Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
పాచిత్తియకణ్డం
Pācittiyakaṇḍaṃ
౧. లసుణవగ్గో
1. Lasuṇavaggo
౧. లసుణసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Lasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘లసుణ’’న్తి కిఞ్చాపి అవిసేసేన వుత్తం, తథాపి మగధేసు జాతం లసుణమేవ ఇధాధిప్పేతం, తమ్పి భణ్డికలసుణమేవాతి ఆహ మగధరట్ఠే జాత’’న్తిఆది.
‘‘Lasuṇa’’nti kiñcāpi avisesena vuttaṃ, tathāpi magadhesu jātaṃ lasuṇameva idhādhippetaṃ, tampi bhaṇḍikalasuṇamevāti āha magadharaṭṭhe jāta’’ntiādi.
భణ్డికలసుణన్తి పోట్టలికలసుణమేవ, సమ్పుణ్ణమిఞ్జానమేతం అధివచనం. తేనాహ ‘‘న ఏకద్వితిమిఞ్జక’’న్తి. అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారేతి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౭౯౫) ఏత్థ సచే ద్వే తయో భణ్డికే ఏకతోయేవ సఙ్ఖాదిత్వా అజ్ఝోహరతి, ఏకం పాచిత్తియం. భఞ్జిత్వా ఏకేకమిఞ్జకం ఖాదన్తియా పన పయోగగణనాయ పాచిత్తియాని.
Bhaṇḍikalasuṇanti poṭṭalikalasuṇameva, sampuṇṇamiñjānametaṃ adhivacanaṃ. Tenāha ‘‘na ekadvitimiñjaka’’nti. Ajjhohāre ajjhohāreti (pāci. aṭṭha. 795) ettha sace dve tayo bhaṇḍike ekatoyeva saṅkhāditvā ajjhoharati, ekaṃ pācittiyaṃ. Bhañjitvā ekekamiñjakaṃ khādantiyā pana payogagaṇanāya pācittiyāni.
పలణ్డుకాదీనం వణ్ణేన వా మిఞ్జాయ వా నానాత్తం వేదితబ్బం – వణ్ణేన తావ పలణ్డుకో నామ పణ్డువణ్ణో హోతి, భఞ్జనకో లోహితవణ్ణో, హరితకో హరితపణ్ణవణ్ణో. మిఞ్జాయ పన పలణ్డుకస్స ఏకా మిఞ్జా హోతి, భఞ్జనకస్స ద్వే, హరితకస్స తిస్సో. చాపలసుణో అమిఞ్జకో. అఙ్కురమత్తమేవ హి తస్స హోతి. మహాపచ్చరియాదీసు పన ‘‘పలణ్డుకస్స తీణి మిఞ్జాని, భఞ్జనకస్స ద్వే, హరితకస్స ఏక’’న్తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౭౯౭) వుత్తం. ఏతే పలణ్డుకాదయో సభావేనేవ వట్టన్తి. సూపసమ్పాకాదీసు పన మాగధకమ్పి వట్టతి. తఞ్హి పచ్చమానేసు ముగ్గసూపాదీసు వా మచ్ఛమంసవికతియా వా తేలే వా బదరసాళవాదీసు వా అమ్బిలసాకాదీసు వా ఉత్తరిభఙ్గేసు వా యత్థ కత్థచి అన్తమసో యాగుభత్తేపి పక్ఖిత్తం వట్టతి. బదరసాళవం (సారత్థ॰ టీ॰ పాచిత్తియ ౩.౭౯౩-౭౯౭) నామ బదరఫలాని సుక్ఖాపేత్వా చుణ్ణేత్వా కత్తబ్బా ఖాదనీయవికతి.
Palaṇḍukādīnaṃ vaṇṇena vā miñjāya vā nānāttaṃ veditabbaṃ – vaṇṇena tāva palaṇḍuko nāma paṇḍuvaṇṇo hoti, bhañjanako lohitavaṇṇo, haritako haritapaṇṇavaṇṇo. Miñjāya pana palaṇḍukassa ekā miñjā hoti, bhañjanakassa dve, haritakassa tisso. Cāpalasuṇo amiñjako. Aṅkuramattameva hi tassa hoti. Mahāpaccariyādīsu pana ‘‘palaṇḍukassa tīṇi miñjāni, bhañjanakassa dve, haritakassa eka’’nti (pāci. aṭṭha. 797) vuttaṃ. Ete palaṇḍukādayo sabhāveneva vaṭṭanti. Sūpasampākādīsu pana māgadhakampi vaṭṭati. Tañhi paccamānesu muggasūpādīsu vā macchamaṃsavikatiyā vā tele vā badarasāḷavādīsu vā ambilasākādīsu vā uttaribhaṅgesu vā yattha katthaci antamaso yāgubhattepi pakkhittaṃ vaṭṭati. Badarasāḷavaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.793-797) nāma badaraphalāni sukkhāpetvā cuṇṇetvā kattabbā khādanīyavikati.
లసుణసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Lasuṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.