| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationදීඝ නිකාය 12
Long Discourses 12
ලෝහිච්චසුත්ත
With Lohicca
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා කෝසලේසු චාරිකං චරමානෝ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි යේන සාලවතිකා තදවසරි.
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Kosalans together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus when he arrived at Sālavatikā.
තේන ඛෝ පන සමයේන ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ සාලවතිකං අජ්ඣාවසති සත්තුස්සදං සතිණකට්ඨෝදකං සධඤ්ඤං රාජභෝග්ගං රඤ්ඤා පසේනදිනා කෝසලේන දින්නං රාජදායං බ්‍රහ්මදේය්‍යං.
Now at that time the brahmin Lohicca was living in Sālavatikā. It was a crown property given by King Pasenadi of Kosala, teeming with living creatures, full of hay, wood, water, and grain, a royal park endowed to a brahmin.
තේන ඛෝ පන සමයේන ලෝහිච්චස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං හෝති: “ඉධ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා කුසලං ධම්මං අධිගච්ඡේය්‍ය, කුසලං ධම්මං අධිගන්ත්වා න පරස්ස ආරෝචේය්‍ය, කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සති. සේය්‍යථාපි නාම පුරාණං බන්ධනං ඡින්දිත්වා අඤ්ඤං නවං බන්ධනං කරේය්‍ය; ඒවං සම්පදමිදං පාපකං ලෝභධම්මං වදාමි, කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සතී”ති.
Now at that time Lohicca had the following harmful misconception: “Should an ascetic or brahmin achieve some skillful quality, they ought not inform anyone else. For what can one person do for another? Suppose someone cut off an old bond, only to create another new bond. That’s the consequence of such a wicked, greedy deed, I say. For what can one person do for another?”
අස්සෝසි ඛෝ ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ:
Lohicca heard:
“සමණෝ ඛලු, භෝ, ගෝතමෝ සක්‍යපුත්තෝ සක්‍යකුලා පබ්බජිතෝ කෝසලේසු චාරිකං චරමානෝ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි සාලවතිකං අනුප්පත්තෝ. තං ඛෝ පන භවන්තං ගෝතමං ඒවං කල්‍යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා(අ). සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්‍රහ්මකං සස්සමණබ්‍රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්‍යාණං මජ්ඣේකල්‍යාණං පරියෝසානකල්‍යාණං සාත්ථං සබ්‍යඤ්ජනං කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්‍රහ්මචරියං පකාසේති. සාධු ඛෝ පන තථාරූපානං අරහතං දස්සනං හෝතී”ති.
“It seems the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—has arrived at Sālavatikā, together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He teaches Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure. It’s good to see such perfected ones.”
අථ ඛෝ ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ රෝසිකං න්හාපිතං ආමන්තේසි: “ඒහි ත්වං, සම්ම රෝසිකේ, යේන සමණෝ ගෝතමෝ තේනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා මම වචනේන සමණං ගෝතමං අප්පාබාධං අප්පාතඞ්කං ලහුට්ඨානං බලං ඵාසුවිහාරං පුච්ඡ: ‘ලෝහිච්චෝ, භෝ ගෝතම, බ්‍රාහ්මණෝ භවන්තං ගෝතමං අප්පාබාධං අප්පාතඞ්කං ලහුට්ඨානං බලං ඵාසුවිහාරං පුච්ඡතී(අ)ති; ඒවඤ්ච වදේහි—අධිවාසේතු කිර භවං ගෝතමෝ ලෝහිච්චස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස ස්වාතනාය භත්තං සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේනා”ති.
Then Lohicca addressed his barber Rosika, “Here, dear Rosika, go to the ascetic Gotama and in my name bow with your head to his feet. Ask him if he is healthy and well, nimble, strong, and living comfortably. And then ask him whether he, together with the bhikkhu Saṅgha, might please accept tomorrow’s meal from the brahmin Lohicca.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ රෝසිකා න්හාපිතෝ ලෝහිච්චස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස පටිස්සුත්වා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ රෝසිකා න්හාපිතෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “ලෝහිච්චෝ, භන්තේ, බ්‍රාහ්මණෝ භගවන්තං අප්පාබාධං අප්පාතඞ්කං ලහුට්ඨානං බලං ඵාසුවිහාරං පුච්ඡති; ඒවඤ්ච වදේති—අධිවාසේතු කිර, භන්තේ, භගවා ලෝහිච්චස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස ස්වාතනාය භත්තං සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේනා”ති. අධිවාසේසි භගවා තුණ්හීභාවේන.
“Yes, sir,” Rosika replied. He did as he was asked, and the Buddha consented with silence.
අථ ඛෝ රෝසිකා න්හාපිතෝ භගවතෝ අධිවාසනං විදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යේන ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ලෝහිච්චං බ්‍රාහ්මණං ඒතදවෝච: “අවෝචුම්හා ඛෝ මයං භෝතෝ වචනේන තං භගවන්තං: ‘ලෝහිච්චෝ, භන්තේ, බ්‍රාහ්මණෝ භගවන්තං අප්පාබාධං අප්පාතඞ්කං ලහුට්ඨානං බලං ඵාසුවිහාරං පුච්ඡති; ඒවඤ්ච වදේති—අධිවාසේතු කිර, භන්තේ, භගවා ලෝහිච්චස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස ස්වාතනාය භත්තං සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේනා(අ)ති. අධිවුත්ථඤ්ච පන තේන භගවතා”ති.
Then, knowing that the Buddha had consented, Rosika got up from his seat, went to Lohicca, and said to him, “I gave the Buddha your message, and he accepted.”
අථ ඛෝ ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ තස්සා රත්තියා අච්චයේන සකේ නිවේසනේ පණීතං ඛාදනීයං භෝජනීයං පටියාදාපේත්වා රෝසිකං න්හාපිතං ආමන්තේසි: “ඒහි ත්වං, සම්ම රෝසිකේ, යේන සමණෝ ගෝතමෝ තේනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා සමණස්ස ගෝතමස්ස කාලං ආරෝචේහි—කාලෝ, භෝ ගෝතම, නිට්ඨිතං භත්තන්”ති.
And when the night had passed Lohicca had delicious fresh and cooked foods prepared in his own home. Then he had the Buddha informed of the time, saying, “Here, dear Rosika, go to the ascetic Gotama and announce the time, saying: ‘It’s time, Master Gotama, the meal is ready.’”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ රෝසිකා න්හාපිතෝ ලෝහිච්චස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස පටිස්සුත්වා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං අට්ඨාසි. ඒකමන්තං ඨිතෝ ඛෝ රෝසිකා න්හාපිතෝ භගවතෝ කාලං ආරෝචේසි: “කාලෝ, භන්තේ, නිට්ඨිතං භත්තන්”ති.
“Yes, sir,” Rosika replied. He did as he was asked.
අථ ඛෝ භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේන යේන සාලවතිකා තේනුපසඞ්කමි. තේන ඛෝ පන සමයේන රෝසිකා න්හාපිතෝ භගවන්තං පිට්ඨිතෝ පිට්ඨිතෝ අනුබන්ධෝ හෝති. අථ ඛෝ රෝසිකා න්හාපිතෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “ලෝහිච්චස්ස, භන්තේ, බ්‍රාහ්මණස්ස ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: ‘ඉධ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා කුසලං ධම්මං අධිගච්ඡේය්‍ය, කුසලං ධම්මං අධිගන්ත්වා න පරස්ස ආරෝචේය්‍ය—කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සති. සේය්‍යථාපි නාම පුරාණං බන්ධනං ඡින්දිත්වා අඤ්ඤං නවං බන්ධනං කරේය්‍ය; ඒවං සම්පදමිදං පාපකං ලෝභධම්මං වදාමි—කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සතී(අ)ති. සාධු, භන්තේ, භගවා ලෝහිච්චං බ්‍රාහ්මණං ඒතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවේචේතූ”ති.
Then the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, went to Sālavatikā together with the Saṅgha of bhikkhus. Now, Rosika was following behind the Buddha, and told him of Lohicca’s views, adding, “Sir, please dissuade him from that harmful misconception.”
“අප්පේව නාම සියා, රෝසිකේ, අප්පේව නාම සියා, රෝසිකේ”ති.
“Hopefully that’ll happen, Rosika, hopefully that’ll happen.”
අථ ඛෝ භගවා යේන ලෝහිච්චස්ස බ්‍රාහ්මණස්ස නිවේසනං තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි. අථ ඛෝ ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ බුද්ධප්පමුඛං භික්ඛුසඞ්ඝං පණීතේන ඛාදනීයේන භෝජනීයේන සහත්ථා සන්තප්පේසි සම්පවාරේසි.
Then the Buddha approached Lohicca’s home, where he sat on the seat spread out. Then Lohicca served and satisfied the bhikkhu Saṅgha headed by the Buddha with his own hands with delicious fresh and cooked foods.
1. ලෝහිච්චබ්‍රාහ්මණානුයෝග
1. Questioning Lohicca
අථ ඛෝ ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ භගවන්තං භුත්තාවිං ඕනීතපත්තපාණිං අඤ්ඤතරං නීචං ආසනං ගහේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි.
When the Buddha had eaten and washed his hand and bowl, Lohicca took a low seat and sat to one side.
ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ ලෝහිච්චං බ්‍රාහ්මණං භගවා ඒතදවෝච: “සච්චං කිර තේ, ලෝහිච්ච, ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: ‘ඉධ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා කුසලං ධම්මං අධිගච්ඡේය්‍ය, කුසලං ධම්මං අධිගන්ත්වා න පරස්ස ආරෝචේය්‍ය, කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සති. සේය්‍යථාපි නාම පුරාණං බන්ධනං ඡින්දිත්වා අඤ්ඤං නවං බන්ධනං කරේය්‍ය; ඒවං සම්පදමිදං පාපකං ලෝභධම්මං වදාමි, කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සතී(අ)”ති?
The Buddha said to him, “Is it really true, Lohicca, that you have such a harmful misconception: ‘Should an ascetic or brahmin achieve some skillful quality, they ought not inform anyone else. For what can one person do for another? Suppose someone cut off an old bond, only to create another new bond. That’s the consequence of such a wicked, greedy deed, I say. For what can one person do for another?’”
“ඒවං, භෝ ගෝතම”.
“Yes, Master Gotama.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, ලෝහිච්ච, නනු ත්වං සාලවතිකං අජ්ඣාවසසී”ති?
“What do you think, Lohicca? Do you reside in Sālavatikā?”
“ඒවං, භෝ ගෝතම”.
“Yes, Master Gotama.”
“යෝ නු ඛෝ, ලෝහිච්ච, ඒවං වදේය්‍ය: ‘ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ සාලවතිකං අජ්ඣාවසති. යා සාලවතිකාය සමුදයසඤ්ජාති ලෝහිච්චෝව තං බ්‍රාහ්මණෝ ඒකකෝ පරිභුඤ්ජේය්‍ය, න අඤ්ඤේසං දදේය්‍යා(අ)ති. ඒවං වාදී සෝ යේ තං උපජීවන්ති, තේසං අන්තරායකරෝ වා හෝති, නෝ වා”ති?
“Lohicca, suppose someone were to say: ‘The brahmin Lohicca resides in Sālavatikā. He alone should enjoy the revenues produced in Sālavatikā and not share them with anyone else.’ Would the person who spoke like that make it difficult for those whose living depends on you or not?”
“අන්තරායකරෝ, භෝ ගෝතම”.
“They would, Master Gotama.”
“අන්තරායකරෝ සමානෝ හිතානුකම්පී වා තේසං හෝති අහිතානුකම්පී වා”ති?
“But is someone who creates difficulties for others acting kindly or unkindly?”
“අහිතානුකම්පී, භෝ ගෝතම”.
“Unkindly, sir.”
“අහිතානුකම්පිස්ස මේත්තං වා තේසු චිත්තං පච්චුපට්ඨිතං හෝති සපත්තකං වා”ති?
“But does an unkind person have love in their heart or hostility?”
“සපත්තකං, භෝ ගෝතම”.
“Hostility, sir.”
“සපත්තකේ චිත්තේ පච්චුපට්ඨිතේ මිච්ඡාදිට්ඨි වා හෝති සම්මාදිට්ඨි වා”ති?
“And when the heart is full of hostility, is there right view or wrong view?”
“මිච්ඡාදිට්ඨි, භෝ ගෝතම”.
“Wrong view, Master Gotama.”
“මිච්ඡාදිට්ඨිස්ස ඛෝ අහං, ලෝහිච්ච, ද්වින්නං ගතීනං අඤ්ඤතරං ගතිං වදාමි—නිරයං වා තිරච්ඡානයෝනිං වා.
“An individual with wrong view is reborn in one of two places, I say: hell or the animal realm.
තං කිං මඤ්ඤසි, ලෝහිච්ච, නනු රාජා පසේනදි කෝසලෝ කාසිකෝසලං අජ්ඣාවසතී”ති?
What do you think, Lohicca? Does King Pasenadi reign over Kāsi and Kosala?”
“ඒවං, භෝ ගෝතම”.
“Yes, Master Gotama.”
“යෝ නු ඛෝ, ලෝහිච්ච, ඒවං වදේය්‍ය: ‘රාජා පසේනදි කෝසලෝ කාසිකෝසලං අජ්ඣාවසති; යා කාසිකෝසලේ සමුදයසඤ්ජාති, රාජාව තං පසේනදි කෝසලෝ ඒකකෝ පරිභුඤ්ජේය්‍ය, න අඤ්ඤේසං දදේය්‍යා(අ)ති. ඒවං වාදී සෝ යේ රාජානං පසේනදිං කෝසලං උපජීවන්ති තුම්හේ චේව අඤ්ඤේ ච, තේසං අන්තරායකරෝ වා හෝති, නෝ වා”ති?
“Lohicca, suppose someone were to say: ‘King Pasenadi reigns over Kāsi and Kosala. He alone should enjoy the revenues produced in Kāsi and Kosala and not share them with anyone else.’ Would the person who spoke like that make it difficult for yourself and others whose living depends on King Pasenadi or not?”
“අන්තරායකරෝ, භෝ ගෝතම”.
“They would, Master Gotama.”
“අන්තරායකරෝ සමානෝ හිතානුකම්පී වා තේසං හෝති අහිතානුකම්පී වා”ති?
“But is someone who creates difficulties for others acting kindly or unkindly?”
“අහිතානුකම්පී, භෝ ගෝතම”.
“Unkindly, sir.”
“අහිතානුකම්පිස්ස මේත්තං වා තේසු චිත්තං පච්චුපට්ඨිතං හෝති සපත්තකං වා”ති?
“But does an unkind person have love in their heart or hostility?”
“සපත්තකං, භෝ ගෝතම”.
“Hostility, sir.”
“සපත්තකේ චිත්තේ පච්චුපට්ඨිතේ මිච්ඡාදිට්ඨි වා හෝති සම්මාදිට්ඨි වා”ති?
“And when the heart is full of hostility, is there right view or wrong view?”
“මිච්ඡාදිට්ඨි, භෝ ගෝතම”.
“Wrong view, Master Gotama.”
“මිච්ඡාදිට්ඨිස්ස ඛෝ අහං, ලෝහිච්ච, ද්වින්නං ගතීනං අඤ්ඤතරං ගතිං වදාමි—නිරයං වා තිරච්ඡානයෝනිං වා.
“An individual with wrong view is reborn in one of two places, I say: hell or the animal realm.
ඉති කිර, ලෝහිච්ච, යෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ සාලවතිකං අජ්ඣාවසති; යා සාලවතිකාය සමුදයසඤ්ජාති, ලෝහිච්චෝව තං බ්‍රාහ්මණෝ ඒකකෝ පරිභුඤ්ජේය්‍ය, න අඤ්ඤේසං දදේය්‍යා(අ)ති. ඒවංවාදී සෝ යේ තං උපජීවන්ති, තේසං අන්තරායකරෝ හෝති. අන්තරායකරෝ සමානෝ අහිතානුකම්පී හෝති, අහිතානුකම්පිස්ස සපත්තකං චිත්තං පච්චුපට්ඨිතං හෝති, සපත්තකේ චිත්තේ පච්චුපට්ඨිතේ මිච්ඡාදිට්ඨි හෝති.
So it seems, Lohicca, that should someone say such a thing either of Lohicca or of King Pasenadi, that is wrong view.
ඒවමේව ඛෝ, ලෝහිච්ච, යෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘ඉධ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා කුසලං ධම්මං අධිගච්ඡේය්‍ය, කුසලං ධම්මං අධිගන්ත්වා න පරස්ස ආරෝචේය්‍ය, කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සති. සේය්‍යථාපි නාම පුරාණං බන්ධනං ඡින්දිත්වා අඤ්ඤං නවං බන්ධනං කරේය්‍ය …පේ… කරිස්සතී(අ)ති.
In the same way, suppose someone were to say: ‘Should an ascetic or brahmin achieve some skillful quality, they ought not inform anyone else. For what can one person do for another? Suppose someone cut off an old bond, only to create another new bond. That’s the consequence of such a wicked, greedy deed, I say. For what can one person do for another?’
ඒවංවාදී සෝ යේ තේ කුලපුත්තා තථාගතප්පවේදිතං ධම්මවිනයං ආගම්ම ඒවරූපං උළාරං විසේසං අධිගච්ඡන්ති, සෝතාපත්තිඵලම්පි සච්ඡිකරෝන්ති, සකදාගාමිඵලම්පි සච්ඡිකරෝන්ති, අනාගාමිඵලම්පි සච්ඡිකරෝන්ති, අරහත්තම්පි සච්ඡිකරෝන්ති, යේ චිමේ දිබ්බා ගබ්භා පරිපාචේන්ති දිබ්බානං භවානං අභිනිබ්බත්තියා, තේසං අන්තරායකරෝ හෝති, අන්තරායකරෝ සමානෝ අහිතානුකම්පී හෝති, අහිතානුකම්පිස්ස සපත්තකං චිත්තං පච්චුපට්ඨිතං හෝති, සපත්තකේ චිත්තේ පච්චුපට්ඨිතේ මිච්ඡාදිට්ඨි හෝති. මිච්ඡාදිට්ඨිස්ස ඛෝ අහං, ලෝහිච්ච, ද්වින්නං ගතීනං අඤ්ඤතරං ගතිං වදාමි—නිරයං වා තිරච්ඡානයෝනිං වා.
Now, there are gentlemen who, relying on the teaching and training proclaimed by the Realized One, achieve a high distinction such as the following: they realize the fruit of stream-entry, the fruit of once-return, the fruit of non-return, or perfection. And in addition, there are those who ripen the seeds for rebirth in a heavenly state. The person who spoke like that makes it difficult for them. They’re acting unkindly, their heart is full of hostility, and they have wrong view. An individual with wrong view is reborn in one of two places, I say: hell or the animal realm.
ඉති කිර, ලෝහිච්ච, යෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘රාජා පසේනදි කෝසලෝ කාසිකෝසලං අජ්ඣාවසති; යා කාසිකෝසලේ සමුදයසඤ්ජාති, රාජාව තං පසේනදි කෝසලෝ ඒකකෝ පරිභුඤ්ජේය්‍ය, න අඤ්ඤේසං දදේය්‍යා(අ)ති. ඒවංවාදී සෝ යේ රාජානං පසේනදිං කෝසලං උපජීවන්ති තුම්හේ චේව අඤ්ඤේ ච, තේසං අන්තරායකරෝ හෝති. අන්තරායකරෝ සමානෝ අහිතානුකම්පී හෝති, අහිතානුකම්පිස්ස සපත්තකං චිත්තං පච්චුපට්ඨිතං හෝති, සපත්තකේ චිත්තේ පච්චුපට්ඨිතේ මිච්ඡාදිට්ඨි හෝති.
ඒවමේව ඛෝ, ලෝහිච්ච, යෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘ඉධ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා කුසලං ධම්මං අධිගච්ඡේය්‍ය, කුසලං ධම්මං අධිගන්ත්වා න පරස්ස ආරෝචේය්‍ය, කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සති. සේය්‍යථාපි නාම …පේ… කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සතී(අ)ති. ඒවංවාදී සෝ යේ තේ කුලපුත්තා තථාගතප්පවේදිතං ධම්මවිනයං ආගම්ම ඒවරූපං උළාරං විසේසං අධිගච්ඡන්ති, සෝතාපත්තිඵලම්පි සච්ඡිකරෝන්ති, සකදාගාමිඵලම්පි සච්ඡිකරෝන්ති, අනාගාමිඵලම්පි සච්ඡිකරෝන්ති, අරහත්තම්පි සච්ඡිකරෝන්ති. යේ චිමේ දිබ්බා ගබ්භා පරිපාචේන්ති දිබ්බානං භවානං අභිනිබ්බත්තියා, තේසං අන්තරායකරෝ හෝති, අන්තරායකරෝ සමානෝ අහිතානුකම්පී හෝති, අහිතානුකම්පිස්ස සපත්තකං චිත්තං පච්චුපට්ඨිතං හෝති, සපත්තකේ චිත්තේ පච්චුපට්ඨිතේ මිච්ඡාදිට්ඨි හෝති. මිච්ඡාදිට්ඨිස්ස ඛෝ අහං, ලෝහිච්ච, ද්වින්නං ගතීනං අඤ්ඤතරං ගතිං වදාමි—නිරයං වා තිරච්ඡානයෝනිං වා.
2. තයෝචෝදනාරහා
2. Three Teachers Who Deserve to Be Reprimanded
තයෝ ඛෝමේ, ලෝහිච්ච, සත්ථාරෝ, යේ ලෝකේ චෝදනාරහා; යෝ ච පනේවරූපේ සත්ථාරෝ චෝදේති, සා චෝදනා භූතා තච්ඡා ධම්මිකා අනවජ්ජා. කතමේ තයෝ?
Lohicca, there are three kinds of teachers in the world who deserve to be reprimanded. When someone reprimands such teachers, the reprimand is true, correct, legitimate, and blameless. What three?
ඉධ, ලෝහිච්ච, ඒකච්චෝ සත්ථා යස්සත්ථාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ හෝති, ස්වාස්ස සාමඤ්ඤත්ථෝ අනනුප්පත්තෝ හෝති. සෝ තං සාමඤ්ඤත්ථං අනනුපාපුණිත්වා සාවකානං ධම්මං දේසේති: ‘ඉදං වෝ හිතාය ඉදං වෝ සුඛායා(අ)ති. තස්ස සාවකා න සුස්සූසන්ති, න සෝතං ඕදහන්ති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨපේන්ති, වෝක්කම්ම ච සත්ථුසාසනා වත්තන්ති. සෝ ඒවමස්ස චෝදේතබ්බෝ: ‘ආයස්මා ඛෝ යස්සත්ථාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ, සෝ තේ සාමඤ්ඤත්ථෝ අනනුප්පත්තෝ, තං ත්වං සාමඤ්ඤත්ථං අනනුපාපුණිත්වා සාවකානං ධම්මං දේසේසි: “ඉදං වෝ හිතාය ඉදං වෝ සුඛායා”ති. තස්ස තේ සාවකා න සුස්සූසන්ති, න සෝතං ඕදහන්ති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨපේන්ති, වෝක්කම්ම ච සත්ථුසාසනා වත්තන්ති. සේය්‍යථාපි නාම ඕසක්කන්තියා වා උස්සක්කේය්‍ය, පරම්මුඛිං වා ආලිඞ්ගේය්‍ය; ඒවං සම්පදමිදං පාපකං ලෝභධම්මං වදාමි—කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සතී(අ)ති. අයං ඛෝ, ලෝහිච්ච, පඨමෝ සත්ථා, යෝ ලෝකේ චෝදනාරහෝ; යෝ ච පනේවරූපං සත්ථාරං චෝදේති, සා චෝදනා භූතා තච්ඡා ධම්මිකා අනවජ්ජා.
Firstly, take a teacher who has not reached the goal of the ascetic life for which they went forth from the lay life to homelessness. They teach their disciples: ‘This is for your welfare. This is for your happiness.’ But their disciples don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They proceed having turned away from the teacher’s instruction. That teacher deserves to be reprimanded: ‘Venerable, you haven’t reached the goal of the ascetic life; and when you teach disciples they proceed having turned away from the teacher’s instruction. It’s like a man who makes advances on a woman though she pulls away, or embraces her though she turns her back. That’s the consequence of such a wicked, greedy deed, I say. For what can one do for another?’ This is the first kind of teacher who deserves to be reprimanded.
පුන චපරං, ලෝහිච්ච, ඉධේකච්චෝ සත්ථා යස්සත්ථාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ හෝති, ස්වාස්ස සාමඤ්ඤත්ථෝ අනනුප්පත්තෝ හෝති. සෝ තං සාමඤ්ඤත්ථං අනනුපාපුණිත්වා සාවකානං ධම්මං දේසේති: ‘ඉදං වෝ හිතාය, ඉදං වෝ සුඛායා(අ)ති. තස්ස සාවකා සුස්සූසන්ති, සෝතං ඕදහන්ති, අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨපේන්ති, න ච වෝක්කම්ම සත්ථුසාසනා වත්තන්ති. සෝ ඒවමස්ස චෝදේතබ්බෝ: ‘ආයස්මා ඛෝ යස්සත්ථාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ, සෝ තේ සාමඤ්ඤත්ථෝ අනනුප්පත්තෝ. තං ත්වං සාමඤ්ඤත්ථං අනනුපාපුණිත්වා සාවකානං ධම්මං දේසේසි: “ඉදං වෝ හිතාය, ඉදං වෝ සුඛායා”ති. තස්ස තේ සාවකා සුස්සූසන්ති, සෝතං ඕදහන්ති, අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨපේන්ති, න ච වෝක්කම්ම සත්ථුසාසනා වත්තන්ති. සේය්‍යථාපි නාම සකං ඛේත්තං ඕහාය පරං ඛේත්තං නිද්දායිතබ්බං මඤ්ඤේය්‍ය, ඒවං සම්පදමිදං පාපකං ලෝභධම්මං වදාමි—කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සතී(අ)ති. අයං ඛෝ, ලෝහිච්ච, දුතියෝ සත්ථා, යෝ, ලෝකේ චෝදනාරහෝ; යෝ ච පනේවරූපං සත්ථාරං චෝදේති, සා චෝදනා භූතා තච්ඡා ධම්මිකා අනවජ්ජා.
Furthermore, take a teacher who has not reached the goal of the ascetic life for which they went forth from the lay life to homelessness. They teach their disciples: ‘This is for your welfare. This is for your happiness.’ Their disciples do want to listen. They actively listen and try to understand. They don’t proceed having turned away from the teacher’s instruction. That teacher deserves to be reprimanded: ‘Venerable, you haven’t reached the goal of the ascetic life; and when you teach disciples they don’t proceed having turned away from the teacher’s instruction. It’s like someone who abandons their own field and presumes to weed someone else’s field. That’s the consequence of such a wicked, greedy deed, I say. For what can one do for another?’ This is the second kind of teacher who deserves to be reprimanded.
පුන චපරං, ලෝහිච්ච, ඉධේකච්චෝ සත්ථා යස්සත්ථාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ හෝති, ස්වාස්ස සාමඤ්ඤත්ථෝ අනුප්පත්තෝ හෝති. සෝ තං සාමඤ්ඤත්ථං අනුපාපුණිත්වා සාවකානං ධම්මං දේසේති: ‘ඉදං වෝ හිතාය, ඉදං වෝ සුඛායා(අ)ති. තස්ස සාවකා න සුස්සූසන්ති, න සෝතං ඕදහන්ති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨපේන්ති, වෝක්කම්ම ච සත්ථුසාසනා වත්තන්ති. සෝ ඒවමස්ස චෝදේතබ්බෝ: ‘ආයස්මා ඛෝ යස්සත්ථාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ, සෝ තේ සාමඤ්ඤත්ථෝ අනුප්පත්තෝ. තං ත්වං සාමඤ්ඤත්ථං අනුපාපුණිත්වා සාවකානං ධම්මං දේසේසි: “ඉදං වෝ හිතාය, ඉදං වෝ සුඛායා”ති. තස්ස තේ සාවකා න සුස්සූසන්ති, න සෝතං ඕදහන්ති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨපේන්ති, වෝක්කම්ම ච සත්ථුසාසනා වත්තන්ති. සේය්‍යථාපි නාම පුරාණං බන්ධනං ඡින්දිත්වා අඤ්ඤං නවං බන්ධනං කරේය්‍ය; ඒවං සම්පදමිදං පාපකං ලෝභධම්මං වදාමි, කිඤ්හි පරෝ පරස්ස කරිස්සතී(අ)ති. අයං ඛෝ, ලෝහිච්ච, තතියෝ සත්ථා, යෝ ලෝකේ චෝදනාරහෝ; යෝ ච පනේවරූපං සත්ථාරං චෝදේති, සා චෝදනා භූතා තච්ඡා ධම්මිකා අනවජ්ජා.
Furthermore, take a teacher who has reached the goal of the ascetic life for which they went forth from the lay life to homelessness. They teach their disciples: ‘This is for your welfare. This is for your happiness.’ But their disciples don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They proceed having turned away from the teacher’s instruction. That teacher deserves to be reprimanded: ‘Venerable, you have reached the goal of the ascetic life; yet when you teach disciples they proceed having turned away from the teacher’s instruction. Suppose someone cut off an old bond, only to create another new bond. That’s the consequence of such a wicked, greedy deed, I say. For what can one person do for another?’ This is the third kind of teacher who deserves to be reprimanded.
ඉමේ ඛෝ, ලෝහිච්ච, තයෝ සත්ථාරෝ, යේ ලෝකේ චෝදනාරහා, යෝ ච පනේවරූපේ සත්ථාරෝ චෝදේති, සා චෝදනා භූතා තච්ඡා ධම්මිකා අනවජ්ජා”ති.
These are the three kinds of teachers in the world who deserve to be reprimanded. When someone reprimands such teachers, the reprimand is true, correct, legitimate, and blameless.”
3. නචෝදනාරහසත්ථු
3. A Teacher Who Does Not Deserve to Be Reprimanded
ඒවං වුත්තේ, ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අත්ථි පන, භෝ ගෝතම, කෝචි සත්ථා, යෝ ලෝකේ නචෝදනාරහෝ”ති?
When he had spoken, Lohicca said to the Buddha, “But Master Gotama, is there a teacher in the world who does not deserve to be reprimanded?”
“අත්ථි ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථා, යෝ ලෝකේ නචෝදනාරහෝ”ති.
“There is, Lohicca.”
“කතමෝ පන සෝ, භෝ ගෝතම, සත්ථා, යෝ ලෝකේ නචෝදනාරහෝ”ති?
“But who is that teacher?”
“ඉධ, ලෝහිච්ච, තථාගතෝ ලෝකේ උප්පජ්ජති අරහං, සම්මාසම්බුද්ධෝ …පේ… ඒවං ඛෝ, ලෝහිච්ච, භික්ඛු සීලසම්පන්නෝ හෝති …පේ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති … යස්මිං ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථරි සාවකෝ ඒවරූපං උළාරං විසේසං අධිගච්ඡති, අයම්පි ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථා, යෝ ලෝකේ නචෝදනාරහෝ. යෝ ච පනේවරූපං සත්ථාරං චෝදේති, සා චෝදනා අභූතා අතච්ඡා අධම්මිකා සාවජ්ජා.
“It’s when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha … That’s how a bhikkhu is accomplished in ethics. … They enter and remain in the first jhāna … A teacher under whom a disciple achieves such a high distinction is one who does not deserve to be reprimanded. When someone reprimands such a teacher, the reprimand is false, baseless, illegitimate, and blameworthy.
…පේ… දුතියං ඣානං …පේ… තතියං ඣානං …පේ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. යස්මිං ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථරි සාවකෝ ඒවරූපං උළාරං විසේසං අධිගච්ඡති, අයම්පි ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථා, යෝ ලෝකේ නචෝදනාරහෝ, යෝ ච පනේවරූපං සත්ථාරං චෝදේති, සා චෝදනා අභූතා අතච්ඡා අධම්මිකා සාවජ්ජා.
They enter and remain in the second jhāna … third jhāna … fourth jhāna. A teacher under whom a disciple achieves such a high distinction is one who does not deserve to be reprimanded. …
…පේ… ඤාණදස්සනාය චිත්තං අභිනීහරති අභිනින්නාමේති … යස්මිං ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථරි සාවකෝ ඒවරූපං උළාරං විසේසං අධිගච්ඡති, අයම්පි ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථා, යෝ ලෝකේ නචෝදනාරහෝ, යෝ ච පනේවරූපං සත්ථාරං චෝදේති, සා චෝදනා අභූතා අතච්ඡා අධම්මිකා සාවජ්ජා.
They extend and project the mind toward knowledge and vision … A teacher under whom a disciple achieves such a high distinction is one who does not deserve to be reprimanded. …
…පේ… නාපරං ඉත්ථත්තායාති පජානාති. යස්මිං ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථරි සාවකෝ ඒවරූපං උළාරං විසේසං අධිගච්ඡති, අයම්පි ඛෝ, ලෝහිච්ච, සත්ථා, යෝ ලෝකේ නචෝදනාරහෝ, යෝ ච පනේවරූපං සත්ථාරං චෝදේති, සා චෝදනා අභූතා අතච්ඡා අධම්මිකා සාවජ්ජා”ති.
They understand: ‘… there is no return to any state of existence.’ A teacher under whom a disciple achieves such a high distinction is one who does not deserve to be reprimanded. When someone reprimands such a teacher, the reprimand is false, baseless, illegitimate, and blameworthy.”
ඒවං වුත්තේ, ලෝහිච්චෝ බ්‍රාහ්මණෝ භගවන්තං ඒතදවෝච:
When he had spoken, Lohicca said to the Buddha:
“සේය්‍යථාපි, භෝ ගෝතම, පුරිසෝ පුරිසං නරකපපාතං පතන්තං කේසේසු ගහේත්වා උද්ධරිත්වා ථලේ පතිට්ඨපේය්‍ය; ඒවමේවාහං භෝතා ගෝතමේන නරකපපාතං පපතන්තෝ උද්ධරිත්වා ථලේ පතිට්ඨාපිතෝ.
“Suppose, Master Gotama, a person was on the verge of falling off a cliff, and another person were to grab them by the hair, pull them up, and place them on firm ground. In the same way, when I was falling off a cliff Master Gotama pulled me up and placed me on safe ground.
අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම, අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම. සේය්‍යථාපි, භෝ ගෝතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජේය්‍ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරේය්‍ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛේය්‍ය, අන්ධකාරේ වා තේලපජ්ජෝතං ධාරේය්‍ය: ‘චක්ඛුමන්තෝ රූපානි දක්ඛන්තී(අ)ති; ඒවමේවං භෝතා ගෝතමේන අනේකපරියායේන ධම්මෝ පකාසිතෝ. ඒසාහං භවන්තං ගෝතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භවං ගෝතමෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතං සරණං ගතන්”ති.
Excellent, Master Gotama! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Gotama has made the Teaching clear in many ways. I go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Gotama remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
ලෝහිච්චසුත්තං නිට්ඨිතං ද්වාදසමං.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
