| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੬. ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
੩੪੨. ਯਾਚਨਾਤਿ ‘‘ਦੇਥ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਚੋਦਨਾ। વਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ વਿਞ੍ਞਾਪਨਾ। ‘‘ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਯਾਚਿਤੋ ਉਪਕਰਣਂ, ਮੂਲਂ વਾ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਯਾਚਤਿ, ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। વਟ੍ਟਤਿ ਸੇਨਾਸਨੇ ਓਭਾਸਪਰਿਕਥਾਦੀਨਂ ਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ। ਅਨਜ੍ਝਾવੁਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਂ। ਨ ਆਹਟਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੂਪੋਦਨવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਪ੍ਪਹੋਨਕੇਸੂਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਯਂ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਂ ਹੁਤ੍વਾ ਅਗ੍ਘવਸੇਨ ਮਹਾ ਹਰਿਤਾਲਹਿਙ੍ਗੁਲਿਕਾਦਿ, ਤਂ ਯਾਚਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
342.Yācanāti ‘‘detha dethā’’ti codanā. Viññattīti iminā no atthoti viññāpanā. ‘‘Hatthakammaṃ yācito upakaraṇaṃ, mūlaṃ vā dassatī’’ti yācati, na vaṭṭatīti. Vaṭṭati senāsane obhāsaparikathādīnaṃ laddhattāti eke. Anajjhāvutthakanti assāmikaṃ. Na āhaṭaṃparibhuñjitabbanti ‘‘sūpodanaviññattidukkaṭaṃ hotī’’ti vuttaṃ. ‘‘Kiñcāpi garubhaṇḍappahonakesūti vuttaṃ, tathāpi yaṃ vatthuvasena appaṃ hutvā agghavasena mahā haritālahiṅgulikādi, taṃ yācituṃ na vaṭṭatī’’ti vadanti.
੩੪੪. ਸੋ ਕਿਰਾਤਿ ਇਸਿ। ਤਦਾ ਅਜ੍ਝਗਮਾ ਤਦਜ੍ਝਗਮਾ।
344.So kirāti isi. Tadā ajjhagamā tadajjhagamā.
੩੪੮-੯. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਯਾਚਨਾਯ ਕਾਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਯਾਚਿਤਕੇਹਿ ਉਪਕਰਣੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਸਮੇਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਸ੍ਮਾ? ਇਧ ਉਭਯੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਧ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ। ‘‘ਸਞ੍ਞਾਚਿਕਾਯਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾਪਿ, ‘‘ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਕਾਰਕਕਾਰਾਪਕਾ। ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ વਿਲੋਮਿਤਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ‘‘ਕਾਰਯਮਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ વਿਲੋਮਿਤਂ ਹੋਤਿ ਅਤਦਤ੍ਥਤ੍ਤਾ। ਨ ਹਿ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ‘‘ਇਧ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਦੇਸਿਤવਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਿਕਨਯੇਨ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ વਾ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੇਨ વਾ’ਤਿ વਚਨਤੋ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਪਰੇਹਿ વਿਪ੍ਪਕਤਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਤਦਤ੍ਥવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ‘ਯਦਿ ਪਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਸਞ੍ਞਾਚਿਕਾਯ ਕੁਟਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ વਚਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਆਯਾਮਤੋ ਚ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥਸ੍ਸ વਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਕਤੋਭਾਗੇਪਿ વਡ੍ਢਿਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ। ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਮਞ੍ਚੋ ਕਿਰ ਨવવਿਦਤ੍ਥਿ। ‘‘‘ਚਤੁਹਤ੍ਥવਿਤ੍ਥਾਰਾ’ਤਿ વਚਨੇਨ ‘ਤਿਰਿਯਂ ਤਿਹਤ੍ਥਾ વਾ’ਤਿ વਚਨਮ੍ਪਿ ਸਮੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤੋ’ਤਿਆਦਿਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨવਚਨਾਸਮ੍ਭવਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਮਾਣਤੋ ਊਨਤਰਮ੍ਪੀਤਿ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਚਤੁਪਞ੍ਚਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਦੀਘਤੋ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਪਮਾਣਮੇવ ਦੇਸਿਤવਤ੍ਥੁ। ਅਦੇਸਿਤવਤ੍ਥੁਞ੍ਹਿ ਕਰੋਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਕੁਟਿ ਏવ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਕੁਟਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ‘‘ਥਮ੍ਭਤੁਲਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ। ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਨਯੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਯਪਿ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
348-9. Na hi sakkā yācanāya kātuṃ, tasmā sayaṃ yācitakehi upakaraṇehīti adhippāyo. Byañjanaṃ sameti, na attho. Kasmā? Idha ubhayesaṃ adhippetattā, taṃ dassento ‘‘yasmā panā’’tiādimāha. Idha vuttanayenāti imasmiṃ sikkhāpadavibhaṅge vuttanayena. ‘‘Saññācikāyā’’ti vacanato karontenāpi, ‘‘parehi pariyosāpetī’’ti vacanato kārāpentenāpi paṭipajjitabbaṃ. Ubhopete kārakakārāpakā. Byañjanaṃ vilomitaṃ bhaveyya, ‘‘kārayamānenā’’ti hi byañjanaṃ ‘‘karontenā’’ti vutte vilomitaṃ hoti atadatthattā. Na hi kārāpento nāma hoti. ‘‘Idha vuttanayenāti desitavatthukapamāṇikanayena. Evaṃ sante ‘karontena vā kārāpentena vā’ti vacanato karontenāpi parehi vippakataṃ vattabbanti ce, tadatthavissajjanatthaṃ ‘yadi panātiādimāhā’’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ. ‘‘Saññācikāya kuṭiṃ karonto’’ti vacanavasena vuttaṃ. ‘‘Āyāmato ca vitthārato cā’’ti avatvā vikappatthassa vā-saddassa gahitattā ekatobhāgepi vaḍḍhite āpatti eva. Pamāṇayuttamañco kira navavidatthi. ‘‘‘Catuhatthavitthārā’ti vacanena ‘tiriyaṃ tihatthā vā’ti vacanampi sameti ‘yattha pamāṇayutto’tiādisanniṭṭhānavacanāsambhavato’’ti vuttaṃ. Pamāṇato ūnatarampīti vitthārato catupañcahatthampi dīghato anatikkamitvā vuttapamāṇameva desitavatthu. Adesitavatthuñhi karoto āpatti. Pamāṇātikkantā kuṭi eva pamāṇātikkantaṃ kuṭiṃ kareyyāti vuttattā. ‘‘Thambhatulā’’ti pāṭho. Anussāvanānayenāti ettha ‘‘damiḷabhāsāyapi vaṭṭatī’’ti vadanti.
੩੫੩. ਚਾਰਭੂਮਿ ਗੋਚਰਭੂਮਿ। ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ ਨ વਾਰਿਤਾ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਕਾਰਣਾਯ ਗੁਤ੍ਤਿਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ, ਅਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ વਾ ਧਮ੍ਮਗਨ੍ਧਿਕਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਕਾ ਗਨ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਦ੍વੀਹਿ ਬਲਿਬਦ੍ਦੇਹੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਕਿਰ વੁਤ੍ਤਤੋ ਆવਿਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਛਿਨ੍ਨਾવਟਤ੍ਤਾ, ਨਿਗਮਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਾਚਿਨਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਤਦਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਤਚ੍ਛਨਤ੍ਥਾਯ। ਪਣ੍ਣਸਾਲਮ੍ਪੀਤਿ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾવਲਿਤ੍ਤਕੁਟਿਮੇવ ਪਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਂ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਸਭਿਤ੍ਤਿਚ੍ਛਦਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਲਿਤ੍ਤਂ ਕਿਰ ਸਬ੍ਬਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਥੋਕਂ ਠਪਿਤਂ ਪੁਨ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ। ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਦ੍વਾਰਬਨ੍ਧਨੇ વਾ વਾਤਪਾਨੇ વਾ ਠਪਿਤੇ। ਪਠਮਮੇવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਏવਾਤਿ ਕਿਰ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ। ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਠਪਿਤਕਾਲੇવਾਤਿ ਕਿਰ। ਪੁਰਿਮੇਨ ਲੇਪਸ੍ਸ ਅਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਤਿਯੇਨ વਤ੍ਤਸੀਸੇਨ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸਚੇ ਆਣਤ੍ਤੇਨ ਕਤਂ, ‘‘ਕਰੋਤਿ વਾ ਕਾਰਾਪੇਤਿ વਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਤਿ ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਿਕਤਾਯ, ਅਸਤਿ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇવ। ਹੇਟ੍ਠਿਮਪ੍ਪਮਾਣਸਮ੍ਭવੇ ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ ਕੁਟਿਂ ਕਰੋਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ।
353.Cārabhūmi gocarabhūmi. Na gahitāti na vāritā. Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘kāraṇāya guttibandhanāgāraṃ, akaraṇaṭṭhānaṃ vā dhammagandhikā hatthapādacchindanakā gandhikā’’ti likhitaṃ. Dvīhi balibaddehīti heṭṭhimakoṭiyā kira vuttato āvijjituṃ na sakkā chinnāvaṭattā, nigamanassāpi atthappakāsanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ. Pācinanti vatthu adhiṭṭhānaṃ. Tadatthāyāti tacchanatthāya. Paṇṇasālampīti ullittāvalittakuṭimeva paṇṇacchadanaṃ. Teneva ‘‘sabhitticchadana’’nti vuttaṃ, alittaṃ kira sabbaṃ vaṭṭati. Pubbe thokaṃ ṭhapitaṃ puna vaḍḍhetvā. Tasminti dvārabandhane vā vātapāne vā ṭhapite. Paṭhamamevāti ettha pattakāle evāti kira dhammasiritthero. Upatissatthero ṭhapitakālevāti kira. Purimena lepassa aghaṭitattā dutiyena vattasīsena katattā ubhinnampi anāpatti. Sace āṇattena kataṃ, ‘‘karoti vā kārāpeti vā’’ti vacanato āpatti ubhinnaṃ sati attuddesikatāya, asati mūlaṭṭhasseva. Heṭṭhimappamāṇasambhave sati sabbamattikāmayaṃ kuṭiṃ karoto āpatti dukkaṭena saṅghādisesoti ācariyassa takko.
੩੫੪. ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਨਾਮ ਅਦੇਸਿਤવਤ੍ਥੁਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਦੇਸਿਤવਤ੍ਥੁਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ ਪਮਾਣਿਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਅਦੇਸਿਤવਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ ਦੇਸਿਤવਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਿਕਚਤੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਛ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ, ਏવਂ ਸਮਾਦਿਸਤਿવਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਪਞ੍ਚਸੂਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ। ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਾਰਮ੍ਭੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨੇ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਾਰਮ੍ਭਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋવਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹવਿવਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। વਿਭਙ੍ਗੇ ਏવਂ ਅવਤ੍વਾ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਭਿਨੇਤਬ੍ਬਾ વਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਯ, ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ વਤ੍ਥੁ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਂ। ਕੀਦਿਸਂ? ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਨੇਤਰਂ, ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਸਾਰਮ੍ਭੇ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨੇ’’ਤਿ ਏવਂ ਆਨਿਸਂਸવਸੇਨ ਆਗਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਮਾ વਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਰਮ੍ਭਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਰਮ੍ਭਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁવਿਧਤ੍ਤਾ વਤ੍ਥੁ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਂ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਨੇਤਰਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਕਿਮਤ੍ਥਿਕਾ ਪਨੇਸਾ ਦੇਸਨਾਤਿ ਚੇ? ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਾਪਨਹੇਤੁਪਰਿવਜ੍ਜਨੁਪਾਯਤ੍ਥਾ। વਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਯ ਹਿ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਾਪਨਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਅਕਤવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਗਿਹੀਨਂ ਪੀਲ਼ਾਜਨਨੇਨ ਅਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਪਰਦੁਕ੍ਖਹੇਤੁਭੂਤੋ ਚ ਸਾਰਮ੍ਭਭਾવੋਤਿ ਏਤੇ વਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਪਦੇਸੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਪਰਿવਜ੍ਜਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਗਿਹੀਨਂ વਾ ਪੀਲ਼ਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਾਰਮ੍ਭવਤ੍ਥੁ। ਕੁਟਿਕਰਣਤ੍ਥਂ વਾ વਤ੍ਥੁਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਠਮਮੇવ ਸਾਧਿਤਮੇਤਂ। વੋਮਿਸ੍ਸਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਮਿਸ੍ਸਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋ।
354. Chattiṃsa catukkāni nāma adesitavatthukacatukkaṃ desitavatthukacatukkaṃ pamāṇātikkantacatukkaṃ pamāṇikacatukkaṃ adesitavatthukapamāṇātikkantacatukkaṃ desitavatthukapamāṇikacatukkanti cha catukkāni, evaṃ samādisativārādīsupi pañcasūti chattiṃsa. Āpattibhedadassanatthanti ettha yasmā ‘‘sārambhe ce, bhikkhu, vatthusmiṃ aparikkamane…pe… saṅghādiseso’’ti mātikāyaṃ avisesena vuttattā sārambhaaparikkamanepi saṅghādisesovāti micchāgāhavivajjanatthaṃ āpattibhedo dassito, tasmā vuttānīti adhippāyo. Vibhaṅge evaṃ avatvā kimatthaṃ mātikāyaṃ dukkaṭavatthu vuttanti ce? Bhikkhū abhinetabbā vatthudesanāya, tehi bhikkhūhi vatthu desetabbaṃ. Kīdisaṃ? Anārambhaṃ saparikkamanaṃ, netaraṃ, itarasmiṃ ‘‘sārambhe ce bhikkhu vatthusmiṃ aparikkamane’’ti evaṃ ānisaṃsavasena āgatattā vuttaṃ. Yasmā vatthu nāma atthi sārambhaṃ, atthi anārambhaṃ, atthi saparikkamanaṃ, atthi aparikkamanaṃ, atthi sārambhaṃ saparikkamanaṃ, atthi sārambhaṃ aparikkamanaṃ, atthi anārambhaṃ saparikkamanaṃ, atthi anārambhaṃ aparikkamananti bahuvidhattā vatthu desetabbaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, netaranti vuttaṃ hoti. Kimatthikā panesā desanāti ce? Garukāpattipaññāpanahetuparivajjanupāyatthā. Vatthudesanāya hi garukāpattipaññāpanahetuttā akataviññatti gihīnaṃ pīḷājananena attadukkhaparadukkhahetubhūto ca sārambhabhāvoti ete vatthudesanāpadesena upāyena parivajjitā honti. Na hi bhikkhu akappiyakuṭikaraṇatthaṃ gihīnaṃ vā pīḷānimittaṃ sārambhavatthu. Kuṭikaraṇatthaṃ vā vatthuṃ desentīti paṭhamameva sādhitametaṃ. Vomissakāpattiyoti dukkaṭasaṅghādisesamissakāpattiyo.
੩੫੫. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦ੍વੀਹਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਹੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨਾ’’ਤਿ વਿਭਤ੍ਤਿਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ, વਚਨਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ।
355. Tattha ‘‘dvīhi saṅghādisesehī’’ti vattabbe ‘‘dvinnaṃ saṅghādisesenā’’ti vibhattibyattayena, vacanabyattayena ca vuttaṃ. ‘‘Āpatti dvinnaṃ saṅghādisesāna’’ntipi pāṭho.
੩੬੪. ਨ ਘਟਯਤਿ ਛਦਨਲੇਪਾਭਾવਤੋ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਰਤੋ ਸਾਧਿਯਤਿ। ਛਦਨਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾવਲਿਤ੍ਤਤਾ વੁਤ੍ਤਾਤਿ। ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਟਚ੍ਛਿਕਗੇਹਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਤ੍વਾ ਪੁਨ ਛਦਨਂ ਦਣ੍ਡਕੇਹੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਹਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਾਕੁਟਿਕਾવ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਛਦਨਂ ਦਣ੍ਡਕੇਹਿ ਦੀਘਤੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚ ਜਾਲਂ વਿਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਤਿਣੇਹਿ વਾ ਪਣ੍ਣੇਹਿ વਾ ਛਾਦੇਤੁਂ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਦਿਭਾવੋ ਛਦਨਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮਿਦਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ ਭਿਤ੍ਤਿਂ વਡ੍ਢਾਪੇਤ੍વਾ ਉਪਰਿ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਂ વਾ ਅવਲਿਤ੍ਤਂ વਾ ਉਭਯਂ વਾ ਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਘਟਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ વਿਨਾਪਿ ਭਿਤ੍ਤਿਲੇਪੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ‘‘‘ਸੋ ਚ ਛਦਨਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’ਤਿ ਪਧਾਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਿਣਕੁਟਿਕਾਯ। ਯਥਾਸਮਾਦਿਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਕਾਰੁਕਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸੋ ਸੁਣਾਤਿਛਕ੍ਕਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਮਾਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਆਣਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾ ਸਮਾਦਿਟ੍ਠਂ ਆਣਾਪਕੇਨ, ਤਥਾ ਅਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਸਚੇ ‘‘ਅਹਮ੍ਪੇਤ੍ਥ વਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋવ। ‘‘ਕੁਟਿਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ।
364.Na ghaṭayati chadanalepābhāvato, anāpatti, taṃ parato sādhiyati. Chadanameva sandhāya ullittāvalittatā vuttāti. ‘‘Kukkuṭacchikagehaṃ vaṭṭatīti vatvā puna chadanaṃ daṇḍakehītiādinā nayena taṃ dassentehi tiṇapaṇṇacchadanākuṭikāva vuttā. Tattha chadanaṃ daṇḍakehi dīghato tiriyañca jālaṃ viya bandhitvā tiṇehi vā paṇṇehi vā chādetuṃ ullittādibhāvo chadanameva sandhāya vuttoti yuttamidaṃ. Tasmā mattikāmayaṃ bhittiṃ vaḍḍhāpetvā upari ullittaṃ vā avalittaṃ vā ubhayaṃ vā bhittiyā ghaṭitaṃ karontassa āpatti eva vināpi bhittilepenā’’ti likhitaṃ. ‘‘‘So ca chadanameva sandhāyā’ti padhānavasena vuttaṃ, na heṭṭhābhāgaṃ paṭikkhitta’’nti vadanti, vīmaṃsitabbaṃ. Etthāti tiṇakuṭikāya. Yathāsamādiṭṭhāyāti yathāvuttappakāranti adhippāyo. ‘‘Āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭāna’’ntiādimhi so suṇātichakkampi labbhati. Ubhayattha samādiṭṭhattā āṇāpakassa anāpatti. Āṇattassa yathā samādiṭṭhaṃ āṇāpakena, tathā akaraṇapaccayā dukkaṭaṃ. Sace ‘‘ahampettha vasāmī’’ti attuddesampi karoti, saṅghādisesova. ‘‘Kuṭiṃ karothā’’ti avisesena vuttaṭṭhāne pana āṇāpakassāpi saṅghādiseso acittakattā sikkhāpadassa.
ਅਹਞ੍ਚ વਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਭਾવਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ’’ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅવਿਭਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ‘‘ਇਧ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨਮਤ੍ਤਮੇવ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ। ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਅਹਞ੍ਚ વਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ વਾਸਾਗਾਰਞ੍ਚ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਤ੍ਤਿ। ਯੋ ਪਨ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਭਯਂ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਚ ‘‘વਿਨਯવਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਆਗਤੇ ਗਰੁਕੇ ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਤੋ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿવਾਦਤੋ ਇਤਰੋ ਪਚ੍ਛਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਬਲવਤ੍ਤਾ । ‘‘વਾਸਾਗਾਰਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ, ਭੋਜਨਸਾਲਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਇਮਿਨਾ ਕਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਕਰਾ ਜਾਤਾ। ਯਥਾ – ਦ੍વੇ ਤਯੋ ‘‘ਏਕਤੋ વਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਾવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ વਿਯ। ‘‘ਇਦਂ ਠਾਨਂ વਾਸਾਗਾਰਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰ’’ਨ੍ਤਿ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਕਤੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ। ਦ੍વੀਸੁ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿવਾਦੋ ਬਲવਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ વੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤੀવ ਪਪਞ੍ਚਿਤਂ। ਕਿਂ ਤੇਨ। ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ વਿਪ੍ਪਕਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਰੇਹਿ ਚ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭવਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਲੇਣਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਕਤવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ।
Ahañca vasissāmīti ettha parassa yassa kassaci uddiṭṭhassa abhāvā āpatti eva ‘‘karontassa vā’’ti niyamitattā, anāpatti avibhattattā. ‘‘Idha paññattijānanamattameva citta’’nti ca likhitaṃ. Anugaṇṭhipade pana ahañca vasissāmīti ettha yo ‘‘mayhaṃ vāsāgārañca bhavissatī’’ti icchati, tassāpatti. Yo pana uposathāgāraṃ icchati, tassa anāpatti, tasmā ‘‘ubhayaṃ sametī’’ti vatvā ca ‘‘vinayavinicchaye āgate garuke ṭhātabba’’nti vacanato mahāpaccarivādato itaro pacchā vattabboti ce? Na, balavattā . ‘‘Vāsāgāraṃ ṭhapetvā sabbattha, anāpattī’’ti vacanato, bhojanasālādīnampi atthāya iminā katattā saṅkarā jātā. Yathā – dve tayo ‘‘ekato vasissāmā’’ti karonti, rakkhati tāvāti ettha viya. ‘‘Idaṃ ṭhānaṃ vāsāgāraṃ bhavissati, idaṃ uposathāgāra’’nti vibhajitvā katepi āpatti eva. Dvīsu mahāpaccarivādo balavā, tasmā ‘‘pacchā vutto’’tiādinā atīva papañcitaṃ. Kiṃ tena. ‘‘Attanā vippakataṃ attanā ca parehi ca pariyosāpetī’’tiādinā nayena aparānipi catukkāni yathāsambhavaṃ yojetvā dassetabbāni, leṇādīsu kiñcāpi saṅghādisesena anāpatti, akataviññattiyā sati tappaccayā āpatti eva.
ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੬. ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 6. Kuṭikārasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੬. ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੬. ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੬. ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 6. Kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā
