Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi

    ൫. ലക്ഖണഹാരവിഭങ്ഗോ

    5. Lakkhaṇahāravibhaṅgo

    ൨൩. തത്ഥ കതമോ ലക്ഖണോ ഹാരോ? ‘‘വുത്തമ്ഹി ഏകധമ്മേ’’തി, അയം ലക്ഖണോ ഹാരോ. കിം ലക്ഖയതി? യേ ധമ്മാ ഏകലക്ഖണാ, തേസം ധമ്മാനം ഏകസ്മിം ധമ്മേ വുത്തേ അവസിട്ഠാ ധമ്മാ വുത്താ ഭവന്തി. യഥാ കിം ഭവേ? യഥാഹ ഭഗവാ –

    23. Tattha katamo lakkhaṇo hāro? ‘‘Vuttamhi ekadhamme’’ti, ayaṃ lakkhaṇo hāro. Kiṃ lakkhayati? Ye dhammā ekalakkhaṇā, tesaṃ dhammānaṃ ekasmiṃ dhamme vutte avasiṭṭhā dhammā vuttā bhavanti. Yathā kiṃ bhave? Yathāha bhagavā –

    ‘‘ചക്ഖും , ഭിക്ഖവേ, അനവട്ഠിതം ഇത്തരം പരിത്തം പഭങ്ഗു പരതോ ദുക്ഖം ബ്യസനം ചലനം 1 കുക്കുളം സങ്ഖാരം 2 വധകം അമിത്തമജ്ഝേ. ഇമസ്മിം ചക്ഖുസ്മിം വുത്തേ അവസിട്ഠാനി അജ്ഝത്തികാനി ആയതനാനി വുത്താനി ഭവന്തി. കേന കാരണേന? സബ്ബാനി ഹി ഛ അജ്ഝത്തികാനി ആയതനാനി വധകട്ഠേന ഏകലക്ഖണാനി. യഥാ ചാഹ ഭഗവാ –

    ‘‘Cakkhuṃ , bhikkhave, anavaṭṭhitaṃ ittaraṃ parittaṃ pabhaṅgu parato dukkhaṃ byasanaṃ calanaṃ 3 kukkuḷaṃ saṅkhāraṃ 4 vadhakaṃ amittamajjhe. Imasmiṃ cakkhusmiṃ vutte avasiṭṭhāni ajjhattikāni āyatanāni vuttāni bhavanti. Kena kāraṇena? Sabbāni hi cha ajjhattikāni āyatanāni vadhakaṭṭhena ekalakkhaṇāni. Yathā cāha bhagavā –

    ‘‘അതീതേ , രാധ, രൂപേ അനപേക്ഖോ ഹോഹി, അനാഗതം രൂപം മാ അഭിനന്ദി 5, പച്ചുപ്പന്നസ്സ രൂപസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ ചാഗായ പടിനിസ്സഗ്ഗായ പടിപജ്ജ. ഇമസ്മിം രൂപക്ഖന്ധേ വുത്തേ അവസിട്ഠാ ഖന്ധാ വുത്താ ഭവന്തി. കേന കാരണേന? സബ്ബേ ഹി പഞ്ചക്ഖന്ധാ യമകോവാദസുത്തേ 6 വധകട്ഠേന ഏകലക്ഖണാ വുത്താ. യഥാ ചാഹ ഭഗവാ –

    ‘‘Atīte , rādha, rūpe anapekkho hohi, anāgataṃ rūpaṃ mā abhinandi 7, paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya cāgāya paṭinissaggāya paṭipajja. Imasmiṃ rūpakkhandhe vutte avasiṭṭhā khandhā vuttā bhavanti. Kena kāraṇena? Sabbe hi pañcakkhandhā yamakovādasutte 8 vadhakaṭṭhena ekalakkhaṇā vuttā. Yathā cāha bhagavā –

    ‘‘യേസഞ്ച 9 സുസമാരദ്ധാ, നിച്ചം കായഗതാസതി;

    ‘‘Yesañca 10 susamāraddhā, niccaṃ kāyagatāsati;

    അകിച്ചം തേ ന സേവന്തി, കിച്ചേ സാതച്ചകാരിനോ’’.

    Akiccaṃ te na sevanti, kicce sātaccakārino’’.

    ഇതി കായഗതായ സതിയാ വുത്തായ വുത്താ ഭവന്തി വേദനാഗതാ സതി ചിത്തഗതാ ധമ്മഗതാ ച. തഥാ യം കിഞ്ചി ദിട്ഠം വാ സുതം വാ മുതം വാതി വുത്തേ വുത്തം ഭവതി വിഞ്ഞാതം. യഥാ ചാഹ ഭഗവാ –

    Iti kāyagatāya satiyā vuttāya vuttā bhavanti vedanāgatā sati cittagatā dhammagatā ca. Tathā yaṃ kiñci diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā mutaṃ vāti vutte vuttaṃ bhavati viññātaṃ. Yathā cāha bhagavā –

    തസ്മാതിഹ ത്വം ഭിക്ഖു കായേ കായാനുപസ്സീ വിഹരാഹി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. ‘‘ആതാപീ’’തി വീരിയിന്ദ്രിയം, ‘‘സമ്പജാനോ’’തി പഞ്ഞിന്ദ്രിയം, ‘‘സതിമാ’’തി സതിന്ദ്രിയം, ‘‘വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സ’’ന്തി സമാധിന്ദ്രിയം, ഏവം കായേ കായാനുപസ്സിനോ വിഹരതോ ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി. കേന കാരണേന, ഏകലക്ഖണത്താ ചതുന്നം ഇന്ദ്രിയാനം.

    Tasmātiha tvaṃ bhikkhu kāye kāyānupassī viharāhi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. ‘‘Ātāpī’’ti vīriyindriyaṃ, ‘‘sampajāno’’ti paññindriyaṃ, ‘‘satimā’’ti satindriyaṃ, ‘‘vineyya loke abhijjhādomanassa’’nti samādhindriyaṃ, evaṃ kāye kāyānupassino viharato cattāro satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Kena kāraṇena, ekalakkhaṇattā catunnaṃ indriyānaṃ.

    ൨൪. ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു ഭാവിയമാനേസു ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി, ചതൂസു സമ്മപ്പധാനേസു ഭാവിയമാനേസു ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിയമാനേസു പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി, ചതൂസു ഇദ്ധിപാദേസു ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി, പഞ്ചസു ഇന്ദ്രിയേസു ഭാവിയമാനേസു പഞ്ച ബലാനി ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി, പഞ്ചസു ബലേസു ഭാവിയമാനേസു സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗാ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി, സത്തസു ബോജ്ഝങ്ഗേസു ഭാവിയമാനേസു അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛതി, സബ്ബേവ 11 ബോധങ്ഗമാ ധമ്മാ ബോധിപക്ഖിയാ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി . കേന കാരണേന, സബ്ബേ ഹി ബോധങ്ഗമാ ബോധിപക്ഖിയാ നേയ്യാനികലക്ഖണേന ഏകലക്ഖണാ, തേ ഏകലക്ഖണത്താ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി.

    24. Catūsu satipaṭṭhānesu bhāviyamānesu cattāro sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, catūsu sammappadhānesu bhāviyamānesu cattāro iddhipādā bhāviyamānesu pañcindriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, catūsu iddhipādesu bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, pañcasu indriyesu bhāviyamānesu pañca balāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, pañcasu balesu bhāviyamānesu satta bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, sattasu bojjhaṅgesu bhāviyamānesu ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati, sabbeva 12 bodhaṅgamā dhammā bodhipakkhiyā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti . Kena kāraṇena, sabbe hi bodhaṅgamā bodhipakkhiyā neyyānikalakkhaṇena ekalakkhaṇā, te ekalakkhaṇattā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.

    ഏവം അകുസലാപി ധമ്മാ ഏകലക്ഖണത്താ പഹാനം അബ്ഭത്ഥം ഗച്ഛന്തി. ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു ഭാവിയമാനേസു വിപല്ലാസാ പഹീയന്തി, ആഹാരാ ചസ്സ പരിഞ്ഞം ഗച്ഛന്തി, ഉപാദാനേഹി അനുപാദാനോ ഭവതി, യോഗേഹി ച വിസംയുത്തോ ഭവതി, ഗന്ഥേഹി ച വിപ്പയുത്തോ ഭവതി, ആസവേഹി ച അനാസവോ ഭവതി, ഓഘേഹി ച നിത്ഥിണ്ണോ ഭവതി, സല്ലേഹി ച വിസല്ലോ ഭവതി, വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയോ ചസ്സ പരിഞ്ഞം ഗച്ഛന്തി, അഗതിഗമനേഹി ന അഗതിം ഗച്ഛതി, ഏവം അകുസലാപി ധമ്മാ ഏകലക്ഖണത്താ പഹാനം അബ്ഭത്ഥം ഗച്ഛന്തി.

    Evaṃ akusalāpi dhammā ekalakkhaṇattā pahānaṃ abbhatthaṃ gacchanti. Catūsu satipaṭṭhānesu bhāviyamānesu vipallāsā pahīyanti, āhārā cassa pariññaṃ gacchanti, upādānehi anupādāno bhavati, yogehi ca visaṃyutto bhavati, ganthehi ca vippayutto bhavati, āsavehi ca anāsavo bhavati, oghehi ca nitthiṇṇo bhavati, sallehi ca visallo bhavati, viññāṇaṭṭhitiyo cassa pariññaṃ gacchanti, agatigamanehi na agatiṃ gacchati, evaṃ akusalāpi dhammā ekalakkhaṇattā pahānaṃ abbhatthaṃ gacchanti.

    യത്ഥ വാ പന രൂപിന്ദ്രിയം ദേസിതം, ദേസിതാ തത്ഥേവ രൂപധാതു രൂപക്ഖന്ധോ രൂപഞ്ചായതനം. യത്ഥ വാ പന സുഖാ വേദനാ ദേസിതാ, ദേസിതം തത്ഥ സുഖിന്ദ്രിയം സോമനസ്സിന്ദ്രിയം ദുക്ഖസമുദയോ ച അരിയസച്ചം. യത്ഥ വാ പന ദുക്ഖാ വേദനാ ദേസിതാ, ദേസിതം തത്ഥ ദുക്ഖിന്ദ്രിയം ദോമനസ്സിന്ദ്രിയം ദുക്ഖഞ്ച അരിയസച്ചം. യത്ഥ വാ പന അദുക്ഖമസുഖാ വേദനാ ദേസിതാ, ദേസിതം തത്ഥ ഉപേക്ഖിന്ദ്രിയം സബ്ബോ ച പടിച്ചസമുപ്പാദോ. കേന കാരണേന, അദുക്ഖമസുഖായ ഹി വേദനായ അവിജ്ജാ അനുസേതി. അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാ, സങ്ഖാരപച്ചയാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണപച്ചയാ നാമരൂപം, നാമരൂപപച്ചയാ സളായതനം, സളായതനപച്ചയാ ഫസ്സോ, ഫസ്സപച്ചയാ വേദനാ, വേദനാപച്ചയാ തണ്ഹാ, തണ്ഹാപച്ചയാ ഉപാദാനം, ഉപാദാനപച്ചയാ ഭവോ, ഭവപച്ചയാ ജാതി, ജാതിപച്ചയാ ജരാമരണം സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സുപായാസാ സമ്ഭവന്തി, ഏവമേതസ്സ കേവലസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ സമുദയോ ഹോതി. സോ ച സരാഗസദോസസമോഹസംകിലേസപക്ഖേന ഹാതബ്ബോ, വീതരാഗവീതദോസവീതമോഹഅരിയധമ്മേഹി ഹാതബ്ബോ.

    Yattha vā pana rūpindriyaṃ desitaṃ, desitā tattheva rūpadhātu rūpakkhandho rūpañcāyatanaṃ. Yattha vā pana sukhā vedanā desitā, desitaṃ tattha sukhindriyaṃ somanassindriyaṃ dukkhasamudayo ca ariyasaccaṃ. Yattha vā pana dukkhā vedanā desitā, desitaṃ tattha dukkhindriyaṃ domanassindriyaṃ dukkhañca ariyasaccaṃ. Yattha vā pana adukkhamasukhā vedanā desitā, desitaṃ tattha upekkhindriyaṃ sabbo ca paṭiccasamuppādo. Kena kāraṇena, adukkhamasukhāya hi vedanāya avijjā anuseti. Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti, evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. So ca sarāgasadosasamohasaṃkilesapakkhena hātabbo, vītarāgavītadosavītamohaariyadhammehi hātabbo.

    ഏവം യേ ധമ്മാ ഏകലക്ഖണാ കിച്ചതോ ച ലക്ഖണതോ ച സാമഞ്ഞതോ ച ചുതൂപപാതതോ ച, തേസം ധമ്മാനം ഏകസ്മിം ധമ്മേ വുത്തേ അവസിട്ഠാ ധമ്മാ വുത്താ ഭവന്തി. തേനാഹ ആയസ്മാ മഹാകച്ചായനോ ‘‘വുത്തമ്ഹി ഏകധമ്മേ’’തി.

    Evaṃ ye dhammā ekalakkhaṇā kiccato ca lakkhaṇato ca sāmaññato ca cutūpapātato ca, tesaṃ dhammānaṃ ekasmiṃ dhamme vutte avasiṭṭhā dhammā vuttā bhavanti. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘vuttamhi ekadhamme’’ti.

    നിയുത്തോ ലക്ഖണോ ഹാരോ.

    Niyutto lakkhaṇo hāro.







    Footnotes:
    1. ചലം (സീ॰)
    2. സസങ്ഖാരം (ക॰)
    3. calaṃ (sī.)
    4. sasaṅkhāraṃ (ka.)
    5. അഭിനന്ദ (ക॰)
    6. പസ്സ സം॰ നി॰ ൩.൮൪
    7. abhinanda (ka.)
    8. passa saṃ. ni. 3.84
    9. പസ്സ ധ॰ പ॰ ൨൯൩
    10. passa dha. pa. 293
    11. സബ്ബേ ച (സീ॰ ക॰)
    12. sabbe ca (sī. ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൫. ലക്ഖണഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 5. Lakkhaṇahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ൫. ലക്ഖണഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 5. Lakkhaṇahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / ൫. ലക്ഖണഹാരവിഭങ്ഗവിഭാവനാ • 5. Lakkhaṇahāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact