Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౧౦౧. లిఙ్గాదిదస్సనకథా
101. Liṅgādidassanakathā
౧౭౯. ‘‘ఆవాసికానం ఆకార’’న్తి ఇమినా ఆవాసికాకారన్తి పదస్స ఛట్ఠీసమాసం దస్సేతి. సబ్బత్థాతి సబ్బేసు ‘‘ఆవాసికలిఙ్గ’’న్తిఆదీసు. యేనాతి సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాదినా, గణ్హతీతి సమ్బన్ధో. తేసన్తి ఆవాసికానం. ఆచారసణ్ఠానన్తి ఆచారసణ్ఠితిం. సో సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాదికో ఆకారో నామాతి యోజనా. యన్తి సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాదిం, గమయతీతి సమ్బన్ధో. తత్థ తత్థాతి తస్మిం తస్మిం ఠానే. లీనే ఆవాసికేతి సమ్బన్ధో. తం సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాది లిఙ్గం నామాతి యోజనా. ‘‘అదిస్సమానే’’తి ఇమినా లీనేతి పదస్స అత్థం దస్సేతి. ‘‘జానాపేతీ’’తి ఇమినా గమయతీతి పదస్స ఞాణత్థం దస్సేతి. యన్తి సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాదిం. తేతి ఆవాసికా. తం సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాది నిమిత్తం నామాతి యోజనా. యేనాతి సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాదినా. తేతి ఆవాసికా ఉద్దిసియన్తి, సో సుపఞ్ఞత్తమఞ్చపీఠాదికో ఉద్దేసో నామాతి యోజనా. ఇమేహి పదేహి ఆకిరియన్తి పకాసియన్తి ఏతేనాతి ఆకారో, లీనే గమయతి బోధేతీతి లిఙ్గం. నిమియన్తి పరిచ్ఛిజ్జ ఞాయన్తి ఏతేనాతి నిమిత్తం, ఉద్దిసియన్తి అపదిసియన్తి ఏతేనాతి ఉద్దేసోతి వచనత్థం దస్సేతి. సబ్బమేతన్తి ‘‘ఆవాసికాకార’’న్తిఆది ఏతం సబ్బం. యథాయోగన్తి పాళియం యోగానురూపం. తత్థాతి ఆగన్తుకాకారాదీసు. ‘‘అమ్హాకం ఇద’’న్తి న ఞాతబ్బన్తి అఞ్ఞాతం, తదేవ అఞ్ఞాతకం, నిసీదనాది. ‘‘అమ్హాకం ఇద’’న్తి అజాననం నామ అత్తనో అసన్తకత్తా, అఞ్ఞేసమేవ సన్తకత్తా హోతీతి ఆహ ‘‘అఞ్ఞేసం సన్తక’’న్తి. ఉదకనిస్సేకన్తి సిఞ్చనవిరహితం ఉదకం. బహువచనస్సాతి ‘‘ధోతాన’’న్తి ఏత్థ ఛట్ఠీబహువచనస్స. ఏకవచనన్తి ‘‘ధోతస్సా’’తి ఏకవచనం . పచ్ఛిమపాఠే మలం ధునాతి అనేనాతి ధోతం, ధోతఞ్చ తం ఉదకఞ్చేతి ధోతఉదకం, తమేవ నిస్సేకం ధోతఉదకనిస్సేకం.
179. ‘‘Āvāsikānaṃ ākāra’’nti iminā āvāsikākāranti padassa chaṭṭhīsamāsaṃ dasseti. Sabbatthāti sabbesu ‘‘āvāsikaliṅga’’ntiādīsu. Yenāti supaññattamañcapīṭhādinā, gaṇhatīti sambandho. Tesanti āvāsikānaṃ. Ācārasaṇṭhānanti ācārasaṇṭhitiṃ. So supaññattamañcapīṭhādiko ākāro nāmāti yojanā. Yanti supaññattamañcapīṭhādiṃ, gamayatīti sambandho. Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne. Līne āvāsiketi sambandho. Taṃ supaññattamañcapīṭhādi liṅgaṃ nāmāti yojanā. ‘‘Adissamāne’’ti iminā līneti padassa atthaṃ dasseti. ‘‘Jānāpetī’’ti iminā gamayatīti padassa ñāṇatthaṃ dasseti. Yanti supaññattamañcapīṭhādiṃ. Teti āvāsikā. Taṃ supaññattamañcapīṭhādi nimittaṃ nāmāti yojanā. Yenāti supaññattamañcapīṭhādinā. Teti āvāsikā uddisiyanti, so supaññattamañcapīṭhādiko uddeso nāmāti yojanā. Imehi padehi ākiriyanti pakāsiyanti etenāti ākāro, līne gamayati bodhetīti liṅgaṃ. Nimiyanti paricchijja ñāyanti etenāti nimittaṃ, uddisiyanti apadisiyanti etenāti uddesoti vacanatthaṃ dasseti. Sabbametanti ‘‘āvāsikākāra’’ntiādi etaṃ sabbaṃ. Yathāyoganti pāḷiyaṃ yogānurūpaṃ. Tatthāti āgantukākārādīsu. ‘‘Amhākaṃ ida’’nti na ñātabbanti aññātaṃ, tadeva aññātakaṃ, nisīdanādi. ‘‘Amhākaṃ ida’’nti ajānanaṃ nāma attano asantakattā, aññesameva santakattā hotīti āha ‘‘aññesaṃ santaka’’nti. Udakanissekanti siñcanavirahitaṃ udakaṃ. Bahuvacanassāti ‘‘dhotāna’’nti ettha chaṭṭhībahuvacanassa. Ekavacananti ‘‘dhotassā’’ti ekavacanaṃ . Pacchimapāṭhe malaṃ dhunāti anenāti dhotaṃ, dhotañca taṃ udakañceti dhotaudakaṃ, tameva nissekaṃ dhotaudakanissekaṃ.
౧౮౦. సమానసంవాసకదిట్ఠిన్తి పదస్స ఇతిలోపసమాసం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సమానసంవాసకా ఏతేతి దిట్ఠి’’న్తి. ఏతేతి ఆవాసికా భిక్ఖూ. ‘‘లద్ధి’’న్తి ఇమినా న పుచ్ఛన్తీతి పదస్స కమ్మం దస్సేతి. నానాసంవాసకభావన్తి తేసం లద్ధినానాసంవాసకభావం. ‘‘మద్దితు’’న్తి ఇమినా నాభివితరన్తీతి ఏత్థ అభిసద్దస్సత్థం దస్సేతి. ‘‘అభిభవితు’’న్తి ఇమినా చ తదేవత్థం దస్సేతి. నానాసంవాసకభావస్స మద్దనం నామ లద్ధినిస్సజ్జాపనన్తి ఆహ ‘‘తం దిట్ఠిం న నిస్సజ్జాపేన్తీ’’తి.
180.Samānasaṃvāsakadiṭṭhinti padassa itilopasamāsaṃ dassento āha ‘‘samānasaṃvāsakā eteti diṭṭhi’’nti. Eteti āvāsikā bhikkhū. ‘‘Laddhi’’nti iminā na pucchantīti padassa kammaṃ dasseti. Nānāsaṃvāsakabhāvanti tesaṃ laddhinānāsaṃvāsakabhāvaṃ. ‘‘Madditu’’nti iminā nābhivitarantīti ettha abhisaddassatthaṃ dasseti. ‘‘Abhibhavitu’’nti iminā ca tadevatthaṃ dasseti. Nānāsaṃvāsakabhāvassa maddanaṃ nāma laddhinissajjāpananti āha ‘‘taṃ diṭṭhiṃ na nissajjāpentī’’ti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi
౧౦౧. లిఙ్గాదిదస్సనం • 101. Liṅgādidassanaṃ
౧౦౨. నానాసంవాసకాదీహి ఉపోసథకరణం • 102. Nānāsaṃvāsakādīhi uposathakaraṇaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / లిఙ్గాదిదస్సనకథా • Liṅgādidassanakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / లిఙ్గాదిదస్సనకథావణ్ణనా • Liṅgādidassanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / లిఙ్గాదిదస్సనకథావణ్ణనా • Liṅgādidassanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / లిఙ్గాదిదస్సనకథాదివణ్ణనా • Liṅgādidassanakathādivaṇṇanā