Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అపదాన-అట్ఠకథా • Apadāna-aṭṭhakathā |
౫౫. భద్దియవగ్గో
55. Bhaddiyavaggo
౧. లకుణ్డకభద్దియత్థేరఅపదానవణ్ణనా
1. Lakuṇḍakabhaddiyattheraapadānavaṇṇanā
పఞ్చపఞ్ఞాసమవగ్గే పఠమాపదానే పదుముత్తరో నామ జినోతిఆదికం ఆయస్మతో లకుణ్డకభద్దియత్థేరస్స అపదానం. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయాని పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే హంసవతీనగరే మహాభోగకులే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో సత్థు ధమ్మం సుణన్తో నిసిన్నో సత్థారం ఏకం భిక్ఖుం మఞ్జుస్సరానం అగ్గట్ఠానే ఠపేన్తం దిస్వా సయమ్పి తం ఠానన్తరం పత్థేన్తో బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స సప్పిసక్ఖరాదిమధురరససమ్మిస్సం మహాదానం దత్వా ‘‘అహమ్పి, భన్తే, అనాగతే అయం భిక్ఖు వియ ఏకస్స బుద్ధస్స సాసనే మఞ్జుస్సరానం అగ్గో భవేయ్య’’న్తి పణిధానం అకాసి. భగవా తస్స అనన్తరాయం దిస్వా బ్యాకరిత్వా పక్కామి.
Pañcapaññāsamavagge paṭhamāpadāne padumuttaro nāma jinotiādikaṃ āyasmato lakuṇḍakabhaddiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare mahābhogakule nibbattitvā viññutaṃ patto satthu dhammaṃ suṇanto nisinno satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ mañjussarānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sappisakkharādimadhurarasasammissaṃ mahādānaṃ datvā ‘‘ahampi, bhante, anāgate ayaṃ bhikkhu viya ekassa buddhassa sāsane mañjussarānaṃ aggo bhaveyya’’nti paṇidhānaṃ akāsi. Bhagavā tassa anantarāyaṃ disvā byākaritvā pakkāmi.
సో యావతాయుకం పుఞ్ఞాని కత్వా దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఉభయసమ్పత్తియో అనుభవిత్వా ఫుస్సభగవతో కాలే చిత్రకోకిలో హుత్వా నిబ్బత్తో రాజుయ్యానతో మధురం అమ్బఫలం తుణ్డేనాదాయ గచ్ఛన్తో సత్థారం దిస్వా పసన్నమానసో ‘‘దస్సామి బుద్ధస్సా’’తి చిత్తం ఉప్పాదేసి. సత్థా తస్స చిత్తాచారం ఞత్వా పత్తం గహేత్వా నిసీది. కోకిలో దసబలస్స పత్తే అమ్బపక్కం ఠపేసి. సత్థా తస్స సోమనస్సుప్పాదనత్థం తస్స పస్సన్తస్సేవ తం పరిభుఞ్జి. అథ సో కోకిలో పసన్నమానసో తేనేవ పీతిసుఖేన సత్తాహం వీతినామేసి. తేనేవ పుఞ్ఞకమ్మేన ఉప్పన్నుప్పన్నభవే మఞ్జుస్సరో అహోసి. కస్సపసమ్మాసమ్బుద్ధకాలే వడ్ఢకికులే నిబ్బత్తేత్వా జేట్ఠకవడ్ఢకీ హుత్వా పాకటో అహోసి. పరినిబ్బుతే భగవతి తస్స సరీరధాతుయో నిదహితుం సత్తయోజనప్పమాణే థూపే ఆరద్ధే సో ఆహ – ‘‘యోజనావట్టం యోజనుబ్బేధం కరోమా’’తి. తే సబ్బే తస్స వచనే అట్ఠంసు. ఇతి అప్పమాణస్స బుద్ధస్స ఓరప్పమాణం చేతియం కారేసి, తేన కమ్మేన నిబ్బత్తట్ఠానే అఞ్ఞేహి హీనప్పమాణో అహోసి. సో అమ్హాకం భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా అతిరస్సతాయ చ సువణ్ణపటిమా వియ సున్దరసరీరతాయ చ లకుణ్డకభద్దియోతి పఞ్ఞాయిత్థ. సో అపరభాగే సత్థు ధమ్మదేసనం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధో పబ్బజిత్వా బహుస్సుతో ధమ్మకథికో హుత్వా మధురేన సరేన పరేసం ధమ్మం కథేసి.
So yāvatāyukaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā phussabhagavato kāle citrakokilo hutvā nibbatto rājuyyānato madhuraṃ ambaphalaṃ tuṇḍenādāya gacchanto satthāraṃ disvā pasannamānaso ‘‘dassāmi buddhassā’’ti cittaṃ uppādesi. Satthā tassa cittācāraṃ ñatvā pattaṃ gahetvā nisīdi. Kokilo dasabalassa patte ambapakkaṃ ṭhapesi. Satthā tassa somanassuppādanatthaṃ tassa passantasseva taṃ paribhuñji. Atha so kokilo pasannamānaso teneva pītisukhena sattāhaṃ vītināmesi. Teneva puññakammena uppannuppannabhave mañjussaro ahosi. Kassapasammāsambuddhakāle vaḍḍhakikule nibbattetvā jeṭṭhakavaḍḍhakī hutvā pākaṭo ahosi. Parinibbute bhagavati tassa sarīradhātuyo nidahituṃ sattayojanappamāṇe thūpe āraddhe so āha – ‘‘yojanāvaṭṭaṃ yojanubbedhaṃ karomā’’ti. Te sabbe tassa vacane aṭṭhaṃsu. Iti appamāṇassa buddhassa orappamāṇaṃ cetiyaṃ kāresi, tena kammena nibbattaṭṭhāne aññehi hīnappamāṇo ahosi. So amhākaṃ bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā atirassatāya ca suvaṇṇapaṭimā viya sundarasarīratāya ca lakuṇḍakabhaddiyoti paññāyittha. So aparabhāge satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā bahussuto dhammakathiko hutvā madhurena sarena paresaṃ dhammaṃ kathesi.
అథేకస్మిం ఉస్సవదివసే ఏకేన బ్రాహ్మణేన సద్ధిం రథేన గచ్ఛన్తీ ఏకా గణికా థేరం దిస్వా దన్తవిదంసకం హసి. థేరో తస్సా దన్తట్ఠికే నిమిత్తం గహేత్వా ఝానం ఉప్పాదేత్వా తం పాదకం కత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా అనాగామీ అహోసి, సో అభిణ్హం కాయగతాయ సతియా విహరన్తో ఏకదివసం ఆయస్మతా ధమ్మసేనాపతినా ఓవదియమానో అనుసాసియమానో అరహత్తే పతిట్ఠహి. ఏకచ్చే భిక్ఖూ చ సామణేరా చ తస్స అరహత్తప్పత్తభావం అజానన్తో కణ్ణేసు గహేత్వా కడ్ఢన్తి, సీసే బాహాయ హత్థపాదాదీసు వా గహేత్వా చాలేత్వా కీళన్తా విహేఠేసుం. అథ భగవా సుత్వా – ‘‘మా, భిక్ఖవే, మమ పుత్తం విహేఠేథా’’తి ఆహ. తతో పట్ఠాయ తం ‘‘అరహా’’తి జానిత్వా న విహేఠేసుం.
Athekasmiṃ ussavadivase ekena brāhmaṇena saddhiṃ rathena gacchantī ekā gaṇikā theraṃ disvā dantavidaṃsakaṃ hasi. Thero tassā dantaṭṭhike nimittaṃ gahetvā jhānaṃ uppādetvā taṃ pādakaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā anāgāmī ahosi, so abhiṇhaṃ kāyagatāya satiyā viharanto ekadivasaṃ āyasmatā dhammasenāpatinā ovadiyamāno anusāsiyamāno arahatte patiṭṭhahi. Ekacce bhikkhū ca sāmaṇerā ca tassa arahattappattabhāvaṃ ajānanto kaṇṇesu gahetvā kaḍḍhanti, sīse bāhāya hatthapādādīsu vā gahetvā cāletvā kīḷantā viheṭhesuṃ. Atha bhagavā sutvā – ‘‘mā, bhikkhave, mama puttaṃ viheṭhethā’’ti āha. Tato paṭṭhāya taṃ ‘‘arahā’’ti jānitvā na viheṭhesuṃ.
౧౨. సో అరహా హుత్వా సఞ్జాతసోమనస్సో అత్తనో పుబ్బచరితాపదానం పకాసేన్తో పదుముత్తరో నామ జినోతిఆదిమాహ. మఞ్జునాభినికూజహన్తి మధురేన పేమనియేన సరేన అభినికూజిం సద్దం నిచ్ఛారేసిం అహన్తి అత్థో. సేసమేత్థ సువిఞ్ఞేయ్యమేవాతి.
12. So arahā hutvā sañjātasomanasso attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Mañjunābhinikūjahanti madhurena pemaniyena sarena abhinikūjiṃ saddaṃ nicchāresiṃ ahanti attho. Sesamettha suviññeyyamevāti.
లకుణ్డకభద్దియత్థేరఅపదానవణ్ణనా సమత్తా.
Lakuṇḍakabhaddiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / అపదానపాళి • Apadānapāḷi / ౧. లకుణ్డభద్దియత్థేరఅపదానం • 1. Lakuṇḍabhaddiyattheraapadānaṃ