| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
༦. ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ
6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
༣༤༢. ཡཱཙནཱཏི ‘‘དེཐ དེཐཱ’’ཏི ཙོདནཱ། ཝིཉྙཏྟཱིཏི ཨིམིནཱ ནོ ཨཏྠོཏི ཝིཉྙཱཔནཱ། ‘‘ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིཏོ ཨུཔཀརཎཾ, མཱུལཾ ཝཱ དསྶཏཱི’’ཏི ཡཱཙཏི, ན ཝཊྚཏཱིཏི། ཝཊྚཏི སེནཱསནེ ཨོབྷཱསཔརིཀཐཱདཱིནཾ ལདྡྷཏྟཱཏི ཨེཀེ། ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཀནྟི ཨསྶཱམིཀཾ། ན ཨཱཧཊཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦནྟི ‘‘སཱུཔོདནཝིཉྙཏྟིདུཀྐཊཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ། ‘‘ཀིཉྩཱཔི གརུབྷཎྜཔྤཧོནཀེསཱུཏི ཝུཏྟཾ, ཏཐཱཔི ཡཾ ཝཏྠུཝསེན ཨཔྤཾ ཧུཏྭཱ ཨགྒྷཝསེན མཧཱ ཧརིཏཱལཧིངྒུལིཀཱདི, ཏཾ ཡཱཙིཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདནྟི།
342.Yācanāti ‘‘detha dethā’’ti codanā. Viññattīti iminā no atthoti viññāpanā. ‘‘Hatthakammaṃ yācito upakaraṇaṃ, mūlaṃ vā dassatī’’ti yācati, na vaṭṭatīti. Vaṭṭati senāsane obhāsaparikathādīnaṃ laddhattāti eke. Anajjhāvutthakanti assāmikaṃ. Na āhaṭaṃparibhuñjitabbanti ‘‘sūpodanaviññattidukkaṭaṃ hotī’’ti vuttaṃ. ‘‘Kiñcāpi garubhaṇḍappahonakesūti vuttaṃ, tathāpi yaṃ vatthuvasena appaṃ hutvā agghavasena mahā haritālahiṅgulikādi, taṃ yācituṃ na vaṭṭatī’’ti vadanti.
༣༤༤. སོ ཀིརཱཏི ཨིསི། ཏདཱ ཨཛ྄ཛྷགམཱ ཏདཛ྄ཛྷགམཱ།
344.So kirāti isi. Tadā ajjhagamā tadajjhagamā.
༣༤༨-༩. ན ཧི སཀྐཱ ཡཱཙནཱཡ ཀཱཏུཾ, ཏསྨཱ སཡཾ ཡཱཙིཏཀེཧི ཨུཔཀརཎེཧཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། བྱཉྫནཾ སམེཏི, ན ཨཏྠོ། ཀསྨཱ? ཨིདྷ ཨུབྷཡེསཾ ཨདྷིཔྤེཏཏྟཱ, ཏཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཡསྨཱ པནཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེནཱཏི ཨིམསྨིཾ སིཀྑཱཔདཝིབྷངྒེ ཝུཏྟནཡེན། ‘‘སཉྙཱཙིཀཱཡཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཀརོནྟེནཱཔི, ‘‘པརེཧི པརིཡོསཱཔེཏཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཀཱརཱཔེནྟེནཱཔི པཊིཔཛྫིཏབྦཾ། ཨུབྷོཔེཏེ ཀཱརཀཀཱརཱཔཀཱ། བྱཉྫནཾ ཝིལོམིཏཾ བྷཝེཡྻ, ‘‘ཀཱརཡམཱནེནཱ’’ཏི ཧི བྱཉྫནཾ ‘‘ཀརོནྟེནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཝིལོམིཏཾ ཧོཏི ཨཏདཏྠཏྟཱ། ན ཧི ཀཱརཱཔེནྟོ ནཱམ ཧོཏི། ‘‘ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེནཱཏི དེསིཏཝཏྠུཀཔམཱཎིཀནཡེན། ཨེཝཾ སནྟེ ‘ཀརོནྟེན ཝཱ ཀཱརཱཔེནྟེན ཝཱ’ཏི ཝཙནཏོ ཀརོནྟེནཱཔི པརེཧི ཝིཔྤཀཏཾ ཝཏྟབྦནྟི ཙེ, ཏདཏྠཝིསྶཛྫནཏྠཾ ‘ཡདི པནཱཏིཨཱདིམཱཧཱ’’’ཏི ཨནུགཎྛིཔདེ ཝུཏྟཾ། ‘‘སཉྙཱཙིཀཱཡ ཀུཊིཾ ཀརོནྟོ’’ཏི ཝཙནཝསེན ཝུཏྟཾ། ‘‘ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ཝིཀཔྤཏྠསྶ ཝཱ-སདྡསྶ གཧིཏཏྟཱ ཨེཀཏོབྷཱགེཔི ཝཌྜྷིཏེ ཨཱཔཏྟི ཨེཝ། པམཱཎཡུཏྟམཉྩོ ཀིར ནཝཝིདཏྠི། ‘‘‘ཙཏུཧཏྠཝིཏྠཱརཱ’ཏི ཝཙནེན ‘ཏིརིཡཾ ཏིཧཏྠཱ ཝཱ’ཏི ཝཙནམྤི སམེཏི ‘ཡཏྠ པམཱཎཡུཏྟོ’ཏིཨཱདིསནྣིཊྛཱནཝཙནཱསམྦྷཝཏོ’’ཏི ཝུཏྟཾ། པམཱཎཏོ ཨཱུནཏརམྤཱིཏི ཝིཏྠཱརཏོ ཙཏུཔཉྩཧཏྠམྤི དཱིགྷཏོ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཝུཏྟཔམཱཎམེཝ དེསིཏཝཏྠུ། ཨདེསིཏཝཏྠུཉྷི ཀརོཏོ ཨཱཔཏྟི། པམཱཎཱཏིཀྐནྟཱ ཀུཊི ཨེཝ པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ ཀུཊིཾ ཀརེཡྻཱཏི ཝུཏྟཏྟཱ། ‘‘ཐམྦྷཏུལཱ’’ཏི པཱཋོ། ཨནུསྶཱཝནཱནཡེནཱཏི ཨེཏྠ ‘‘དམིལ༹བྷཱསཱཡཔི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདནྟི།
348-9. Na hi sakkā yācanāya kātuṃ, tasmā sayaṃ yācitakehi upakaraṇehīti adhippāyo. Byañjanaṃ sameti, na attho. Kasmā? Idha ubhayesaṃ adhippetattā, taṃ dassento ‘‘yasmā panā’’tiādimāha. Idha vuttanayenāti imasmiṃ sikkhāpadavibhaṅge vuttanayena. ‘‘Saññācikāyā’’ti vacanato karontenāpi, ‘‘parehi pariyosāpetī’’ti vacanato kārāpentenāpi paṭipajjitabbaṃ. Ubhopete kārakakārāpakā. Byañjanaṃ vilomitaṃ bhaveyya, ‘‘kārayamānenā’’ti hi byañjanaṃ ‘‘karontenā’’ti vutte vilomitaṃ hoti atadatthattā. Na hi kārāpento nāma hoti. ‘‘Idha vuttanayenāti desitavatthukapamāṇikanayena. Evaṃ sante ‘karontena vā kārāpentena vā’ti vacanato karontenāpi parehi vippakataṃ vattabbanti ce, tadatthavissajjanatthaṃ ‘yadi panātiādimāhā’’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ. ‘‘Saññācikāya kuṭiṃ karonto’’ti vacanavasena vuttaṃ. ‘‘Āyāmato ca vitthārato cā’’ti avatvā vikappatthassa vā-saddassa gahitattā ekatobhāgepi vaḍḍhite āpatti eva. Pamāṇayuttamañco kira navavidatthi. ‘‘‘Catuhatthavitthārā’ti vacanena ‘tiriyaṃ tihatthā vā’ti vacanampi sameti ‘yattha pamāṇayutto’tiādisanniṭṭhānavacanāsambhavato’’ti vuttaṃ. Pamāṇato ūnatarampīti vitthārato catupañcahatthampi dīghato anatikkamitvā vuttapamāṇameva desitavatthu. Adesitavatthuñhi karoto āpatti. Pamāṇātikkantā kuṭi eva pamāṇātikkantaṃ kuṭiṃ kareyyāti vuttattā. ‘‘Thambhatulā’’ti pāṭho. Anussāvanānayenāti ettha ‘‘damiḷabhāsāyapi vaṭṭatī’’ti vadanti.
༣༥༣. ཙཱརབྷཱུམི གོཙརབྷཱུམི། ན གཧིཏཱཏི ན ཝཱརིཏཱ། ཨཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘ཀཱརཎཱཡ གུཏྟིབནྡྷནཱགཱརཾ, ཨཀརཎཊྛཱནཾ ཝཱ དྷམྨགནྡྷིཀཱ ཧཏྠཔཱདཙྪིནྡནཀཱ གནྡྷིཀཱ’’ཏི ལིཁིཏཾ། དྭཱིཧི བལིབདྡེཧཱིཏི ཧེཊྛིམཀོཊིཡཱ ཀིར ཝུཏྟཏོ ཨཱཝིཛྫིཏུཾ ན སཀྐཱ ཚིནྣཱཝཊཏྟཱ, ནིགམནསྶཱཔི ཨཏྠཔྤཀཱསནཏྠཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ། པཱཙིནནྟི ཝཏྠུ ཨདྷིཊྛཱནཾ། ཏདཏྠཱཡཱཏི ཏཙྪནཏྠཱཡ། པཎྞསཱལམྤཱིཏི ཨུལླིཏྟཱཝལིཏྟཀུཊིམེཝ པཎྞཙྪདནཾ། ཏེནེཝ ‘‘སབྷིཏྟིཙྪདན’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཨལིཏྟཾ ཀིར སབྦཾ ཝཊྚཏི། པུབྦེ ཐོཀཾ ཋཔིཏཾ པུན ཝཌྜྷེཏྭཱ། ཏསྨིནྟི དྭཱརབནྡྷནེ ཝཱ ཝཱཏཔཱནེ ཝཱ ཋཔིཏེ། པཋམམེཝཱཏི ཨེཏྠ པཏྟཀཱལེ ཨེཝཱཏི ཀིར དྷམྨསིརིཏྠེརོ། ཨུཔཏིསྶཏྠེརོ ཋཔིཏཀཱལེཝཱཏི ཀིར། པུརིམེན ལེཔསྶ ཨགྷཊིཏཏྟཱ དུཏིཡེན ཝཏྟསཱིསེན ཀཏཏྟཱ ཨུབྷིནྣམྤི ཨནཱཔཏྟི། སཙེ ཨཱཎཏྟེན ཀཏཾ, ‘‘ཀརོཏི ཝཱ ཀཱརཱཔེཏི ཝཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཨཱཔཏྟི ཨུབྷིནྣཾ སཏི ཨཏྟུདྡེསིཀཏཱཡ, ཨསཏི མཱུལཊྛསྶེཝ། ཧེཊྛིམཔྤམཱཎསམྦྷཝེ སཏི སབྦམཏྟིཀཱམཡཾ ཀུཊིཾ ཀརོཏོ ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊེན སངྒྷཱདིསེསོཏི ཨཱཙརིཡསྶ ཏཀྐོ།
353.Cārabhūmi gocarabhūmi. Na gahitāti na vāritā. Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘kāraṇāya guttibandhanāgāraṃ, akaraṇaṭṭhānaṃ vā dhammagandhikā hatthapādacchindanakā gandhikā’’ti likhitaṃ. Dvīhi balibaddehīti heṭṭhimakoṭiyā kira vuttato āvijjituṃ na sakkā chinnāvaṭattā, nigamanassāpi atthappakāsanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ. Pācinanti vatthu adhiṭṭhānaṃ. Tadatthāyāti tacchanatthāya. Paṇṇasālampīti ullittāvalittakuṭimeva paṇṇacchadanaṃ. Teneva ‘‘sabhitticchadana’’nti vuttaṃ, alittaṃ kira sabbaṃ vaṭṭati. Pubbe thokaṃ ṭhapitaṃ puna vaḍḍhetvā. Tasminti dvārabandhane vā vātapāne vā ṭhapite. Paṭhamamevāti ettha pattakāle evāti kira dhammasiritthero. Upatissatthero ṭhapitakālevāti kira. Purimena lepassa aghaṭitattā dutiyena vattasīsena katattā ubhinnampi anāpatti. Sace āṇattena kataṃ, ‘‘karoti vā kārāpeti vā’’ti vacanato āpatti ubhinnaṃ sati attuddesikatāya, asati mūlaṭṭhasseva. Heṭṭhimappamāṇasambhave sati sabbamattikāmayaṃ kuṭiṃ karoto āpatti dukkaṭena saṅghādisesoti ācariyassa takko.
༣༥༤. ཚཏྟིཾས ཙཏུཀྐཱནི ནཱམ ཨདེསིཏཝཏྠུཀཙཏུཀྐཾ དེསིཏཝཏྠུཀཙཏུཀྐཾ པམཱཎཱཏིཀྐནྟཙཏུཀྐཾ པམཱཎིཀཙཏུཀྐཾ ཨདེསིཏཝཏྠུཀཔམཱཎཱཏིཀྐནྟཙཏུཀྐཾ དེསིཏཝཏྠུཀཔམཱཎིཀཙཏུཀྐནྟི ཚ ཙཏུཀྐཱནི, ཨེཝཾ སམཱདིསཏིཝཱརཱདཱིསུཔི པཉྩསཱུཏི ཚཏྟིཾས། ཨཱཔཏྟིབྷེདདསྶནཏྠནྟི ཨེཏྠ ཡསྨཱ ‘‘སཱརམྦྷེ ཙེ, བྷིཀྑུ, ཝཏྠུསྨིཾ ཨཔརིཀྐམནེ…པེ॰… སངྒྷཱདིསེསོ’’ཏི མཱཏིཀཱཡཾ ཨཝིསེསེན ཝུཏྟཏྟཱ སཱརམྦྷཨཔརིཀྐམནེཔི སངྒྷཱདིསེསོཝཱཏི མིཙྪཱགཱཧཝིཝཛྫནཏྠཾ ཨཱཔཏྟིབྷེདོ དསྶིཏོ, ཏསྨཱ ཝུཏྟཱནཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཝིབྷངྒེ ཨེཝཾ ཨཝཏྭཱ ཀིམཏྠཾ མཱཏིཀཱཡཾ དུཀྐཊཝཏྠུ ཝུཏྟནྟི ཙེ? བྷིཀྑཱུ ཨབྷིནེཏབྦཱ ཝཏྠུདེསནཱཡ, ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཝཏྠུ དེསེཏབྦཾ། ཀཱིདིསཾ? ཨནཱརམྦྷཾ སཔརིཀྐམནཾ, ནེཏརཾ, ཨིཏརསྨིཾ ‘‘སཱརམྦྷེ ཙེ བྷིཀྑུ ཝཏྠུསྨིཾ ཨཔརིཀྐམནེ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱནིསཾསཝསེན ཨཱགཏཏྟཱ ཝུཏྟཾ། ཡསྨཱ ཝཏྠུ ནཱམ ཨཏྠི སཱརམྦྷཾ, ཨཏྠི ཨནཱརམྦྷཾ, ཨཏྠི སཔརིཀྐམནཾ, ཨཏྠི ཨཔརིཀྐམནཾ, ཨཏྠི སཱརམྦྷཾ སཔརིཀྐམནཾ, ཨཏྠི སཱརམྦྷཾ ཨཔརིཀྐམནཾ, ཨཏྠི ཨནཱརམྦྷཾ སཔརིཀྐམནཾ, ཨཏྠི ཨནཱརམྦྷཾ ཨཔརིཀྐམནནྟི བཧུཝིདྷཏྟཱ ཝཏྠུ དེསེཏབྦཾ ཨནཱརམྦྷཾ སཔརིཀྐམནཾ, ནེཏརནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི། ཀིམཏྠིཀཱ པནེསཱ དེསནཱཏི ཙེ? གརུཀཱཔཏྟིཔཉྙཱཔནཧེཏུཔརིཝཛྫནུཔཱཡཏྠཱ། ཝཏྠུདེསནཱཡ ཧི གརུཀཱཔཏྟིཔཉྙཱཔནཧེཏུཏྟཱ ཨཀཏཝིཉྙཏྟི གིཧཱིནཾ པཱིལཱ༹ཛནནེན ཨཏྟདུཀྑཔརདུཀྑཧེཏུབྷཱུཏོ ཙ སཱརམྦྷབྷཱཝོཏི ཨེཏེ ཝཏྠུདེསནཱཔདེསེན ཨུཔཱཡེན པརིཝཛྫིཏཱ ཧོནྟི། ན ཧི བྷིཀྑུ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཀརཎཏྠཾ གིཧཱིནཾ ཝཱ པཱིལཱ༹ནིམིཏྟཾ སཱརམྦྷཝཏྠུ། ཀུཊིཀརཎཏྠཾ ཝཱ ཝཏྠུཾ དེསེནྟཱིཏི པཋམམེཝ སཱདྷིཏམེཏཾ། ཝོམིསྶཀཱཔཏྟིཡོཏི དུཀྐཊསངྒྷཱདིསེསམིསྶཀཱཔཏྟིཡོ།
354. Chattiṃsa catukkāni nāma adesitavatthukacatukkaṃ desitavatthukacatukkaṃ pamāṇātikkantacatukkaṃ pamāṇikacatukkaṃ adesitavatthukapamāṇātikkantacatukkaṃ desitavatthukapamāṇikacatukkanti cha catukkāni, evaṃ samādisativārādīsupi pañcasūti chattiṃsa. Āpattibhedadassanatthanti ettha yasmā ‘‘sārambhe ce, bhikkhu, vatthusmiṃ aparikkamane…pe… saṅghādiseso’’ti mātikāyaṃ avisesena vuttattā sārambhaaparikkamanepi saṅghādisesovāti micchāgāhavivajjanatthaṃ āpattibhedo dassito, tasmā vuttānīti adhippāyo. Vibhaṅge evaṃ avatvā kimatthaṃ mātikāyaṃ dukkaṭavatthu vuttanti ce? Bhikkhū abhinetabbā vatthudesanāya, tehi bhikkhūhi vatthu desetabbaṃ. Kīdisaṃ? Anārambhaṃ saparikkamanaṃ, netaraṃ, itarasmiṃ ‘‘sārambhe ce bhikkhu vatthusmiṃ aparikkamane’’ti evaṃ ānisaṃsavasena āgatattā vuttaṃ. Yasmā vatthu nāma atthi sārambhaṃ, atthi anārambhaṃ, atthi saparikkamanaṃ, atthi aparikkamanaṃ, atthi sārambhaṃ saparikkamanaṃ, atthi sārambhaṃ aparikkamanaṃ, atthi anārambhaṃ saparikkamanaṃ, atthi anārambhaṃ aparikkamananti bahuvidhattā vatthu desetabbaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, netaranti vuttaṃ hoti. Kimatthikā panesā desanāti ce? Garukāpattipaññāpanahetuparivajjanupāyatthā. Vatthudesanāya hi garukāpattipaññāpanahetuttā akataviññatti gihīnaṃ pīḷājananena attadukkhaparadukkhahetubhūto ca sārambhabhāvoti ete vatthudesanāpadesena upāyena parivajjitā honti. Na hi bhikkhu akappiyakuṭikaraṇatthaṃ gihīnaṃ vā pīḷānimittaṃ sārambhavatthu. Kuṭikaraṇatthaṃ vā vatthuṃ desentīti paṭhamameva sādhitametaṃ. Vomissakāpattiyoti dukkaṭasaṅghādisesamissakāpattiyo.
༣༥༥. ཏཏྠ ‘‘དྭཱིཧི སངྒྷཱདིསེསེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘དྭིནྣཾ སངྒྷཱདིསེསེནཱ’’ཏི ཝིབྷཏྟིབྱཏྟཡེན, ཝཙནབྱཏྟཡེན ཙ ཝུཏྟཾ། ‘‘ཨཱཔཏྟི དྭིནྣཾ སངྒྷཱདིསེསཱན’’ནྟིཔི པཱཋོ།
355. Tattha ‘‘dvīhi saṅghādisesehī’’ti vattabbe ‘‘dvinnaṃ saṅghādisesenā’’ti vibhattibyattayena, vacanabyattayena ca vuttaṃ. ‘‘Āpatti dvinnaṃ saṅghādisesāna’’ntipi pāṭho.
༣༦༤. ན གྷཊཡཏི ཚདནལེཔཱབྷཱཝཏོ, ཨནཱཔཏྟི, ཏཾ པརཏོ སཱདྷིཡཏི། ཚདནམེཝ སནྡྷཱཡ ཨུལླིཏྟཱཝལིཏྟཏཱ ཝུཏྟཱཏི། ‘‘ཀུཀྐུཊཙྪིཀགེཧཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝཏྭཱ པུན ཚདནཾ དཎྜཀེཧཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཏཾ དསྶེནྟེཧི ཏིཎཔཎྞཙྪདནཱཀུཊིཀཱཝ ཝུཏྟཱ། ཏཏྠ ཚདནཾ དཎྜཀེཧི དཱིགྷཏོ ཏིརིཡཉྩ ཛཱལཾ ཝིཡ བནྡྷིཏྭཱ ཏིཎེཧི ཝཱ པཎྞེཧི ཝཱ ཚཱདེཏུཾ ཨུལླིཏྟཱདིབྷཱཝོ ཚདནམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟོཏི ཡུཏྟམིདཾ། ཏསྨཱ མཏྟིཀཱམཡཾ བྷིཏྟིཾ ཝཌྜྷཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཨུལླིཏྟཾ ཝཱ ཨཝལིཏྟཾ ཝཱ ཨུབྷཡཾ ཝཱ བྷིཏྟིཡཱ གྷཊིཏཾ ཀརོནྟསྶ ཨཱཔཏྟི ཨེཝ ཝིནཱཔི བྷིཏྟིལེཔེནཱ’’ཏི ལིཁིཏཾ། ‘‘‘སོ ཙ ཚདནམེཝ སནྡྷཱཡཱ’ཏི པདྷཱནཝསེན ཝུཏྟཾ, ན ཧེཊྛཱབྷཱགཾ པཊིཀྑིཏྟ’’ནྟི ཝདནྟི, ཝཱིམཾསིཏབྦཾ། ཨེཏྠཱཏི ཏིཎཀུཊིཀཱཡ། ཡཐཱསམཱདིཊྛཱཡཱཏི ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ‘‘ཨཱཔཏྟི ཀཱརུཀཱནཾ ཏིཎྞཾ དུཀྐཊཱན’’ནྟིཨཱདིམྷི སོ སུཎཱཏིཚཀྐམྤི ལབྦྷཏི། ཨུབྷཡཏྠ སམཱདིཊྛཏྟཱ ཨཱཎཱཔཀསྶ ཨནཱཔཏྟི། ཨཱཎཏྟསྶ ཡཐཱ སམཱདིཊྛཾ ཨཱཎཱཔཀེན, ཏཐཱ ཨཀརཎཔཙྩཡཱ དུཀྐཊཾ། སཙེ ‘‘ཨཧམྤེཏྠ ཝསཱམཱི’’ཏི ཨཏྟུདྡེསམྤི ཀརོཏི, སངྒྷཱདིསེསོཝ། ‘‘ཀུཊིཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཝིསེསེན ཝུཏྟཊྛཱནེ པན ཨཱཎཱཔཀསྶཱཔི སངྒྷཱདིསེསོ ཨཙིཏྟཀཏྟཱ སིཀྑཱཔདསྶ།
364.Na ghaṭayati chadanalepābhāvato, anāpatti, taṃ parato sādhiyati. Chadanameva sandhāya ullittāvalittatā vuttāti. ‘‘Kukkuṭacchikagehaṃ vaṭṭatīti vatvā puna chadanaṃ daṇḍakehītiādinā nayena taṃ dassentehi tiṇapaṇṇacchadanākuṭikāva vuttā. Tattha chadanaṃ daṇḍakehi dīghato tiriyañca jālaṃ viya bandhitvā tiṇehi vā paṇṇehi vā chādetuṃ ullittādibhāvo chadanameva sandhāya vuttoti yuttamidaṃ. Tasmā mattikāmayaṃ bhittiṃ vaḍḍhāpetvā upari ullittaṃ vā avalittaṃ vā ubhayaṃ vā bhittiyā ghaṭitaṃ karontassa āpatti eva vināpi bhittilepenā’’ti likhitaṃ. ‘‘‘So ca chadanameva sandhāyā’ti padhānavasena vuttaṃ, na heṭṭhābhāgaṃ paṭikkhitta’’nti vadanti, vīmaṃsitabbaṃ. Etthāti tiṇakuṭikāya. Yathāsamādiṭṭhāyāti yathāvuttappakāranti adhippāyo. ‘‘Āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭāna’’ntiādimhi so suṇātichakkampi labbhati. Ubhayattha samādiṭṭhattā āṇāpakassa anāpatti. Āṇattassa yathā samādiṭṭhaṃ āṇāpakena, tathā akaraṇapaccayā dukkaṭaṃ. Sace ‘‘ahampettha vasāmī’’ti attuddesampi karoti, saṅghādisesova. ‘‘Kuṭiṃ karothā’’ti avisesena vuttaṭṭhāne pana āṇāpakassāpi saṅghādiseso acittakattā sikkhāpadassa.
ཨཧཉྩ ཝསིསྶཱམཱིཏི ཨེཏྠ པརསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ཨུདྡིཊྛསྶ ཨབྷཱཝཱ ཨཱཔཏྟི ཨེཝ ‘‘ཀརོནྟསྶ ཝཱ’’ཏི ནིཡམིཏཏྟཱ, ཨནཱཔཏྟི ཨཝིབྷཏྟཏྟཱ། ‘‘ཨིདྷ པཉྙཏྟིཛཱནནམཏྟམེཝ ཙིཏྟ’’ནྟི ཙ ལིཁིཏཾ། ཨནུགཎྛིཔདེ པན ཨཧཉྩ ཝསིསྶཱམཱིཏི ཨེཏྠ ཡོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཝཱསཱགཱརཉྩ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྶཱཔཏྟི། ཡོ པན ཨུཔོསཐཱགཱརཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ ཨནཱཔཏྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཨུབྷཡཾ སམེཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཙ ‘‘ཝིནཡཝིནིཙྪཡེ ཨཱགཏེ གརུཀེ ཋཱཏབྦ’’ནྟི ཝཙནཏོ མཧཱཔཙྩརིཝཱདཏོ ཨིཏརོ པཙྪཱ ཝཏྟབྦོཏི ཙེ? ན, བལཝཏྟཱ ། ‘‘ཝཱསཱགཱརཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦཏྠ, ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝཙནཏོ, བྷོཛནསཱལཱདཱིནམྤི ཨཏྠཱཡ ཨིམིནཱ ཀཏཏྟཱ སངྐརཱ ཛཱཏཱ། ཡཐཱ – དྭེ ཏཡོ ‘‘ཨེཀཏོ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི ཀརོནྟི, རཀྑཏི ཏཱཝཱཏི ཨེཏྠ ཝིཡ། ‘‘ཨིདཾ ཋཱནཾ ཝཱསཱགཱརཾ བྷཝིསྶཏི, ཨིདཾ ཨུཔོསཐཱགཱར’’ནྟི ཝིབྷཛིཏྭཱ ཀཏེཔི ཨཱཔཏྟི ཨེཝ། དྭཱིསུ མཧཱཔཙྩརིཝཱདོ བལཝཱ, ཏསྨཱ ‘‘པཙྪཱ ཝུཏྟོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཏཱིཝ པཔཉྩིཏཾ། ཀིཾ ཏེན། ‘‘ཨཏྟནཱ ཝིཔྤཀཏཾ ཨཏྟནཱ ཙ པརེཧི ཙ པརིཡོསཱཔེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཔརཱནིཔི ཙཏུཀྐཱནི ཡཐཱསམྦྷཝཾ ཡོཛེཏྭཱ དསྶེཏབྦཱནི, ལེཎཱདཱིསུ ཀིཉྩཱཔི སངྒྷཱདིསེསེན ཨནཱཔཏྟི, ཨཀཏཝིཉྙཏྟིཡཱ སཏི ཏཔྤཙྩཡཱ ཨཱཔཏྟི ཨེཝ།
Ahañca vasissāmīti ettha parassa yassa kassaci uddiṭṭhassa abhāvā āpatti eva ‘‘karontassa vā’’ti niyamitattā, anāpatti avibhattattā. ‘‘Idha paññattijānanamattameva citta’’nti ca likhitaṃ. Anugaṇṭhipade pana ahañca vasissāmīti ettha yo ‘‘mayhaṃ vāsāgārañca bhavissatī’’ti icchati, tassāpatti. Yo pana uposathāgāraṃ icchati, tassa anāpatti, tasmā ‘‘ubhayaṃ sametī’’ti vatvā ca ‘‘vinayavinicchaye āgate garuke ṭhātabba’’nti vacanato mahāpaccarivādato itaro pacchā vattabboti ce? Na, balavattā . ‘‘Vāsāgāraṃ ṭhapetvā sabbattha, anāpattī’’ti vacanato, bhojanasālādīnampi atthāya iminā katattā saṅkarā jātā. Yathā – dve tayo ‘‘ekato vasissāmā’’ti karonti, rakkhati tāvāti ettha viya. ‘‘Idaṃ ṭhānaṃ vāsāgāraṃ bhavissati, idaṃ uposathāgāra’’nti vibhajitvā katepi āpatti eva. Dvīsu mahāpaccarivādo balavā, tasmā ‘‘pacchā vutto’’tiādinā atīva papañcitaṃ. Kiṃ tena. ‘‘Attanā vippakataṃ attanā ca parehi ca pariyosāpetī’’tiādinā nayena aparānipi catukkāni yathāsambhavaṃ yojetvā dassetabbāni, leṇādīsu kiñcāpi saṅghādisesena anāpatti, akataviññattiyā sati tappaccayā āpatti eva.
ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / མཧཱཝིབྷངྒ • Mahāvibhaṅga / ༦. ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཾ • 6. Kuṭikārasikkhāpadaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཧཱཝིབྷངྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ༦. ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ༦. ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / ༦. ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
