaraṃ yāva limpati, tāva ālokatthāya ṭhapetvā avasesaṃ sakuṭṭacchadanaṃ limpati, pacchā etaṃ vivaraṃ limpissāmīti evaṃ ṭhapane anāpattīti adhippāyo. Sace pana evaṃ akatvā sabbadāpi ālokatthāya vātapānavasena ṭhapeti, vātapānadvārasaṅghāṭe ghaṭite lepo ca ghaṭīyati, paṭhamameva saṅghādisesoti dassento āha ‘‘sace’’tiādi. Mattikākuṭṭameva mattikālepasaṅkhyaṃ gacchatīti āha ‘‘sace mattikāya kuṭṭaṃ karoti, chadanalepena saddhiṃ ghaṭane āpattī’’ti. Ubhinnaṃ anāpattīti purimassa lepassa aghaṭitattā dutiyassa attuddesikatāya asambhavato.
೩೫೪. ಆಪತ್ತಿಭೇದದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ತತ್ಥ ‘‘ಸಾರಮ್ಭೇ ಚ ಅಪರಿಕ್ಕಮನೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಅದೇಸಿತವತ್ಥುಕತಾಯ , ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತತಾಯ ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ’’ತಿ ಏವಂ ಆಪತ್ತಿಯೇವ ವಿಭಾಗದಸ್ಸನತ್ಥಂ।
354.Āpattibhedadassanatthanti tattha ‘‘sārambhe ca aparikkamane ca dukkaṭaṃ adesitavatthukatāya , pamāṇātikkantatāya ca saṅghādiseso’’ti evaṃ āpattiyeva vibhāgadassanatthaṃ.
೩೬೧. ಅನಿಟ್ಠಿತೇ ಕುಟಿಕಮ್ಮೇತಿ ಲೇಪಪರಿಯೋಸಾನೇ ಕುಟಿಕಮ್ಮೇ ಏಕಪಿಣ್ಡಮತ್ತೇನಪಿ ಅನಿಟ್ಠಿತೇ। ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ’’ತಿ ಇದಂ ಮೂಲಟ್ಠಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಯೇನ ಪನ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಸಾಪಿ ತಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಪರೇಹಿ ವಿಪ್ಪಕತಂ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಯೋಸಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಪಾರಾ॰ ೩೬೩) ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಲದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯೇವ ಕತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇನಾಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಸಾಮಣೇರಾದೀನಂ ವಾ ದತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ’’ತಿ ಇದಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಪರತೋ ಲದ್ಧಾಯ ಕುಟಿಯಾ ನಿಟ್ಠಾಪನೇ ಅನಾಪತ್ತಿಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಅಕತತ್ತಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಅಪಚಿನಿತಬ್ಬಾತಿ ಯಾವ ಪಾಚಿನಾ ವಿದ್ಧಂಸೇತಬ್ಬಾ। ಭೂಮಿಸಮಂ ಕತ್ವಾತಿ ಪಾಚಿನತಲಾವಸಾನಂ ಕತ್ವಾ।
361.Aniṭṭhite kuṭikammeti lepapariyosāne kuṭikamme ekapiṇḍamattenapi aniṭṭhite. ‘‘Aññassa puggalassa vā’’ti idaṃ mūlaṭṭhassa anāpattidassanatthaṃ vuttaṃ. Yena pana laddhaṃ, tassāpi taṃ niṭṭhāpentassa ‘‘parehi vippakataṃ attanā pariyosāpeti, āpatti saṅghādisesassā’’tiādivacanato (pārā. 363) āpattiyeva. Pubbe katakammampi laddhakālato paṭṭhāya attano atthāyeva kataṃ nāma hoti, tasmā tenāpi saṅghassa vā sāmaṇerādīnaṃ vā datvā niṭṭhāpetabbaṃ. ‘‘Aññassa vā’’ti idaṃ anupasampannaṃyeva sandhāya vuttanti gahetabbaṃ, keci pana ‘‘parato laddhāya kuṭiyā niṭṭhāpane anāpattiādito paṭṭhāya attano atthāya akatattā’’ti vadanti. Apacinitabbāti yāva pācinā viddhaṃsetabbā. Bhūmisamaṃ katvāti pācinatalāvasānaṃ katvā.
೩೬೪. ಲೇಣನ್ತಿ ಪಬ್ಬತಲೇಣಂ। ನ ಹೇತ್ಥ ಲೇಪೋ ಘಟೀಯತೀತಿ ಛದನಲೇಪಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ, ವಿಸುಂ ಏವ ವಾ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ। ಸಚೇ ಲೇಣಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಉಪರಿಭಾಗೇ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಾದಿಕರಣತ್ಥಂ ಲೇಪಂ ದೇನ್ತಿ, ಉಲ್ಲಿತ್ತಕುಟಿಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ವಟ್ಟತಿ ಏವ। ಇಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಕತಂ ಚತುರಸ್ಸಕೂಟಾಗಾರಸಣ್ಠಾನಂ ಏಕಕಣ್ಣಿಕಾಬದ್ಧಂ ನಾತಿಉಚ್ಚಂ ಪಟಿಸ್ಸಯವಿಸೇಸಂ ‘‘ಗುಹಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಾದಿಸಂ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಭೂಮಿಗುಹನ್ತಿ ಉಮಙ್ಗಗುಹಂ।
364.Leṇanti pabbataleṇaṃ. Na hettha lepo ghaṭīyatīti chadanalepassa abhāvato vuttaṃ, visuṃ eva vā anuññātattā. Sace leṇassa anto uparibhāge cittakammādikaraṇatthaṃ lepaṃ denti, ullittakuṭisaṅkhyaṃ na gacchati, vaṭṭati eva. Iṭṭhakādīhi kataṃ caturassakūṭāgārasaṇṭhānaṃ ekakaṇṇikābaddhaṃ nātiuccaṃ paṭissayavisesaṃ ‘‘guhā’’ti vadanti, tādisaṃ mahantampi ullittāvalittaṃ karontassa anāpatti. Bhūmiguhanti umaṅgaguhaṃ.
ಅಟ್ಠಕಥಾಸೂತಿ ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಿಕಗೇಹನ್ತಿಆದೀಸು ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ತಿಣಕುಟಿಕಾ ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಿಕಗೇಹನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ವಿವರನ್ತೇಹಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯೇಹಿ ಛದನಂ ದಣ್ಡಕೇಹಿ…ಪೇ॰… ವುತ್ತಾತಿ ಯೋಜನಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ದಣ್ಡಕೇಹಿ ಜಾಲಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾತಿ ದೀಘತೋ, ತಿರಿಯತೋ ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ವಲ್ಲಿಯಾದೀಹಿ ಬದ್ಧದಣ್ಡಕೇಹಿ ಜಾಲಂ ವಿಯ ಕತ್ವಾ। ಸೋ ಚಾತಿ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾದಿಭಾವೋ। ಛದನಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತೋತಿ ಛದನಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಲಿಮ್ಪನಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತೋ। ಮತ್ತಿಕಾಕುಟ್ಟೇ ಭಿತ್ತಿಲೇಪಂ ವಿನಾಪಿ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಛದನಲೇಪಸ್ಸ ಘಟನಮತ್ತೇನಾಪಿ ಆಪತ್ತಿಸಮ್ಭವತೋ ಛದನಲೇಪೋವ ಪಧಾನನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಏವಂ, ಅಥ ಖೋ ‘‘ಉಪಚಿಕಾಮೋಚನತ್ಥಮೇವ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಾಸಾಣಕುಟ್ಟಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಅಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಲಿಮ್ಪತಿ, ಲೇಪೋ ನ ಘಟೀಯತಿ ನಾಮ, ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ ಪನ ಛದನಲೇಪಘಟನತ್ಥಂ ಸಕಲಾಯಪಿ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಲೇಪೋ ಅವಸ್ಸಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೋವ ತಸ್ಸಾ ಏಕದೇಸಸ್ಸ ಅಲೇಪೇಪಿ ಛದನಲೇಪಸ್ಸ ಅಘಟನತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಲೇಪೋ ನ ಘಟೀಯತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ತಿಣಕುಟಿಕಾಯಂ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ತಿಣಕುಟಿಕಾಯಂ ಏವ, ಲೇಣಗುಹಾದೀಸುಪಿ ಸಾರಮ್ಭಾಪರಿಕ್ಕಮನಪಚ್ಚಯಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ಏವ, ಇಮಿನಾ ಪನ ನಯೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಟಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಸಾರಮ್ಭಾದಿಪಚ್ಚಯಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವೋ ಅತ್ಥತೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಏವ ಹೋತೀತಿ।
Aṭṭhakathāsūti kukkuṭacchikagehantiādīsu aṭṭhakathāsu tiṇakuṭikā kukkuṭacchikagehanti vatvā puna taṃ vivarantehi aṭṭhakathācariyehi chadanaṃ daṇḍakehi…pe… vuttāti yojanā daṭṭhabbā. Tattha daṇḍakehi jālabaddhaṃ katvāti dīghato, tiriyato ca ṭhapetvā valliyādīhi baddhadaṇḍakehi jālaṃ viya katvā. So cāti ullittādibhāvo. Chadanameva sandhāya vuttoti chadanassa anto ca bahi ca limpanameva sandhāya vutto. Mattikākuṭṭe bhittilepaṃ vināpi bhittiyā saddhiṃ chadanalepassa ghaṭanamattenāpi āpattisambhavato chadanalepova padhānanti veditabbaṃ. Kiñcāpi evaṃ, atha kho ‘‘upacikāmocanatthameva heṭṭhā pāsāṇakuṭṭaṃ katvā taṃ alimpitvā upari limpati, lepo na ghaṭīyati nāma, anāpattiyevā’’tiādivacanato pana chadanalepaghaṭanatthaṃ sakalāyapi bhittiyā lepo avassaṃ icchitabbova tassā ekadesassa alepepi chadanalepassa aghaṭanato. Tenāha ‘‘lepo na ghaṭīyatī’’ti. Etthāti tiṇakuṭikāyaṃ. Na kevalañca tiṇakuṭikāyaṃ eva, leṇaguhādīsupi sārambhāparikkamanapaccayāpi anāpatti eva, iminā pana nayena aññassatthāya kuṭiṃ karontassāpi sārambhādipaccayāpi anāpattibhāvo atthato dassito eva hotīti.
ತತ್ಥ ಪಾಳಿವಿರೋಧಂ ಪರಿಹರಿತುಂ ‘‘ಯಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯಾದಿನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸಾರಮ್ಭಾದಿಪಚ್ಚಯಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ಏವ, ಯಂ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಆಪತ್ತಿಕಾರುಕಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ದುಕ್ಕಟಾನ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಂ, ತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ನ ಸಾರಮ್ಭಾದಿಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚರಹಿ ಯಥಾಸಮಾದಿಟ್ಠಾಯ ಕುಟಿಯಾ ಅಕರಣಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಯಥಾಸಮಾದಿಟ್ಠಾಯಾತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಸಮಾದಿಸಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ‘ಕುಟಿಂ ಮೇ ಕರೋಥಾ’ತಿ ಸಮಾದಿಸತಿ ಚ, ದೇಸಿತವತ್ಥುಕಾ ಚ ಹೋತು ಅನಾರಮ್ಭಾ ಚ ಸಪರಿಕ್ಕಮನಾ ಚಾ’’ತಿ ಏವಂ ಕಾರಾಪಕೇನ ಆಣತ್ತಿಕ್ಕಮಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಕರಣಪಚ್ಚಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕತ್ಥಚಿ ಪನ ಪೋತ್ಥಕೇ ‘‘ಕುಟಿಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತಮ್ಪಿ ಕುಟಿಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಪಾಠಸ್ಸ ಅನನ್ತರಂ ‘‘ಯಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿ ಕಾರುಕಾನ’’ನ್ತಿಆದಿಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ಸೋವ ಯುತ್ತತರೋ। ಏವಞ್ಹಿ ಸತಿ ತತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ।
Tattha pāḷivirodhaṃ pariharituṃ ‘‘yaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. Ayañhettha adhippāyo – aññassa upajjhāyādino atthāya karontassa sārambhādipaccayāpi anāpatti eva, yaṃ pana pāḷiyaṃ ‘‘āpattikārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭāna’’ntiādivacanaṃ, taṃ aññassatthāya karontassa, na sārambhādipaccayā āpattidassanatthaṃ vuttaṃ, kiñcarahi yathāsamādiṭṭhāya kuṭiyā akaraṇapaccayā āpattidassanatthanti. Tattha yathāsamādiṭṭhāyāti ‘‘bhikkhu samādisitvā pakkamati, ‘kuṭiṃ me karothā’ti samādisati ca, desitavatthukā ca hotu anārambhā ca saparikkamanā cā’’ti evaṃ kārāpakena āṇattikkamaṃ muñcitvā karaṇapaccayāti adhippāyo. Katthaci pana potthake ‘‘kuṭilakkhaṇappattampi kuṭiṃ aññassa…pe… karontassa anāpattī’’ti imassa pāṭhassa anantaraṃ ‘‘yaṃ pana āpatti kārukāna’’ntiādipāṭho dissati, sova yuttataro. Evañhi sati tattha adhippāyo pākaṭo hoti.
ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವತ್ವಾತಿ ವಾಸಾಗಾರತ್ಥಾಯ ಏವ ಅನಿಯಮಿತತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವತ್ವಾ। ಅದೇಸಾಪೇತ್ವಾ ಕರೋತೋತಿ ಪಮಾಣಯುತ್ತಮ್ಪಿ ಕರೋತೋ। ಅಚಿತ್ತಕನ್ತಿ ಪಣ್ಣತ್ತಿಅಜಾನನಚಿತ್ತೇನ ಅಚಿತ್ತಕಂ। ಉಲ್ಲಿತ್ತಾದೀನಂ ಅಞ್ಞತರತಾ, ಹೇಟ್ಠಿಮಪ್ಪಮಾಣಸಮ್ಭವೋ, ಅದೇಸಿತವತ್ಥುಕತಾ, ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತತಾ, ಅತ್ತುದ್ದೇಸಿಕತಾ, ವಾಸಾಗಾರತಾ, ಲೇಪಘಟನಾತಿ ಸತ್ತ ವಾ ಪಮಾಣಯುತ್ತಙ್ಗಾದೀಸು ಛ ವಾ ಅಙ್ಗಾನಿ।
Anāpattīti vatvāti vāsāgāratthāya eva aniyamitattā anāpattīti vatvā. Adesāpetvā karototi pamāṇayuttampi karoto. Acittakanti paṇṇattiajānanacittena acittakaṃ. Ullittādīnaṃ aññataratā, heṭṭhimappamāṇasambhavo, adesitavatthukatā, pamāṇātikkantatā, attuddesikatā, vāsāgāratā, lepaghaṭanāti satta vā pamāṇayuttaṅgādīsu cha vā aṅgāni.
ಕುಟಿಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೬. ಕುಟಿಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 6. Kuṭikārasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೬. ಕುಟಿಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೬. ಕುಟಿಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೬. ಕುಟಿಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
