Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౬. లటుకికోపమసుత్తం
6. Laṭukikopamasuttaṃ
౧౪౮. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా అఙ్గుత్తరాపేసు విహరతి ఆపణం నామ అఙ్గుత్తరాపానం నిగమో. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ ఆపణం పిణ్డాయ పావిసి. ఆపణే పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో యేనఞ్ఞతరో వనసణ్డో తేనుపసఙ్కమి దివావిహారాయ. తం వనసణ్డం అజ్ఝోగాహేత్వా అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే దివావిహారం నిసీది. ఆయస్మాపి ఖో ఉదాయీ పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ ఆపణం పిణ్డాయ పావిసి. ఆపణే పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో యేన సో వనసణ్డో తేనుపసఙ్కమి దివావిహారాయ. తం వనసణ్డం అజ్ఝోగాహేత్వా అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే దివావిహారం నిసీది. అథ ఖో ఆయస్మతో ఉదాయిస్స రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘‘బహూనం 1 వత నో భగవా దుక్ఖధమ్మానం అపహత్తా, బహూనం వత నో భగవా సుఖధమ్మానం ఉపహత్తా; బహూనం వత నో భగవా అకుసలానం ధమ్మానం అపహత్తా, బహూనం వత నో భగవా కుసలానం ధమ్మానం ఉపహత్తా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది .
148. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅguttarāpesu viharati āpaṇaṃ nāma aṅguttarāpānaṃ nigamo. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi. Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yenaññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Āyasmāpi kho udāyī pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi. Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena so vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Atha kho āyasmato udāyissa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘bahūnaṃ 2 vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’ti. Atha kho āyasmā udāyī sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi .
౧౪౯. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా ఉదాయీ భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇధ మయ్హం, భన్తే, రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘బహూనం వత నో భగవా దుక్ఖధమ్మానం అపహత్తా, బహూనం వత నో భగవా సుఖధమ్మానం ఉపహత్తా; బహూనం వత నో భగవా అకుసలానం ధమ్మానం అపహత్తా, బహూనం వత నో భగవా కుసలానం ధమ్మానం ఉపహత్తా’తి. మయఞ్హి, భన్తే, పుబ్బే సాయఞ్చేవ భుఞ్జామ పాతో చ దివా చ వికాలే. అహు ఖో సో, భన్తే, సమయో యం భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘ఇఙ్ఘ తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతం దివావికాలభోజనం పజహథా’తి. తస్స మయ్హం, భన్తే, అహుదేవ అఞ్ఞథత్తం, అహుదేవ 3 దోమనస్సం – ‘యమ్పి నో సద్ధా గహపతికా దివా వికాలే పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం దేన్తి తస్సపి నో భగవా పహానమాహ, తస్సపి నో సుగతో పటినిస్సగ్గమాహా’తి. తే మయం, భన్తే, భగవతి పేమఞ్చ గారవఞ్చ హిరిఞ్చ ఓత్తప్పఞ్చ సమ్పస్సమానా ఏవం తం దివావికాలభోజనం పజహిమ్హా. తే మయం, భన్తే, సాయఞ్చేవ భుఞ్జామ పాతో చ. అహు ఖో సో, భన్తే, సమయో యం భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘ఇఙ్ఘ తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతం రత్తింవికాలభోజనం పజహథా’తి. తస్స మయ్హం, భన్తే, అహుదేవ అఞ్ఞథత్తం అహుదేవ దోమనస్సం – ‘యమ్పి నో ఇమేసం ద్విన్నం భత్తానం పణీతసఙ్ఖాతతరం తస్సపి నో భగవా పహానమాహ, తస్సపి నో సుగతో పటినిస్సగ్గమాహా’తి. భూతపుబ్బం, భన్తే, అఞ్ఞతరో పురిసో దివా సూపేయ్యం లభిత్వా ఏవమాహ – ‘హన్ద చ ఇమం నిక్ఖిపథ, సాయం సబ్బేవ సమగ్గా భుఞ్జిస్సామా’తి. యా కాచి, భన్తే, సఙ్ఖతియో సబ్బా తా రత్తిం, అప్పా దివా. తే మయం, భన్తే, భగవతి పేమఞ్చ గారవఞ్చ హిరిఞ్చ ఓత్తప్పఞ్చ సమ్పస్సమానా ఏవం తం రత్తింవికాలభోజనం పజహిమ్హా. భూతపుబ్బం, భన్తే, భిక్ఖూ రత్తన్ధకారతిమిసాయం పిణ్డాయ చరన్తా చన్దనికమ్పి పవిసన్తి, ఓలిగల్లేపి పపతన్తి, కణ్టకావాటమ్పి 4 ఆరోహన్తి, సుత్తమ్పి గావిం ఆరోహన్తి, మాణవేహిపి సమాగచ్ఛన్తి కతకమ్మేహిపి అకతకమ్మేహిపి, మాతుగామోపి తే 5 అసద్ధమ్మేన నిమన్తేతి. భూతపుబ్బాహం, భన్తే, రత్తన్ధకారతిమిసాయం పిణ్డాయ చరామి. అద్దసా ఖో మం, భన్తే, అఞ్ఞతరా ఇత్థీ విజ్జన్తరికాయ భాజనం ధోవన్తీ. దిస్వా మం భీతా విస్సరమకాసి – ‘అభుమ్మే 6 పిసాచో వత మ’న్తి! ఏవం వుత్తే, అహం, భన్తే, తం ఇత్థిం ఏతదవోచం – ‘నాహం, భగిని, పిసాచో; భిక్ఖు పిణ్డాయ ఠితో’తి. ‘భిక్ఖుస్స ఆతుమారీ, భిక్ఖుస్స మాతుమారీ 7! వరం తే, భిక్ఖు, తిణ్హేన గోవికన్తనేన కుచ్ఛి పరికన్తో, న త్వేవ వరం యం 8 రత్తన్ధకారతిమిసాయం కుచ్ఛిహేతు పిణ్డాయ చరసీ’తి 9. తస్స మయ్హం, భన్తే, తదనుస్సరతో ఏవం హోతి – ‘బహూనం వత నో భగవా దుక్ఖధమ్మానం అపహత్తా, బహూనం వత నో భగవా సుఖధమ్మానం ఉపహత్తా; బహూనం వత నో భగవా అకుసలానం ధమ్మానం అపహత్తా, బహూనం వత నో భగవా కుసలానం ధమ్మానం ఉపహత్తా’’’తి.
149. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’ti. Mayañhi, bhante, pubbe sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle. Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ divāvikālabhojanaṃ pajahathā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ, ahudeva 10 domanassaṃ – ‘yampi no saddhā gahapatikā divā vikāle paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti. Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ divāvikālabhojanaṃ pajahimhā. Te mayaṃ, bhante, sāyañceva bhuñjāma pāto ca. Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahathā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ ahudeva domanassaṃ – ‘yampi no imesaṃ dvinnaṃ bhattānaṃ paṇītasaṅkhātataraṃ tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti. Bhūtapubbaṃ, bhante, aññataro puriso divā sūpeyyaṃ labhitvā evamāha – ‘handa ca imaṃ nikkhipatha, sāyaṃ sabbeva samaggā bhuñjissāmā’ti. Yā kāci, bhante, saṅkhatiyo sabbā tā rattiṃ, appā divā. Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahimhā. Bhūtapubbaṃ, bhante, bhikkhū rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carantā candanikampi pavisanti, oligallepi papatanti, kaṇṭakāvāṭampi 11 ārohanti, suttampi gāviṃ ārohanti, māṇavehipi samāgacchanti katakammehipi akatakammehipi, mātugāmopi te 12 asaddhammena nimanteti. Bhūtapubbāhaṃ, bhante, rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carāmi. Addasā kho maṃ, bhante, aññatarā itthī vijjantarikāya bhājanaṃ dhovantī. Disvā maṃ bhītā vissaramakāsi – ‘abhumme 13 pisāco vata ma’nti! Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, taṃ itthiṃ etadavocaṃ – ‘nāhaṃ, bhagini, pisāco; bhikkhu piṇḍāya ṭhito’ti. ‘Bhikkhussa ātumārī, bhikkhussa mātumārī 14! Varaṃ te, bhikkhu, tiṇhena govikantanena kucchi parikanto, na tveva varaṃ yaṃ 15 rattandhakāratimisāyaṃ kucchihetu piṇḍāya carasī’ti 16. Tassa mayhaṃ, bhante, tadanussarato evaṃ hoti – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’’ti.
౧౫౦. ‘‘ఏవమేవ పనుదాయి, ఇధేకచ్చే మోఘపురిసా ‘ఇదం పజహథా’తి మయా వుచ్చమానా తే ఏవమాహంసు – ‘కిం పనిమస్స అప్పమత్తకస్స ఓరమత్తకస్స అధిసల్లిఖతేవాయం సమణో’తి. తే తఞ్చేవ నప్పజహన్తి, మయి చ అప్పచ్చయం ఉపట్ఠాపేన్తి. యే చ భిక్ఖూ సిక్ఖాకామా తేసం తం, ఉదాయి, హోతి బలవం బన్ధనం, దళ్హం బన్ధనం, థిరం బన్ధనం, అపూతికం బన్ధనం, థూలో, కలిఙ్గరో – సేయ్యథాపి, ఉదాయి, లటుకికా సకుణికా పూతిలతాయ బన్ధనేన బద్ధా తత్థేవ వధం వా బన్ధం వా మరణం వా ఆగమేతి. యో ను ఖో, ఉదాయి, ఏవం వదేయ్య – ‘యేన సా లటుకికా సకుణికా పూతిలతాయ బన్ధనేన బద్ధా తత్థేవ వధం వా బన్ధం వా మరణం వా ఆగమేతి, తఞ్హి తస్సా అబలం బన్ధనం , దుబ్బలం బన్ధనం, పూతికం బన్ధనం, అసారకం బన్ధన’న్తి; సమ్మా ను ఖో సో, ఉదాయి, వదమానో వదేయ్యా’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే. యేన సా, భన్తే, లటుకికా సకుణికా పూతిలతాయ బన్ధనేన బద్ధా తత్థేవ వధం వా బన్ధం వా మరణం వా ఆగమేతి, తఞ్హి తస్సా బలవం బన్ధనం, దళ్హం బన్ధనం, థిరం బన్ధనం అపూతికం బన్ధనం, థూలో, కలిఙ్గరో’’తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, ఉదాయి, ఇధేకచ్చే మోఘపురిసా ‘ఇదం పజహథా’తి మయా వుచ్చమానా తే ఏవమాహంసు – ‘కిం పనిమస్స అప్పమత్తకస్స ఓరమత్తకస్స అధిసల్లిఖతేవాయం సమణో’తి? తే తఞ్చేవ నప్పజహన్తి, మయి చ అప్పచ్చయం ఉపట్ఠాపేన్తి. యే చ భిక్ఖూ సిక్ఖాకామా తేసం తం, ఉదాయి, హోతి బలవం బన్ధనం, దళ్హం బన్ధనం, థిరం బన్ధనం, అపూతికం బన్ధనం, థూలో, కలిఙ్గరో’’.
150. ‘‘Evameva panudāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro – seyyathāpi, udāyi, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yena sā laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā abalaṃ bandhanaṃ , dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yena sā, bhante, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti? Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
౧౫౧. ‘‘ఇధ పనుదాయి, ఏకచ్చే కులపుత్తా ‘ఇదం పజహథా’తి మయా వుచ్చమానా తే ఏవమాహంసు – ‘కిం పనిమస్స అప్పమత్తకస్స ఓరమత్తకస్స పహాతబ్బస్స యస్స నో భగవా పహానమాహ, యస్స నో సుగతో పటినిస్సగ్గమాహా’తి? తే తఞ్చేవ పజహన్తి, మయి చ న అప్పచ్చయం ఉపట్ఠాపేన్తి. యే చ భిక్ఖూ సిక్ఖాకామా తే తం పహాయ అప్పోస్సుక్కా పన్నలోమా పరదత్తవుత్తా 17 మిగభూతేన చేతసా విహరన్తి. తేసం తం, ఉదాయి, హోతి అబలం బన్ధనం, దుబ్బలం బన్ధనం, పూతికం బన్ధనం, అసారకం బన్ధనం – సేయ్యథాపి, ఉదాయి, రఞ్ఞో నాగో ఈసాదన్తో ఉరూళ్హవా అభిజాతో సఙ్గామావచరో దళ్హేహి వరత్తేహి బన్ధనేహి బద్ధో ఈసకంయేవ కాయం సన్నామేత్వా తాని బన్ధనాని సంఛిన్దిత్వా సంపదాలేత్వా యేన కామం పక్కమతి. యో ను ఖో, ఉదాయి, ఏవం వదేయ్య – ‘యేహి సో రఞ్ఞో నాగో ఈసాదన్తో ఉరూళ్హవా అభిజాతో సఙ్గామావచరో దళ్హేహి వరత్తేహి బన్ధనేహి బద్ధో ఈసకంయేవ కాయం సన్నామేత్వా తాని బన్ధనాని సంఛిన్దిత్వా సంపదాలేత్వా యేన కామం పక్కమతి, తఞ్హి తస్స బలవం బన్ధనం, దళ్హం బన్ధనం, థిరం బన్ధనం, అపూతికం బన్ధనం, థూలో, కలిఙ్గరో’తి; సమ్మా ను ఖో సో, ఉదాయి, వదమానో వదేయ్యా’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే. యేహి సో, భన్తే, రఞ్ఞో నాగో ఈసాదన్తో ఉరూళ్హవా అభిజాతో సఙ్గామావచరో దళ్హేహి వరత్తేహి బన్ధనేహి బద్ధో ఈసకంయేవ కాయం సన్నామేత్వా తాని బన్ధనాని సంఛిన్దిత్వా సంపదాలేత్వా యేన కామం పక్కమతి, తఞ్హి తస్స అబలం బన్ధనం…పే॰… అసారకం బన్ధన’’న్తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, ఉదాయి, ఇధేకచ్చే కులపుత్తా ‘ఇదం పజహథా’తి మయా వుచ్చమానా తే ఏవమాహంసు – ‘కిం పనిమస్స అప్పమత్తకస్స ఓరమత్తకస్స పహాతబ్బస్స యస్స నో భగవా పహానమాహ, యస్స నో సుగతో పటినిస్సగ్గమాహా’తి? తే తఞ్చేవ పజహన్తి, మయి చ న అప్పచ్చయం ఉపట్ఠాపేన్తి. యే చ భిక్ఖూ సిక్ఖాకామా తే తం పహాయ అప్పోస్సుక్కా పన్నలోమా పరదత్తవుత్తా మిగభూతేన చేతసా విహరన్తి. తేసం తం, ఉదాయి, హోతి అబలం బన్ధనం, దుబ్బలం బన్ధనం, పూతికం బన్ధనం, అసారకం బన్ధనం’’.
151. ‘‘Idha panudāyi, ekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā 18 migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ – seyyathāpi, udāyi, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ…pe… asārakaṃ bandhana’’nti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
౧౫౨. ‘‘సేయ్యథాపి, ఉదాయి, పురిసో దలిద్దో అస్సకో అనాళ్హియో; తస్స’స్స ఏకం అగారకం ఓలుగ్గవిలుగ్గం కాకాతిదాయిం 19 నపరమరూపం, ఏకా ఖటోపికా 20 ఓలుగ్గవిలుగ్గా నపరమరూపా, ఏకిస్సా కుమ్భియా ధఞ్ఞసమవాపకం నపరమరూపం, ఏకా జాయికా నపరమరూపా. సో ఆరామగతం భిక్ఖుం పస్సేయ్య సుధోతహత్థపాదం మనుఞ్ఞం భోజనం భుత్తావిం సీతాయ ఛాయాయ నిసిన్నం అధిచిత్తే యుత్తం. తస్స ఏవమస్స – ‘సుఖం వత, భో, సామఞ్ఞం, ఆరోగ్యం వత, భో, సామఞ్ఞం! సో వతస్సం 21 యోహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య’న్తి. సో న సక్కుణేయ్య ఏకం అగారకం ఓలుగ్గవిలుగ్గం కాకాతిదాయిం నపరమరూపం పహాయ, ఏకం ఖటోపికం ఓలుగ్గవిలుగ్గం నపరమరూపం పహాయ, ఏకిస్సా కుమ్భియా ధఞ్ఞసమవాపకం నపరమరూపం పహాయ, ఏకం జాయికం నపరమరూపం పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. యో ను ఖో, ఉదాయి, ఏవం వదేయ్య – ‘యేహి సో పురిసో బన్ధనేహి బద్ధో న సక్కోతి ఏకం అగారకం ఓలుగ్గవిలుగ్గం కాకాతిదాయిం నపరమరూపం పహాయ, ఏకం ఖటోపికం ఓలుగ్గవిలుగ్గం నపరమరూపం పహాయ, ఏకిస్సా కుమ్భియా ధఞ్ఞసమవాపకం నపరమరూపం పహాయ, ఏకం జాయికం నపరమరూపం పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం; తఞ్హి తస్స అబలం బన్ధనం, దుబ్బలం బన్ధనం, పూతికం బన్ధనం, అసారకం బన్ధన’న్తి; సమ్మా ను ఖో సో, ఉదాయి, వదమానో వదేయ్యా’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే. యేహి సో, భన్తే, పురిసో బన్ధనేహి బద్ధో, న సక్కోతి ఏకం అగారకం ఓలుగ్గవిలుగ్గం కాకాతిదాయిం నపరమరూపం పహాయ, ఏకం ఖటోపికం ఓలుగ్గవిలుగ్గం నపరమరూపం పహాయ, ఏకిస్సా కుమ్భియా ధఞ్ఞసమవాపకం నపరమరూపం పహాయ, ఏకం జాయికం నపరమరూపం పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం; తఞ్హి తస్స బలవం బన్ధనం, దళ్హం బన్ధనం, థిరం బన్ధనం, అపూతికం బన్ధనం, థూలో, కలిఙ్గరో’’తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, ఉదాయి, ఇధేకచ్చే మోఘపురిసా ‘ఇదం పజహథా’తి మయా వుచ్చమానా తే ఏవమాహంసు – ‘కిం పనిమస్స అప్పమత్తకస్స ఓరమత్తకస్స అధిసల్లిఖతేవాయం సమణో’తి? తే తఞ్చేవ నప్పజహన్తి, మయి చ అప్పచ్చయం ఉపట్ఠాపేన్తి. యే చ భిక్ఖూ సిక్ఖాకామా తేసం తం, ఉదాయి, హోతి బలవం బన్ధనం, దళ్హం బన్ధనం, థిరం బన్ధనం, అపూతికం బన్ధనం, థూలో, కలిఙ్గరో’’.
152. ‘‘Seyyathāpi, udāyi, puriso daliddo assako anāḷhiyo; tassa’ssa ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ 22 naparamarūpaṃ, ekā khaṭopikā 23 oluggaviluggā naparamarūpā, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ, ekā jāyikā naparamarūpā. So ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ. Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ! So vatassaṃ 24 yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So na sakkuṇeyya ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so puriso bandhanehi baddho na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, puriso bandhanehi baddho, na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti? Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
౧౫౩. ‘‘సేయ్యథాపి , ఉదాయి, గహపతి వా గహపతిపుత్తో వా అడ్ఢో మహద్ధనో మహాభోగో, నేకానం నిక్ఖగణానం చయో, నేకానం ధఞ్ఞగణానం చయో, నేకానం ఖేత్తగణానం చయో, నేకానం వత్థుగణానం చయో, నేకానం భరియగణానం చయో, నేకానం దాసగణానం చయో, నేకానం దాసిగణానం చయో; సో ఆరామగతం భిక్ఖుం పస్సేయ్య సుధోతహత్థపాదం మనుఞ్ఞం భోజనం భుత్తావిం సీతాయ ఛాయాయ నిసిన్నం అధిచిత్తే యుత్తం. తస్స ఏవమస్స – ‘సుఖం వత, భో, సామఞ్ఞం, ఆరోగ్యం వత, భో, సామఞ్ఞం! సో వతస్సం యోహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య’న్తి. సో సక్కుణేయ్య నేకాని నిక్ఖగణాని పహాయ, నేకాని ధఞ్ఞగణాని పహాయ, నేకాని ఖేత్తగణాని పహాయ, నేకాని వత్థుగణాని పహాయ, నేకాని భరియగణాని పహాయ, నేకాని దాసగణాని పహాయ, నేకాని దాసిగణాని పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం. యో ను ఖో, ఉదాయి, ఏవం వదేయ్య – ‘యేహి సో గహపతి వా గహపతిపుత్తో వా బన్ధనేహి బద్ధో, సక్కోతి నేకాని నిక్ఖగణాని పహాయ, నేకాని ధఞ్ఞగణాని పహాయ, నేకాని ఖేత్తగణాని పహాయ, నేకాని వత్థుగణాని పహాయ, నేకాని భరియగణాని పహాయ, నేకాని దాసగణాని పహాయ, నేకాని దాసిగణాని పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం, తఞ్హి తస్స బలవం బన్ధనం, దళ్హం బన్ధనం, థిరం బన్ధనం, అపూతికం బన్ధనం, థూలో, కలిఙ్గరో’తి; సమ్మా ను ఖో సో, ఉదాయి, వదమానో వదేయ్యా’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే. యేహి సో, భన్తే, గహపతి వా గహపతిపుత్తో వా బన్ధనేహి బద్ధో, సక్కోతి నేకాని నిక్ఖగణాని పహాయ, నేకాని ధఞ్ఞగణాని పహాయ, నేకాని ఖేత్తగణాని పహాయ, నేకాని వత్థుగణాని పహాయ, నేకాని భరియగణాని పహాయ, నేకాని దాసగణాని పహాయ, నేకాని దాసిగణాని పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితుం; తఞ్హి తస్స అబలం బన్ధనం, దుబ్బలం బన్ధనం, పూతికం బన్ధనం, అసారకం బన్ధన’’న్తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, ఉదాయి, ఇధేకచ్చే కులపుత్తా ‘ఇదం పజహథా’తి మయా వుచ్చమానా తే ఏవమాహంసు – ‘కిం పనిమస్స అప్పమత్తకస్స ఓరమత్తకస్స పహాతబ్బస్స యస్స నో భగవా పహానమాహ యస్స, నో సుగతో పటినిస్సగ్గమాహా’తి? తే తఞ్చేవ పజహన్తి, మయి చ న అప్పచ్చయం ఉపట్ఠాపేన్తి. యే చ భిక్ఖూ సిక్ఖాకామా తే తం పహాయ అప్పోస్సుక్కా పన్నలోమా పరదత్తవుత్తా మిగభూతేన చేతసా విహరన్తి. తేసం తం, ఉదాయి, హోతి అబలం బన్ధనం, దుబ్బలం బన్ధనం, పూతికం బన్ధనం, అసారకం బన్ధనం’’.
153. ‘‘Seyyathāpi , udāyi, gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo, nekānaṃ nikkhagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dhaññagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ khettagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ vatthugaṇānaṃ cayo, nekānaṃ bhariyagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsigaṇānaṃ cayo; so ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ. Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ! So vatassaṃ yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So sakkuṇeyya nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’’nti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha yassa, no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
౧౫౪. ‘‘చత్తారోమే , ఉదాయి, పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం. కతమే చత్తారో? ఇధుదాయి, ఏకచ్చో పుగ్గలో ఉపధిపహానాయ పటిపన్నో హోతి ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ. తమేనం ఉపధిపహానాయ పటిపన్నం ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ ఉపధిపటిసంయుత్తా సరసఙ్కప్పా సముదాచరన్తి. సో తే అధివాసేతి, నప్పజహతి, న వినోదేతి, న బ్యన్తీకరోతి, న అనభావం గమేతి. ఇమం ఖో అహం, ఉదాయి, పుగ్గలం ‘సంయుత్తో’తి వదామి నో ‘విసంయుత్తో’. తం కిస్స హేతు? ఇన్ద్రియవేమత్తతా హి మే, ఉదాయి, ఇమస్మిం పుగ్గలే విదితా.
154. ‘‘Cattārome , udāyi, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idhudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti. So te adhivāseti, nappajahati, na vinodeti, na byantīkaroti, na anabhāvaṃ gameti. Imaṃ kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ఇధ పనుదాయి, ఏకచ్చో పుగ్గలో ఉపధిపహానాయ పటిపన్నో హోతి ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ. తమేనం ఉపధిపహానాయ పటిపన్నం ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ ఉపధిపటిసంయుత్తా సరసఙ్కప్పా సముదాచరన్తి. సో తే నాధివాసేతి, పజహతి, వినోదేతి, బ్యన్తీకరోతి, అనభావం గమేతి. ఇమమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి , పుగ్గలం ‘సంయుత్తో’తి వదామి నో ‘విసంయుత్తో’. తం కిస్స హేతు? ఇన్ద్రియవేమత్తతా హి మే, ఉదాయి, ఇమస్మిం పుగ్గలే విదితా.
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti. So te nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Imampi kho ahaṃ, udāyi , puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ఇధ పనుదాయి, ఏకచ్చో పుగ్గలో ఉపధిపహానాయ పటిపన్నో హోతి ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ. తమేనం ఉపధిపహానాయ పటిపన్నం ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ కదాచి కరహచి సతిసమ్మోసా ఉపధిపటిసంయుత్తా సరసఙ్కప్పా సముదాచరన్తి; దన్ధో, ఉదాయి, సతుప్పాదో. అథ ఖో నం ఖిప్పమేవ పజహతి, వినోదేతి, బ్యన్తీకరోతి, అనభావం గమేతి. సేయ్యథాపి, ఉదాయి, పురిసో దివసంసన్తత్తే 25 అయోకటాహే ద్వే వా తీణి వా ఉదకఫుసితాని నిపాతేయ్య; దన్ధో, ఉదాయి, ఉదకఫుసితానం నిపాతో. అథ ఖో నం ఖిప్పమేవ పరిక్ఖయం పరియాదానం గచ్ఛేయ్య. ఏవమేవ ఖో, ఉదాయి, ఇధేకచ్చో పుగ్గలో ఉపధిపహానాయ పటిపన్నో హోతి ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ. తమేనం ఉపధిపహానాయ పటిపన్నం ఉపధిపటినిస్సగ్గాయ కదాచి కరహచి సతిసమ్మోసా ఉపధిపటిసంయుత్తా సరసఙ్కప్పా సముదాచరన్తి; దన్ధో, ఉదాయి, సతుప్పాదో. అథ ఖో నం ఖిప్పమేవ పజహతి, వినోదేతి, బ్యన్తీకరోతి, అనభావం గమేతి. ఇమమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, పుగ్గలం ‘సంయుత్తో’తి వదామి నో ‘విసంయుత్తో’. తం కిస్స హేతు? ఇన్ద్రియవేమత్తతా హి మే, ఉదాయి, ఇమస్మిం పుగ్గలే విదితా.
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo. Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Seyyathāpi, udāyi, puriso divasaṃsantatte 26 ayokaṭāhe dve vā tīṇi vā udakaphusitāni nipāteyya; dandho, udāyi, udakaphusitānaṃ nipāto. Atha kho naṃ khippameva parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya. Evameva kho, udāyi, idhekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo. Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Imampi kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ఇధ పనుదాయి, ఏకచ్చో పుగ్గలో ‘ఉపధి దుక్ఖస్స మూల’న్తి – ఇతి విదిత్వా నిరుపధి హోతి, ఉపధిసఙ్ఖయే విముత్తో. ఇమం ఖో అహం, ఉదాయి, పుగ్గలం ‘విసంయుత్తో’తి వదామి నో ‘సంయుత్తో’తి . తం కిస్స హేతు? ఇన్ద్రియవేమత్తతా హి మే, ఉదాయి, ఇమస్మిం పుగ్గలే విదితా. ఇమే ఖో, ఉదాయి, చత్తారో పుగ్గలా సన్తో సంవిజ్జమానా లోకస్మిం.
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo ‘upadhi dukkhassa mūla’nti – iti viditvā nirupadhi hoti, upadhisaṅkhaye vimutto. Imaṃ kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘visaṃyutto’ti vadāmi no ‘saṃyutto’ti . Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā. Ime kho, udāyi, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
౧౫౫. ‘‘పఞ్చ ఖో ఇమే, ఉదాయి, కామగుణా. కతమే పఞ్చ? చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యా రూపా ఇట్ఠా కన్తా మనాపా పియరూపా కామూపసంహితా రజనీయా, సోతవిఞ్ఞేయ్యా సద్దా…పే॰… ఘానవిఞ్ఞేయ్యా గన్ధా… జివ్హావిఞ్ఞేయ్యా రసా… కాయవిఞ్ఞేయ్యా ఫోట్ఠబ్బా ఇట్ఠా కన్తా మనాపా పియరూపా కామూపసంహితా రజనీయా. ఇమే ఖో, ఉదాయి, పఞ్చ కామగుణా. యం ఖో, ఉదాయి, ఇమే పఞ్చ కామగుణే పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి సుఖం సోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి కామసుఖం మిళ్హసుఖం 27 పుథుజ్జనసుఖం అనరియసుఖం, న సేవితబ్బం, న భావేతబ్బం, న బహులీకాతబ్బం; ‘భాయితబ్బం ఏతస్స సుఖస్సా’తి వదామి.
155. ‘‘Pañca kho ime, udāyi, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Ime kho, udāyi, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, udāyi, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ miḷhasukhaṃ 28 puthujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ, na sevitabbaṃ, na bhāvetabbaṃ, na bahulīkātabbaṃ; ‘bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi.
౧౫౬. ‘‘ఇధుదాయి , భిక్ఖు వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, వితక్కవిచారానం వూపసమా… దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, పీతియా చ విరాగా… తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, సుఖస్స చ పహానా… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. ఇదం వుచ్చతి నేక్ఖమ్మసుఖం పవివేకసుఖం ఉపసమసుఖం సమ్బోధసుఖం, ఆసేవితబ్బం, భావేతబ్బం, బహులీకాతబ్బం; ‘న భాయితబ్బం ఏతస్స సుఖస్సా’తి వదామి.
156. ‘‘Idhudāyi , bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhasukhaṃ, āsevitabbaṃ, bhāvetabbaṃ, bahulīkātabbaṃ; ‘na bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi.
‘‘ఇధుదాయి, భిక్ఖు వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; ఇదం ఖో అహం, ఉదాయి, ఇఞ్జితస్మిం వదామి. కిఞ్చ తత్థ ఇఞ్జితస్మిం? యదేవ తత్థ వితక్కవిచారా అనిరుద్ధా హోన్తి ఇదం తత్థ ఇఞ్జితస్మిం. ఇధుదాయి, భిక్ఖు వితక్కవిచారానం వూపసమా…పే॰… దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ఇఞ్జితస్మిం వదామి. కిఞ్చ తత్థ ఇఞ్జితస్మిం? యదేవ తత్థ పీతిసుఖం అనిరుద్ధం హోతి ఇదం తత్థ ఇఞ్జితస్మిం. ఇధుదాయి, భిక్ఖు పీతియా చ విరాగా…పే॰… తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ఇఞ్జితస్మిం వదామి. కిఞ్చ తత్థ ఇఞ్జితస్మిం? యదేవ తత్థ ఉపేక్ఖాసుఖం అనిరుద్ధం హోతి ఇదం తత్థ ఇఞ్జితస్మిం. ఇధుదాయి, భిక్ఖు సుఖస్స చ పహానా…పే॰… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; ఇదం ఖో అహం, ఉదాయి, అనిఞ్జితస్మిం వదామి.
‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha vitakkavicārā aniruddhā honti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha pītisukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha upekkhāsukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, aniñjitasmiṃ vadāmi.
‘‘ఇధుదాయి , భిక్ఖు వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; ఇదం ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు వితక్కవిచారానం వూపసమా… దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు పీతియా చ విరాగా… తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు సుఖస్స చ పహానా… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు సబ్బసో రూపసఞ్ఞానం సమతిక్కమా పటిఘసఞ్ఞానం అత్థఙ్గమా నానత్తసఞ్ఞానం అమనసికారా ‘అనన్తో ఆకాసో’తి ఆకాసానఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు సబ్బసో ఆకాసానఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘అనన్తం విఞ్ఞాణ’న్తి విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో ; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు సబ్బసో విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘నత్థి కిఞ్చీ’తి ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు సబ్బసో ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో; ఇదమ్పి ఖో అహం, ఉదాయి, ‘అనల’న్తి వదామి, ‘పజహథా’తి వదామి, ‘సమతిక్కమథా’తి వదామి. కో చ తస్స సమతిక్కమో? ఇధుదాయి, భిక్ఖు సబ్బసో నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ సఞ్ఞావేదయితనిరోధం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం తస్స సమతిక్కమో; ఇతి ఖో అహం, ఉదాయి, నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్సపి పహానం వదామి. పస్ససి నో త్వం, ఉదాయి, తం సంయోజనం అణుం వా థూలం వా యస్సాహం నో పహానం వదామీ’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’తి.
‘‘Idhudāyi , bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo ; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; iti kho ahaṃ, udāyi, nevasaññānāsaññāyatanassapi pahānaṃ vadāmi. Passasi no tvaṃ, udāyi, taṃ saṃyojanaṃ aṇuṃ vā thūlaṃ vā yassāhaṃ no pahānaṃ vadāmī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా ఉదాయీ భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā udāyī bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
లటుకికోపమసుత్తం నిట్ఠితం ఛట్ఠం.
Laṭukikopamasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౬. లటుకికోపమసుత్తవణ్ణనా • 6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౬. లటుకికోపమసుత్తవణ్ణనా • 6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā