| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā
੩੧. ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕੇਕੋਪਿ ਲੋਕਿਯਧਮ੍ਮੋ ਤਿਲਕ੍ਖਣਬ੍ਭਾਹਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਿਕਂ ਏਕਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਖਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇવ ਖੀਯਨਭਾવੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਂ। ‘‘ਖਯਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, વਯਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਅਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕੇ। ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯਞ੍ਹਿ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਭਯਾવਹਂ ਹੋਤਿ ਸੀਹੋਪਮਸੁਤ੍ਤੇ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੭੮) ਦੇવਾਨਂ વਿਯ। ‘‘ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਭਯਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕੇ। ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਨਿવਾਸੀ ਕਾਰਕੋ વੇਦਕੋ ਸਯਂવਸੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਸਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾવੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾ। ਯਞ੍ਹਿ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ વਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਪੀਲ਼ਨਂ વਾ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਕੁਤੋ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਕਾਦਿਭਾવੋ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ‘‘ਰੂਪਞ੍ਚ ਹਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਾ ਅਭવਿਸ੍ਸ, ਨਯਿਦਂ ਰੂਪਂ ਆਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾવ॰ ੨੦)। ‘‘ਅਤ੍ਤਸਾਰਨਿਚ੍ਚਸਾਰવਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਕੇ।
31. Idāni yasmā ekekopi lokiyadhammo tilakkhaṇabbhāhato, tasmā lakkhaṇattikaṃ ekato niddiṭṭhaṃ. Tattha aniccaṃ khayaṭṭhenāti tattha tattheva khīyanabhāvena aniccaṃ. ‘‘Khayadhammattā, vayadhammattā, virāgadhammattā, nirodhadhammattā anicca’’nti eke. Dukkhaṃ bhayaṭṭhenāti sappaṭibhayatāya dukkhaṃ. Yañhi aniccaṃ, taṃ bhayāvahaṃ hoti sīhopamasutte (saṃ. ni. 3.78) devānaṃ viya. ‘‘Jātijarābyādhimaraṇabhayaṭṭhena dukkha’’nti eke. Anattā asārakaṭṭhenāti ‘‘attā nivāsī kārako vedako sayaṃvasī’’ti evaṃ parikappitassa attasārassa abhāvena anattā. Yañhi aniccaṃ dukkhaṃ, taṃ attanopi aniccataṃ vā udayabbayapīḷanaṃ vā dhāretuṃ na sakkoti, kuto tassa kārakādibhāvo. Vuttañca ‘‘rūpañca hidaṃ, bhikkhave, attā abhavissa, nayidaṃ rūpaṃ ābādhāya saṃvatteyyā’’tiādi (mahāva. 20). ‘‘Attasāraniccasāravirahitattā anattā’’ti eke.
ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ੧. ਸੁਤਮਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 1. Sutamayañāṇaniddeso
