| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၆. လဋုကိကောပမသုတ္တံ
6. Laṭukikopamasuttaṃ
၁၄၈. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ အင္ဂုတ္တရာပေသု ဝိဟရတိ အာပဏံ နာမ အင္ဂုတ္တရာပာနံ နိဂမော။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ အာပဏံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ အာပဏေ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော ယေနညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင္ကမိ ဒိဝာဝိဟာရာယ။ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂာဟေတ္ဝာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝာဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အာယသ္မာပိ ခော ဥဒာယီ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ အာပဏံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ အာပဏေ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော ယေန သော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင္ကမိ ဒိဝာဝိဟာရာယ။ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂာဟေတ္ဝာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝာဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခော အာယသ္မတော ဥဒာယိသ္သ ရဟောဂတသ္သ ပဋိသလ္လီနသ္သ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပာဒိ – ‘‘ဗဟူနံ 1 ဝတ နော ဘဂဝာ ဒုက္ခဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ; ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ’’တိ။ အထ ခော အာယသ္မာ ဥဒာယီ သာယန္ဟသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ ။
148. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅguttarāpesu viharati āpaṇaṃ nāma aṅguttarāpānaṃ nigamo. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi. Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yenaññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Āyasmāpi kho udāyī pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi. Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena so vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Atha kho āyasmato udāyissa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘bahūnaṃ 2 vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’ti. Atha kho āyasmā udāyī sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi .
၁၄၉. ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ ဥဒာယီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတသ္သ ပဋိသလ္လီနသ္သ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပာဒိ – ‘ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ ဒုက္ခဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ; ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ’တိ။ မယဉ္ဟိ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇာမ ပာတော စ ဒိဝာ စ ဝိကာလေ။ အဟု ခော သော, ဘန္တေ, သမယော ယံ ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘ဣင္ဃ တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ဒိဝာဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟထာ’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, အဟုဒေဝ အညထတ္တံ, အဟုဒေဝ 3 ဒောမနသ္သံ – ‘ယမ္ပိ နော သဒ္ဓာ ဂဟပတိကာ ဒိဝာ ဝိကာလေ ပဏီတံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေန္တိ တသ္သပိ နော ဘဂဝာ ပဟာနမာဟ, တသ္သပိ နော သုဂတော ပဋိနိသ္သဂ္ဂမာဟာ’တိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပေမဉ္စ ဂာရဝဉ္စ ဟိရိဉ္စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ သမ္ပသ္သမာနာ ဧဝံ တံ ဒိဝာဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟိမ္ဟာ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇာမ ပာတော စ။ အဟု ခော သော, ဘန္တေ, သမယော ယံ ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘ဣင္ဃ တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ရတ္တိံဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟထာ’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, အဟုဒေဝ အညထတ္တံ အဟုဒေဝ ဒောမနသ္သံ – ‘ယမ္ပိ နော ဣမေသံ ဒ္ဝိန္နံ ဘတ္တာနံ ပဏီတသင္ခာတတရံ တသ္သပိ နော ဘဂဝာ ပဟာနမာဟ, တသ္သပိ နော သုဂတော ပဋိနိသ္သဂ္ဂမာဟာ’တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, အညတရော ပုရိသော ဒိဝာ သူပေယ္ယံ လဘိတ္ဝာ ဧဝမာဟ – ‘ဟန္ဒ စ ဣမံ နိက္ခိပထ, သာယံ သဗ္ဗေဝ သမဂ္ဂာ ဘုဉ္ဇိသ္သာမာ’တိ။ ယာ ကာစိ, ဘန္တေ, သင္ခတိယော သဗ္ဗာ တာ ရတ္တိံ, အပ္ပာ ဒိဝာ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပေမဉ္စ ဂာရဝဉ္စ ဟိရိဉ္စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ သမ္ပသ္သမာနာ ဧဝံ တံ ရတ္တိံဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟိမ္ဟာ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာ စန္ဒနိကမ္ပိ ပဝိသန္တိ, ဩလိဂလ္လေပိ ပပတန္တိ, ကဏ္ဋကာဝာဋမ္ပိ 4 အာရောဟန္တိ, သုတ္တမ္ပိ ဂာဝိံ အာရောဟန္တိ, မာဏဝေဟိပိ သမာဂစ္ဆန္တိ ကတကမ္မေဟိပိ အကတကမ္မေဟိပိ, မာတုဂာမောပိ တေ 5 အသဒ္ဓမ္မေန နိမန္တေတိ။ ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ ပိဏ္ဍာယ စရာမိ။ အဒ္ဒသာ ခော မံ, ဘန္တေ, အညတရာ ဣတ္ထီ ဝိဇ္ဇန္တရိကာယ ဘာဇနံ ဓောဝန္တီ။ ဒိသ္ဝာ မံ ဘီတာ ဝိသ္သရမကာသိ – ‘အဘုမ္မေ 6 ပိသာစော ဝတ မ’န္တိ! ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝောစံ – ‘နာဟံ, ဘဂိနိ, ပိသာစော; ဘိက္ခု ပိဏ္ဍာယ ဌိတော’တိ။ ‘ဘိက္ခုသ္သ အာတုမာရီ, ဘိက္ခုသ္သ မာတုမာရီ 7! ဝရံ တေ, ဘိက္ခု, တိဏ္ဟေန ဂောဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိ ပရိကန္တော, န တ္ဝေဝ ဝရံ ယံ 8 ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ ကုစ္ဆိဟေတု ပိဏ္ဍာယ စရသီ’တိ 9။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, တဒနုသ္သရတော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ ဒုက္ခဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ; ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ’’’တိ။
149. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’ti. Mayañhi, bhante, pubbe sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle. Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ divāvikālabhojanaṃ pajahathā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ, ahudeva 10 domanassaṃ – ‘yampi no saddhā gahapatikā divā vikāle paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti. Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ divāvikālabhojanaṃ pajahimhā. Te mayaṃ, bhante, sāyañceva bhuñjāma pāto ca. Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahathā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ ahudeva domanassaṃ – ‘yampi no imesaṃ dvinnaṃ bhattānaṃ paṇītasaṅkhātataraṃ tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti. Bhūtapubbaṃ, bhante, aññataro puriso divā sūpeyyaṃ labhitvā evamāha – ‘handa ca imaṃ nikkhipatha, sāyaṃ sabbeva samaggā bhuñjissāmā’ti. Yā kāci, bhante, saṅkhatiyo sabbā tā rattiṃ, appā divā. Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahimhā. Bhūtapubbaṃ, bhante, bhikkhū rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carantā candanikampi pavisanti, oligallepi papatanti, kaṇṭakāvāṭampi 11 ārohanti, suttampi gāviṃ ārohanti, māṇavehipi samāgacchanti katakammehipi akatakammehipi, mātugāmopi te 12 asaddhammena nimanteti. Bhūtapubbāhaṃ, bhante, rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carāmi. Addasā kho maṃ, bhante, aññatarā itthī vijjantarikāya bhājanaṃ dhovantī. Disvā maṃ bhītā vissaramakāsi – ‘abhumme 13 pisāco vata ma’nti! Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, taṃ itthiṃ etadavocaṃ – ‘nāhaṃ, bhagini, pisāco; bhikkhu piṇḍāya ṭhito’ti. ‘Bhikkhussa ātumārī, bhikkhussa mātumārī 14! Varaṃ te, bhikkhu, tiṇhena govikantanena kucchi parikanto, na tveva varaṃ yaṃ 15 rattandhakāratimisāyaṃ kucchihetu piṇḍāya carasī’ti 16. Tassa mayhaṃ, bhante, tadanussarato evaṃ hoti – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’’ti.
၁၅၀. ‘‘ဧဝမေဝ ပနုဒာယိ, ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမသ္သ အပ္ပမတ္တကသ္သ ဩရမတ္တကသ္သ အဓိသလ္လိခတေဝာယံ သမဏော’တိ။ တေ တဉ္စေဝ နပ္ပဇဟန္တိ, မယိ စ အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေသံ တံ, ဥဒာယိ, ဟောတိ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠ္ဟံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင္ဂရော – သေယ္ယထာပိ, ဥဒာယိ, လဋုကိကာ သကုဏိကာ ပူတိလတာယ ဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓာ တတ္ထေဝ ဝဓံ ဝာ ဗန္ဓံ ဝာ မရဏံ ဝာ အာဂမေတိ။ ယော နု ခော, ဥဒာယိ, ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘ယေန သာ လဋုကိကာ သကုဏိကာ ပူတိလတာယ ဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓာ တတ္ထေဝ ဝဓံ ဝာ ဗန္ဓံ ဝာ မရဏံ ဝာ အာဂမေတိ, တဉ္ဟိ တသ္သာ အဗလံ ဗန္ဓနံ , ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓန’န္တိ; သမ္မာ နု ခော သော, ဥဒာယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေန သာ, ဘန္တေ, လဋုကိကာ သကုဏိကာ ပူတိလတာယ ဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓာ တတ္ထေဝ ဝဓံ ဝာ ဗန္ဓံ ဝာ မရဏံ ဝာ အာဂမေတိ, တဉ္ဟိ တသ္သာ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠ္ဟံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင္ဂရော’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဥဒာယိ, ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမသ္သ အပ္ပမတ္တကသ္သ ဩရမတ္တကသ္သ အဓိသလ္လိခတေဝာယံ သမဏော’တိ? တေ တဉ္စေဝ နပ္ပဇဟန္တိ, မယိ စ အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေသံ တံ, ဥဒာယိ, ဟောတိ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠ္ဟံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင္ဂရော’’။
150. ‘‘Evameva panudāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro – seyyathāpi, udāyi, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yena sā laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā abalaṃ bandhanaṃ , dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yena sā, bhante, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti? Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
၁၅၁. ‘‘ဣဓ ပနုဒာယိ, ဧကစ္စေ ကုလပုတ္တာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမသ္သ အပ္ပမတ္တကသ္သ ဩရမတ္တကသ္သ ပဟာတဗ္ဗသ္သ ယသ္သ နော ဘဂဝာ ပဟာနမာဟ, ယသ္သ နော သုဂတော ပဋိနိသ္သဂ္ဂမာဟာ’တိ? တေ တဉ္စေဝ ပဇဟန္တိ, မယိ စ န အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေ တံ ပဟာယ အပ္ပောသ္သုက္ကာ ပန္နလောမာ ပရဒတ္တဝုတ္တာ 17 မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ တံ, ဥဒာယိ, ဟောတိ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓနံ – သေယ္ယထာပိ, ဥဒာယိ, ရညော နာဂော ဤသာဒန္တော ဥရူဠ္ဟဝာ အဘိဇာတော သင္ဂာမာဝစရော ဒဠ္ဟေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓော ဤသကံယေဝ ကာယံ သန္နာမေတ္ဝာ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သံဆိန္ဒိတ္ဝာ သံပဒာလေတ္ဝာ ယေန ကာမံ ပက္ကမတိ။ ယော နု ခော, ဥဒာယိ, ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘ယေဟိ သော ရညော နာဂော ဤသာဒန္တော ဥရူဠ္ဟဝာ အဘိဇာတော သင္ဂာမာဝစရော ဒဠ္ဟေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓော ဤသကံယေဝ ကာယံ သန္နာမေတ္ဝာ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သံဆိန္ဒိတ္ဝာ သံပဒာလေတ္ဝာ ယေန ကာမံ ပက္ကမတိ, တဉ္ဟိ တသ္သ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠ္ဟံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင္ဂရော’တိ; သမ္မာ နု ခော သော, ဥဒာယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေဟိ သော, ဘန္တေ, ရညော နာဂော ဤသာဒန္တော ဥရူဠ္ဟဝာ အဘိဇာတော သင္ဂာမာဝစရော ဒဠ္ဟေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓော ဤသကံယေဝ ကာယံ သန္နာမေတ္ဝာ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သံဆိန္ဒိတ္ဝာ သံပဒာလေတ္ဝာ ယေန ကာမံ ပက္ကမတိ, တဉ္ဟိ တသ္သ အဗလံ ဗန္ဓနံ။ပေ.။ အသာရကံ ဗန္ဓန’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဥဒာယိ, ဣဓေကစ္စေ ကုလပုတ္တာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမသ္သ အပ္ပမတ္တကသ္သ ဩရမတ္တကသ္သ ပဟာတဗ္ဗသ္သ ယသ္သ နော ဘဂဝာ ပဟာနမာဟ, ယသ္သ နော သုဂတော ပဋိနိသ္သဂ္ဂမာဟာ’တိ? တေ တဉ္စေဝ ပဇဟန္တိ, မယိ စ န အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေ တံ ပဟာယ အပ္ပောသ္သုက္ကာ ပန္နလောမာ ပရဒတ္တဝုတ္တာ မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ တံ, ဥဒာယိ, ဟောတိ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓနံ’’။
151. ‘‘Idha panudāyi, ekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā 18 migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ – seyyathāpi, udāyi, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ…pe… asārakaṃ bandhana’’nti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
၁၅၂. ‘‘သေယ္ယထာပိ, ဥဒာယိ, ပုရိသော ဒလိဒ္ဒော အသ္သကော အနာဠ္ဟိယော; တသ္သ’သ္သ ဧကံ အဂာရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒာယိံ 19 နပရမရူပံ, ဧကာ ခဋောပိကာ 20 ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂာ နပရမရူပာ, ဧကိသ္သာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝာပကံ နပရမရူပံ, ဧကာ ဇာယိကာ နပရမရူပာ။ သော အာရာမဂတံ ဘိက္ခုံ ပသ္သေယ္ယ သုဓောတဟတ္ထပာဒံ မနုညံ ဘောဇနံ ဘုတ္တာဝိံ သီတာယ ဆာယာယ နိသိန္နံ အဓိစိတ္တေ ယုတ္တံ။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘သုခံ ဝတ, ဘော, သာမညံ, အာရောဂ္ယံ ဝတ, ဘော, သာမညံ! သော ဝတသ္သံ 21 ယောဟံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇေယ္ယ’န္တိ။ သော န သက္ကုဏေယ္ယ ဧကံ အဂာရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒာယိံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ခဋောပိကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကိသ္သာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝာပကံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ဇာယိကံ နပရမရူပံ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ ယော နု ခော, ဥဒာယိ, ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘ယေဟိ သော ပုရိသော ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓော န သက္ကောတိ ဧကံ အဂာရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒာယိံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ခဋောပိကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကိသ္သာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝာပကံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ဇာယိကံ နပရမရူပံ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ; တဉ္ဟိ တသ္သ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓန’န္တိ; သမ္မာ နု ခော သော, ဥဒာယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေဟိ သော, ဘန္တေ, ပုရိသော ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓော, န သက္ကောတိ ဧကံ အဂာရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒာယိံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ခဋောပိကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကိသ္သာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝာပကံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ဇာယိကံ နပရမရူပံ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ; တဉ္ဟိ တသ္သ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠ္ဟံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင္ဂရော’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဥဒာယိ, ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမသ္သ အပ္ပမတ္တကသ္သ ဩရမတ္တကသ္သ အဓိသလ္လိခတေဝာယံ သမဏော’တိ? တေ တဉ္စေဝ နပ္ပဇဟန္တိ, မယိ စ အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေသံ တံ, ဥဒာယိ, ဟောတိ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠ္ဟံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင္ဂရော’’။
152. ‘‘Seyyathāpi, udāyi, puriso daliddo assako anāḷhiyo; tassa’ssa ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ 22 naparamarūpaṃ, ekā khaṭopikā 23 oluggaviluggā naparamarūpā, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ, ekā jāyikā naparamarūpā. So ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ. Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ! So vatassaṃ 24 yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So na sakkuṇeyya ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so puriso bandhanehi baddho na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, puriso bandhanehi baddho, na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti? Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
၁၅၃. ‘‘သေယ္ယထာပိ , ဥဒာယိ, ဂဟပတိ ဝာ ဂဟပတိပုတ္တော ဝာ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂော, နေကာနံ နိက္ခဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဓညဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ခေတ္တဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဝတ္ထုဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဘရိယဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဒာသဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဒာသိဂဏာနံ စယော; သော အာရာမဂတံ ဘိက္ခုံ ပသ္သေယ္ယ သုဓောတဟတ္ထပာဒံ မနုညံ ဘောဇနံ ဘုတ္တာဝိံ သီတာယ ဆာယာယ နိသိန္နံ အဓိစိတ္တေ ယုတ္တံ။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘သုခံ ဝတ, ဘော, သာမညံ, အာရောဂ္ယံ ဝတ, ဘော, သာမညံ! သော ဝတသ္သံ ယောဟံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇေယ္ယ’န္တိ။ သော သက္ကုဏေယ္ယ နေကာနိ နိက္ခဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဓညဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ခေတ္တဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဝတ္ထုဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဘရိယဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒာသဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒာသိဂဏာနိ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ ယော နု ခော, ဥဒာယိ, ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘ယေဟိ သော ဂဟပတိ ဝာ ဂဟပတိပုတ္တော ဝာ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓော, သက္ကောတိ နေကာနိ နိက္ခဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဓညဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ခေတ္တဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဝတ္ထုဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဘရိယဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒာသဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒာသိဂဏာနိ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ, တဉ္ဟိ တသ္သ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠ္ဟံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင္ဂရော’တိ; သမ္မာ နု ခော သော, ဥဒာယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေဟိ သော, ဘန္တေ, ဂဟပတိ ဝာ ဂဟပတိပုတ္တော ဝာ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓော, သက္ကောတိ နေကာနိ နိက္ခဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဓညဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ခေတ္တဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဝတ္ထုဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဘရိယဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒာသဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒာသိဂဏာနိ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ; တဉ္ဟိ တသ္သ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓန’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဥဒာယိ, ဣဓေကစ္စေ ကုလပုတ္တာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမသ္သ အပ္ပမတ္တကသ္သ ဩရမတ္တကသ္သ ပဟာတဗ္ဗသ္သ ယသ္သ နော ဘဂဝာ ပဟာနမာဟ ယသ္သ, နော သုဂတော ပဋိနိသ္သဂ္ဂမာဟာ’တိ? တေ တဉ္စေဝ ပဇဟန္တိ, မယိ စ န အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေ တံ ပဟာယ အပ္ပောသ္သုက္ကာ ပန္နလောမာ ပရဒတ္တဝုတ္တာ မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ တံ, ဥဒာယိ, ဟောတိ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓနံ’’။
153. ‘‘Seyyathāpi , udāyi, gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo, nekānaṃ nikkhagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dhaññagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ khettagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ vatthugaṇānaṃ cayo, nekānaṃ bhariyagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsigaṇānaṃ cayo; so ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ. Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ! So vatassaṃ yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So sakkuṇeyya nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’’nti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha yassa, no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
၁၅၄. ‘‘စတ္တာရောမေ , ဥဒာယိ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓုဒာယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင္ကပ္ပာ သမုဒာစရန္တိ။ သော တေ အဓိဝာသေတိ, နပ္ပဇဟတိ, န ဝိနောဒေတိ, န ဗ္ယန္တီကရောတိ, န အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣမံ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ပုဂ္ဂလံ ‘သံယုတ္တော’တိ ဝဒာမိ နော ‘ဝိသံယုတ္တော’။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ဣန္ဒ္ရိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒာယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။
154. ‘‘Cattārome , udāyi, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idhudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti. So te adhivāseti, nappajahati, na vinodeti, na byantīkaroti, na anabhāvaṃ gameti. Imaṃ kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ဣဓ ပနုဒာယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင္ကပ္ပာ သမုဒာစရန္တိ။ သော တေ နာဓိဝာသေတိ, ပဇဟတိ, ဝိနောဒေတိ, ဗ္ယန္တီကရောတိ, အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣမမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ , ပုဂ္ဂလံ ‘သံယုတ္တော’တိ ဝဒာမိ နော ‘ဝိသံယုတ္တော’။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ဣန္ဒ္ရိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒာယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti. So te nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Imampi kho ahaṃ, udāyi , puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ဣဓ ပနုဒာယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ ကဒာစိ ကရဟစိ သတိသမ္မောသာ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင္ကပ္ပာ သမုဒာစရန္တိ; ဒန္ဓော, ဥဒာယိ, သတုပ္ပာဒော။ အထ ခော နံ ခိပ္ပမေဝ ပဇဟတိ, ဝိနောဒေတိ, ဗ္ယန္တီကရောတိ, အနဘာဝံ ဂမေတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဥဒာယိ, ပုရိသော ဒိဝသံသန္တတ္တေ 25 အယောကဋာဟေ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ဥဒကဖုသိတာနိ နိပာတေယ္ယ; ဒန္ဓော, ဥဒာယိ, ဥဒကဖုသိတာနံ နိပာတော။ အထ ခော နံ ခိပ္ပမေဝ ပရိက္ခယံ ပရိယာဒာနံ ဂစ္ဆေယ္ယ။ ဧဝမေဝ ခော, ဥဒာယိ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ ကဒာစိ ကရဟစိ သတိသမ္မောသာ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင္ကပ္ပာ သမုဒာစရန္တိ; ဒန္ဓော, ဥဒာယိ, သတုပ္ပာဒော။ အထ ခော နံ ခိပ္ပမေဝ ပဇဟတိ, ဝိနောဒေတိ, ဗ္ယန္တီကရောတိ, အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣမမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ပုဂ္ဂလံ ‘သံယုတ္တော’တိ ဝဒာမိ နော ‘ဝိသံယုတ္တော’။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ဣန္ဒ္ရိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒာယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo. Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Seyyathāpi, udāyi, puriso divasaṃsantatte 26 ayokaṭāhe dve vā tīṇi vā udakaphusitāni nipāteyya; dandho, udāyi, udakaphusitānaṃ nipāto. Atha kho naṃ khippameva parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya. Evameva kho, udāyi, idhekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo. Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Imampi kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ဣဓ ပနုဒာယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ‘ဥပဓိ ဒုက္ခသ္သ မူလ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ နိရုပဓိ ဟောတိ, ဥပဓိသင္ခယေ ဝိမုတ္တော။ ဣမံ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ပုဂ္ဂလံ ‘ဝိသံယုတ္တော’တိ ဝဒာမိ နော ‘သံယုတ္တော’တိ ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ဣန္ဒ္ရိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒာယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။ ဣမေ ခော, ဥဒာယိ, စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo ‘upadhi dukkhassa mūla’nti – iti viditvā nirupadhi hoti, upadhisaṅkhaye vimutto. Imaṃ kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘visaṃyutto’ti vadāmi no ‘saṃyutto’ti . Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā. Ime kho, udāyi, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
၁၅၅. ‘‘ပဉ္စ ခော ဣမေ, ဥဒာယိ, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယ္ယာ ရူပာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပာ ပိယရူပာ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယ္ယာ သဒ္ဒာ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယ္ယာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝ္ဟာဝိညေယ္ယာ ရသာ။ ကာယဝိညေယ္ယာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပာ ပိယရူပာ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ ဣမေ ခော, ဥဒာယိ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယံ ခော, ဥဒာယိ, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနသ္သံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမသုခံ မိဠ္ဟသုခံ 27 ပုထုဇ္ဇနသုခံ အနရိယသုခံ, န သေဝိတဗ္ဗံ, န ဘာဝေတဗ္ဗံ, န ဗဟုလီကာတဗ္ဗံ; ‘ဘာယိတဗ္ဗံ ဧတသ္သ သုခသ္သာ’တိ ဝဒာမိ။
155. ‘‘Pañca kho ime, udāyi, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Ime kho, udāyi, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, udāyi, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ miḷhasukhaṃ 28 puthujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ, na sevitabbaṃ, na bhāvetabbaṃ, na bahulīkātabbaṃ; ‘bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi.
၁၅၆. ‘‘ဣဓုဒာယိ , ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သုခသ္သ စ ပဟာနာ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ နေက္ခမ္မသုခံ ပဝိဝေကသုခံ ဥပသမသုခံ သမ္ဗောဓသုခံ, အာသေဝိတဗ္ဗံ, ဘာဝေတဗ္ဗံ, ဗဟုလီကာတဗ္ဗံ; ‘န ဘာယိတဗ္ဗံ ဧတသ္သ သုခသ္သာ’တိ ဝဒာမိ။
156. ‘‘Idhudāyi , bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhasukhaṃ, āsevitabbaṃ, bhāvetabbaṃ, bahulīkātabbaṃ; ‘na bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi.
‘‘ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဣဒံ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ဣဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒာမိ။ ကိဉ္စ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ? ယဒေဝ တတ္ထ ဝိတက္ကဝိစာရာ အနိရုဒ္ဓာ ဟောန္တိ ဣဒံ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ။ ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ဣဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒာမိ။ ကိဉ္စ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ? ယဒေဝ တတ္ထ ပီတိသုခံ အနိရုဒ္ဓံ ဟောတိ ဣဒံ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ။ ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ဣဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒာမိ။ ကိဉ္စ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ? ယဒေဝ တတ္ထ ဥပေက္ခာသုခံ အနိရုဒ္ဓံ ဟောတိ ဣဒံ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ။ ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သုခသ္သ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဣဒံ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, အနိဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒာမိ။
‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha vitakkavicārā aniruddhā honti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha pītisukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha upekkhāsukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, aniñjitasmiṃ vadāmi.
‘‘ဣဓုဒာယိ , ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဣဒံ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သုခသ္သ စ ပဟာနာ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော ; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော; ဣဒမ္ပိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒာမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒာမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒာမိ။ ကော စ တသ္သ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တသ္သ သမတိက္ကမော; ဣတိ ခော အဟံ, ဥဒာယိ, နေဝသညာနာသညာယတနသ္သပိ ပဟာနံ ဝဒာမိ။ ပသ္သသိ နော တ္ဝံ, ဥဒာယိ, တံ သံယောဇနံ အဏုံ ဝာ ထူလံ ဝာ ယသ္သာဟံ နော ပဟာနံ ဝဒာမီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’တိ။
‘‘Idhudāyi , bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo ; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; iti kho ahaṃ, udāyi, nevasaññānāsaññāyatanassapi pahānaṃ vadāmi. Passasi no tvaṃ, udāyi, taṃ saṃyojanaṃ aṇuṃ vā thūlaṃ vā yassāhaṃ no pahānaṃ vadāmī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ဥဒာယီ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā udāyī bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
လဋုကိကောပမသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
Laṭukikopamasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၆. လဋုကိကောပမသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၆. လဋုကိကောပမသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā
