Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    లిచ్ఛవీవత్థుకథావణ్ణనా

    Licchavīvatthukathāvaṇṇanā

    ౨౮౯. నీలాతి ఇదం సబ్బసఙ్గాహకవచనం. నీలవణ్ణాతిఆది తస్సేవ విభాగదస్సనత్థం. తత్థ న తేసం పకతివణ్ణో నీలో, నీలవిలేపనవిలిత్తత్తా పనేతం వుత్తం. నీలవత్థాతి పటదుకూలకోసేయ్యాదీనిపి నేసం నీలానేవ హోన్తి. నీలాలఙ్కారాతి నీలమణిఅలఙ్కారేహి నీలపుప్ఫేహి చ అలఙ్కతా. తే కిర అలఙ్కారా సువణ్ణవిచిత్తాపి ఇన్దనీలమణిఓభాసేహి ఏకనీలా వియ ఖాయన్తి, రథాపి నేసం నీలమణిఖచితా నీలవత్థపరిక్ఖిత్తా నీలధజనీలవమ్మికేహి నీలాభరణేహి నీలఅస్సేహి యుత్తా, పతోదయట్ఠియోపి నీలాయేవాతి ఇమినా నయేన సబ్బపదేసు అత్థో వేదితబ్బో. పటివట్టేసీతి పహరి. కిస్స జే అమ్బపాలీతి జే-తి ఆలపనం, భోతి అమ్బపాలి కింకారణాతి వుత్తం హోతి. సాహారన్తి ఏత్థ ఆహరన్తి ఇమస్మా రాజపురిసా బలిన్తి ఆహారో, తబ్భుత్తజనపదో. తేన సహితం సాహారం, సజనపదన్తి అత్థో. అఙ్గులిం ఫోటేసున్తి అఙ్గులిం చాలేసుం. అమ్బకాయాతి మాతుగామేన. ఉపచారవచనఞ్హేతం, ఇత్థీసు యదిదం అమ్బకా మాతుగామో జననికాతి. ఓలోకేథాతి పస్సథ. అపలోకేథాతి అపవత్తిత్వా ఓలోకేథ, పునప్పునం పస్సథాతి అత్థో. ఉపసంహరథాతి ఉపనేథ, ఇమం లిచ్ఛవీపరిసం తుమ్హాకం చిత్తేన తావతింససదిసం ఉపసంహరథ ఉపనేథ అల్లీయాపేథ. యథేవ తావతింసా అభిరూపా పాసాదికా నీలాదినానావణ్ణా, ఏవమిమే లిచ్ఛవీరాజానోపీతి తావతింసేహి సమకే కత్వా పస్సథాతి అత్థో.

    289.Nīlāti idaṃ sabbasaṅgāhakavacanaṃ. Nīlavaṇṇātiādi tasseva vibhāgadassanatthaṃ. Tattha na tesaṃ pakativaṇṇo nīlo, nīlavilepanavilittattā panetaṃ vuttaṃ. Nīlavatthāti paṭadukūlakoseyyādīnipi nesaṃ nīlāneva honti. Nīlālaṅkārāti nīlamaṇialaṅkārehi nīlapupphehi ca alaṅkatā. Te kira alaṅkārā suvaṇṇavicittāpi indanīlamaṇiobhāsehi ekanīlā viya khāyanti, rathāpi nesaṃ nīlamaṇikhacitā nīlavatthaparikkhittā nīladhajanīlavammikehi nīlābharaṇehi nīlaassehi yuttā, patodayaṭṭhiyopi nīlāyevāti iminā nayena sabbapadesu attho veditabbo. Paṭivaṭṭesīti pahari. Kissa je ambapālīti je-ti ālapanaṃ, bhoti ambapāli kiṃkāraṇāti vuttaṃ hoti. Sāhāranti ettha āharanti imasmā rājapurisā balinti āhāro, tabbhuttajanapado. Tena sahitaṃ sāhāraṃ, sajanapadanti attho. Aṅguliṃ phoṭesunti aṅguliṃ cālesuṃ. Ambakāyāti mātugāmena. Upacāravacanañhetaṃ, itthīsu yadidaṃ ambakā mātugāmo jananikāti. Olokethāti passatha. Apalokethāti apavattitvā oloketha, punappunaṃ passathāti attho. Upasaṃharathāti upanetha, imaṃ licchavīparisaṃ tumhākaṃ cittena tāvatiṃsasadisaṃ upasaṃharatha upanetha allīyāpetha. Yatheva tāvatiṃsā abhirūpā pāsādikā nīlādinānāvaṇṇā, evamime licchavīrājānopīti tāvatiṃsehi samake katvā passathāti attho.

    కస్మా పన భగవా అనేకసతేహి సుత్తేహి చక్ఖాదీనం రూపాదీసు నిమిత్తగ్గాహం పటిసేధేత్వా ఇధ మహన్తేన ఉస్సాహేన నిమిత్తగ్గాహే నియోజేతీతి? హితకామతాయ తేసం భిక్ఖూనం యథా ఆయస్మతో నన్దస్స హితకామతాయ సగ్గసమ్పత్తిదస్సనత్థం. తత్ర కిర ఏకచ్చే భిక్ఖూ ఓసన్నవీరియా, తే సమ్పత్తియా పలోభేన్తో ‘‘అప్పమాదేన సమణధమ్మం కరోన్తానం ఏవరూపా ఇస్సరియసమ్పత్తి సులభా’’తి సమణధమ్మే ఉస్సాహజననత్థం ఆహ. అథ వా నయిదం నిమిత్తగ్గాహే నియోజనం, కేవలం పన ‘‘దిబ్బసమ్పత్తిసదిసా ఏతేసం రాజూనం ఇస్సరియసమ్పత్తీ’’తి అనుపుబ్బికథాయ సమ్పత్తికథనం వియ దట్ఠబ్బం. అనిచ్చలక్ఖణవిభావనత్థఞ్చాపి ఏవమాహ. న చిరస్సేవ హి సబ్బేపిమే అజాతసత్తుస్స వసేన వినాసం పాపుణిస్సన్తి, అథ నేసం రజ్జసిరిసమ్పత్తిం దిస్వా ఠితభిక్ఖూ ‘‘తథారూపాయపి నామ సిరిసమ్పత్తియా వినాసో పఞ్ఞాయిస్సతీ’’తి అనిచ్చలక్ఖణం భావేత్వా సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పాపుణిస్సన్తీతి అనిచ్చలక్ఖణవిభావనత్థం ఆహ.

    Kasmā pana bhagavā anekasatehi suttehi cakkhādīnaṃ rūpādīsu nimittaggāhaṃ paṭisedhetvā idha mahantena ussāhena nimittaggāhe niyojetīti? Hitakāmatāya tesaṃ bhikkhūnaṃ yathā āyasmato nandassa hitakāmatāya saggasampattidassanatthaṃ. Tatra kira ekacce bhikkhū osannavīriyā, te sampattiyā palobhento ‘‘appamādena samaṇadhammaṃ karontānaṃ evarūpā issariyasampatti sulabhā’’ti samaṇadhamme ussāhajananatthaṃ āha. Atha vā nayidaṃ nimittaggāhe niyojanaṃ, kevalaṃ pana ‘‘dibbasampattisadisā etesaṃ rājūnaṃ issariyasampattī’’ti anupubbikathāya sampattikathanaṃ viya daṭṭhabbaṃ. Aniccalakkhaṇavibhāvanatthañcāpi evamāha. Na cirasseva hi sabbepime ajātasattussa vasena vināsaṃ pāpuṇissanti, atha nesaṃ rajjasirisampattiṃ disvā ṭhitabhikkhū ‘‘tathārūpāyapi nāma sirisampattiyā vināso paññāyissatī’’ti aniccalakkhaṇaṃ bhāvetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇissantīti aniccalakkhaṇavibhāvanatthaṃ āha.

    అధివాసేతూతి అమ్బపాలియా నిమన్తితభావం ఞత్వాపి కస్మా నిమన్తేన్తీతి? అసద్దహనతాయ చ వత్తసీసేన చ. సా హి ధుత్తా ఇత్థీ అనిమన్తేత్వాపి ‘‘నిమన్తేసి’’న్తి వదేయ్యాతి తేసం అహోసి. ధమ్మం సుత్వా గమనకాలే చ నిమన్తేత్వా గమనం నామ మనుస్సానం వత్తమేవ.

    Adhivāsetūti ambapāliyā nimantitabhāvaṃ ñatvāpi kasmā nimantentīti? Asaddahanatāya ca vattasīsena ca. Sā hi dhuttā itthī animantetvāpi ‘‘nimantesi’’nti vadeyyāti tesaṃ ahosi. Dhammaṃ sutvā gamanakāle ca nimantetvā gamanaṃ nāma manussānaṃ vattameva.

    లిచ్ఛవీవత్థుకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Licchavīvatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౭౭. లిచ్ఛవీవత్థు • 177. Licchavīvatthu

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / పాటలిగామవత్థుకథా • Pāṭaligāmavatthukathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / కోటిగామేసచ్చకథావణ్ణనా • Koṭigāmesaccakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧౭౩. పాటలిగామవత్థుకథా • 173. Pāṭaligāmavatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact