| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๗. ลสุณทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา
7. Lasuṇadāyakattheraapadānavaṇṇanā
หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิกํ อายสฺมโต ลสุณทายกเตฺถรสฺส อปทานํฯ เอโสปายสฺมา ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปโตฺต ฆราวาเส อาทีนวํ ทิสฺวา เคหํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺตํ นิสฺสาย วเน วสโนฺต พหูนิ ลสุณานิ โรเปตฺวา ตเทว วนมูลผลญฺจ ขาทโนฺต วิหาสิฯ โส พหูนิ ลสุณานิ กาเชนาทาย มนุสฺสปถํ อาหริตฺวา ปสโนฺน ทานํ ทตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส เภสชฺชตฺถาย ทตฺวา คจฺฉติฯ เอวํ โส ยาวชีวํ ปุญฺญานิ กตฺวา เตเนว ปุญฺญพเลน เทวมนุเสฺสสุ สํสรโนฺต อุภยสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา กเมน อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท อุปฺปโนฺน ปฎิลทฺธสโทฺธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา นจิรเสฺสว อรหตฺตํ ปโตฺต ปุพฺพกมฺมวเสน ลสุณทายกเตฺถโรติ ปากโฎฯ
Himavantassāvidūretiādikaṃ āyasmato lasuṇadāyakattherassa apadānaṃ. Esopāyasmā purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto gharāvāse ādīnavaṃ disvā gehaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā himavantaṃ nissāya vane vasanto bahūni lasuṇāni ropetvā tadeva vanamūlaphalañca khādanto vihāsi. So bahūni lasuṇāni kājenādāya manussapathaṃ āharitvā pasanno dānaṃ datvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa bhesajjatthāya datvā gacchati. Evaṃ so yāvajīvaṃ puññāni katvā teneva puññabalena devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiṃ anubhavitvā kamena imasmiṃ buddhuppāde uppanno paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahattaṃ patto pubbakammavasena lasuṇadāyakattheroti pākaṭo.
๘๙. อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิมาหฯ ตตฺถ หิมาลยปพฺพตสฺส ปริโยสาเน มนุสฺสานํ สญฺจรณฎฺฐาเน ยทา วิปสฺสี ภควา อุทปาทิ, ตทา อหํ ตาปโส อโหสินฺติ สมฺพโนฺธฯ ลสุณํ อุปชีวามีติ รตฺตลสุณํ โรเปตฺวา ตเทว โคจรํ กตฺวา ชีวิกํ กเปฺปมีติ อโตฺถฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ลสุณํ มยฺหโภชน’’นฺติฯ
89. Attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento himavantassāvidūretiādimāha. Tattha himālayapabbatassa pariyosāne manussānaṃ sañcaraṇaṭṭhāne yadā vipassī bhagavā udapādi, tadā ahaṃ tāpaso ahosinti sambandho. Lasuṇaṃ upajīvāmīti rattalasuṇaṃ ropetvā tadeva gocaraṃ katvā jīvikaṃ kappemīti attho. Tena vuttaṃ ‘‘lasuṇaṃ mayhabhojana’’nti.
๙๐. ขาริโย ปูรยิตฺวานาติ ตาปสภาชนานิ ลสุเณน ปูรยิตฺวา กาเชนาทาย สงฺฆารามํ สงฺฆสฺส วสนฎฺฐานํ เหมนฺตาทีสุ ตีสุ กาเลสุ สงฺฆสฺส จตูหิ อิริยาปเถหิ วสนวิหารํ อคจฺฉิํ อคมาสินฺติ อโตฺถฯ หโฎฺฐ หเฎฺฐน จิเตฺตนาติ อหํ สนฺตุโฎฺฐ โสมนสฺสยุตฺตจิเตฺตน สงฺฆสฺส ลสุณํ อทาสินฺติ อโตฺถฯ
90.Khāriyo pūrayitvānāti tāpasabhājanāni lasuṇena pūrayitvā kājenādāya saṅghārāmaṃ saṅghassa vasanaṭṭhānaṃ hemantādīsu tīsu kālesu saṅghassa catūhi iriyāpathehi vasanavihāraṃ agacchiṃ agamāsinti attho. Haṭṭho haṭṭhena cittenāti ahaṃ santuṭṭho somanassayuttacittena saṅghassa lasuṇaṃ adāsinti attho.
๙๑. วิปสฺสิสฺส…เป.… นิรตสฺสหนฺติ นรานํ อคฺคสฺส เสฎฺฐสฺส อสฺส วิปสฺสิสฺส ภควโต สาสเน นิรโต นิเสฺสเสน รโต อหนฺติ สมฺพโนฺธฯ สงฺฆสฺส…เป.… โมทหนฺติ อหํ สงฺฆสฺส ลสุณทานํ ทตฺวา สคฺคมฺหิ สุฎฺฐุ อคฺคสฺมิํ เทวโลเก อายุกปฺปํ ทิพฺพสมฺปตฺติํ อนุภวมาโน โมทิํ, สนฺตุโฎฺฐ ภวามีติ อโตฺถฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
91.Vipassissa…pe…niratassahanti narānaṃ aggassa seṭṭhassa assa vipassissa bhagavato sāsane nirato nissesena rato ahanti sambandho. Saṅghassa…pe… modahanti ahaṃ saṅghassa lasuṇadānaṃ datvā saggamhi suṭṭhu aggasmiṃ devaloke āyukappaṃ dibbasampattiṃ anubhavamāno modiṃ, santuṭṭho bhavāmīti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
ลสุณทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Lasuṇadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๗. ลสุณทายกเตฺถรอปทานํ • 7. Lasuṇadāyakattheraapadānaṃ
