Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
101. ලිඞ්ගාදිදස්සනකථා
101. Liṅgādidassanakathā
179. ‘‘ආවාසිකානං ආකාර’’න්ති ඉමිනා ආවාසිකාකාරන්ති පදස්ස ඡට්ඨීසමාසං දස්සෙති. සබ්බත්ථාති සබ්බෙසු ‘‘ආවාසිකලිඞ්ග’’න්තිආදීසු. යෙනාති සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදිනා, ගණ්හතීති සම්බන්ධො. තෙසන්ති ආවාසිකානං. ආචාරසණ්ඨානන්ති ආචාරසණ්ඨිතිං. සො සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදිකො ආකාරො නාමාති යොජනා. යන්ති සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදිං, ගමයතීති සම්බන්ධො. තත්ථ තත්ථාති තස්මිං තස්මිං ඨානෙ. ලීනෙ ආවාසිකෙති සම්බන්ධො. තං සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදි ලිඞ්ගං නාමාති යොජනා. ‘‘අදිස්සමානෙ’’ති ඉමිනා ලීනෙති පදස්ස අත්ථං දස්සෙති. ‘‘ජානාපෙතී’’ති ඉමිනා ගමයතීති පදස්ස ඤාණත්ථං දස්සෙති. යන්ති සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදිං. තෙති ආවාසිකා. තං සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදි නිමිත්තං නාමාති යොජනා. යෙනාති සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදිනා. තෙති ආවාසිකා උද්දිසියන්ති, සො සුපඤ්ඤත්තමඤ්චපීඨාදිකො උද්දෙසො නාමාති යොජනා. ඉමෙහි පදෙහි ආකිරියන්ති පකාසියන්ති එතෙනාති ආකාරො, ලීනෙ ගමයති බොධෙතීති ලිඞ්ගං. නිමියන්ති පරිච්ඡිජ්ජ ඤායන්ති එතෙනාති නිමිත්තං, උද්දිසියන්ති අපදිසියන්ති එතෙනාති උද්දෙසොති වචනත්ථං දස්සෙති. සබ්බමෙතන්ති ‘‘ආවාසිකාකාර’’න්තිආදි එතං සබ්බං. යථායොගන්ති පාළියං යොගානුරූපං. තත්ථාති ආගන්තුකාකාරාදීසු. ‘‘අම්හාකං ඉද’’න්ති න ඤාතබ්බන්ති අඤ්ඤාතං, තදෙව අඤ්ඤාතකං, නිසීදනාදි. ‘‘අම්හාකං ඉද’’න්ති අජානනං නාම අත්තනො අසන්තකත්තා, අඤ්ඤෙසමෙව සන්තකත්තා හොතීති ආහ ‘‘අඤ්ඤෙසං සන්තක’’න්ති. උදකනිස්සෙකන්ති සිඤ්චනවිරහිතං උදකං. බහුවචනස්සාති ‘‘ධොතාන’’න්ති එත්ථ ඡට්ඨීබහුවචනස්ස. එකවචනන්ති ‘‘ධොතස්සා’’ති එකවචනං . පච්ඡිමපාඨෙ මලං ධුනාති අනෙනාති ධොතං, ධොතඤ්ච තං උදකඤ්චෙති ධොතඋදකං, තමෙව නිස්සෙකං ධොතඋදකනිස්සෙකං.
179. ‘‘Āvāsikānaṃ ākāra’’nti iminā āvāsikākāranti padassa chaṭṭhīsamāsaṃ dasseti. Sabbatthāti sabbesu ‘‘āvāsikaliṅga’’ntiādīsu. Yenāti supaññattamañcapīṭhādinā, gaṇhatīti sambandho. Tesanti āvāsikānaṃ. Ācārasaṇṭhānanti ācārasaṇṭhitiṃ. So supaññattamañcapīṭhādiko ākāro nāmāti yojanā. Yanti supaññattamañcapīṭhādiṃ, gamayatīti sambandho. Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne. Līne āvāsiketi sambandho. Taṃ supaññattamañcapīṭhādi liṅgaṃ nāmāti yojanā. ‘‘Adissamāne’’ti iminā līneti padassa atthaṃ dasseti. ‘‘Jānāpetī’’ti iminā gamayatīti padassa ñāṇatthaṃ dasseti. Yanti supaññattamañcapīṭhādiṃ. Teti āvāsikā. Taṃ supaññattamañcapīṭhādi nimittaṃ nāmāti yojanā. Yenāti supaññattamañcapīṭhādinā. Teti āvāsikā uddisiyanti, so supaññattamañcapīṭhādiko uddeso nāmāti yojanā. Imehi padehi ākiriyanti pakāsiyanti etenāti ākāro, līne gamayati bodhetīti liṅgaṃ. Nimiyanti paricchijja ñāyanti etenāti nimittaṃ, uddisiyanti apadisiyanti etenāti uddesoti vacanatthaṃ dasseti. Sabbametanti ‘‘āvāsikākāra’’ntiādi etaṃ sabbaṃ. Yathāyoganti pāḷiyaṃ yogānurūpaṃ. Tatthāti āgantukākārādīsu. ‘‘Amhākaṃ ida’’nti na ñātabbanti aññātaṃ, tadeva aññātakaṃ, nisīdanādi. ‘‘Amhākaṃ ida’’nti ajānanaṃ nāma attano asantakattā, aññesameva santakattā hotīti āha ‘‘aññesaṃ santaka’’nti. Udakanissekanti siñcanavirahitaṃ udakaṃ. Bahuvacanassāti ‘‘dhotāna’’nti ettha chaṭṭhībahuvacanassa. Ekavacananti ‘‘dhotassā’’ti ekavacanaṃ . Pacchimapāṭhe malaṃ dhunāti anenāti dhotaṃ, dhotañca taṃ udakañceti dhotaudakaṃ, tameva nissekaṃ dhotaudakanissekaṃ.
180. සමානසංවාසකදිට්ඨින්ති පදස්ස ඉතිලොපසමාසං දස්සෙන්තො ආහ ‘‘සමානසංවාසකා එතෙති දිට්ඨි’’න්ති. එතෙති ආවාසිකා භික්ඛූ. ‘‘ලද්ධි’’න්ති ඉමිනා න පුච්ඡන්තීති පදස්ස කම්මං දස්සෙති. නානාසංවාසකභාවන්ති තෙසං ලද්ධිනානාසංවාසකභාවං. ‘‘මද්දිතු’’න්ති ඉමිනා නාභිවිතරන්තීති එත්ථ අභිසද්දස්සත්ථං දස්සෙති. ‘‘අභිභවිතු’’න්ති ඉමිනා ච තදෙවත්ථං දස්සෙති. නානාසංවාසකභාවස්ස මද්දනං නාම ලද්ධිනිස්සජ්ජාපනන්ති ආහ ‘‘තං දිට්ඨිං න නිස්සජ්ජාපෙන්තී’’ති.
180.Samānasaṃvāsakadiṭṭhinti padassa itilopasamāsaṃ dassento āha ‘‘samānasaṃvāsakā eteti diṭṭhi’’nti. Eteti āvāsikā bhikkhū. ‘‘Laddhi’’nti iminā na pucchantīti padassa kammaṃ dasseti. Nānāsaṃvāsakabhāvanti tesaṃ laddhinānāsaṃvāsakabhāvaṃ. ‘‘Madditu’’nti iminā nābhivitarantīti ettha abhisaddassatthaṃ dasseti. ‘‘Abhibhavitu’’nti iminā ca tadevatthaṃ dasseti. Nānāsaṃvāsakabhāvassa maddanaṃ nāma laddhinissajjāpananti āha ‘‘taṃ diṭṭhiṃ na nissajjāpentī’’ti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
101. ලිඞ්ගාදිදස්සනං • 101. Liṅgādidassanaṃ
102. නානාසංවාසකාදීහි උපොසථකරණං • 102. Nānāsaṃvāsakādīhi uposathakaraṇaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්ග-අට්ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ලිඞ්ගාදිදස්සනකථා • Liṅgādidassanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ලිඞ්ගාදිදස්සනකථාවණ්ණනා • Liṅgādidassanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ලිඞ්ගාදිදස්සනකථාවණ්ණනා • Liṅgādidassanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ලිඞ්ගාදිදස්සනකථාදිවණ්ණනා • Liṅgādidassanakathādivaṇṇanā