Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya |
൧൨. ലോഹിച്ചസുത്തം
12. Lohiccasuttaṃ
ലോഹിച്ചബ്രാഹ്മണവത്ഥു
Lohiccabrāhmaṇavatthu
൫൦൧. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ കോസലേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി യേന സാലവതികാ തദവസരി. തേന ഖോ പന സമയേന ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ സാലവതികം അജ്ഝാവസതി സത്തുസ്സദം സതിണകട്ഠോദകം സധഞ്ഞം രാജഭോഗ്ഗം രഞ്ഞാ പസേനദിനാ കോസലേന ദിന്നം രാജദായം, ബ്രഹ്മദേയ്യം.
501. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena sālavatikā tadavasari. Tena kho pana samayena lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadinā kosalena dinnaṃ rājadāyaṃ, brahmadeyyaṃ.
൫൦൨. തേന ഖോ പന സമയേന ലോഹിച്ചസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ഏവരൂപം പാപകം ദിട്ഠിഗതം ഉപ്പന്നം ഹോതി – ‘‘ഇധ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ കുസലം ധമ്മം അധിഗച്ഛേയ്യ, കുസലം ധമ്മം അധിഗന്ത്വാ ന പരസ്സ ആരോചേയ്യ, കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതി. സേയ്യഥാപി നാമ പുരാണം ബന്ധനം ഛിന്ദിത്വാ അഞ്ഞം നവം ബന്ധനം കരേയ്യ, ഏവംസമ്പദമിദം പാപകം ലോഭധമ്മം വദാമി, കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതീ’’തി.
502. Tena kho pana samayena lohiccassa brāhmaṇassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃsampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’ti.
൫൦൩. അസ്സോസി ഖോ ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ – ‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ കോസലേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി സാലവതികം അനുപ്പത്തോ. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’. സോ ഇമം ലോകം സദേവകം സമാരകം സബ്രഹ്മകം സസ്സമണബ്രാഹ്മണിം പജം സദേവമനുസ്സം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേതി. സോ ധമ്മം ദേസേതി ആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേതി. സാധു ഖോ പന തഥാരൂപാനം അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’തി.
503. Assosi kho lohicco brāhmaṇo – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sālavatikaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
൫൦൪. അഥ ഖോ ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ രോസികം 1 ന്ഹാപിതം ആമന്തേസി – ‘‘ഏഹി ത്വം, സമ്മ രോസികേ, യേന സമണോ ഗോതമോ തേനുപസങ്കമ ; ഉപസങ്കമിത്വാ മമ വചനേന സമണം ഗോതമം അപ്പാബാധം അപ്പാതങ്കം ലഹുട്ഠാനം ബലം ഫാസുവിഹാരം പുച്ഛ – ലോഹിച്ചോ, ഭോ ഗോതമ, ബ്രാഹ്മണോ ഭവന്തം ഗോതമം അപ്പാബാധം അപ്പാതങ്കം ലഹുട്ഠാനം ബലം ഫാസുവിഹാരം പുച്ഛതീ’’തി. ഏവഞ്ച വദേഹി – ‘‘അധിവാസേതു കിര ഭവം ഗോതമോ ലോഹിച്ചസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി.
504. Atha kho lohicco brāhmaṇo rosikaṃ 2 nhāpitaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma rosike, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama ; upasaṅkamitvā mama vacanena samaṇaṃ gotamaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – lohicco, bho gotama, brāhmaṇo bhavantaṃ gotamaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchatī’’ti. Evañca vadehi – ‘‘adhivāsetu kira bhavaṃ gotamo lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
൫൦൫. ‘‘ഏവം, ഭോ’’തി 3 ഖോ രോസികാ ന്ഹാപിതോ ലോഹിച്ചസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പടിസ്സുത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ രോസികാ ന്ഹാപിതോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ലോഹിച്ചോ, ഭന്തേ, ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം അപ്പാബാധം അപ്പാതങ്കം ലഹുട്ഠാനം ബലം ഫാസുവിഹാരം പുച്ഛതി; ഏവഞ്ച വദേതി – അധിവാസേതു കിര, ഭന്തേ, ഭഗവാ ലോഹിച്ചസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. അധിവാസേസി ഭഗവാ തുണ്ഹീഭാവേന.
505. ‘‘Evaṃ, bho’’ti 4 kho rosikā nhāpito lohiccassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rosikā nhāpito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘lohicco, bhante, brāhmaṇo bhagavantaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – adhivāsetu kira, bhante, bhagavā lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
൫൦൬. അഥ ഖോ രോസികാ ന്ഹാപിതോ ഭഗവതോ അധിവാസനം വിദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ യേന ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ലോഹിച്ചം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോച – ‘‘അവോചുമ്ഹാ ഖോ മയം ഭോതോ 5 വചനേന തം ഭഗവന്തം – ‘ലോഹിച്ചോ, ഭന്തേ, ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം അപ്പാബാധം അപ്പാതങ്കം ലഹുട്ഠാനം ബലം ഫാസുവിഹാരം പുച്ഛതി; ഏവഞ്ച വദേതി – അധിവാസേതു കിര, ഭന്തേ, ഭഗവാ ലോഹിച്ചസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’തി. അധിവുത്ഥഞ്ച പന തേന ഭഗവതാ’’തി.
506. Atha kho rosikā nhāpito bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena lohicco brāhmaṇo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā lohiccaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘avocumhā kho mayaṃ bhoto 6 vacanena taṃ bhagavantaṃ – ‘lohicco, bhante, brāhmaṇo bhagavantaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – adhivāsetu kira, bhante, bhagavā lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’ti. Adhivutthañca pana tena bhagavatā’’ti.
൫൦൭. അഥ ഖോ ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന സകേ നിവേസനേ പണീതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം പടിയാദാപേത്വാ രോസികം ന്ഹാപിതം ആമന്തേസി – ‘‘ഏഹി ത്വം, സമ്മ രോസികേ, യേന സമണോ ഗോതമോ തേനുപസങ്കമ; ഉപസങ്കമിത്വാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ കാലം ആരോചേഹി – കാലോ ഭോ, ഗോതമ, നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി. ‘‘ഏവം, ഭോ’’തി ഖോ രോസികാ ന്ഹാപിതോ ലോഹിച്ചസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പടിസ്സുത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി . ഏകമന്തം ഠിതോ ഖോ രോസികാ ന്ഹാപിതോ ഭഗവതോ കാലം ആരോചേസി – ‘‘കാലോ, ഭന്തേ, നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി.
507. Atha kho lohicco brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā rosikaṃ nhāpitaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma rosike, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇassa gotamassa kālaṃ ārocehi – kālo bho, gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho rosikā nhāpito lohiccassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . Ekamantaṃ ṭhito kho rosikā nhāpito bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
൫൦൮. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേന യേന സാലവതികാ തേനുപസങ്കമി. തേന ഖോ പന സമയേന രോസികാ ന്ഹാപിതോ ഭഗവന്തം പിട്ഠിതോ പിട്ഠിതോ അനുബന്ധോ ഹോതി. അഥ ഖോ രോസികാ ന്ഹാപിതോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ലോഹിച്ചസ്സ, ഭന്തേ, ബ്രാഹ്മണസ്സ ഏവരൂപം പാപകം ദിട്ഠിഗതം ഉപ്പന്നം – ‘ഇധ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ കുസലം ധമ്മം അധിഗച്ഛേയ്യ, കുസലം ധമ്മം അധിഗന്ത്വാ ന പരസ്സ ആരോചേയ്യ – കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതി. സേയ്യഥാപി നാമ പുരാണം ബന്ധനം ഛിന്ദിത്വാ അഞ്ഞം നവം ബന്ധനം കരേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം പാപകം ലോഭധമ്മം വദാമി – കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതീ’തി. സാധു, ഭന്തേ, ഭഗവാ ലോഹിച്ചം ബ്രാഹ്മണം ഏതസ്മാ പാപകാ ദിട്ഠിഗതാ വിവേചേതൂ’’തി. ‘‘അപ്പേവ നാമ സിയാ രോസികേ, അപ്പേവ നാമ സിയാ രോസികേ’’തി.
508. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena sālavatikā tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena rosikā nhāpito bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandho hoti. Atha kho rosikā nhāpito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘lohiccassa, bhante, brāhmaṇassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya – kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’ti. Sādhu, bhante, bhagavā lohiccaṃ brāhmaṇaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetū’’ti. ‘‘Appeva nāma siyā rosike, appeva nāma siyā rosike’’ti.
അഥ ഖോ ഭഗവാ യേന ലോഹിച്ചസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി . അഥ ഖോ ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം പണീതേന ഖാദനീയേന ഭോജനീയേന സഹത്ഥാ സന്തപ്പേസി സമ്പവാരേസി.
Atha kho bhagavā yena lohiccassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . Atha kho lohicco brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.
ലോഹിച്ചബ്രാഹ്മണാനുയോഗോ
Lohiccabrāhmaṇānuyogo
൫൦൯. അഥ ഖോ ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഭുത്താവിം ഓനീതപത്തപാണിം അഞ്ഞതരം നീചം ആസനം ഗഹേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ ലോഹിച്ചം ബ്രാഹ്മണം ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘സച്ചം കിര തേ, ലോഹിച്ച, ഏവരൂപം പാപകം ദിട്ഠിഗതം ഉപ്പന്നം – ‘ഇധ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ കുസലം ധമ്മം അധിഗച്ഛേയ്യ, കുസലം ധമ്മം അധിഗന്ത്വാ ന പരസ്സ ആരോചേയ്യ – കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതി. സേയ്യഥാപി നാമ പുരാണം ബന്ധനം ഛിന്ദിത്വാ അഞ്ഞം നവം ബന്ധനം കരേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം പാപകം ലോഭധമ്മം വദാമി, കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതീ’’’ തി? ‘‘ഏവം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി ലോഹിച്ച നനു ത്വം സാലവതികം അജ്ഝാവസസീ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘യോ നു ഖോ, ലോഹിച്ച, ഏവം വദേയ്യ – ‘ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ സാലവതികം അജ്ഝാവസതി. യാ സാലവതികായ സമുദയസഞ്ജാതി ലോഹിച്ചോവ തം ബ്രാഹ്മണോ ഏകകോ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ന അഞ്ഞേസം ദദേയ്യാ’തി. ഏവം വാദീ സോ യേ തം ഉപജീവന്തി, തേസം അന്തരായകരോ വാ ഹോതി, നോ വാ’’തി?
509. Atha kho lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho lohiccaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira te, lohicca, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya – kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’’ ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi lohicca nanu tvaṃ sālavatikaṃ ajjhāvasasī’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yo nu kho, lohicca, evaṃ vadeyya – ‘lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati. Yā sālavatikāya samudayasañjāti lohiccova taṃ brāhmaṇo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’ti. Evaṃ vādī so ye taṃ upajīvanti, tesaṃ antarāyakaro vā hoti, no vā’’ti?
‘‘അന്തരായകരോ, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘അന്തരായകരോ സമാനോ ഹിതാനുകമ്പീ വാ തേസം ഹോതി അഹിതാനുകമ്പീ വാ’’തി? ‘‘അഹിതാനുകമ്പീ, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘അഹിതാനുകമ്പിസ്സ മേത്തം വാ തേസു ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സപത്തകം വാ’’തി? ‘‘സപത്തകം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘സപത്തകേ ചിത്തേ പച്ചുപട്ഠിതേ മിച്ഛാദിട്ഠി വാ ഹോതി സമ്മാദിട്ഠി വാ’’തി? ‘‘മിച്ഛാദിട്ഠി, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘മിച്ഛാദിട്ഠിസ്സ ഖോ അഹം, ലോഹിച്ച, ദ്വിന്നം ഗതീനം അഞ്ഞതരം ഗതിം വദാമി – നിരയം വാ തിരച്ഛാനയോനിം വാ’’.
‘‘Antarāyakaro, bho gotama’’. ‘‘Antarāyakaro samāno hitānukampī vā tesaṃ hoti ahitānukampī vā’’ti? ‘‘Ahitānukampī, bho gotama’’. ‘‘Ahitānukampissa mettaṃ vā tesu cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sapattakaṃ vā’’ti? ‘‘Sapattakaṃ, bho gotama’’. ‘‘Sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi vā hoti sammādiṭṭhi vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhi, bho gotama’’. ‘‘Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’.
൫൧൦. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, ലോഹിച്ച, നനു രാജാ പസേനദി കോസലോ കാസികോസലം അജ്ഝാവസതീ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘യോ നു ഖോ, ലോഹിച്ച, ഏവം വദേയ്യ – ‘രാജാ പസേനദി കോസലോ കാസികോസലം അജ്ഝാവസതി; യാ കാസികോസലേ സമുദയസഞ്ജാതി, രാജാവ തം പസേനദി കോസലോ ഏകകോ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ന അഞ്ഞേസം ദദേയ്യാ’തി. ഏവം വാദീ സോ യേ രാജാനം പസേനദിം കോസലം ഉപജീവന്തി തുമ്ഹേ ചേവ അഞ്ഞേ ച, തേസം അന്തരായകരോ വാ ഹോതി, നോ വാ’’തി?
510. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, lohicca, nanu rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasatī’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yo nu kho, lohicca, evaṃ vadeyya – ‘rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasati; yā kāsikosale samudayasañjāti, rājāva taṃ pasenadi kosalo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’ti. Evaṃ vādī so ye rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ upajīvanti tumhe ceva aññe ca, tesaṃ antarāyakaro vā hoti, no vā’’ti?
‘‘അന്തരായകരോ, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘അന്തരായകരോ സമാനോ ഹിതാനുകമ്പീ വാ തേസം ഹോതി അഹിതാനുകമ്പീ വാ’’തി? ‘‘അഹിതാനുകമ്പീ, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘അഹിതാനുകമ്പിസ്സ മേത്തം വാ തേസു ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സപത്തകം വാ’’തി? ‘‘സപത്തകം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘സപത്തകേ ചിത്തേ പച്ചുപട്ഠിതേ മിച്ഛാദിട്ഠി വാ ഹോതി സമ്മാദിട്ഠി വാ’’തി? ‘‘മിച്ഛാദിട്ഠി, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘മിച്ഛാദിട്ഠിസ്സ ഖോ അഹം, ലോഹിച്ച, ദ്വിന്നം ഗതീനം അഞ്ഞതരം ഗതിം വദാമി – നിരയം വാ തിരച്ഛാനയോനിം വാ’’.
‘‘Antarāyakaro, bho gotama’’. ‘‘Antarāyakaro samāno hitānukampī vā tesaṃ hoti ahitānukampī vā’’ti? ‘‘Ahitānukampī, bho gotama’’. ‘‘Ahitānukampissa mettaṃ vā tesu cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sapattakaṃ vā’’ti? ‘‘Sapattakaṃ, bho gotama’’. ‘‘Sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi vā hoti sammādiṭṭhi vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhi, bho gotama’’. ‘‘Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’.
൫൧൧. ‘‘ഇതി കിര, ലോഹിച്ച, യോ ഏവം വദേയ്യ – ‘‘ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ സാലവതികം അജ്ഝാവസതി; യാ സാലവതികായ സമുദയസഞ്ജാതി, ലോഹിച്ചോവ തം ബ്രാഹ്മണോ ഏകകോ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ന അഞ്ഞേസം ദദേയ്യാ’’തി. ഏവംവാദീ സോ യേ തം ഉപജീവന്തി, തേസം അന്തരായകരോ ഹോതി. അന്തരായകരോ സമാനോ അഹിതാനുകമ്പീ ഹോതി, അഹിതാനുകമ്പിസ്സ സപത്തകം ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി, സപത്തകേ ചിത്തേ പച്ചുപട്ഠിതേ മിച്ഛാദിട്ഠി ഹോതി. ഏവമേവ ഖോ, ലോഹിച്ച, യോ ഏവം വദേയ്യ – ‘‘ഇധ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ കുസലം ധമ്മം അധിഗച്ഛേയ്യ, കുസലം ധമ്മം അധിഗന്ത്വാ ന പരസ്സ ആരോചേയ്യ, കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതി. സേയ്യഥാപി നാമ പുരാണം ബന്ധനം ഛിന്ദിത്വാ അഞ്ഞം നവം ബന്ധനം കരേയ്യ…പേ॰… കരിസ്സതീ’’തി. ഏവംവാദീ സോ യേ തേ കുലപുത്താ തഥാഗതപ്പവേദിതം ധമ്മവിനയം ആഗമ്മ ഏവരൂപം ഉളാരം വിസേസം അധിഗച്ഛന്തി, സോതാപത്തിഫലമ്പി സച്ഛികരോന്തി, സകദാഗാമിഫലമ്പി സച്ഛികരോന്തി, അനാഗാമിഫലമ്പി സച്ഛികരോന്തി, അരഹത്തമ്പി സച്ഛികരോന്തി, യേ ചിമേ ദിബ്ബാ ഗബ്ഭാ പരിപാചേന്തി ദിബ്ബാനം ഭവാനം അഭിനിബ്ബത്തിയാ, തേസം അന്തരായകരോ ഹോതി, അന്തരായകരോ സമാനോ അഹിതാനുകമ്പീ ഹോതി , അഹിതാനുകമ്പിസ്സ സപത്തകം ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി, സപത്തകേ ചിത്തേ പച്ചുപട്ഠിതേ മിച്ഛാദിട്ഠി ഹോതി. മിച്ഛാദിട്ഠിസ്സ ഖോ അഹം, ലോഹിച്ച, ദ്വിന്നം ഗതീനം അഞ്ഞതരം ഗതിം വദാമി – നിരയം വാ തിരച്ഛാനയോനിം വാ.
511. ‘‘Iti kira, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati; yā sālavatikāya samudayasañjāti, lohiccova taṃ brāhmaṇo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’’ti. Evaṃvādī so ye taṃ upajīvanti, tesaṃ antarāyakaro hoti. Antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Evameva kho, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya…pe… karissatī’’ti. Evaṃvādī so ye te kulaputtā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ āgamma evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchanti, sotāpattiphalampi sacchikaronti, sakadāgāmiphalampi sacchikaronti, anāgāmiphalampi sacchikaronti, arahattampi sacchikaronti, ye cime dibbā gabbhā paripācenti dibbānaṃ bhavānaṃ abhinibbattiyā, tesaṃ antarāyakaro hoti, antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti , ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
൫൧൨. ‘‘ഇതി കിര, ലോഹിച്ച, യോ ഏവം വദേയ്യ – ‘‘രാജാ പസേനദി കോസലോ കാസികോസലം അജ്ഝാവസതി; യാ കാസികോസലേ സമുദയസഞ്ജാതി, രാജാവ തം പസേനദി കോസലോ ഏകകോ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ന അഞ്ഞേസം ദദേയ്യാ’’തി. ഏവംവാദീ സോ യേ രാജാനം പസേനദിം കോസലം ഉപജീവന്തി തുമ്ഹേ ചേവ അഞ്ഞേ ച, തേസം അന്തരായകരോ ഹോതി. അന്തരായകരോ സമാനോ അഹിതാനുകമ്പീ ഹോതി, അഹിതാനുകമ്പിസ്സ സപത്തകം ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി, സപത്തകേ ചിത്തേ പച്ചുപട്ഠിതേ മിച്ഛാദിട്ഠി ഹോതി. ഏവമേവ ഖോ, ലോഹിച്ച, യോ ഏവം വദേയ്യ – ‘‘ഇധ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ കുസലം ധമ്മം അധിഗച്ഛേയ്യ, കുസലം ധമ്മം അധിഗന്ത്വാ ന പരസ്സ ആരോചേയ്യ, കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതി. സേയ്യഥാപി നാമ…പേ॰… കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതീ’’തി, ഏവം വാദീ സോ യേ തേ കുലപുത്താ തഥാഗതപ്പവേദിതം ധമ്മവിനയം ആഗമ്മ ഏവരൂപം ഉളാരം വിസേസം അധിഗച്ഛന്തി, സോതാപത്തിഫലമ്പി സച്ഛികരോന്തി, സകദാഗാമിഫലമ്പി സച്ഛികരോന്തി, അനാഗാമിഫലമ്പി സച്ഛികരോന്തി, അരഹത്തമ്പി സച്ഛികരോന്തി. യേ ചിമേ ദിബ്ബാ ഗബ്ഭാ പരിപാചേന്തി ദിബ്ബാനം ഭവാനം അഭിനിബ്ബത്തിയാ, തേസം അന്തരായകരോ ഹോതി, അന്തരായകരോ സമാനോ അഹിതാനുകമ്പീ ഹോതി, അഹിതാനുകമ്പിസ്സ സപത്തകം ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി, സപത്തകേ ചിത്തേ പച്ചുപട്ഠിതേ മിച്ഛാദിട്ഠി ഹോതി. മിച്ഛാദിട്ഠിസ്സ ഖോ അഹം, ലോഹിച്ച, ദ്വിന്നം ഗതീനം അഞ്ഞതരം ഗതിം വദാമി – നിരയം വാ തിരച്ഛാനയോനിം വാ.
512. ‘‘Iti kira, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasati; yā kāsikosale samudayasañjāti, rājāva taṃ pasenadi kosalo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’’ti. Evaṃvādī so ye rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ upajīvanti tumhe ceva aññe ca, tesaṃ antarāyakaro hoti. Antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Evameva kho, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma…pe… kiñhi paro parassa karissatī’’ti, evaṃ vādī so ye te kulaputtā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ āgamma evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchanti, sotāpattiphalampi sacchikaronti, sakadāgāmiphalampi sacchikaronti, anāgāmiphalampi sacchikaronti, arahattampi sacchikaronti. Ye cime dibbā gabbhā paripācenti dibbānaṃ bhavānaṃ abhinibbattiyā, tesaṃ antarāyakaro hoti, antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
തയോ ചോദനാരഹാ
Tayo codanārahā
൫൧൩. ‘‘തയോ ഖോമേ, ലോഹിച്ച, സത്ഥാരോ, യേ ലോകേ ചോദനാരഹാ; യോ ച പനേവരൂപേ സത്ഥാരോ ചോദേതി, സാ ചോദനാ ഭൂതാ തച്ഛാ ധമ്മികാ അനവജ്ജാ . കതമേ തയോ? ഇധ, ലോഹിച്ച, ഏകച്ചോ സത്ഥാ യസ്സത്ഥായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ ഹോതി, സ്വാസ്സ സാമഞ്ഞത്ഥോ അനനുപ്പത്തോ ഹോതി. സോ തം സാമഞ്ഞത്ഥം അനനുപാപുണിത്വാ സാവകാനം ധമ്മം ദേസേതി – ‘‘ഇദം വോ ഹിതായ ഇദം വോ സുഖായാ’’തി. തസ്സ സാവകാ ന സുസ്സൂസന്തി, ന സോതം ഓദഹന്തി, ന അഞ്ഞാ ചിത്തം ഉപട്ഠപേന്തി, വോക്കമ്മ ച സത്ഥുസാസനാ വത്തന്തി. സോ ഏവമസ്സ ചോദേതബ്ബോ – ‘‘ആയസ്മാ ഖോ യസ്സത്ഥായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ, സോ തേ സാമഞ്ഞത്ഥോ അനനുപ്പത്തോ, തം ത്വം സാമഞ്ഞത്ഥം അനനുപാപുണിത്വാ സാവകാനം ധമ്മം ദേസേസി – ‘ഇദം വോ ഹിതായ ഇദം വോ സുഖായാ’തി . തസ്സ തേ സാവകാ ന സുസ്സൂസന്തി, ന സോതം ഓദഹന്തി, ന അഞ്ഞാ ചിത്തം ഉപട്ഠപേന്തി, വോക്കമ്മ ച സത്ഥുസാസനാ വത്തന്തി. സേയ്യഥാപി നാമ ഓസക്കന്തിയാ വാ ഉസ്സക്കേയ്യ, പരമ്മുഖിം വാ ആലിങ്ഗേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം പാപകം ലോഭധമ്മം വദാമി – കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതീ’’തി. അയം ഖോ, ലോഹിച്ച, പഠമോ സത്ഥാ, യോ ലോകേ ചോദനാരഹോ; യോ ച പനേവരൂപം സത്ഥാരം ചോദേതി, സാ ചോദനാ ഭൂതാ തച്ഛാ ധമ്മികാ അനവജ്ജാ.
513. ‘‘Tayo khome, lohicca, satthāro, ye loke codanārahā; yo ca panevarūpe satthāro codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā . Katame tayo? Idha, lohicca, ekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho ananuppatto hoti. So taṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’’ti. Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti. So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho ananuppatto, taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti . Tassa te sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti. Seyyathāpi nāma osakkantiyā vā ussakkeyya, parammukhiṃ vā āliṅgeyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’’ti. Ayaṃ kho, lohicca, paṭhamo satthā, yo loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
൫൧൪. ‘‘പുന ചപരം, ലോഹിച്ച, ഇധേകച്ചോ സത്ഥാ യസ്സത്ഥായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ ഹോതി, സ്വാസ്സ സാമഞ്ഞത്ഥോ അനനുപ്പത്തോ ഹോതി. സോ തം സാമഞ്ഞത്ഥം അനനുപാപുണിത്വാ സാവകാനം ധമ്മം ദേസേതി – ‘‘ഇദം വോ ഹിതായ, ഇദം വോ സുഖായാ’’തി. തസ്സ സാവകാ സുസ്സൂസന്തി, സോതം ഓദഹന്തി, അഞ്ഞാ ചിത്തം ഉപട്ഠപേന്തി, ന ച വോക്കമ്മ സത്ഥുസാസനാ വത്തന്തി. സോ ഏവമസ്സ ചോദേതബ്ബോ – ‘‘ആയസ്മാ ഖോ യസ്സത്ഥായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ, സോ തേ സാമഞ്ഞത്ഥോ അനനുപ്പത്തോ. തം ത്വം സാമഞ്ഞത്ഥം അനനുപാപുണിത്വാ സാവകാനം ധമ്മം ദേസേസി – ‘ഇദം വോ ഹിതായ ഇദം വോ സുഖായാ’തി. തസ്സ തേ സാവകാ സുസ്സൂസന്തി, സോതം ഓദഹന്തി , അഞ്ഞാ ചിത്തം ഉപട്ഠപേന്തി, ന ച വോക്കമ്മ സത്ഥുസാസനാ വത്തന്തി. സേയ്യഥാപി നാമ സകം ഖേത്തം ഓഹായ പരം ഖേത്തം നിദ്ദായിതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യ , ഏവം സമ്പദമിദം പാപകം ലോഭധമ്മം വദാമി – കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതീ’’തി. അയം ഖോ, ലോഹിച്ച, ദുതിയോ സത്ഥാ, യോ, ലോകേ ചോദനാരഹോ; യോ ച പനേവരൂപം സത്ഥാരം ചോദേതി, സാ ചോദനാ ഭൂതാ തച്ഛാ ധമ്മികാ അനവജ്ജാ.
514. ‘‘Puna caparaṃ, lohicca, idhekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho ananuppatto hoti. So taṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’’ti. Tassa sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti. So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho ananuppatto. Taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa te sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti , aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti. Seyyathāpi nāma sakaṃ khettaṃ ohāya paraṃ khettaṃ niddāyitabbaṃ maññeyya , evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’’ti. Ayaṃ kho, lohicca, dutiyo satthā, yo, loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
൫൧൫. ‘‘പുന ചപരം, ലോഹിച്ച, ഇധേകച്ചോ സത്ഥാ യസ്സത്ഥായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ ഹോതി, സ്വാസ്സ സാമഞ്ഞത്ഥോ അനുപ്പത്തോ ഹോതി. സോ തം സാമഞ്ഞത്ഥം അനുപാപുണിത്വാ സാവകാനം ധമ്മം ദേസേതി – ‘‘ഇദം വോ ഹിതായ ഇദം വോ സുഖായാ’’തി. തസ്സ സാവകാ ന സുസ്സൂസന്തി, ന സോതം ഓദഹന്തി, ന അഞ്ഞാ ചിത്തം ഉപട്ഠപേന്തി, വോക്കമ്മ ച സത്ഥുസാസനാ വത്തന്തി. സോ ഏവമസ്സ ചോദേതബ്ബോ – ‘‘ആയസ്മാ ഖോ യസ്സത്ഥായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ, സോ തേ സാമഞ്ഞത്ഥോ അനുപ്പത്തോ. തം ത്വം സാമഞ്ഞത്ഥം അനുപാപുണിത്വാ സാവകാനം ധമ്മം ദേസേസി – ‘ഇദം വോ ഹിതായ ഇദം വോ സുഖായാ’തി. തസ്സ തേ സാവകാ ന സുസ്സൂസന്തി, ന സോതം ഓദഹന്തി, ന അഞ്ഞാ ചിത്തം ഉപട്ഠപേന്തി , വോക്കമ്മ ച സത്ഥുസാസനാ വത്തന്തി. സേയ്യഥാപി നാമ പുരാണം ബന്ധനം ഛിന്ദിത്വാ അഞ്ഞം നവം ബന്ധനം കരേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം പാപകം ലോഭധമ്മം വദാമി, കിഞ്ഹി പരോ പരസ്സ കരിസ്സതീ’’തി. അയം ഖോ, ലോഹിച്ച, തതിയോ സത്ഥാ, യോ ലോകേ ചോദനാരഹോ; യോ ച പനേവരൂപം സത്ഥാരം ചോദേതി, സാ ചോദനാ ഭൂതാ തച്ഛാ ധമ്മികാ അനവജ്ജാ. ഇമേ ഖോ, ലോഹിച്ച, തയോ സത്ഥാരോ, യേ ലോകേ ചോദനാരഹാ, യോ ച പനേവരൂപേ സത്ഥാരോ ചോദേതി, സാ ചോദനാ ഭൂതാ തച്ഛാ ധമ്മികാ അനവജ്ജാതി.
515. ‘‘Puna caparaṃ, lohicca, idhekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho anuppatto hoti. So taṃ sāmaññatthaṃ anupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’’ti. Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti. So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho anuppatto. Taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ anupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa te sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti , vokkamma ca satthusāsanā vattanti. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’ti. Ayaṃ kho, lohicca, tatiyo satthā, yo loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā. Ime kho, lohicca, tayo satthāro, ye loke codanārahā, yo ca panevarūpe satthāro codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjāti.
നചോദനാരഹസത്ഥു
Nacodanārahasatthu
൫൧൬. ഏവം വുത്തേ, ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അത്ഥി പന, ഭോ ഗോതമ, കോചി സത്ഥാ, യോ ലോകേ നചോദനാരഹോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥാ, യോ ലോകേ നചോദനാരഹോ’’തി. ‘‘കതമോ പന സോ, ഭോ ഗോതമ, സത്ഥാ, യോ ലോകേ നചോദനാരഹോ’’തി?
516. Evaṃ vutte, lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘atthi pana, bho gotama, koci satthā, yo loke nacodanāraho’’ti? ‘‘Atthi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho’’ti. ‘‘Katamo pana so, bho gotama, satthā, yo loke nacodanāraho’’ti?
‘‘ഇധ, ലോഹിച്ച, തഥാഗതോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജതി അരഹം, സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ…പേ॰… (യഥാ ൧൯൦-൨൧൨ അനുച്ഛേദേസു ഏവം വിത്ഥാരേതബ്ബം). ഏവം ഖോ, ലോഹിച്ച, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ ഹോതി…പേ॰… പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി… യസ്മിം ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥരി സാവകോ ഏവരൂപം ഉളാരം വിസേസം അധിഗച്ഛതി, അയമ്പി ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥാ, യോ ലോകേ നചോദനാരഹോ . യോ ച പനേവരൂപം സത്ഥാരം ചോദേതി, സാ ചോദനാ അഭൂതാ അതച്ഛാ അധമ്മികാ സാവജ്ജാ…പേ॰… ദുതിയം ഝാനം…പേ॰… തതിയം ഝാനം…പേ॰… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. യസ്മിം ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥരി സാവകോ ഏവരൂപം ഉളാരം വിസേസം അധിഗച്ഛതി, അയമ്പി ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥാ, യോ ലോകേ നചോദനാരഹോ, യോ ച പനേവരൂപം സത്ഥാരം ചോദേതി, സാ ചോദനാ അഭൂതാ അതച്ഛാ അധമ്മികാ സാവജ്ജാ… ഞാണദസ്സനായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി…പേ॰… യസ്മിം ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥരി സാവകോ ഏവരൂപം ഉളാരം വിസേസം അധിഗച്ഛതി, അയമ്പി ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥാ, യോ ലോകേ നചോദനാരഹോ, യോ ച പനേവരൂപം സത്ഥാരം ചോദേതി, സാ ചോദനാ അഭൂതാ അതച്ഛാ അധമ്മികാ സാവജ്ജാ… നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാതി. യസ്മിം ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥരി സാവകോ ഏവരൂപം ഉളാരം വിസേസം അധിഗച്ഛതി, അയമ്പി ഖോ, ലോഹിച്ച, സത്ഥാ, യോ ലോകേ നചോദനാരഹോ, യോ ച പനേവരൂപം സത്ഥാരം ചോദേതി, സാ ചോദനാ അഭൂതാ അതച്ഛാ അധമ്മികാ സാവജ്ജാ’’തി.
‘‘Idha, lohicca, tathāgato loke uppajjati arahaṃ, sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu evaṃ vitthāretabbaṃ). Evaṃ kho, lohicca, bhikkhu sīlasampanno hoti…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati… yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho . Yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe… yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. Yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā’’ti.
൫൧൭. ഏവം വുത്തേ, ലോഹിച്ചോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, പുരിസോ പുരിസം നരകപപാതം പതന്തം കേസേസു ഗഹേത്വാ ഉദ്ധരിത്വാ ഥലേ പതിട്ഠപേയ്യ, ഏവമേവാഹം ഭോതാ ഗോതമേന നരകപപാതം പപതന്തോ ഉദ്ധരിത്വാ ഥലേ പതിട്ഠാപിതോ. അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ, അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ, സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ, ‘ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീ’തി. ഏവമേവം ഭോതാ ഗോതമേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ . ഏസാഹം ഭവന്തം ഗോതമം സരണം ഗച്ഛാമി ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകം മം ഭവം ഗോതമോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗത’’ന്തി.
517. Evaṃ vutte, lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi, bho gotama, puriso purisaṃ narakapapātaṃ patantaṃ kesesu gahetvā uddharitvā thale patiṭṭhapeyya, evamevāhaṃ bhotā gotamena narakapapātaṃ papatanto uddharitvā thale patiṭṭhāpito. Abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama, seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti. Evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito . Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ലോഹിച്ചസുത്തം നിട്ഠിതം ദ്വാദസമം.
Lohiccasuttaṃ niṭṭhitaṃ dvādasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൧൨. ലോഹിച്ചസുത്തവണ്ണനാ • 12. Lohiccasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൧൨. ലോഹിച്ചസുത്തവണ്ണനാ • 12. Lohiccasuttavaṇṇanā