| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi |
๕๕. ภทฺทิยวโคฺค
55. Bhaddiyavaggo
๑. ลกุณฺฑภทฺทิยเตฺถรอปทานํ
1. Lakuṇḍabhaddiyattheraapadānaṃ
๑.
1.
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธเมฺมสุ จกฺขุมา;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammesu cakkhumā;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กเปฺป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ
Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.
๒.
2.
‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, เสฎฺฐิปุโตฺต มหทฺธโน;
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, seṭṭhiputto mahaddhano;
ชงฺฆาวิหารํ วิจรํ, สงฺฆารามํ อคจฺฉหํฯ
Jaṅghāvihāraṃ vicaraṃ, saṅghārāmaṃ agacchahaṃ.
๓.
3.
‘‘ตทา โส โลกปโชฺชโต, ธมฺมํ เทเสสิ นายโก;
‘‘Tadā so lokapajjoto, dhammaṃ desesi nāyako;
มญฺชุสฺสรานํ ปวรํ, สาวกํ อภิกิตฺตยิฯ
Mañjussarānaṃ pavaraṃ, sāvakaṃ abhikittayi.
๔.
4.
‘‘ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา, การํ กตฺวา มเหสิโน;
‘‘Taṃ sutvā mudito hutvā, kāraṃ katvā mahesino;
วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํฯ
Vanditvā satthuno pāde, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ.
๕.
5.
‘‘ตทา พุโทฺธ วิยากาสิ, สงฺฆมเชฺฌ วินายโก;
‘‘Tadā buddho viyākāsi, saṅghamajjhe vināyako;
‘อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, ลจฺฉเส ตํ มโนรถํฯ
‘Anāgatamhi addhāne, lacchase taṃ manorathaṃ.
๖.
6.
‘‘‘สตสหสฺสิโต กเปฺป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
โคตโม นาม โคเตฺตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
๗.
7.
‘‘‘ตสฺส ธเมฺมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
ภทฺทิโย นาม นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ
Bhaddiyo nāma nāmena, hessati satthu sāvako’.
๘.
8.
‘‘เตน กเมฺมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
๙.
9.
‘‘เทฺวนวุเต อิโต กเปฺป, ผุโสฺส อุปฺปชฺชิ นายโก;
‘‘Dvenavute ito kappe, phusso uppajji nāyako;
ทุราสโท ทุปฺปสโห, สพฺพโลกุตฺตโม ชิโนฯ
Durāsado duppasaho, sabbalokuttamo jino.
๑๐.
10.
‘‘จรเณน จ สมฺปโนฺน, พฺรหา อุชุ ปตาปวา;
‘‘Caraṇena ca sampanno, brahā uju patāpavā;
๑๑.
11.
คนฺธกุฎิสมาสเนฺน, อมฺพรุเกฺข วสามหํฯ
Gandhakuṭisamāsanne, ambarukkhe vasāmahaṃ.
๑๒.
12.
‘‘ตทา ปิณฺฑาย คจฺฉนฺตํ, ทกฺขิเณยฺยํ ชินุตฺตมํ;
‘‘Tadā piṇḍāya gacchantaṃ, dakkhiṇeyyaṃ jinuttamaṃ;
๑๓.
13.
‘‘ราชุยฺยานํ ตทา คนฺตฺวา, สุปกฺกํ กนกตฺตจํ;
‘‘Rājuyyānaṃ tadā gantvā, supakkaṃ kanakattacaṃ;
อมฺพปิณฺฑํ คเหตฺวาน, สมฺพุทฺธโสฺสปนามยิํฯ
Ambapiṇḍaṃ gahetvāna, sambuddhassopanāmayiṃ.
๑๔.
14.
‘‘ตทา เม จิตฺตมญฺญาย, มหาการุณิโก ชิโน;
‘‘Tadā me cittamaññāya, mahākāruṇiko jino;
อุปฎฺฐากสฺส หตฺถโต, ปตฺตํ ปคฺคณฺหิ นายโกฯ
Upaṭṭhākassa hatthato, pattaṃ paggaṇhi nāyako.
๑๕.
15.
ปเตฺต ปกฺขิปฺป ปเกฺขหิ, ปญฺชลิํ 9 กตฺวาน มญฺชุนาฯ
Patte pakkhippa pakkhehi, pañjaliṃ 10 katvāna mañjunā.
๑๖.
16.
‘‘สเรน รชนีเยน, สวนีเยน วคฺคุนา;
‘‘Sarena rajanīyena, savanīyena vaggunā;
วสฺสโนฺต พุทฺธปูชตฺถํ, นีฬํ 11 คนฺตฺวา นิปชฺชหํฯ
Vassanto buddhapūjatthaṃ, nīḷaṃ 12 gantvā nipajjahaṃ.
๑๗.
17.
‘‘ตทา มุทิตจิตฺตํ มํ, พุทฺธเปมคตาสยํ;
‘‘Tadā muditacittaṃ maṃ, buddhapemagatāsayaṃ;
สกุณคฺฆิ อุปาคนฺตฺวา, ฆาตยี ทุฎฺฐมานโสฯ
Sakuṇagghi upāgantvā, ghātayī duṭṭhamānaso.
๑๘.
18.
‘‘ตโต จุโตหํ ตุสิเต, อนุโภตฺวา มหาสุขํ;
‘‘Tato cutohaṃ tusite, anubhotvā mahāsukhaṃ;
มนุสฺสโยนิมาคจฺฉิํ, ตสฺส กมฺมสฺส วาหสาฯ
Manussayonimāgacchiṃ, tassa kammassa vāhasā.
๑๙.
19.
‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;
‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;
กสฺสโป นาม โคเตฺตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ
Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.
๒๐.
20.
‘‘สาสนํ โชตยิตฺวา โส, อภิภุยฺย กุติตฺถิเย;
‘‘Sāsanaṃ jotayitvā so, abhibhuyya kutitthiye;
วินยิตฺวาน เวเนเยฺย, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ
Vinayitvāna veneyye, nibbuto so sasāvako.
๒๑.
21.
‘‘นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกเคฺค, ปสนฺนา ชนตา พหู;
‘‘Nibbute tamhi lokagge, pasannā janatā bahū;
ปูชนตฺถาย พุทฺธสฺส, ถูปํ กุพฺพนฺติ สตฺถุโนฯ
Pūjanatthāya buddhassa, thūpaṃ kubbanti satthuno.
๒๒.
22.
‘‘‘สตฺตโยชนิกํ ถูปํ, สตฺตรตนภูสิตํ;
‘‘‘Sattayojanikaṃ thūpaṃ, sattaratanabhūsitaṃ;
กริสฺสาม มเหสิสฺส’, อิเจฺจวํ มนฺตยนฺติ เตฯ
Karissāma mahesissa’, iccevaṃ mantayanti te.
๒๓.
23.
‘‘กิกิโน กาสิราชสฺส, ตทา เสนาย นายโก;
‘‘Kikino kāsirājassa, tadā senāya nāyako;
หุตฺวาหํ อปฺปมาณสฺส, ปมาณํ เจติเย วทิํฯ
Hutvāhaṃ appamāṇassa, pamāṇaṃ cetiye vadiṃ.
๒๔.
24.
‘‘ตทา เต มม วาเกฺยน, เจติยํ โยชนุคฺคตํ;
‘‘Tadā te mama vākyena, cetiyaṃ yojanuggataṃ;
อกํสุ นรวีรสฺส, นานารตนภูสิตํฯ
Akaṃsu naravīrassa, nānāratanabhūsitaṃ.
๒๕.
25.
‘‘เตน กเมฺมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
๒๖.
26.
‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, ชาโต เสฎฺฐิกุเล อหํ;
‘‘Pacchime ca bhave dāni, jāto seṭṭhikule ahaṃ;
สาวตฺถิยํ ปุรวเร, อิเทฺธ ผีเต มหทฺธเนฯ
Sāvatthiyaṃ puravare, iddhe phīte mahaddhane.
๒๗.
27.
‘‘ปุรปฺปเวเส สุคตํ, ทิสฺวา วิมฺหิตมานโส;
‘‘Purappavese sugataṃ, disvā vimhitamānaso;
ปพฺพชิตฺวาน น จิรํ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
Pabbajitvāna na ciraṃ, arahattamapāpuṇiṃ.
๒๘.
28.
‘‘เจติยสฺส ปมาณํ ยํ, อกริํ เตน กมฺมุนา;
‘‘Cetiyassa pamāṇaṃ yaṃ, akariṃ tena kammunā;
ลกุณฺฑกสรีโรหํ, ชาโต ปริภวารโหฯ
Lakuṇḍakasarīrohaṃ, jāto paribhavāraho.
๒๙.
29.
‘‘สเรน มธุเรนาหํ, ปูชิตฺวา อิสิสตฺตมํ;
‘‘Sarena madhurenāhaṃ, pūjitvā isisattamaṃ;
มญฺชุสฺสรานํ ภิกฺขูนํ, อคฺคตฺตมนุปาปุณิํฯ
Mañjussarānaṃ bhikkhūnaṃ, aggattamanupāpuṇiṃ.
๓๐.
30.
‘‘ผลทาเนน พุทฺธสฺส, คุณานุสฺสรเณน จ;
‘‘Phaladānena buddhassa, guṇānussaraṇena ca;
สามญฺญผลสมฺปโนฺน, วิหรามิ อนาสโวฯ
Sāmaññaphalasampanno, viharāmi anāsavo.
๓๑.
31.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สเพฺพ สมูหตา;
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
๓๒.
32.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, พุทฺธเสฎฺฐสฺส สนฺติเก;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
ติโสฺส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
๓๓.
33.
‘‘ปฎิสมฺภิทา จตโสฺส, วิโมกฺขาปิ จ อฎฺฐิเม;
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ลกุณฺฑภทฺทิโย เถโร อิมา คาถาโย
Itthaṃ sudaṃ āyasmā lakuṇḍabhaddiyo thero imā gāthāyo
อภาสิตฺถาติฯ
Abhāsitthāti.
ลกุณฺฑภทฺทิยเตฺถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ
Lakuṇḍabhaddiyattherassāpadānaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā / ๑. ลกุณฺฑกภทฺทิยเตฺถรอปทานวณฺณนา • 1. Lakuṇḍakabhaddiyattheraapadānavaṇṇanā
