| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੬. ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Lakuṇḍakabhaddiyasuttavaṇṇanā
੨੪੦. ਛਟ੍ਠੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਨ੍ਤਿ વਿਰੂਪਸਰੀਰવਣ੍ਣਂ। ਓਕੋਟਿਮਕਨ੍ਤਿ ਰਸ੍ਸਂ। ਪਰਿਭੂਤਰੂਪਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣવਸੇਨ ਪਰਿਭੂਤਜਾਤਿਕਂ। ਤਂ ਕਿਰ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਆવੁਸੋ ਭਦ੍ਦਿਯ, ਆવੁਸੋ, ਭਦ੍ਦਿਯਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਰਾਮਸਿਤ੍વਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਭੂਤਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ਏવਰੂਪੋ ਜਾਤੋ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਅਤੀਤੇ ਏਕੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਹਲ੍ਲਕਾ ਚ ਮਹਲ੍ਲਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਚ ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਸਚੇ ਮਹਲ੍ਲਕੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਸਂ ਚੂਲ਼ਂ ਠਪਾਪੇਤ੍વਾ ਕਚ੍ਛਂ ਬਨ੍ਧਾਪੇਤ੍વਾ ਯਥਾਰੁਚਿ ਕੀਲ਼ਾਪੇਤਿ। ਮਹਲ੍ਲਕਿਤ੍ਥਿਯੋਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਤਾਸਮ੍ਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਯਥਾਰੁਚਿ ਕੀਲ਼ਾਪੇਤਿ। ਤੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਦੀਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਮਹਾਸਾਰਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਿਰਿਯਾ ਪਥવਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਛਦੇવਲੋਕੇ ਏਕਕੋਲਾਹਲਂ ਅਕਾਸਿ।
240. Chaṭṭhe dubbaṇṇanti virūpasarīravaṇṇaṃ. Okoṭimakanti rassaṃ. Paribhūtarūpanti pamāṇavasena paribhūtajātikaṃ. Taṃ kira chabbaggiyā bhikkhū, ‘‘āvuso bhaddiya, āvuso, bhaddiyā’’ti tattha tattha parāmasitvā nānappakāraṃ kīḷanti ākaḍḍhanti parikaḍḍhanti. Tena vuttaṃ ‘‘paribhūtarūpa’’nti. Kasmā panesa evarūpo jāto? Ayaṃ kira atīte eko mahārājā ahosi, tassa mahallakā ca mahallakitthiyo ca paṭikūlā honti. So sace mahallake passati, tesaṃ cūḷaṃ ṭhapāpetvā kacchaṃ bandhāpetvā yathāruci kīḷāpeti. Mahallakitthiyopi disvā tāsampi icchiticchitaṃ vippakāraṃ katvā yathāruci kīḷāpeti. Tesaṃ puttadhītādīnaṃ santike mahāsārajjaṃ uppajjati. Tassa pāpakiriyā pathavito paṭṭhāya chadevaloke ekakolāhalaṃ akāsi.
ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਅਨ੍ਧਬਾਲੋ ਮਹਾਜਨਂ વਿਹੇਠੇਤਿ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਮਹਲ੍ਲਕਗਾਮਿਯવਣ੍ਣਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾਨਕੇ ਏਕਂ ਤਕ੍ਕਚਾਟਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਯਾਨਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਤਿ। ਰਾਜਾਪਿ ਹਤ੍ਥਿਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਨਗਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਅਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਤਕ੍ਕਯਾਨਕੇਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਭਿਮੁਖੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, વਾਰੇਥ વਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤਾਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਹਿ ‘‘ਰਾਜਾવ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੁ, ਮਾ ਅਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿ। ਅਥ ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ‘‘ਕਹਂ, ਦੇવ, ਕਹਂ ਦੇવਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੇਸੁ ਏવ ਰਾਜਾ ਸਹ ਹਤ੍ਥਿਨਾ વਚ੍ਛੋ વਿਯ ਧੇਨੁਯਾ ਯਾਨਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾવਿਸਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਤਕ੍ਕਚਾਟਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿ।
Atha sakko cintesi – ‘‘ayaṃ andhabālo mahājanaṃ viheṭheti, karissāmissa niggaha’’nti. So mahallakagāmiyavaṇṇaṃ katvā yānake ekaṃ takkacāṭiṃ āropetvā yānaṃ pesento nagaraṃ pavisati. Rājāpi hatthiṃ āruyha nagarato nikkhanto taṃ disvā – ‘‘ayaṃ mahallako takkayānakena amhākaṃ abhimukho āgacchati, vāretha vārethā’’ti āha. Manussā ito cito ca pakkhandantāpi na passanti. Sakko hi ‘‘rājāva maṃ passatu, mā aññe’’ti evaṃ adhiṭṭhahi. Atha tesu manussesu ‘‘kahaṃ, deva, kahaṃ devā’’ti vadantesu eva rājā saha hatthinā vaccho viya dhenuyā yānassa heṭṭhā pāvisi. Sakko takkacāṭiṃ bhindi.
ਰਾਜਾ ਸੀਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਕ੍ਕੇਨ ਕਿਲਿਨ੍ਨਸਰੀਰੋ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਸਰੀਰਂ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟਾਪੇਤ੍વਾ ਉਯ੍ਯਾਨਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਨ੍ਹਤ੍વਾ ਅਲਙ੍ਕਤਸਰੀਰੋ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਤਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਸੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਮਹਲ੍ਲਕੋ ਪੁਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। વਾਰੇਥ વਾਰੇਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਕਹਂ, ਦੇવ, ਕਹਂ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ વਿਧਾવਿਂਸੁ। ਸੋ ਪਠਮવਿਪ੍ਪਕਾਰਮੇવ ਪੁਨ ਪਾਪੁਣਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਕ੍ਕੋ ਗੋਣੇ ਚ ਯਾਨਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤ੍વਾ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍વਾ ਆਹ, ‘‘ਅਨ੍ਧਬਾਲ, ਤ੍વਂ ਮਯਿ ਤਕ੍ਕવਾਣਿਜਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰੋਸਿ, ਸਕ੍ਕੋਹਂ ਦੇવਰਾਜਾ, ‘‘ਤવੇਤਂ ਪਾਪਕਿਰਿਯਂ ਨਿવਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਤੋ, ‘‘ਮਾ ਪੁਨ ਏવਰੂਪਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਅਗਮਾਸਿ। ਇਮਿਨਾ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੋ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਅਹੋਸਿ।
Rājā sīsato paṭṭhāya takkena kilinnasarīro ahosi. So sarīraṃ ubbaṭṭāpetvā uyyānapokkharaṇiyaṃ nhatvā alaṅkatasarīro nagaraṃ pavisanto puna taṃ addasa. Disvā ‘‘ayaṃ so amhehi diṭṭhamahallako puna dissati. Vāretha vāretha na’’nti āha. Manussā ‘‘kahaṃ, deva, kahaṃ, devā’’ti ito cito ca vidhāviṃsu. So paṭhamavippakārameva puna pāpuṇi. Tasmiṃ khaṇe sakko goṇe ca yānañca antaradhāpetvā ākāse ṭhatvā āha, ‘‘andhabāla, tvaṃ mayi takkavāṇijako eso’’ti saññaṃ karosi, sakkohaṃ devarājā, ‘‘tavetaṃ pāpakiriyaṃ nivāressāmī’’ti āgato, ‘‘mā puna evarūpaṃ akāsī’’ti santajjetvā agamāsi. Iminā kammena so dubbaṇṇo ahosi.
વਿਪਸ੍ਸੀਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਪਨੇਸ ਚਿਤ੍ਤਪਤ੍ਤਕੋਕਿਲੋ ਨਾਮ ਹੁਤ੍વਾ ਖੇਮੇ ਮਿਗਦਾਯੇ વਸਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਧੁਰਂ ਅਮ੍ਬਫਲਂ ਤੁਣ੍ਡੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવਾਰਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿવਸੇਸੁ ਰਿਤ੍ਤਕੋ ਤਥਾਗਤਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਮੇ ਇਮਂ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਤਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਆਕਾਸੇ ਚਰਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕਂ ਓਲੋਕੇਸਿ। ਸੋ ਪਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਦਸਬਲਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸਿ। ਕੋਕਿਲੋ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ। ਕੋਕਿਲੋ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਗੁਣੇ ਆવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਦਸਬਲਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਾવਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨੇવ વੀਤਿਨਾਮੇਸਿ। ਇਮਿਨਾ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸਰੋ ਮਧੁਰੋ ਅਹੋਸਿ।
Vipassīsammāsambuddhakāle panesa cittapattakokilo nāma hutvā kheme migadāye vasanto ekadivasaṃ himavantaṃ gantvā madhuraṃ ambaphalaṃ tuṇḍena gahetvā āgacchanto bhikkhusaṅghaparivāraṃ satthāraṃ disvā cintesi – ‘‘ahaṃ aññesu divasesu rittako tathāgataṃ passāmi. Ajja pana me imaṃ ambapakkaṃ atthi, dasabalassa taṃ dassāmī’’ti otaritvā ākāse carati. Satthā tassa cittaṃ ñatvā upaṭṭhākaṃ olokesi. So pattaṃ nīharitvā dasabalaṃ vanditvā satthu hatthe ṭhapesi. Kokilo dasabalassa patte ambapakkaṃ patiṭṭhāpesi. Satthā tattheva nisīditvā taṃ paribhuñji. Kokilo pasannacitto punappunaṃ dasabalassa guṇe āvajjetvā dasabalaṃ vanditvā attano kulāvakaṃ gantvā sattāhaṃ pītisukheneva vītināmesi. Iminā kammena saro madhuro ahosi.
ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਪਨ ਚੇਤਿਯੇ ਆਰਦ੍ਧੇ ‘‘ਕਿਂਪਮਾਣਂ ਕਰੋਮ? ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ। ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ ਏਤਂ, ਛਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਕਰੋਮ। ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ, ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਂ ਕਰੋਮ, ਚਤੁਯੋਜਨਂ, ਤਿਯੋਜਨਂ, ਦ੍વਿਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ ਤਦਾ ਜੇਟ੍ਠਕવਡ੍ਢਕੀ ਹੁਤ੍વਾ, ‘‘ਏવਂ, ਭੋ, ਅਨਾਗਤੇ ਸੁਖਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜੁਂ ਆਦਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਗਾવੁਤਮਤ੍ਤਕੇ ਠਤ੍વਾ, ‘‘ਏਕੇਕਂ ਮੁਖਂ ਗਾવੁਤਂ ਹੋਤੁ, ਚੇਤਿਯਂ ਯੋਜਨਾવਟ੍ਟਂ ਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤੇ ਤਸ੍ਸ વਚਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਚੇਤਿਯਂ ਸਤ੍ਤਦਿવਸਸਤ੍ਤਮਾਸਾਧਿਕੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਂવਚ੍ਛਰੇਹਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ। ਇਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਅਕਾਸੀਤਿ। ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਓਕੋਟਿਮਕੋ ਜਾਤੋ।
Kassapasammāsambuddhakāle pana cetiye āraddhe ‘‘kiṃpamāṇaṃ karoma? Sattayojanappamāṇaṃ. Atimahantaṃ etaṃ, chayojanappamāṇaṃ karoma. Idampi atimahantaṃ, pañcayojanaṃ karoma, catuyojanaṃ, tiyojanaṃ, dviyojana’’nti. Ayaṃ tadā jeṭṭhakavaḍḍhakī hutvā, ‘‘evaṃ, bho, anāgate sukhapaṭijaggitaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti vatvā rajjuṃ ādāya parikkhipanto gāvutamattake ṭhatvā, ‘‘ekekaṃ mukhaṃ gāvutaṃ hotu, cetiyaṃ yojanāvaṭṭaṃ yojanubbedhaṃ bhavissatī’’ti āha. Te tassa vacane aṭṭhaṃsu. Cetiyaṃ sattadivasasattamāsādhikehi sattahi saṃvaccharehi niṭṭhitaṃ. Iti appamāṇassa buddhassa pamāṇaṃ akāsīti. Tena kammena okoṭimako jāto.
ਹਤ੍ਥਯੋ ਪਸਦਾ ਮਿਗਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਚ ਪਸਦਮਿਗਾ ਚ। ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਤੁਲ੍ਯਤਾਤਿ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਕਾਰਣਂ ਕਾਯਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਛਟ੍ਠਂ।
Hatthayo pasadā migāti hatthino ca pasadamigā ca. Natthi kāyasmiṃ tulyatāti kāyasmiṃ pamāṇaṃ nāma natthi, akāraṇaṃ kāyapamāṇanti attho. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੬. ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Lakuṇḍakabhaddiyasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੬. ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Lakuṇḍakabhaddiyasuttavaṇṇanā
