| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៩. លោហិច្ចសុត្តវណ្ណនា
9. Lohiccasuttavaṇṇanā
១៣២. នវមេ មក្ករកតេតិ ឯវំនាមកេ នគរេ អរញ្ញកុដិកាយន្តិ អរញ្ញេ កតាយ បាដិយេក្កាយ កុដិយំ, ន វិហារបច្ចន្តកុដិយំ។ មាណវកាតិ យេបិ តត្ថ មហល្លកា, តេ មហល្លកកាលេបិ អន្តេវាសិកតាយ មាណវកាត្វេវ វុត្តា។ តេនុបសង្កមិំសូតិ បាតោ សិប្បំ ឧគ្គណ្ហិត្វា សាយំ ‘‘អាចរិយស្ស កដ្ឋានិ អាហរិស្សាមា’’តិ អរញ្ញំ បវិសិត្វា វិចរន្តា យេន សា កុដិកា, តេនុបសង្កមិំសុ។ បរិតោ បរិតោ កុដិកាយាតិ តស្សា កុដិកាយ សមន្តតោ សមន្តតោ។ សេលេយ្យកានីតិ អញ្ញមញ្ញស្ស បិដ្ឋិំ គហេត្វា លង្ឃិត្វា ឥតោ ចិតោ ចង្កមនកីឡនានិ។
132. Navame makkarakateti evaṃnāmake nagare araññakuṭikāyanti araññe katāya pāṭiyekkāya kuṭiyaṃ, na vihārapaccantakuṭiyaṃ. Māṇavakāti yepi tattha mahallakā, te mahallakakālepi antevāsikatāya māṇavakātveva vuttā. Tenupasaṅkamiṃsūti pāto sippaṃ uggaṇhitvā sāyaṃ ‘‘ācariyassa kaṭṭhāni āharissāmā’’ti araññaṃ pavisitvā vicarantā yena sā kuṭikā, tenupasaṅkamiṃsu. Parito parito kuṭikāyāti tassā kuṭikāya samantato samantato. Seleyyakānīti aññamaññassa piṭṭhiṃ gahetvā laṅghitvā ito cito caṅkamanakīḷanāni.
មុណ្ឌកាតិអាទីសុ មុណ្ឌេ មុណ្ឌាតិ, សមណេ ច សមណាតិ វត្តុំ វដ្ដេយ្យ, ឥមេ បន ហីឡេន្តា ‘‘មុណ្ឌកា សមណកា’’តិ អាហំសុ។ ឥព្ភាតិ គហបតិកា។ កណ្ហាតិ កណ្ហា, កាឡកាតិ អត្ថោ។ ពន្ធុបាទាបច្ចាតិ ឯត្ថ ពន្ធូតិ ព្រហ្មា អធិប្បេតោ។ តញ្ហិ ព្រាហ្មណា បិតាមហោតិ វោហរន្តិ។ បាទានំ អបច្ចា បាទាបច្ចា, ព្រហ្មុនោ បិដ្ឋិបាទតោ ជាតាតិ អធិប្បាយោ។ តេសំ កិរ អយំ លទ្ធិ ‘‘ព្រាហ្មណា ព្រហ្មុនោ មុខតោ និក្ខន្តា, ខត្តិយា ឧរតោ, វេស្សា នាភិតោ, សុទ្ទា ជាណុតោ, សមណា បិដ្ឋិបាទតោ’’តិ។ ភរតកានន្តិ កុដិម្ពិកានំ។ កុដិម្ពិកា ហិ យស្មា រដ្ឋំ ភរន្តិ, តស្មា ភរតាតិ វុច្ចន្តិ។ ឥមេ បន បរិភវំ កត្វា វទមានា ‘‘ភរតកាន’’ន្តិ អាហំសុ។
Muṇḍakātiādīsu muṇḍe muṇḍāti, samaṇe ca samaṇāti vattuṃ vaṭṭeyya, ime pana hīḷentā ‘‘muṇḍakā samaṇakā’’ti āhaṃsu. Ibbhāti gahapatikā. Kaṇhāti kaṇhā, kāḷakāti attho. Bandhupādāpaccāti ettha bandhūti brahmā adhippeto. Tañhi brāhmaṇā pitāmahoti voharanti. Pādānaṃ apaccā pādāpaccā, brahmuno piṭṭhipādato jātāti adhippāyo. Tesaṃ kira ayaṃ laddhi ‘‘brāhmaṇā brahmuno mukhato nikkhantā, khattiyā urato, vessā nābhito, suddā jāṇuto, samaṇā piṭṭhipādato’’ti. Bharatakānanti kuṭimbikānaṃ. Kuṭimbikā hi yasmā raṭṭhaṃ bharanti, tasmā bharatāti vuccanti. Ime pana paribhavaṃ katvā vadamānā ‘‘bharatakāna’’nti āhaṃsu.
វិហារា និក្ខមិត្វាតិ ‘‘រត្តិដ្ឋកាបរិច្ឆន្នេ រជតបដ្ដសន្និភសមវិប្បកិណ្ណវាលិកេ រមណីយេ បរិវេណេ កដ្ឋកលាបេ ពន្ធិត្វា ខិបមានា វាលិកំ អាលុឡេត្វា, ហត្ថេន ហត្ថំ អាទាយ បណ្ណកុដិំ បរិយាយន្តា ‘ឥមេ ឥមេសំ ភរតកានំ សក្កតា, ឥមេ ឥមេសំ ភរតកានំ សក្កតា’តិ បុនប្បុនំ វិរវន្តា អតិវិយ ឥមេ មាណវកា កីឡំ ករោន្តិ, វិហារេ ភិក្ខូនំ អត្ថិភាវម្បិ ន ជានន្តិ, ទស្សេស្សាមិ នេសំ ភិក្ខូនំ អត្ថិភាវ’’ន្តិ ចិន្តេត្វា បណ្ណកុដិតោ និក្ខមិ។
Vihārā nikkhamitvāti ‘‘rattiṭṭhakāparicchanne rajatapaṭṭasannibhasamavippakiṇṇavālike ramaṇīye pariveṇe kaṭṭhakalāpe bandhitvā khipamānā vālikaṃ āluḷetvā, hatthena hatthaṃ ādāya paṇṇakuṭiṃ pariyāyantā ‘ime imesaṃ bharatakānaṃ sakkatā, ime imesaṃ bharatakānaṃ sakkatā’ti punappunaṃ viravantā ativiya ime māṇavakā kīḷaṃ karonti, vihāre bhikkhūnaṃ atthibhāvampi na jānanti, dassessāmi nesaṃ bhikkhūnaṃ atthibhāva’’nti cintetvā paṇṇakuṭito nikkhami.
សីលុត្តមា បុព្ពតរា អហេសុន្តិ គុណវន្តានំ គុណេ កថិតេ និគ្គុណានំ គុណាភាវោ បាកដោវ ភវិស្សតីតិ បោរាណកព្រាហ្មណានំ គុណេ កថេន្តោ ឯវមាហ។ តត្ថ សីលុត្តមាតិ សីលជេដ្ឋកា។ សីលញ្ហិ តេសំ ឧត្តមំ, ន ជាតិគោត្តំ។ យេ បុរាណំ សរន្តីតិ យេ បោរាណកំ ព្រាហ្មណធម្មំ សរន្តិ។ អភិភុយ្យ កោធន្តិ កោធំ អភិភវិត្វា តេសំ ទ្វារានិ សុគុត្តានិ សុរក្ខិតានិ អហេសុំ។ ធម្មេ ច ឈានេ ច រតាតិ ទសវិធេ កុសលកម្មបថធម្មេ អដ្ឋសមាបត្តិឈានេសុ ច រតា។
Sīluttamā pubbatarā ahesunti guṇavantānaṃ guṇe kathite nigguṇānaṃ guṇābhāvo pākaṭova bhavissatīti porāṇakabrāhmaṇānaṃ guṇe kathento evamāha. Tattha sīluttamāti sīlajeṭṭhakā. Sīlañhi tesaṃ uttamaṃ, na jātigottaṃ. Ye purāṇaṃ sarantīti ye porāṇakaṃ brāhmaṇadhammaṃ saranti. Abhibhuyya kodhanti kodhaṃ abhibhavitvā tesaṃ dvārāni suguttāni surakkhitāni ahesuṃ. Dhamme ca jhāne ca ratāti dasavidhe kusalakammapathadhamme aṭṭhasamāpattijhānesu ca ratā.
ឯវំ បោរាណានំ គុណំ កថេត្វា អថេតរហិ ព្រាហ្មណានំ មានំ និម្មទ្ទេន្តោ ឥមេ ច វោក្កម្ម ជបាមសេតិអាទិមាហ។ តត្ថ វោក្កម្មាតិ ឯតេហិ គុណេហិ អបក្កមិត្វា។ ជបាមសេតិ មយំ ជបាម សជ្ឈាយាមាតិ ឯត្តកេនេវ ព្រាហ្មណម្ហាតិ មញ្ញមានា ព្រាហ្មណា មយន្តិ ឥមិនា គោត្តេន មត្តា ហុត្វា វិសមំ ចរន្តិ, វិសមានិ កាយកម្មាទីនិ ករោន្តីតិ អត្ថោ។ បុថុអត្តទណ្ឌាតិ បុថុ អត្តា ទណ្ឌា ឯតេហីតិ បុថុអត្តទណ្ឌា, គហិតនានាវិធទណ្ឌាតិ អត្ថោ។ សតណ្ហាតណ្ហេសូតិ សតណ្ហនិត្តណ្ហេសុ។ អគុត្តទ្វារស្ស ភវន្តិ មោឃាតិ អសំវុតទ្វារស្ស សព្ពេបិ វតសមាទានា មោឃា ភវន្តីតិ ទីបេតិ។ យថា កិន្តិ? សុបិនេវ លទ្ធំ បុរិសស្ស វិត្តន្តិ យថា សុបិនេ បុរិសស្ស លទ្ធំ មណិមុត្តាទិនានាវិធំ វិត្តំ មោឃំ ហោតិ, បពុជ្ឈិត្វា កិញ្ចិ ន បស្សតិ, ឯវំ មោឃា ភវន្តីតិ អត្ថោ។
Evaṃ porāṇānaṃ guṇaṃ kathetvā athetarahi brāhmaṇānaṃ mānaṃ nimmaddento ime ca vokkamma japāmasetiādimāha. Tattha vokkammāti etehi guṇehi apakkamitvā. Japāmaseti mayaṃ japāma sajjhāyāmāti ettakeneva brāhmaṇamhāti maññamānā brāhmaṇā mayanti iminā gottena mattā hutvā visamaṃ caranti, visamāni kāyakammādīni karontīti attho. Puthuattadaṇḍāti puthu attā daṇḍā etehīti puthuattadaṇḍā, gahitanānāvidhadaṇḍāti attho. Sataṇhātaṇhesūti sataṇhanittaṇhesu. Aguttadvārassa bhavanti moghāti asaṃvutadvārassa sabbepi vatasamādānā moghā bhavantīti dīpeti. Yathā kinti? Supineva laddhaṃ purisassa vittanti yathā supine purisassa laddhaṃ maṇimuttādinānāvidhaṃ vittaṃ moghaṃ hoti, pabujjhitvā kiñci na passati, evaṃ moghā bhavantīti attho.
អនាសកាតិ ឯកាហទ្វីហាទិវសេន អនាហារកា។ ថណ្ឌិលសាយិកា ចាតិ ហរិតកុសសន្ថតេ ភូមិភាគេ សយនំ, បាតោ សិនានញ្ច តយោ ច វេទាតិ បាតោវ ឧទកំ បវិសិត្វា ន្ហានញ្ចេវ តយោ ច វេទា។ ខរាជិនំ ជដា បង្កោតិ ខរសម្ផស្សំ អជិនចម្មញ្ចេវ ជដាកលាបោ ច បង្កោ ច, បង្កោ នាម ទន្តមលំ។ មន្តា សីលព្ពតំ តបោតិ មន្តា ច អជសីលគោសីលសង្ខាតំ សីលំ អជវតគោវតសង្ខាតំ វតញ្ច។ អយំ ឥទានិ ព្រាហ្មណានំ តបោតិ វទតិ។ កុហនា វង្កទណ្ឌា ចាតិ បដិច្ឆន្នកូបោ វិយ បដិច្ឆន្នទោសំ កោហញ្ញញ្ចេវ វង្កទណ្ឌោ, ច ឧទុម្ពរបលាសពេឡុវរុក្ខានំ អញ្ញតរតោ គហិតំ វង្កទណ្ឌញ្ចាតិ អត្ថោ។ ឧទកាចមនានិ ចាតិ ឧទកេន មុខបរិមជ្ជនានិ។ វណ្ណា ឯតេ ព្រាហ្មណានន្តិ ឯតេ ព្រាហ្មណានំ បរិក្ខារភណ្ឌកវណ្ណាតិ ទស្សេតិ។ កត កិញ្ចិក្ខភាវនាតិ កតា កិញ្ចិក្ខភាវនា។ អយមេវ វា បាឋោ, អាមិសកិញ្ចិក្ខស្ស វឌ្ឍនត្ថាយ កតន្តិ អត្ថោ។
Anāsakāti ekāhadvīhādivasena anāhārakā. Thaṇḍilasāyikā cāti haritakusasanthate bhūmibhāge sayanaṃ, pāto sinānañcatayo ca vedāti pātova udakaṃ pavisitvā nhānañceva tayo ca vedā. Kharājinaṃ jaṭā paṅkoti kharasamphassaṃ ajinacammañceva jaṭākalāpo ca paṅko ca, paṅko nāma dantamalaṃ. Mantā sīlabbataṃ tapoti mantā ca ajasīlagosīlasaṅkhātaṃ sīlaṃ ajavatagovatasaṅkhātaṃ vatañca. Ayaṃ idāni brāhmaṇānaṃ tapoti vadati. Kuhanā vaṅkadaṇḍā cāti paṭicchannakūpo viya paṭicchannadosaṃ kohaññañceva vaṅkadaṇḍo, ca udumbarapalāsabeḷuvarukkhānaṃ aññatarato gahitaṃ vaṅkadaṇḍañcāti attho. Udakācamanāni cāti udakena mukhaparimajjanāni. Vaṇṇā ete brāhmaṇānanti ete brāhmaṇānaṃ parikkhārabhaṇḍakavaṇṇāti dasseti. Kata kiñcikkhabhāvanāti katā kiñcikkhabhāvanā. Ayameva vā pāṭho, āmisakiñcikkhassa vaḍḍhanatthāya katanti attho.
ឯវំ ឯតរហិ ព្រាហ្មណានំ មានំ និម្មទ្ទិត្វា បុន បោរាណកព្រាហ្មណានំ វណ្ណំ កថេន្តោ ចិត្តញ្ច សុសមាហិតន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ សុសមាហិតន្តិ តេសំ ព្រាហ្មណានំ ចិត្តំ ឧបចារប្បនាសមាធីហិ សុសមាហិតំ អហោសីតិ ទស្សេតិ។ អខិលន្តិ មុទុ អថទ្ធំ។ សោ មគ្គោ ព្រហ្មបត្តិយាតិ សោ សេដ្ឋបត្តិយា មគ្គោ, តុម្ហេ បន កិំ ព្រាហ្មណា នាមាតិ ទីបេន្តោ ឯវមាហ។
Evaṃ etarahi brāhmaṇānaṃ mānaṃ nimmadditvā puna porāṇakabrāhmaṇānaṃ vaṇṇaṃ kathento cittañca susamāhitantiādimāha. Tattha susamāhitanti tesaṃ brāhmaṇānaṃ cittaṃ upacārappanāsamādhīhi susamāhitaṃ ahosīti dasseti. Akhilanti mudu athaddhaṃ. So maggo brahmapattiyāti so seṭṭhapattiyā maggo, tumhe pana kiṃ brāhmaṇā nāmāti dīpento evamāha.
អាគមំសុ នុ ខ្វិធាតិ អាគមំសុ នុ ខោ ឥធ។ អធិមុច្ចតីតិ កិលេសវសេន អធិមុត្តោ គិទ្ធោ ហោតិ។ ព្យាបជ្ជតីតិ ព្យាបាទវសេន បូតិចិត្តំ ហោតិ។ បរិត្តចេតសោតិ អនុបដ្ឋិតសតិតាយ សំកិលេសចិត្តេន បរិត្តចិត្តោ។ ចេតោវិមុត្តិន្តិ ផលសមាធិំ។ បញ្ញាវិមុត្តិន្តិ ផលបញ្ញំ។ អប្បមាណចេតសោតិ ឧបដ្ឋិតសតិតាយ និក្កិលេសចិត្តេន អប្បមាណចិត្តោ។
Āgamaṃsu nu khvidhāti āgamaṃsu nu kho idha. Adhimuccatīti kilesavasena adhimutto giddho hoti. Byāpajjatīti byāpādavasena pūticittaṃ hoti. Parittacetasoti anupaṭṭhitasatitāya saṃkilesacittena parittacitto. Cetovimuttinti phalasamādhiṃ. Paññāvimuttinti phalapaññaṃ. Appamāṇacetasoti upaṭṭhitasatitāya nikkilesacittena appamāṇacitto.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៩. លោហិច្ចសុត្តំ • 9. Lohiccasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៩. លោហិច្ចសុត្តវណ្ណនា • 9. Lohiccasuttavaṇṇanā
