Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൩൧൪] ൪. ലോഹകുമ്ഭിജാതകവണ്ണനാ

    [314] 4. Lohakumbhijātakavaṇṇanā

    ദുജ്ജീവിതമജീവിമ്ഹാതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ കോസലരാജാനം ആരബ്ഭ കഥേസി. തദാ കിര കോസലരാജാ രത്തിഭാഗേ ചതുന്നം നേരയികസത്താനം സദ്ദം സുണി. ഏകോ ദു-കാരമേവ ഭണി, ഏകോ -കാരം, ഏകോ -കാരം, ഏകോ സോ-കാരമേവാതി. തേ കിര അതീതഭവേ സാവത്ഥിയംയേവ പാരദാരികാ രാജപുത്താ അഹേസും. തേ പരേസം രക്ഖിതഗോപിതമാതുഗാമേസു അപരജ്ഝിത്വാ ചിത്തകേളിം കീളന്താ ബഹും പാപകമ്മം കത്വാ മരണചക്കേന ഛിന്നാ സാവത്ഥിസാമന്തേ ചതൂസു ലോഹകുമ്ഭീസു നിബ്ബത്താ സട്ഠി വസ്സസഹസ്സാനി തത്ഥ പച്ചിത്വാ ഉഗ്ഗതാ ലോഹകുമ്ഭിമുഖവട്ടിം ദിസ്വാ ‘‘കദാ നു ഖോ ഇമമ്ഹാ ദുക്ഖാ മുച്ചിസ്സാമാ’’തി ചത്താരോപി മഹന്തേന സദ്ദേന അനുപടിപാടിയാ വിരവിംസു. രാജാ തേസം സദ്ദം സുത്വാ മരണഭയതജ്ജിതോ നിസിന്നകോവ അരുണം ഉട്ഠാപേസി.

    Dujjīvitamajīvimhāti idaṃ satthā jetavane viharanto kosalarājānaṃ ārabbha kathesi. Tadā kira kosalarājā rattibhāge catunnaṃ nerayikasattānaṃ saddaṃ suṇi. Eko du-kārameva bhaṇi, eko sa-kāraṃ, eko na-kāraṃ, eko so-kāramevāti. Te kira atītabhave sāvatthiyaṃyeva pāradārikā rājaputtā ahesuṃ. Te paresaṃ rakkhitagopitamātugāmesu aparajjhitvā cittakeḷiṃ kīḷantā bahuṃ pāpakammaṃ katvā maraṇacakkena chinnā sāvatthisāmante catūsu lohakumbhīsu nibbattā saṭṭhi vassasahassāni tattha paccitvā uggatā lohakumbhimukhavaṭṭiṃ disvā ‘‘kadā nu kho imamhā dukkhā muccissāmā’’ti cattāropi mahantena saddena anupaṭipāṭiyā viraviṃsu. Rājā tesaṃ saddaṃ sutvā maraṇabhayatajjito nisinnakova aruṇaṃ uṭṭhāpesi.

    അരുണുഗ്ഗമനവേലായ ബ്രാഹ്മണാ ആഗന്ത്വാ രാജാനം സുഖസയിതം പുച്ഛിംസു. രാജാ ‘‘കുതോ മേ ആചരിയാ സുഖസയിതം, അജ്ജാഹം ഏവരൂപേ ചത്താരോ ഭിംസനകസദ്ദേ സുണി’’ന്തി. ബ്രാഹ്മണാ ഹത്ഥേ വിധുനിംസു. ‘‘കിം ആചരിയാ’’തി? ‘‘സാഹസികസദ്ദാ, മഹാരാജാ’’തി. ‘‘സപടികമ്മാ അപ്പടികമ്മാ’’തി? ‘‘കാമം അപ്പടികമ്മാ, മയം പന സുസിക്ഖിതാ, മഹാരാജാ’’തി. ‘‘കിം കത്വാ പടിബാഹിസ്സഥാ’’തി? ‘‘മഹാരാജ, പടികമ്മം മഹന്തം ന സക്കാ കാതും, മയം പന സബ്ബചതുക്കം യഞ്ഞം യജിത്വാ ഹാരേസ്സാമാ’’തി. ‘‘തേന ഹി ഖിപ്പം ചത്താരോ ഹത്ഥീ ചത്താരോ അസ്സേ ചത്താരോ ഉസഭേ ചത്താരോ മനുസ്സേതി ലടുകികസകുണികാ ആദിം കത്വാ ചത്താരോ ചത്താരോ പാണേ ഗഹേത്വാ സബ്ബചതുക്കയഞ്ഞം യജിത്വാ മമ സോത്ഥിഭാവം കരോഥാ’’തി. ‘‘സാധു, മഹാരാജാ’’തി സമ്പടിച്ഛിത്വാ യേനത്ഥോ, തം ഗഹേത്വാ യഞ്ഞാവാടം പച്ചുപട്ഠപേസും, ബഹുപാണേ ഥൂണൂപനീതേ കത്വാ ഠപേസും. ‘‘ബഹും മച്ഛമംസം ഖാദിസ്സാമ, ബഹും ധനം ലഭിസ്സാമാ’’തി ഉസ്സാഹപ്പത്താ ഹുത്വാ ‘‘ഇദം ലദ്ധും വട്ടതി, ഇദം ലദ്ധും വട്ടതി, ദേവാ’’തി അപരാപരം ചരന്തി.

    Aruṇuggamanavelāya brāhmaṇā āgantvā rājānaṃ sukhasayitaṃ pucchiṃsu. Rājā ‘‘kuto me ācariyā sukhasayitaṃ, ajjāhaṃ evarūpe cattāro bhiṃsanakasadde suṇi’’nti. Brāhmaṇā hatthe vidhuniṃsu. ‘‘Kiṃ ācariyā’’ti? ‘‘Sāhasikasaddā, mahārājā’’ti. ‘‘Sapaṭikammā appaṭikammā’’ti? ‘‘Kāmaṃ appaṭikammā, mayaṃ pana susikkhitā, mahārājā’’ti. ‘‘Kiṃ katvā paṭibāhissathā’’ti? ‘‘Mahārāja, paṭikammaṃ mahantaṃ na sakkā kātuṃ, mayaṃ pana sabbacatukkaṃ yaññaṃ yajitvā hāressāmā’’ti. ‘‘Tena hi khippaṃ cattāro hatthī cattāro asse cattāro usabhe cattāro manusseti laṭukikasakuṇikā ādiṃ katvā cattāro cattāro pāṇe gahetvā sabbacatukkayaññaṃ yajitvā mama sotthibhāvaṃ karothā’’ti. ‘‘Sādhu, mahārājā’’ti sampaṭicchitvā yenattho, taṃ gahetvā yaññāvāṭaṃ paccupaṭṭhapesuṃ, bahupāṇe thūṇūpanīte katvā ṭhapesuṃ. ‘‘Bahuṃ macchamaṃsaṃ khādissāma, bahuṃ dhanaṃ labhissāmā’’ti ussāhappattā hutvā ‘‘idaṃ laddhuṃ vaṭṭati, idaṃ laddhuṃ vaṭṭati, devā’’ti aparāparaṃ caranti.

    മല്ലികാ ദേവീ രാജാനം ഉപസങ്കമിത്വാ ‘‘കിം നു ഖോ, മഹാരാജ, ബ്രാഹ്മണാ അതിവിയ ഉസ്സാഹയന്താ വിചരന്തീ’’തി പുച്ഛി. ‘‘ദേവി കിം തുയ്ഹിമിനാ, ത്വം അത്തനോ യസേനേവ മത്താ പമത്താ, ദുക്ഖം പന അമ്ഹാകമേവ ന ജാനാസീ’’തി? ‘‘കിം , മഹാരാജാ’’തി. ‘‘ദേവി, അഹം ഏവരൂപം നാമ അസോതബ്ബം സുണിം, തതോ ഇമേസം സദ്ദാനം സുതത്താ ‘‘കിം ഭവിസ്സതീ’’തി ബ്രാഹ്മണേ പുച്ഛിം, ബ്രാഹ്മണാ ‘‘തുമ്ഹാകം മഹാരാജ രജ്ജസ്സ വാ ഭോഗാനം വാ ജീവിതസ്സ വാ അന്തരായോ പഞ്ഞായതി, സബ്ബചതുക്കേന യഞ്ഞം യജിത്വാ സോത്ഥിഭാവം കരിസ്സാമാ’’തി വദിംസു, തേ മയ്ഹം വചനം ഗഹേത്വാ യഞ്ഞാവാടം കത്വാ യേന യേനത്ഥോ, തസ്സ തസ്സ കാരണാ ആഗച്ഛന്തീ’’തി. ‘‘കിം പന ദേവ, ഇമേസം സദ്ദാനം നിപ്ഫത്തിം സദേവകേ ലോകേ അഗ്ഗബ്രാഹ്മണം പുച്ഛിത്ഥാ’’തി? ‘‘കോ ഏസ ദേവി, സദേവകേ ലോകേ അഗ്ഗബ്രാഹ്മണോ നാമാ’’തി? ‘‘മഹാഗോതമോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ’’തി. ‘‘ദേവി, സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ മേ ന പുച്ഛിതോ’’തി? ‘‘തേന ഹി ഗന്ത്വാ പുച്ഛഥാ’’തി.

    Mallikā devī rājānaṃ upasaṅkamitvā ‘‘kiṃ nu kho, mahārāja, brāhmaṇā ativiya ussāhayantā vicarantī’’ti pucchi. ‘‘Devi kiṃ tuyhiminā, tvaṃ attano yaseneva mattā pamattā, dukkhaṃ pana amhākameva na jānāsī’’ti? ‘‘Kiṃ , mahārājā’’ti. ‘‘Devi, ahaṃ evarūpaṃ nāma asotabbaṃ suṇiṃ, tato imesaṃ saddānaṃ sutattā ‘‘kiṃ bhavissatī’’ti brāhmaṇe pucchiṃ, brāhmaṇā ‘‘tumhākaṃ mahārāja rajjassa vā bhogānaṃ vā jīvitassa vā antarāyo paññāyati, sabbacatukkena yaññaṃ yajitvā sotthibhāvaṃ karissāmā’’ti vadiṃsu, te mayhaṃ vacanaṃ gahetvā yaññāvāṭaṃ katvā yena yenattho, tassa tassa kāraṇā āgacchantī’’ti. ‘‘Kiṃ pana deva, imesaṃ saddānaṃ nipphattiṃ sadevake loke aggabrāhmaṇaṃ pucchitthā’’ti? ‘‘Ko esa devi, sadevake loke aggabrāhmaṇo nāmā’’ti? ‘‘Mahāgotamo sammāsambuddho’’ti. ‘‘Devi, sammāsambuddho me na pucchito’’ti? ‘‘Tena hi gantvā pucchathā’’ti.

    രാജാ തസ്സാ വചനം ഗഹേത്വാ ഭുത്തപാതരാസോ രഥവരമാരുയ്ഹ ജേതവനം ഗന്ത്വാ സത്ഥാരം വന്ദിത്വാ പുച്ഛി ‘‘അഹം, ഭന്തേ, രത്തിഭാഗേ ചത്താരോ സദ്ദേ സുത്വാ ബ്രാഹ്മണേ പുച്ഛിം, തേ ‘സബ്ബചതുക്കയഞ്ഞം യജിത്വാ സോത്ഥിം കരിസ്സാമാ’തി വത്വാ യഞ്ഞാവാടേ കമ്മം കരോന്തി, തേസം സദ്ദാനം സുതത്താ മയ്ഹം കിം ഭവിസ്സതീ’’തി. ‘‘ന കിഞ്ചി, മഹാരാജ, നേരയികസത്താ ദുക്ഖമനുഭവന്താ ഏവം വിരവിംസു, ന ഇമേ സദ്ദാ ഇദാനി തയാ ഏവ സുതാ, പോരാണകരാജൂഹിപി സുതായേവ, തേപി ബ്രാഹ്മണേ പുച്ഛിത്വാ പസുഘാതയഞ്ഞം കത്തുകാമാ ഹുത്വാ പണ്ഡിതാനം കഥം സുത്വാ ന കരിംസു, പണ്ഡിതാ തേസം സദ്ദാനം അന്തരം കഥേത്വാ മഹാജനം വിസ്സജ്ജാപേത്വാ സോത്ഥിമകംസൂ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.

    Rājā tassā vacanaṃ gahetvā bhuttapātarāso rathavaramāruyha jetavanaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā pucchi ‘‘ahaṃ, bhante, rattibhāge cattāro sadde sutvā brāhmaṇe pucchiṃ, te ‘sabbacatukkayaññaṃ yajitvā sotthiṃ karissāmā’ti vatvā yaññāvāṭe kammaṃ karonti, tesaṃ saddānaṃ sutattā mayhaṃ kiṃ bhavissatī’’ti. ‘‘Na kiñci, mahārāja, nerayikasattā dukkhamanubhavantā evaṃ viraviṃsu, na ime saddā idāni tayā eva sutā, porāṇakarājūhipi sutāyeva, tepi brāhmaṇe pucchitvā pasughātayaññaṃ kattukāmā hutvā paṇḍitānaṃ kathaṃ sutvā na kariṃsu, paṇḍitā tesaṃ saddānaṃ antaraṃ kathetvā mahājanaṃ vissajjāpetvā sotthimakaṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ അഞ്ഞതരസ്മിം കാസിഗാമേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ കാമേസു ആദീനവം ദിസ്വാ കാമേ പഹായ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ അഭിഞ്ഞാ ച സമാപത്തിയോ ച ഉപ്പാദേത്വാ ഝാനകീളം കീളന്തോ ഹിമവന്തേ രമണീയേ വനസണ്ഡേ വസതി. തദാ ബാരാണസിരാജാ ചതുന്നം നേരയികാനം ഇമേവ ചത്താരോ സദ്ദേ സുത്വാ ഭീതതസിതോ ഇമിനാവ നിയാമേന ബ്രാഹ്മണേഹി ‘‘തിണ്ണം അന്തരായാനം അഞ്ഞതരോ ഭവിസ്സതി, സബ്ബചതുക്കയഞ്ഞേന തം വൂപസമേസ്സാമാ’’തി വുത്തേ സമ്പടിച്ഛി. പുരോഹിതോ ബ്രാഹ്മണേഹി സദ്ധിം യഞ്ഞാവാടം പച്ചുപട്ഠാപേസി, മഹാജനോ ഥൂണൂപനീതോ അഹോസി. തദാ ബോധിസത്തോ മേത്താഭാവനം പുരേചാരികം കത്വാ ദിബ്ബചക്ഖുനാ ലോകം ഓലോകേന്തോ ഇമം കാരണം ദിസ്വാ ‘‘അജ്ജ, മയാ ഗന്തും വട്ടതി, മഹാജനസ്സ സോത്ഥി ഭവിസ്സതീ’’തി ഇദ്ധിബലേന വേഹാസം ഉപ്പതിത്വാ ബാരാണസിരഞ്ഞോ ഉയ്യാനേ ഓതരിത്വാ മങ്ഗലസിലാപട്ടേ കഞ്ചനരൂപകം വിയ നിസീദി. തദാ പുരോഹിതസ്സ ജേട്ഠന്തേവാസികോ ആചരിയം ഉപസങ്കമിത്വാ ‘‘നനു, ആചരിയ, അമ്ഹാകം വേദേസു പരം മാരേത്വാ സോത്ഥികരണം നാമ നത്ഥീ’’തി ആഹ. പുരോഹിതോ ‘‘ത്വം രാജധനം രക്ഖസി, ബഹും മച്ഛമംസം ഖാദിസ്സാമ, ധനം ലഭിസ്സാമ, തുണ്ഹീ ഹോഹീ’’തി തം പടിബാഹി.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto aññatarasmiṃ kāsigāme brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto kāmesu ādīnavaṃ disvā kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca uppādetvā jhānakīḷaṃ kīḷanto himavante ramaṇīye vanasaṇḍe vasati. Tadā bārāṇasirājā catunnaṃ nerayikānaṃ imeva cattāro sadde sutvā bhītatasito imināva niyāmena brāhmaṇehi ‘‘tiṇṇaṃ antarāyānaṃ aññataro bhavissati, sabbacatukkayaññena taṃ vūpasamessāmā’’ti vutte sampaṭicchi. Purohito brāhmaṇehi saddhiṃ yaññāvāṭaṃ paccupaṭṭhāpesi, mahājano thūṇūpanīto ahosi. Tadā bodhisatto mettābhāvanaṃ purecārikaṃ katvā dibbacakkhunā lokaṃ olokento imaṃ kāraṇaṃ disvā ‘‘ajja, mayā gantuṃ vaṭṭati, mahājanassa sotthi bhavissatī’’ti iddhibalena vehāsaṃ uppatitvā bārāṇasirañño uyyāne otaritvā maṅgalasilāpaṭṭe kañcanarūpakaṃ viya nisīdi. Tadā purohitassa jeṭṭhantevāsiko ācariyaṃ upasaṅkamitvā ‘‘nanu, ācariya, amhākaṃ vedesu paraṃ māretvā sotthikaraṇaṃ nāma natthī’’ti āha. Purohito ‘‘tvaṃ rājadhanaṃ rakkhasi, bahuṃ macchamaṃsaṃ khādissāma, dhanaṃ labhissāma, tuṇhī hohī’’ti taṃ paṭibāhi.

    സോ ‘‘നാഹം ഏത്ഥ സഹായോ ഭവിസ്സാമീ’’തി നിക്ഖമിത്വാ രാജുയ്യാനം ഗന്ത്വാ ബോധിസത്തം ദിസ്വാ വന്ദിത്വാ കതപടിസന്ഥാരോ ഏകമന്തം നിസീദി. ബോധിസത്തോ ‘‘കിം, മാണവ, രാജാ ധമ്മേന രജ്ജം കാരേതീ’’തി പുച്ഛി. ‘‘ഭന്തേ, രാജാ ധമ്മേന രജ്ജം കാരേതി, രത്തിഭാഗേ പന ചത്താരോ സദ്ദേ സുത്വാ ബ്രാഹ്മണേ പുച്ഛി. ബ്രാഹ്മണാ ‘സബ്ബചതുക്കയഞ്ഞം യജിത്വാ സോത്ഥിം കരിസ്സാമാ’’’തി വദിംസു. രാജാ പസുഘാതകമ്മം കത്വാ അത്തനോ സോത്ഥിം കാതുകാമോ മഹാജനോ ഥൂണൂപനീതോ, ‘‘കിം നു ഖോ, ഭന്തേ, തുമ്ഹാദിസാനം സീലവന്താനം തേസം സദ്ദാനം നിപ്ഫത്തിം വത്വാ മഹാജനം മരണമുഖാ മോചേതും വട്ടതീ’’തി. ‘‘മാണവ, രാജാ അമ്ഹേ ന ജാനാതി, മയമ്പി തം ന ജാനാമ, ഇമേസം പന സദ്ദാനം നിപ്ഫത്തിം ജാനാമ, സചേ രാജാ അമ്ഹേ ഉപസങ്കമിത്വാ പുച്ഛേയ്യ, രാജാനം നിക്കങ്ഖം കത്വാ കഥേസ്സാമാ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭന്തേ, മുഹുത്തം ഇധേവ ഹോഥ, അഹം രാജാനം ആനേസ്സാമീ’’തി. ‘‘സാധു, മാണവാ’’തി. സോ ഗന്ത്വാ രഞ്ഞോ തമത്ഥം ആരോചേത്വാ രാജാനം ആനേസി.

    So ‘‘nāhaṃ ettha sahāyo bhavissāmī’’ti nikkhamitvā rājuyyānaṃ gantvā bodhisattaṃ disvā vanditvā katapaṭisanthāro ekamantaṃ nisīdi. Bodhisatto ‘‘kiṃ, māṇava, rājā dhammena rajjaṃ kāretī’’ti pucchi. ‘‘Bhante, rājā dhammena rajjaṃ kāreti, rattibhāge pana cattāro sadde sutvā brāhmaṇe pucchi. Brāhmaṇā ‘sabbacatukkayaññaṃ yajitvā sotthiṃ karissāmā’’’ti vadiṃsu. Rājā pasughātakammaṃ katvā attano sotthiṃ kātukāmo mahājano thūṇūpanīto, ‘‘kiṃ nu kho, bhante, tumhādisānaṃ sīlavantānaṃ tesaṃ saddānaṃ nipphattiṃ vatvā mahājanaṃ maraṇamukhā mocetuṃ vaṭṭatī’’ti. ‘‘Māṇava, rājā amhe na jānāti, mayampi taṃ na jānāma, imesaṃ pana saddānaṃ nipphattiṃ jānāma, sace rājā amhe upasaṅkamitvā puccheyya, rājānaṃ nikkaṅkhaṃ katvā kathessāmā’’ti. ‘‘Tena hi, bhante, muhuttaṃ idheva hotha, ahaṃ rājānaṃ ānessāmī’’ti. ‘‘Sādhu, māṇavā’’ti. So gantvā rañño tamatthaṃ ārocetvā rājānaṃ ānesi.

    അഥ രാജാ ബോധിസത്തം വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം നിസിന്നോ പുച്ഛി ‘‘സച്ചം കിര തുമ്ഹേ മയാ സുതസദ്ദാനം നിപ്ഫത്തിം ജാനാഥാ’’തി? ‘‘ആമ, മഹാരാജാ’’തി. ‘‘കഥേഥ, ഭന്തേ’’തി. ‘‘മഹാരാജ, ഏതേ പുരിമഭവേ പരേസം രക്ഖിതഗോപിതേസു ദാരേസു ചാരിത്തം ആപജ്ജിത്വാ ബാരാണസിസാമന്തേ ചതൂസു ലോഹകുമ്ഭീസു നിബ്ബത്താ പക്കുഥിതേ ഖാരലോഹോദകേ ഫേണുദ്ദേഹകം പച്ചമാനാ തിംസ വസ്സസഹസ്സാനി അധോ ഗന്ത്വാ കുമ്ഭിതലം ആഹച്ച ഉദ്ധം ആരോഹന്താ തിംസവസ്സസഹസ്സേനേവ കാലേന കുമ്ഭിമുഖം ദിസ്വാ ബഹി ഓലോകേത്വാ ചത്താരോ ജനാ ചതസ്സോ ഗാഥാ പരിപുണ്ണം കത്വാ വത്തുകാമാപി തഥാ കാതും അസക്കോന്താ ഏകേകമേവ അക്ഖരം വത്വാ പുന ലോഹകുമ്ഭീസുയേവ നിമുഗ്ഗാ. തേസു ദു-കാരം വത്വാ നിമുഗ്ഗസത്തോ ഏവം വത്തുകാമോ അഹോസി –

    Atha rājā bodhisattaṃ vanditvā ekamantaṃ nisinno pucchi ‘‘saccaṃ kira tumhe mayā sutasaddānaṃ nipphattiṃ jānāthā’’ti? ‘‘Āma, mahārājā’’ti. ‘‘Kathetha, bhante’’ti. ‘‘Mahārāja, ete purimabhave paresaṃ rakkhitagopitesu dāresu cārittaṃ āpajjitvā bārāṇasisāmante catūsu lohakumbhīsu nibbattā pakkuthite khāralohodake pheṇuddehakaṃ paccamānā tiṃsa vassasahassāni adho gantvā kumbhitalaṃ āhacca uddhaṃ ārohantā tiṃsavassasahasseneva kālena kumbhimukhaṃ disvā bahi oloketvā cattāro janā catasso gāthā paripuṇṇaṃ katvā vattukāmāpi tathā kātuṃ asakkontā ekekameva akkharaṃ vatvā puna lohakumbhīsuyeva nimuggā. Tesu du-kāraṃ vatvā nimuggasatto evaṃ vattukāmo ahosi –

    ൫൩.

    53.

    ‘ദുജ്ജീവിതമജീവിമ്ഹ , യേ സന്തേ ന ദദമ്ഹസേ;

    ‘Dujjīvitamajīvimha , ye sante na dadamhase;

    വിജ്ജമാനേസു ഭോഗേസു, ദീപം നാകമ്ഹ അത്തനോ’തി. –

    Vijjamānesu bhogesu, dīpaṃ nākamha attano’ti. –

    തം ഗാഥം പരിപുണ്ണം കാതും നാസക്ഖീ’’തി വത്വാ ബോധിസത്തോ അത്തനോ ഞാണേന തം ഗാഥം പരിപുണ്ണം കത്വാ കഥേസി. സേസാസുപി ഏസേവ നയോ.

    Taṃ gāthaṃ paripuṇṇaṃ kātuṃ nāsakkhī’’ti vatvā bodhisatto attano ñāṇena taṃ gāthaṃ paripuṇṇaṃ katvā kathesi. Sesāsupi eseva nayo.

    തേസു -കാരം വത്വാ വത്തുകാമസ്സ അയം ഗാഥാ –

    Tesu sa-kāraṃ vatvā vattukāmassa ayaṃ gāthā –

    ൫൪.

    54.

    ‘‘സട്ഠി വസ്സസഹസ്സാനി, പരിപുണ്ണാനി സബ്ബസോ;

    ‘‘Saṭṭhi vassasahassāni, paripuṇṇāni sabbaso;

    നിരയേ പച്ചമാനാനം, കദാ അന്തോ ഭവിസ്സതീ’’തി.

    Niraye paccamānānaṃ, kadā anto bhavissatī’’ti.

    -കാരം വത്വാ വത്തുകാമസ്സ അയം ഗാഥാ –

    Na-kāraṃ vatvā vattukāmassa ayaṃ gāthā –

    ൫൫.

    55.

    ‘‘നത്ഥി അന്തോ കുതോ അന്തോ, ന അന്തോ പടിദിസ്സതി;

    ‘‘Natthi anto kuto anto, na anto paṭidissati;

    തദാ ഹി പകതം പാപം, മമ തുയ്ഹഞ്ച മാരിസാ’’തി.

    Tadā hi pakataṃ pāpaṃ, mama tuyhañca mārisā’’ti.

    സോ-കാരം വത്വാ വത്തുകാമസ്സ അയം ഗാഥാ –

    So-kāraṃ vatvā vattukāmassa ayaṃ gāthā –

    ൫൬.

    56.

    ‘‘സോഹം നൂന ഇതോ ഗന്ത്വാ, യോനിം ലദ്ധാന മാനുസിം;

    ‘‘Sohaṃ nūna ito gantvā, yoniṃ laddhāna mānusiṃ;

    വദഞ്ഞൂ സീലസമ്പന്നോ, കാഹാമി കുസലം ബഹു’’ന്തി.

    Vadaññū sīlasampanno, kāhāmi kusalaṃ bahu’’nti.

    തത്ഥ ദുജ്ജീവിതന്തി തീണി ദുച്ചരിതാനി ചരന്തോ ദുജ്ജീവിതം ലാമകജീവിതം ജീവതി നാമ, സോപി തദേവ സന്ധായാഹ ‘‘ദുജ്ജീവിതമജീവിമ്ഹാ’’തി. യേ സന്തേ ന ദദമ്ഹസേതി യേ മയം ദേയ്യധമ്മേ ച പടിഗ്ഗാഹകേ ച സംവിജ്ജമാനേയേവ ന ദാനം ദദിമ്ഹ. ദീപം നാകമ്ഹ അത്തനോതി അത്തനോ പതിട്ഠം ന കരിമ്ഹ. പരിപുണ്ണാനീതി അനൂനാനി അനധികാനി. സബ്ബസോതി സബ്ബാകാരേന. പച്ചമാനാനന്തി അമ്ഹാകം ഇമസ്മിം നിരയേ പച്ചമാനാനം.

    Tattha dujjīvitanti tīṇi duccaritāni caranto dujjīvitaṃ lāmakajīvitaṃ jīvati nāma, sopi tadeva sandhāyāha ‘‘dujjīvitamajīvimhā’’ti. Ye sante na dadamhaseti ye mayaṃ deyyadhamme ca paṭiggāhake ca saṃvijjamāneyeva na dānaṃ dadimha. Dīpaṃ nākamha attanoti attano patiṭṭhaṃ na karimha. Paripuṇṇānīti anūnāni anadhikāni. Sabbasoti sabbākārena. Paccamānānanti amhākaṃ imasmiṃ niraye paccamānānaṃ.

    നത്ഥി അന്തോതി ‘‘അമ്ഹാകം അസുകകാലേ നാമ മോക്ഖോ ഭവിസ്സതീ’’തി ഏവം കാലപരിച്ഛേദോ നത്ഥി. കുതോ അന്തോതി കേന കാരണേന അന്തോ പഞ്ഞായിസ്സതി. ന അന്തോതി അന്തം ദട്ഠുകാമാനമ്പി നോ ദുക്ഖസ്സ അന്തോ ന പടിദിസ്സതി. തദാ ഹി പകതന്തി തസ്മിം കാലേ മാരിസാ മമ ച തുയ്ഹഞ്ച പകതം പാപം പകട്ഠം കതം അതിബഹുമേവ കതം. ‘‘തഥാ ഹി പകത’’ന്തിപി പാഠോ, തേന കാരണേന കതം, യേനസ്സ അന്തോ ദട്ഠും ന സക്കാതി അത്ഥോ. മാരിസാതി മയാ സദിസാ, പിയാലപനമേതം ഏതേസം. നൂനാതി ഏകംസത്ഥേ നിപാതോ, സോ അഹം ഇതോ ഗന്ത്വാ യോനിം മാനുസിം ലദ്ധാന വദഞ്ഞൂ സീലസമ്പന്നോ ഹുത്വാ ഏകംസേനേവ ബഹും കുസലം കരിസ്സാമീതി അയമേത്ഥ അത്ഥോ.

    Natthiantoti ‘‘amhākaṃ asukakāle nāma mokkho bhavissatī’’ti evaṃ kālaparicchedo natthi. Kuto antoti kena kāraṇena anto paññāyissati. Na antoti antaṃ daṭṭhukāmānampi no dukkhassa anto na paṭidissati. Tadā hi pakatanti tasmiṃ kāle mārisā mama ca tuyhañca pakataṃ pāpaṃ pakaṭṭhaṃ kataṃ atibahumeva kataṃ. ‘‘Tathā hi pakata’’ntipi pāṭho, tena kāraṇena kataṃ, yenassa anto daṭṭhuṃ na sakkāti attho. Mārisāti mayā sadisā, piyālapanametaṃ etesaṃ. Nūnāti ekaṃsatthe nipāto, so ahaṃ ito gantvā yoniṃ mānusiṃ laddhāna vadaññū sīlasampanno hutvā ekaṃseneva bahuṃ kusalaṃ karissāmīti ayamettha attho.

    ഇതി ബോധിസത്തോ ഏകമേകം ഗാഥം വത്വാ ‘‘മഹാരാജ, സോ നേരയികസത്തോ ഇമം ഗാഥം പരിപുണ്ണം കത്വാ വത്തുകാമോ അത്തനോ പാപസ്സ മഹന്തതായ തഥാ കഥേതും നാസക്ഖി, ഇതി സോ അത്തനോ കമ്മവിപാകം അനുഭവന്തോ വിരവി. തുമ്ഹാകം ഏതസ്സ സദ്ദസ്സ സവനപച്ചയാ അന്തരായോ നാമ നത്ഥി, തുമ്ഹേ മാ ഭായിത്ഥാ’’തി രാജാനം സഞ്ഞാപേസി. രാജാ മഹാജനം വിസ്സജ്ജാപേത്വാ സുവണ്ണഭേരിം ചരാപേത്വാ യഞ്ഞാവാടം വിദ്ധംസാപേസി. ബോധിസത്തോ മഹാജനസ്സ സോത്ഥിം കത്വാ കതിപാഹം വസിത്വാ തത്ഥേവ ഗന്ത്വാ അപരിഹീനജ്ഝാനോ ബ്രഹ്മലോകേ ഉപ്പജ്ജി.

    Iti bodhisatto ekamekaṃ gāthaṃ vatvā ‘‘mahārāja, so nerayikasatto imaṃ gāthaṃ paripuṇṇaṃ katvā vattukāmo attano pāpassa mahantatāya tathā kathetuṃ nāsakkhi, iti so attano kammavipākaṃ anubhavanto viravi. Tumhākaṃ etassa saddassa savanapaccayā antarāyo nāma natthi, tumhe mā bhāyitthā’’ti rājānaṃ saññāpesi. Rājā mahājanaṃ vissajjāpetvā suvaṇṇabheriṃ carāpetvā yaññāvāṭaṃ viddhaṃsāpesi. Bodhisatto mahājanassa sotthiṃ katvā katipāhaṃ vasitvā tattheva gantvā aparihīnajjhāno brahmaloke uppajji.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ പുരോഹിതസ്സ ജേട്ഠന്തേവാസികമാണവോ സാരിപുത്തോ അഹോസി, താപസോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā purohitassa jeṭṭhantevāsikamāṇavo sāriputto ahosi, tāpaso pana ahameva ahosi’’nti.

    ലോഹകുമ്ഭിജാതകവണ്ണനാ ചതുത്ഥാ.

    Lohakumbhijātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൩൧൪. ലോഹകുമ്ഭിജാതകം • 314. Lohakumbhijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact