| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
९. लोहिच्चसुत्तवण्णना
9. Lohiccasuttavaṇṇanā
१३२. तेपि माणवकात्वेव वुत्ता, न ब्राह्मणकुमारा एव। सेलेय्यकानीति अञ्ञमञ्ञं सिलिस्सनलङ्घनकीळनानि।
132.Tepi māṇavakātveva vuttā, na brāhmaṇakumārā eva. Seleyyakānīti aññamaññaṃ silissanalaṅghanakīḷanāni.
उपट्ठानवसेन इभं हरन्तीति इब्भा, हत्थिगोपका। ते पन निहीनकुटुम्बस्स भोग्गं उपादाय गहपतिभावं उपादाय ‘‘गहपतिका’’तिपि वुच्चन्तीति आह ‘‘गहपतिका’’ति। कण्हाति कण्हाभिजातिका। रट्ठं भरन्तीति यस्मिं रट्ठे वसन्ति, तस्स रट्ठस्स बलिं भरणेन, अत्तनो वा कुटुम्बस्स भरणेन भरता। परियायन्ताति परितो संचरन्ता कीळन्ति।
Upaṭṭhānavasena ibhaṃ harantīti ibbhā, hatthigopakā. Te pana nihīnakuṭumbassa bhoggaṃ upādāya gahapatibhāvaṃ upādāya ‘‘gahapatikā’’tipi vuccantīti āha ‘‘gahapatikā’’ti. Kaṇhāti kaṇhābhijātikā. Raṭṭhaṃ bharantīti yasmiṃ raṭṭhe vasanti, tassa raṭṭhassa baliṃ bharaṇena, attano vā kuṭumbassa bharaṇena bharatā. Pariyāyantāti parito saṃcarantā kīḷanti.
सीलजेट्ठकाति सीलप्पधाना। ये पुराणं सरन्ति, ते सीलुत्तमा अहेसुं। द्वारानि चक्खादिद्वारानि।
Sīlajeṭṭhakāti sīlappadhānā. Ye purāṇaṃ saranti, te sīluttamā ahesuṃ. Dvārāni cakkhādidvārāni.
अपक्कमित्वा अपेता विरहिता हुत्वा। विसमानीति विगतसमानि दुच्चरितसभावानि। नानाविधदण्डा नानाविधदण्डनिपाता।
Apakkamitvā apetā virahitā hutvā. Visamānīti vigatasamāni duccaritasabhāvāni. Nānāvidhadaṇḍā nānāvidhadaṇḍanipātā.
अनाहारकाति किञ्चि अभुञ्जनका। पङ्को विय पङ्को, मलं। दन्तपङ्को पुरिमपदलोपेन पङ्कोति वुत्तोति ‘‘पङ्को नाम दन्तमल’’न्ति वुत्तं। अजेहि कातब्बकानं अकोपेत्वा करणं समादानवसेन वतं। एस नयो सेसेसुपि। कोहञ्ञं नाम अत्तनि विज्जमानदोसं पटिच्छादेत्वा असन्तगुणपकासनाति आह – ‘‘पटिच्छन्न…पे॰… कोहञ्ञञ्चेवा’’ति। परिक्खारभण्डकवण्णाति परिक्खारभण्डा कप्पकाति। ते च खो अत्तनो जीविकत्थाय आमिसकिञ्जक्खस्स अत्तनिबन्धनत्थाय अमोचनत्थाय कता।
Anāhārakāti kiñci abhuñjanakā. Paṅko viya paṅko, malaṃ. Dantapaṅko purimapadalopena paṅkoti vuttoti ‘‘paṅko nāma dantamala’’nti vuttaṃ. Ajehi kātabbakānaṃ akopetvā karaṇaṃ samādānavasena vataṃ. Esa nayo sesesupi. Kohaññaṃ nāma attani vijjamānadosaṃ paṭicchādetvā asantaguṇapakāsanāti āha – ‘‘paṭicchanna…pe… kohaññañcevā’’ti. Parikkhārabhaṇḍakavaṇṇāti parikkhārabhaṇḍā kappakāti. Te ca kho attano jīvikatthāya āmisakiñjakkhassa attanibandhanatthāya amocanatthāya katā.
अखिलन्ति चेतोखिलरहितं ब्रह्मविहारवसेन। तेनाह ‘‘मुदु अथद्ध’’न्ति।
Akhilanti cetokhilarahitaṃ brahmavihāravasena. Tenāha ‘‘mudu athaddha’’nti.
अधिमुत्तोति अभिरतिवसेन युत्तपयुत्तो। परित्तचित्तोति परितो खण्डितचित्तो। अप्पमाणचित्तोति एत्थ ‘‘को अय’’न्ति पटिक्खितुं सक्कुणेय्यचित्तो।
Adhimuttoti abhirativasena yuttapayutto. Parittacittoti parito khaṇḍitacitto. Appamāṇacittoti ettha ‘‘ko aya’’nti paṭikkhituṃ sakkuṇeyyacitto.
लोहिच्चसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Lohiccasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ९. लोहिच्चसुत्तं • 9. Lohiccasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ९. लोहिच्चसुत्तवण्णना • 9. Lohiccasuttavaṇṇanā
