| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೬. ಲಟುಕಿಕೋಪಮಸುತ್ತಂ
6. Laṭukikopamasuttaṃ
೧೪೮. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಅಙ್ಗುತ್ತರಾಪೇಸು ವಿಹರತಿ ಆಪಣಂ ನಾಮ ಅಙ್ಗುತ್ತರಾಪಾನಂ ನಿಗಮೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಆಪಣಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಆಪಣೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನಞ್ಞತರೋ ವನಸಣ್ಡೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ತಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಉದಾಯೀ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಆಪಣಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಆಪಣೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಸೋ ವನಸಣ್ಡೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ತಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉದಾಯಿಸ್ಸ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಬಹೂನಂ 1 ವತ ನೋ ಭಗವಾ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಸುಖಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ; ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ ।
148. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅguttarāpesu viharati āpaṇaṃ nāma aṅguttarāpānaṃ nigamo. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi. Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yenaññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Āyasmāpi kho udāyī pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āpaṇaṃ piṇḍāya pāvisi. Āpaṇe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena so vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Atha kho āyasmato udāyissa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘bahūnaṃ 2 vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’ti. Atha kho āyasmā udāyī sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi .
೧೪೯. ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಸುಖಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ; ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ’ತಿ। ಮಯಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬೇ ಸಾಯಞ್ಚೇವ ಭುಞ್ಜಾಮ ಪಾತೋ ಚ ದಿವಾ ಚ ವಿಕಾಲೇ। ಅಹು ಖೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಇಙ್ಘ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತಂ ದಿವಾವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಹುದೇವ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಅಹುದೇವ 3 ದೋಮನಸ್ಸಂ – ‘ಯಮ್ಪಿ ನೋ ಸದ್ಧಾ ಗಹಪತಿಕಾ ದಿವಾ ವಿಕಾಲೇ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ದೇನ್ತಿ ತಸ್ಸಪಿ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ತಸ್ಸಪಿ ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ। ತೇ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಪೇಮಞ್ಚ ಗಾರವಞ್ಚ ಹಿರಿಞ್ಚ ಓತ್ತಪ್ಪಞ್ಚ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಏವಂ ತಂ ದಿವಾವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಿಮ್ಹಾ। ತೇ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಾಯಞ್ಚೇವ ಭುಞ್ಜಾಮ ಪಾತೋ ಚ। ಅಹು ಖೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಇಙ್ಘ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತಂ ರತ್ತಿಂವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಹುದೇವ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ ಅಹುದೇವ ದೋಮನಸ್ಸಂ – ‘ಯಮ್ಪಿ ನೋ ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭತ್ತಾನಂ ಪಣೀತಸಙ್ಖಾತತರಂ ತಸ್ಸಪಿ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ತಸ್ಸಪಿ ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ದಿವಾ ಸೂಪೇಯ್ಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಹನ್ದ ಚ ಇಮಂ ನಿಕ್ಖಿಪಥ, ಸಾಯಂ ಸಬ್ಬೇವ ಸಮಗ್ಗಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಯಾ ಕಾಚಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಖತಿಯೋ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ರತ್ತಿಂ, ಅಪ್ಪಾ ದಿವಾ। ತೇ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಪೇಮಞ್ಚ ಗಾರವಞ್ಚ ಹಿರಿಞ್ಚ ಓತ್ತಪ್ಪಞ್ಚ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಏವಂ ತಂ ರತ್ತಿಂವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಿಮ್ಹಾ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಾ ಚನ್ದನಿಕಮ್ಪಿ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಓಲಿಗಲ್ಲೇಪಿ ಪಪತನ್ತಿ, ಕಣ್ಟಕಾವಾಟಮ್ಪಿ 4 ಆರೋಹನ್ತಿ, ಸುತ್ತಮ್ಪಿ ಗಾವಿಂ ಆರೋಹನ್ತಿ, ಮಾಣವೇಹಿಪಿ ಸಮಾಗಚ್ಛನ್ತಿ ಕತಕಮ್ಮೇಹಿಪಿ ಅಕತಕಮ್ಮೇಹಿಪಿ, ಮಾತುಗಾಮೋಪಿ ತೇ 5 ಅಸದ್ಧಮ್ಮೇನ ನಿಮನ್ತೇತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಾಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರಾ ಇತ್ಥೀ ವಿಜ್ಜನ್ತರಿಕಾಯ ಭಾಜನಂ ಧೋವನ್ತೀ। ದಿಸ್ವಾ ಮಂ ಭೀತಾ ವಿಸ್ಸರಮಕಾಸಿ – ‘ಅಭುಮ್ಮೇ 6 ಪಿಸಾಚೋ ವತ ಮ’ನ್ತಿ! ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ನಾಹಂ, ಭಗಿನಿ, ಪಿಸಾಚೋ; ಭಿಕ್ಖು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಠಿತೋ’ತಿ। ‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಆತುಮಾರೀ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಮಾತುಮಾರೀ 7! ವರಂ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಕುಚ್ಛಿ ಪರಿಕನ್ತೋ, ನ ತ್ವೇವ ವರಂ ಯಂ 8 ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯಂ ಕುಚ್ಛಿಹೇತು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಸೀ’ತಿ 9। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತದನುಸ್ಸರತೋ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಸುಖಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ; ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ’’’ತಿ।
149. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’ti. Mayañhi, bhante, pubbe sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle. Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ divāvikālabhojanaṃ pajahathā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ, ahudeva 10 domanassaṃ – ‘yampi no saddhā gahapatikā divā vikāle paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti. Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ divāvikālabhojanaṃ pajahimhā. Te mayaṃ, bhante, sāyañceva bhuñjāma pāto ca. Ahu kho so, bhante, samayo yaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘iṅgha tumhe, bhikkhave, etaṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahathā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva aññathattaṃ ahudeva domanassaṃ – ‘yampi no imesaṃ dvinnaṃ bhattānaṃ paṇītasaṅkhātataraṃ tassapi no bhagavā pahānamāha, tassapi no sugato paṭinissaggamāhā’ti. Bhūtapubbaṃ, bhante, aññataro puriso divā sūpeyyaṃ labhitvā evamāha – ‘handa ca imaṃ nikkhipatha, sāyaṃ sabbeva samaggā bhuñjissāmā’ti. Yā kāci, bhante, saṅkhatiyo sabbā tā rattiṃ, appā divā. Te mayaṃ, bhante, bhagavati pemañca gāravañca hiriñca ottappañca sampassamānā evaṃ taṃ rattiṃvikālabhojanaṃ pajahimhā. Bhūtapubbaṃ, bhante, bhikkhū rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carantā candanikampi pavisanti, oligallepi papatanti, kaṇṭakāvāṭampi 11 ārohanti, suttampi gāviṃ ārohanti, māṇavehipi samāgacchanti katakammehipi akatakammehipi, mātugāmopi te 12 asaddhammena nimanteti. Bhūtapubbāhaṃ, bhante, rattandhakāratimisāyaṃ piṇḍāya carāmi. Addasā kho maṃ, bhante, aññatarā itthī vijjantarikāya bhājanaṃ dhovantī. Disvā maṃ bhītā vissaramakāsi – ‘abhumme 13 pisāco vata ma’nti! Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, taṃ itthiṃ etadavocaṃ – ‘nāhaṃ, bhagini, pisāco; bhikkhu piṇḍāya ṭhito’ti. ‘Bhikkhussa ātumārī, bhikkhussa mātumārī 14! Varaṃ te, bhikkhu, tiṇhena govikantanena kucchi parikanto, na tveva varaṃ yaṃ 15 rattandhakāratimisāyaṃ kucchihetu piṇḍāya carasī’ti 16. Tassa mayhaṃ, bhante, tadanussarato evaṃ hoti – ‘bahūnaṃ vata no bhagavā dukkhadhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā sukhadhammānaṃ upahattā; bahūnaṃ vata no bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ apahattā, bahūnaṃ vata no bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upahattā’’’ti.
೧೫೦. ‘‘ಏವಮೇವ ಪನುದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಅಧಿಸಲ್ಲಿಖತೇವಾಯಂ ಸಮಣೋ’ತಿ। ತೇ ತಞ್ಚೇವ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ಲಟುಕಿಕಾ ಸಕುಣಿಕಾ ಪೂತಿಲತಾಯ ಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ ತತ್ಥೇವ ವಧಂ ವಾ ಬನ್ಧಂ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇನ ಸಾ ಲಟುಕಿಕಾ ಸಕುಣಿಕಾ ಪೂತಿಲತಾಯ ಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ ತತ್ಥೇವ ವಧಂ ವಾ ಬನ್ಧಂ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸಾ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ , ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಯೇನ ಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಲಟುಕಿಕಾ ಸಕುಣಿಕಾ ಪೂತಿಲತಾಯ ಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ ತತ್ಥೇವ ವಧಂ ವಾ ಬನ್ಧಂ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸಾ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಅಧಿಸಲ್ಲಿಖತೇವಾಯಂ ಸಮಣೋ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’।
150. ‘‘Evameva panudāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro – seyyathāpi, udāyi, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yena sā laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā abalaṃ bandhanaṃ , dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yena sā, bhante, laṭukikā sakuṇikā pūtilatāya bandhanena baddhā tattheva vadhaṃ vā bandhaṃ vā maraṇaṃ vā āgameti, tañhi tassā balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti? Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
೧೫೧. ‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪಹಾತಬ್ಬಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ಯಸ್ಸ ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇ ತಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಪನ್ನಲೋಮಾ ಪರದತ್ತವುತ್ತಾ 17 ಮಿಗಭೂತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನಂ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ದಳ್ಹೇಹಿ ವರತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ಈಸಕಂಯೇವ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇತ್ವಾ ತಾನಿ ಬನ್ಧನಾನಿ ಸಂಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಂಪದಾಲೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇಹಿ ಸೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ದಳ್ಹೇಹಿ ವರತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ಈಸಕಂಯೇವ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇತ್ವಾ ತಾನಿ ಬನ್ಧನಾನಿ ಸಂಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಂಪದಾಲೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಪಕ್ಕಮತಿ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಯೇಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ದಳ್ಹೇಹಿ ವರತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ಈಸಕಂಯೇವ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇತ್ವಾ ತಾನಿ ಬನ್ಧನಾನಿ ಸಂಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಂಪದಾಲೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಪಕ್ಕಮತಿ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ…ಪೇ॰… ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪಹಾತಬ್ಬಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ಯಸ್ಸ ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇ ತಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಪನ್ನಲೋಮಾ ಪರದತ್ತವುತ್ತಾ ಮಿಗಭೂತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನಂ’’।
151. ‘‘Idha panudāyi, ekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā 18 migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ – seyyathāpi, udāyi, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro daḷhehi varattehi bandhanehi baddho īsakaṃyeva kāyaṃ sannāmetvā tāni bandhanāni saṃchinditvā saṃpadāletvā yena kāmaṃ pakkamati, tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ…pe… asārakaṃ bandhana’’nti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha, yassa no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
೧೫೨. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ಪುರಿಸೋ ದಲಿದ್ದೋ ಅಸ್ಸಕೋ ಅನಾಳ್ಹಿಯೋ; ತಸ್ಸ’ಸ್ಸ ಏಕಂ ಅಗಾರಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ 19 ನಪರಮರೂಪಂ, ಏಕಾ ಖಟೋಪಿಕಾ 20 ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ನಪರಮರೂಪಾ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ, ಏಕಾ ಜಾಯಿಕಾ ನಪರಮರೂಪಾ। ಸೋ ಆರಾಮಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸುಧೋತಹತ್ಥಪಾದಂ ಮನುಞ್ಞಂ ಭೋಜನಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಸೀತಾಯ ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅಧಿಚಿತ್ತೇ ಯುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಸುಖಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ, ಆರೋಗ್ಯಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ! ಸೋ ವತಸ್ಸಂ 21 ಯೋಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಏಕಂ ಅಗಾರಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಖಟೋಪಿಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಜಾಯಿಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇಹಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಏಕಂ ಅಗಾರಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಖಟೋಪಿಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಜಾಯಿಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ; ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಯೇಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಿಸೋ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ, ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಏಕಂ ಅಗಾರಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಖಟೋಪಿಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಜಾಯಿಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ; ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಅಧಿಸಲ್ಲಿಖತೇವಾಯಂ ಸಮಣೋ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’।
152. ‘‘Seyyathāpi, udāyi, puriso daliddo assako anāḷhiyo; tassa’ssa ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ 22 naparamarūpaṃ, ekā khaṭopikā 23 oluggaviluggā naparamarūpā, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ, ekā jāyikā naparamarūpā. So ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ. Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ! So vatassaṃ 24 yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So na sakkuṇeyya ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so puriso bandhanehi baddho na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’nti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, puriso bandhanehi baddho, na sakkoti ekaṃ agārakaṃ oluggaviluggaṃ kākātidāyiṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ khaṭopikaṃ oluggaviluggaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekissā kumbhiyā dhaññasamavāpakaṃ naparamarūpaṃ pahāya, ekaṃ jāyikaṃ naparamarūpaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’ti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce moghapurisā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti? Te tañceva nappajahanti, mayi ca appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā tesaṃ taṃ, udāyi, hoti balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’’.
೧೫೩. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಉದಾಯಿ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ, ನೇಕಾನಂ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ಧಞ್ಞಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ಖೇತ್ತಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ವತ್ಥುಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ಭರಿಯಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ದಾಸಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ದಾಸಿಗಣಾನಂ ಚಯೋ; ಸೋ ಆರಾಮಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸುಧೋತಹತ್ಥಪಾದಂ ಮನುಞ್ಞಂ ಭೋಜನಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಸೀತಾಯ ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅಧಿಚಿತ್ತೇ ಯುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಸುಖಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ, ಆರೋಗ್ಯಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ! ಸೋ ವತಸ್ಸಂ ಯೋಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ನೇಕಾನಿ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಧಞ್ಞಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಖೇತ್ತಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ವತ್ಥುಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಭರಿಯಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಿಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇಹಿ ಸೋ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ, ಸಕ್ಕೋತಿ ನೇಕಾನಿ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಧಞ್ಞಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಖೇತ್ತಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ವತ್ಥುಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಭರಿಯಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಿಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಯೇಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ, ಸಕ್ಕೋತಿ ನೇಕಾನಿ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಧಞ್ಞಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಖೇತ್ತಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ವತ್ಥುಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಭರಿಯಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಿಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ; ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪಹಾತಬ್ಬಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ ಯಸ್ಸ, ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇ ತಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಪನ್ನಲೋಮಾ ಪರದತ್ತವುತ್ತಾ ಮಿಗಭೂತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನಂ’’।
153. ‘‘Seyyathāpi , udāyi, gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo, nekānaṃ nikkhagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dhaññagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ khettagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ vatthugaṇānaṃ cayo, nekānaṃ bhariyagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsagaṇānaṃ cayo, nekānaṃ dāsigaṇānaṃ cayo; so ārāmagataṃ bhikkhuṃ passeyya sudhotahatthapādaṃ manuññaṃ bhojanaṃ bhuttāviṃ sītāya chāyāya nisinnaṃ adhicitte yuttaṃ. Tassa evamassa – ‘sukhaṃ vata, bho, sāmaññaṃ, ārogyaṃ vata, bho, sāmaññaṃ! So vatassaṃ yohaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So sakkuṇeyya nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yo nu kho, udāyi, evaṃ vadeyya – ‘yehi so gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ, tañhi tassa balavaṃ bandhanaṃ, daḷhaṃ bandhanaṃ, thiraṃ bandhanaṃ, apūtikaṃ bandhanaṃ, thūlo, kaliṅgaro’ti; sammā nu kho so, udāyi, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante. Yehi so, bhante, gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho, sakkoti nekāni nikkhagaṇāni pahāya, nekāni dhaññagaṇāni pahāya, nekāni khettagaṇāni pahāya, nekāni vatthugaṇāni pahāya, nekāni bhariyagaṇāni pahāya, nekāni dāsagaṇāni pahāya, nekāni dāsigaṇāni pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ; tañhi tassa abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhana’’nti. ‘‘Evameva kho, udāyi, idhekacce kulaputtā ‘idaṃ pajahathā’ti mayā vuccamānā te evamāhaṃsu – ‘kiṃ panimassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no bhagavā pahānamāha yassa, no sugato paṭinissaggamāhā’ti? Te tañceva pajahanti, mayi ca na appaccayaṃ upaṭṭhāpenti. Ye ca bhikkhū sikkhākāmā te taṃ pahāya appossukkā pannalomā paradattavuttā migabhūtena cetasā viharanti. Tesaṃ taṃ, udāyi, hoti abalaṃ bandhanaṃ, dubbalaṃ bandhanaṃ, pūtikaṃ bandhanaṃ, asārakaṃ bandhanaṃ’’.
೧೫೪. ‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ , ಉದಾಯಿ, ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸೋ ತೇ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ನಪ್ಪಜಹತಿ, ನ ವಿನೋದೇತಿ, ನ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ, ನ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಪುಗ್ಗಲಂ ‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ ‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ।
154. ‘‘Cattārome , udāyi, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idhudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti. So te adhivāseti, nappajahati, na vinodeti, na byantīkaroti, na anabhāvaṃ gameti. Imaṃ kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸೋ ತೇ ನಾಧಿವಾಸೇತಿ, ಪಜಹತಿ, ವಿನೋದೇತಿ, ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ, ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ , ಪುಗ್ಗಲಂ ‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ ‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ।
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti. So te nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Imampi kho ahaṃ, udāyi , puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ; ದನ್ಧೋ, ಉದಾಯಿ, ಸತುಪ್ಪಾದೋ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪಜಹತಿ, ವಿನೋದೇತಿ, ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ, ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ಪುರಿಸೋ ದಿವಸಂಸನ್ತತ್ತೇ 25 ಅಯೋಕಟಾಹೇ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಉದಕಫುಸಿತಾನಿ ನಿಪಾತೇಯ್ಯ; ದನ್ಧೋ, ಉದಾಯಿ, ಉದಕಫುಸಿತಾನಂ ನಿಪಾತೋ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಪರಿಯಾದಾನಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ; ದನ್ಧೋ, ಉದಾಯಿ, ಸತುಪ್ಪಾದೋ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪಜಹತಿ, ವಿನೋದೇತಿ, ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ, ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಪುಗ್ಗಲಂ ‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ ‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ।
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo. Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Seyyathāpi, udāyi, puriso divasaṃsantatte 26 ayokaṭāhe dve vā tīṇi vā udakaphusitāni nipāteyya; dandho, udāyi, udakaphusitānaṃ nipāto. Atha kho naṃ khippameva parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya. Evameva kho, udāyi, idhekacco puggalo upadhipahānāya paṭipanno hoti upadhipaṭinissaggāya. Tamenaṃ upadhipahānāya paṭipannaṃ upadhipaṭinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaṭisaṃyuttā sarasaṅkappā samudācaranti; dandho, udāyi, satuppādo. Atha kho naṃ khippameva pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti. Imampi kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘saṃyutto’ti vadāmi no ‘visaṃyutto’. Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā.
‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘ಉಪಧಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ನಿರುಪಧಿ ಹೋತಿ, ಉಪಧಿಸಙ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತೋ। ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಪುಗ್ಗಲಂ ‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ ‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ । ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ। ಇಮೇ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ।
‘‘Idha panudāyi, ekacco puggalo ‘upadhi dukkhassa mūla’nti – iti viditvā nirupadhi hoti, upadhisaṅkhaye vimutto. Imaṃ kho ahaṃ, udāyi, puggalaṃ ‘visaṃyutto’ti vadāmi no ‘saṃyutto’ti . Taṃ kissa hetu? Indriyavemattatā hi me, udāyi, imasmiṃ puggale viditā. Ime kho, udāyi, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
೧೫೫. ‘‘ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ। ಇಮೇ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ಯಂ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾಮಸುಖಂ ಮಿಳ್ಹಸುಖಂ 27 ಪುಥುಜ್ಜನಸುಖಂ ಅನರಿಯಸುಖಂ, ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ, ನ ಭಾವೇತಬ್ಬಂ, ನ ಬಹುಲೀಕಾತಬ್ಬಂ; ‘ಭಾಯಿತಬ್ಬಂ ಏತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
155. ‘‘Pañca kho ime, udāyi, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Ime kho, udāyi, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, udāyi, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ miḷhasukhaṃ 28 puthujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ, na sevitabbaṃ, na bhāvetabbaṃ, na bahulīkātabbaṃ; ‘bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi.
೧೫೬. ‘‘ಇಧುದಾಯಿ , ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖಂ ಪವಿವೇಕಸುಖಂ ಉಪಸಮಸುಖಂ ಸಮ್ಬೋಧಸುಖಂ, ಆಸೇವಿತಬ್ಬಂ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ, ಬಹುಲೀಕಾತಬ್ಬಂ; ‘ನ ಭಾಯಿತಬ್ಬಂ ಏತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
156. ‘‘Idhudāyi , bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhasukhaṃ, āsevitabbaṃ, bhāvetabbaṃ, bahulīkātabbaṃ; ‘na bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi.
‘‘ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ? ಯದೇವ ತತ್ಥ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾ ಅನಿರುದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ ಇದಂ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ…ಪೇ॰… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ? ಯದೇವ ತತ್ಥ ಪೀತಿಸುಖಂ ಅನಿರುದ್ಧಂ ಹೋತಿ ಇದಂ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ? ಯದೇವ ತತ್ಥ ಉಪೇಕ್ಖಾಸುಖಂ ಅನಿರುದ್ಧಂ ಹೋತಿ ಇದಂ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ…ಪೇ॰… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಅನಿಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ।
‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha vitakkavicārā aniruddhā honti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha pītisukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. Kiñca tattha iñjitasmiṃ? Yadeva tattha upekkhāsukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha iñjitasmiṃ. Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, aniñjitasmiṃ vadāmi.
‘‘ಇಧುದಾಯಿ , ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇತಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸ್ಸಪಿ ಪಹಾನಂ ವದಾಮಿ। ಪಸ್ಸಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ಉದಾಯಿ, ತಂ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಣುಂ ವಾ ಥೂಲಂ ವಾ ಯಸ್ಸಾಹಂ ನೋ ಪಹಾನಂ ವದಾಮೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ।
‘‘Idhudāyi , bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; idaṃ kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo ; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. Ko ca tassa samatikkamo? Idhudāyi, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; iti kho ahaṃ, udāyi, nevasaññānāsaññāyatanassapi pahānaṃ vadāmi. Passasi no tvaṃ, udāyi, taṃ saṃyojanaṃ aṇuṃ vā thūlaṃ vā yassāhaṃ no pahānaṃ vadāmī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’ti.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā udāyī bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ಲಟುಕಿಕೋಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।
Laṭukikopamasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಲಟುಕಿಕೋಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೬. ಲಟುಕಿಕೋಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā
