| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
បាចិត្តិយកណ្ឌំ
Pācittiyakaṇḍaṃ
១. លសុណវគ្គោ
1. Lasuṇavaggo
១. លសុណសិក្ខាបទវណ្ណនា
1. Lasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘លសុណ’’ន្តិ កិញ្ចាបិ អវិសេសេន វុត្តំ, តថាបិ មគធេសុ ជាតំ លសុណមេវ ឥធាធិប្បេតំ, តម្បិ ភណ្ឌិកលសុណមេវាតិ អាហ មគធរដ្ឋេ ជាត’’ន្តិអាទិ។
‘‘Lasuṇa’’nti kiñcāpi avisesena vuttaṃ, tathāpi magadhesu jātaṃ lasuṇameva idhādhippetaṃ, tampi bhaṇḍikalasuṇamevāti āha magadharaṭṭhe jāta’’ntiādi.
ភណ្ឌិកលសុណន្តិ បោដ្ដលិកលសុណមេវ, សម្បុណ្ណមិញ្ជានមេតំ អធិវចនំ។ តេនាហ ‘‘ន ឯកទ្វិតិមិញ្ជក’’ន្តិ។ អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេតិ (បាចិ. អដ្ឋ. ៧៩៥) ឯត្ថ សចេ ទ្វេ តយោ ភណ្ឌិកេ ឯកតោយេវ សង្ខាទិត្វា អជ្ឈោហរតិ, ឯកំ បាចិត្តិយំ។ ភញ្ជិត្វា ឯកេកមិញ្ជកំ ខាទន្តិយា បន បយោគគណនាយ បាចិត្តិយានិ។
Bhaṇḍikalasuṇanti poṭṭalikalasuṇameva, sampuṇṇamiñjānametaṃ adhivacanaṃ. Tenāha ‘‘na ekadvitimiñjaka’’nti. Ajjhohāre ajjhohāreti (pāci. aṭṭha. 795) ettha sace dve tayo bhaṇḍike ekatoyeva saṅkhāditvā ajjhoharati, ekaṃ pācittiyaṃ. Bhañjitvā ekekamiñjakaṃ khādantiyā pana payogagaṇanāya pācittiyāni.
បលណ្ឌុកាទីនំ វណ្ណេន វា មិញ្ជាយ វា នានាត្តំ វេទិតព្ពំ – វណ្ណេន តាវ បលណ្ឌុកោ នាម បណ្ឌុវណ្ណោ ហោតិ, ភញ្ជនកោ លោហិតវណ្ណោ, ហរិតកោ ហរិតបណ្ណវណ្ណោ។ មិញ្ជាយ បន បលណ្ឌុកស្ស ឯកា មិញ្ជា ហោតិ, ភញ្ជនកស្ស ទ្វេ, ហរិតកស្ស តិស្សោ។ ចាបលសុណោ អមិញ្ជកោ។ អង្កុរមត្តមេវ ហិ តស្ស ហោតិ។ មហាបច្ចរិយាទីសុ បន ‘‘បលណ្ឌុកស្ស តីណិ មិញ្ជានិ, ភញ្ជនកស្ស ទ្វេ, ហរិតកស្ស ឯក’’ន្តិ (បាចិ. អដ្ឋ. ៧៩៧) វុត្តំ។ ឯតេ បលណ្ឌុកាទយោ សភាវេនេវ វដ្ដន្តិ។ សូបសម្បាកាទីសុ បន មាគធកម្បិ វដ្ដតិ។ តញ្ហិ បច្ចមានេសុ មុគ្គសូបាទីសុ វា មច្ឆមំសវិកតិយា វា តេលេ វា ពទរសាឡវាទីសុ វា អម្ពិលសាកាទីសុ វា ឧត្តរិភង្គេសុ វា យត្ថ កត្ថចិ អន្តមសោ យាគុភត្តេបិ បក្ខិត្តំ វដ្ដតិ។ ពទរសាឡវំ (សារត្ថ. ដី. បាចិត្តិយ ៣.៧៩៣-៧៩៧) នាម ពទរផលានិ សុក្ខាបេត្វា ចុណ្ណេត្វា កត្តព្ពា ខាទនីយវិកតិ។
Palaṇḍukādīnaṃ vaṇṇena vā miñjāya vā nānāttaṃ veditabbaṃ – vaṇṇena tāva palaṇḍuko nāma paṇḍuvaṇṇo hoti, bhañjanako lohitavaṇṇo, haritako haritapaṇṇavaṇṇo. Miñjāya pana palaṇḍukassa ekā miñjā hoti, bhañjanakassa dve, haritakassa tisso. Cāpalasuṇo amiñjako. Aṅkuramattameva hi tassa hoti. Mahāpaccariyādīsu pana ‘‘palaṇḍukassa tīṇi miñjāni, bhañjanakassa dve, haritakassa eka’’nti (pāci. aṭṭha. 797) vuttaṃ. Ete palaṇḍukādayo sabhāveneva vaṭṭanti. Sūpasampākādīsu pana māgadhakampi vaṭṭati. Tañhi paccamānesu muggasūpādīsu vā macchamaṃsavikatiyā vā tele vā badarasāḷavādīsu vā ambilasākādīsu vā uttaribhaṅgesu vā yattha katthaci antamaso yāgubhattepi pakkhittaṃ vaṭṭati. Badarasāḷavaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.793-797) nāma badaraphalāni sukkhāpetvā cuṇṇetvā kattabbā khādanīyavikati.
លសុណសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Lasuṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
