Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
ലക്ഖണത്തികനിദ്ദേസവണ്ണനാ
Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā
൩൧. ഇദാനി യസ്മാ ഏകേകോപി ലോകിയധമ്മോ തിലക്ഖണബ്ഭാഹതോ, തസ്മാ ലക്ഖണത്തികം ഏകതോ നിദ്ദിട്ഠം. തത്ഥ അനിച്ചം ഖയട്ഠേനാതി തത്ഥ തത്ഥേവ ഖീയനഭാവേന അനിച്ചം. ‘‘ഖയധമ്മത്താ, വയധമ്മത്താ, വിരാഗധമ്മത്താ, നിരോധധമ്മത്താ അനിച്ച’’ന്തി ഏകേ. ദുക്ഖം ഭയട്ഠേനാതി സപ്പടിഭയതായ ദുക്ഖം. യഞ്ഹി അനിച്ചം, തം ഭയാവഹം ഹോതി സീഹോപമസുത്തേ (സം॰ നി॰ ൩.൭൮) ദേവാനം വിയ. ‘‘ജാതിജരാബ്യാധിമരണഭയട്ഠേന ദുക്ഖ’’ന്തി ഏകേ. അനത്താ അസാരകട്ഠേനാതി ‘‘അത്താ നിവാസീ കാരകോ വേദകോ സയംവസീ’’തി ഏവം പരികപ്പിതസ്സ അത്തസാരസ്സ അഭാവേന അനത്താ. യഞ്ഹി അനിച്ചം ദുക്ഖം, തം അത്തനോപി അനിച്ചതം വാ ഉദയബ്ബയപീളനം വാ ധാരേതും ന സക്കോതി, കുതോ തസ്സ കാരകാദിഭാവോ. വുത്തഞ്ച ‘‘രൂപഞ്ച ഹിദം, ഭിക്ഖവേ, അത്താ അഭവിസ്സ, നയിദം രൂപം ആബാധായ സംവത്തേയ്യാ’’തിആദി (മഹാവ॰ ൨൦). ‘‘അത്തസാരനിച്ചസാരവിരഹിതത്താ അനത്താ’’തി ഏകേ.
31. Idāni yasmā ekekopi lokiyadhammo tilakkhaṇabbhāhato, tasmā lakkhaṇattikaṃ ekato niddiṭṭhaṃ. Tattha aniccaṃ khayaṭṭhenāti tattha tattheva khīyanabhāvena aniccaṃ. ‘‘Khayadhammattā, vayadhammattā, virāgadhammattā, nirodhadhammattā anicca’’nti eke. Dukkhaṃ bhayaṭṭhenāti sappaṭibhayatāya dukkhaṃ. Yañhi aniccaṃ, taṃ bhayāvahaṃ hoti sīhopamasutte (saṃ. ni. 3.78) devānaṃ viya. ‘‘Jātijarābyādhimaraṇabhayaṭṭhena dukkha’’nti eke. Anattā asārakaṭṭhenāti ‘‘attā nivāsī kārako vedako sayaṃvasī’’ti evaṃ parikappitassa attasārassa abhāvena anattā. Yañhi aniccaṃ dukkhaṃ, taṃ attanopi aniccataṃ vā udayabbayapīḷanaṃ vā dhāretuṃ na sakkoti, kuto tassa kārakādibhāvo. Vuttañca ‘‘rūpañca hidaṃ, bhikkhave, attā abhavissa, nayidaṃ rūpaṃ ābādhāya saṃvatteyyā’’tiādi (mahāva. 20). ‘‘Attasāraniccasāravirahitattā anattā’’ti eke.
ലക്ഖണത്തികനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ൧. സുതമയഞാണനിദ്ദേസോ • 1. Sutamayañāṇaniddeso