| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೫೫. ಭದ್ದಿಯವಗ್ಗೋ
55. Bhaddiyavaggo
೧. ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
1. Lakuṇḍakabhaddiyattheraapadānavaṇṇanā
ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಮಞ್ಜುಸ್ಸರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಪ್ಪಿಸಕ್ಖರಾದಿಮಧುರರಸಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಅನಾಗತೇ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ವಿಯ ಏಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಮಞ್ಜುಸ್ಸರಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನನ್ತರಾಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
Pañcapaññāsamavagge paṭhamāpadāne padumuttaro nāma jinotiādikaṃ āyasmato lakuṇḍakabhaddiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare mahābhogakule nibbattitvā viññutaṃ patto satthu dhammaṃ suṇanto nisinno satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ mañjussarānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sappisakkharādimadhurarasasammissaṃ mahādānaṃ datvā ‘‘ahampi, bhante, anāgate ayaṃ bhikkhu viya ekassa buddhassa sāsane mañjussarānaṃ aggo bhaveyya’’nti paṇidhānaṃ akāsi. Bhagavā tassa anantarāyaṃ disvā byākaritvā pakkāmi.
ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಫುಸ್ಸಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಚಿತ್ರಕೋಕಿಲೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ರಾಜುಯ್ಯಾನತೋ ಮಧುರಂ ಅಮ್ಬಫಲಂ ತುಣ್ಡೇನಾದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ದಸ್ಸಾಮಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ। ಕೋಕಿಲೋ ದಸಬಲಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಅಮ್ಬಪಕ್ಕಂ ಠಪೇಸಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಸೋಮನಸ್ಸುಪ್ಪಾದನತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ। ಅಥ ಸೋ ಕೋಕಿಲೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸುಖೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ। ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಮಞ್ಜುಸ್ಸರೋ ಅಹೋಸಿ। ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ವಡ್ಢಕಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಕವಡ್ಢಕೀ ಹುತ್ವಾ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ತಸ್ಸ ಸರೀರಧಾತುಯೋ ನಿದಹಿತುಂ ಸತ್ತಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇ ಥೂಪೇ ಆರದ್ಧೇ ಸೋ ಆಹ – ‘‘ಯೋಜನಾವಟ್ಟಂ ಯೋಜನುಬ್ಬೇಧಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬೇ ತಸ್ಸ ವಚನೇ ಅಟ್ಠಂಸು। ಇತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಓರಪ್ಪಮಾಣಂ ಚೇತಿಯಂ ಕಾರೇಸಿ, ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಹೀನಪ್ಪಮಾಣೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅತಿರಸ್ಸತಾಯ ಚ ಸುವಣ್ಣಪಟಿಮಾ ವಿಯ ಸುನ್ದರಸರೀರತಾಯ ಚ ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಮಧುರೇನ ಸರೇನ ಪರೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸಿ।
So yāvatāyukaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā phussabhagavato kāle citrakokilo hutvā nibbatto rājuyyānato madhuraṃ ambaphalaṃ tuṇḍenādāya gacchanto satthāraṃ disvā pasannamānaso ‘‘dassāmi buddhassā’’ti cittaṃ uppādesi. Satthā tassa cittācāraṃ ñatvā pattaṃ gahetvā nisīdi. Kokilo dasabalassa patte ambapakkaṃ ṭhapesi. Satthā tassa somanassuppādanatthaṃ tassa passantasseva taṃ paribhuñji. Atha so kokilo pasannamānaso teneva pītisukhena sattāhaṃ vītināmesi. Teneva puññakammena uppannuppannabhave mañjussaro ahosi. Kassapasammāsambuddhakāle vaḍḍhakikule nibbattetvā jeṭṭhakavaḍḍhakī hutvā pākaṭo ahosi. Parinibbute bhagavati tassa sarīradhātuyo nidahituṃ sattayojanappamāṇe thūpe āraddhe so āha – ‘‘yojanāvaṭṭaṃ yojanubbedhaṃ karomā’’ti. Te sabbe tassa vacane aṭṭhaṃsu. Iti appamāṇassa buddhassa orappamāṇaṃ cetiyaṃ kāresi, tena kammena nibbattaṭṭhāne aññehi hīnappamāṇo ahosi. So amhākaṃ bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā atirassatāya ca suvaṇṇapaṭimā viya sundarasarīratāya ca lakuṇḍakabhaddiyoti paññāyittha. So aparabhāge satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā bahussuto dhammakathiko hutvā madhurena sarena paresaṃ dhammaṃ kathesi.
ಅಥೇಕಸ್ಮಿಂ ಉಸ್ಸವದಿವಸೇ ಏಕೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ರಥೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ಏಕಾ ಗಣಿಕಾ ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ ದನ್ತವಿದಂಸಕಂ ಹಸಿ। ಥೇರೋ ತಸ್ಸಾ ದನ್ತಟ್ಠಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಝಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅನಾಗಾಮೀ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕಾಯಗತಾಯ ಸತಿಯಾ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಆಯಸ್ಮತಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನಾ ಓವದಿಯಮಾನೋ ಅನುಸಾಸಿಯಮಾನೋ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಸಾಮಣೇರಾ ಚ ತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಭಾವಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಕಣ್ಣೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತಿ, ಸೀಸೇ ಬಾಹಾಯ ಹತ್ಥಪಾದಾದೀಸು ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಕೀಳನ್ತಾ ವಿಹೇಠೇಸುಂ। ಅಥ ಭಗವಾ ಸುತ್ವಾ – ‘‘ಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಪುತ್ತಂ ವಿಹೇಠೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ‘‘ಅರಹಾ’’ತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ನ ವಿಹೇಠೇಸುಂ।
Athekasmiṃ ussavadivase ekena brāhmaṇena saddhiṃ rathena gacchantī ekā gaṇikā theraṃ disvā dantavidaṃsakaṃ hasi. Thero tassā dantaṭṭhike nimittaṃ gahetvā jhānaṃ uppādetvā taṃ pādakaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā anāgāmī ahosi, so abhiṇhaṃ kāyagatāya satiyā viharanto ekadivasaṃ āyasmatā dhammasenāpatinā ovadiyamāno anusāsiyamāno arahatte patiṭṭhahi. Ekacce bhikkhū ca sāmaṇerā ca tassa arahattappattabhāvaṃ ajānanto kaṇṇesu gahetvā kaḍḍhanti, sīse bāhāya hatthapādādīsu vā gahetvā cāletvā kīḷantā viheṭhesuṃ. Atha bhagavā sutvā – ‘‘mā, bhikkhave, mama puttaṃ viheṭhethā’’ti āha. Tato paṭṭhāya taṃ ‘‘arahā’’ti jānitvā na viheṭhesuṃ.
೧೨. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ। ಮಞ್ಜುನಾಭಿನಿಕೂಜಹನ್ತಿ ಮಧುರೇನ ಪೇಮನಿಯೇನ ಸರೇನ ಅಭಿನಿಕೂಜಿಂ ಸದ್ದಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
12. So arahā hutvā sañjātasomanasso attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Mañjunābhinikūjahanti madhurena pemaniyena sarena abhinikūjiṃ saddaṃ nicchāresiṃ ahanti attho. Sesamettha suviññeyyamevāti.
ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Lakuṇḍakabhaddiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೧. ಲಕುಣ್ಡಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 1. Lakuṇḍabhaddiyattheraapadānaṃ
