Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī

    ൫. ലക്ഖണഹാരസമ്പാതവിഭാവനാ

    5. Lakkhaṇahārasampātavibhāvanā

    ൬൭. യേന യേന പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതേന സുത്തപ്പദേസത്ഥാനി പദട്ഠാനാനി ആചരിയേന നിദ്ധാരിതാനി, അമ്ഹേഹി ച ഞാതാനി, സോ പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതോ പരിപുണ്ണോ, ‘‘കതമോ ലക്ഖണഹാരസമ്പാതോ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘തത്ഥ കതമോ ലക്ഖണോ ഹാരസമ്പാതോ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ തേസു ദേസനാഹാരസമ്പാതാദീസു സോളസസു ഹാരസമ്പാതേസു കതമോ സംവണ്ണനാവിസേസോ ലക്ഖണഹാരസമ്പാതോ നാമാതി പുച്ഛതി.

    67. Yena yena padaṭṭhānahārasampātena suttappadesatthāni padaṭṭhānāni ācariyena niddhāritāni, amhehi ca ñātāni, so padaṭṭhānahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo lakkhaṇahārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo lakkhaṇo hārasampāto’’tiādi vuttaṃ. Tattha tesu desanāhārasampātādīsu soḷasasu hārasampātesu katamo saṃvaṇṇanāviseso lakkhaṇahārasampāto nāmāti pucchati.

    ‘‘കതമേഹി സുത്തത്ഥേഹി സമാനലക്ഖണാ കതമേ ധമ്മാ ഗഹിതാ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘തസ്മാ’’തിആദി വുത്തം. ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സ, സമ്മാസങ്കപ്പഗോചരോ’’തി സുത്തപ്പദേസേന വുത്തം ഇദം രക്ഖണം സതിന്ദ്രിയം ഗഹിതം, സതിന്ദ്രിയേ ഗഹിതേ സദ്ധാദിപഞ്ചിന്ദ്രിയാനി ഗഹിതാനി ഭവന്തി ഇന്ദ്രിയട്ഠേന സമാനലക്ഖണത്താ. ‘‘സമ്മാദിട്ഠിപുരേക്ഖാരോ’’തി സുത്തപ്പദേസേന വുത്താ സമ്മാദിട്ഠി ഗഹിതാ, സമ്മാദിട്ഠിയാ ഗഹിതായ അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ ഗഹിതോ ഭവതി. തം കിസ്സ ഹേതൂതി കാരണം പുച്ഛതി. പുച്ഛിത്വാ കാരണമാഹ ‘‘സമ്മാദിട്ഠിതോ ഹീ’’തിആദിനാ. സമ്മാദിട്ഠിഹേതുതോ സമ്മാസങ്കപ്പോ ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാസങ്കപ്പതോ സമ്മാവാചാ ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാവാചാതോ സമ്മാകമ്മന്തോ ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാകമ്മന്തതോ സമ്മാആജീവോ ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാആജീവതോ സമ്മാവായാമോ ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാവായാമതോ സമ്മാസതിഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാസതിതോ സമ്മാസമാധി ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാസമാധിതോ സമ്മാവിമുത്തി ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, സമ്മാവിമുത്തിതോ സമ്മാവിമുത്തിഞാണദസ്സനം ഹി യസ്മാ പഭവതി, തസ്മാ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ ഗഹിതോ ഭവതീതി.

    ‘‘Katamehi suttatthehi samānalakkhaṇā katame dhammā gahitā’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassa, sammāsaṅkappagocaro’’ti suttappadesena vuttaṃ idaṃ rakkhaṇaṃ satindriyaṃ gahitaṃ, satindriye gahite saddhādipañcindriyāni gahitāni bhavanti indriyaṭṭhena samānalakkhaṇattā. ‘‘Sammādiṭṭhipurekkhāro’’ti suttappadesena vuttā sammādiṭṭhi gahitā, sammādiṭṭhiyā gahitāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo gahito bhavati. Taṃ kissa hetūti kāraṇaṃ pucchati. Pucchitvā kāraṇamāha ‘‘sammādiṭṭhito hī’’tiādinā. Sammādiṭṭhihetuto sammāsaṅkappo hi yasmā pabhavati, tasmā, sammāsaṅkappato sammāvācā hi yasmā pabhavati, tasmā, sammāvācāto sammākammanto hi yasmā pabhavati, tasmā, sammākammantato sammāājīvo hi yasmā pabhavati, tasmā, sammāājīvato sammāvāyāmo hi yasmā pabhavati, tasmā, sammāvāyāmato sammāsatihi yasmā pabhavati, tasmā, sammāsatito sammāsamādhi hi yasmā pabhavati, tasmā, sammāsamādhito sammāvimutti hi yasmā pabhavati, tasmā, sammāvimuttito sammāvimuttiñāṇadassanaṃ hi yasmā pabhavati, tasmā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo gahito bhavatīti.

    ‘‘ഏത്തകോവ ലക്ഖണഹാരസമ്പാതോ പരിപുണ്ണോ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘നിയുത്തോ ലക്ഖണോ ഹാരസമ്പാതോ’’തി വുത്തം. യേന യേന സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതേന ലക്ഖണഹാരസമ്പാതേന സുത്തപ്പദേസത്ഥാ സമാനലക്ഖണേന ഗഹിതാ ഭവന്തി, സോ സോ സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതോ ലക്ഖണഹാരസമ്പാതോ നിയുത്തോ യഥാരഹം നിദ്ധാരേത്വാ യുജ്ജിതബ്ബോതി അത്ഥോ ഗഹിതോതി.

    ‘‘Ettakova lakkhaṇahārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto lakkhaṇo hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena lakkhaṇahārasampātena suttappadesatthā samānalakkhaṇena gahitā bhavanti, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto lakkhaṇahārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahitoti.

    ഇതി ലക്ഖണഹാരസമ്പാതേ സത്തിബലാനുരൂപാ രചിതാ

    Iti lakkhaṇahārasampāte sattibalānurūpā racitā

    വിഭാവനാ നിട്ഠിതാ.

    Vibhāvanā niṭṭhitā.

    പണ്ഡിതേഹി പന…പേ॰… ഗഹേതബ്ബോതി.

    Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi / ൫. ലക്ഖണഹാരസമ്പാതോ • 5. Lakkhaṇahārasampāto

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൫. ലക്ഖണഹാരസമ്പാതവണ്ണനാ • 5. Lakkhaṇahārasampātavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact