| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
9. ලොහිච්‌චසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Lohiccasuttavaṇṇanā
132. නවමෙ මක්‌කරකතෙති එවංනාමකෙ නගරෙ අරඤ්‌ඤකුටිකායන්‌ති අරඤ්‌ඤෙ කතාය පාටියෙක්‌කාය කුටියං, න විහාරපච්‌චන්‌තකුටියං. මාණවකාති යෙපි තත්‌ථ මහල්‌ලකා, තෙ මහල්‌ලකකාලෙපි අන්‌තෙවාසිකතාය මාණවකාත්‌වෙව වුත්‌තා. තෙනුපසඞ්‌කමිංසූති පාතො සිප්‌පං උග්‌ගණ්‌හිත්‌වා සායං ‘‘ආචරියස්‌ස කට්‌ඨානි ආහරිස්‌සාමා’’ති අරඤ්‌ඤං පවිසිත්‌වා විචරන්‌තා යෙන සා කුටිකා, තෙනුපසඞ්‌කමිංසු. පරිතො පරිතො කුටිකායාති තස්‌සා කුටිකාය සමන්‌තතො සමන්‌තතො. සෙලෙය්‍යකානීති අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස පිට්‌ඨිං ගහෙත්‌වා ලඞ්‌ඝිත්‌වා ඉතො චිතො චඞ්‌කමනකීළනානි.
132. Navame makkarakateti evaṃnāmake nagare araññakuṭikāyanti araññe katāya pāṭiyekkāya kuṭiyaṃ, na vihārapaccantakuṭiyaṃ. Māṇavakāti yepi tattha mahallakā, te mahallakakālepi antevāsikatāya māṇavakātveva vuttā. Tenupasaṅkamiṃsūti pāto sippaṃ uggaṇhitvā sāyaṃ ‘‘ācariyassa kaṭṭhāni āharissāmā’’ti araññaṃ pavisitvā vicarantā yena sā kuṭikā, tenupasaṅkamiṃsu. Parito parito kuṭikāyāti tassā kuṭikāya samantato samantato. Seleyyakānīti aññamaññassa piṭṭhiṃ gahetvā laṅghitvā ito cito caṅkamanakīḷanāni.
මුණ්‌ඩකාතිආදීසු මුණ්‌ඩෙ මුණ්‌ඩාති, සමණෙ ච සමණාති වත්‌තුං වට්‌ටෙය්‍ය, ඉමෙ පන හීළෙන්‌තා ‘‘මුණ්‌ඩකා සමණකා’’ති ආහංසු. ඉබ්‌භාති ගහපතිකා. කණ්‌හාති කණ්‌හා, කාළකාති අත්‌ථො. බන්‌ධුපාදාපච්‌චාති එත්‌ථ බන්‌ධූති බ්‍රහ්‌මා අධිප්‌පෙතො. තඤ්‌හි බ්‍රාහ්‌මණා පිතාමහොති වොහරන්‌ති. පාදානං අපච්‌චා පාදාපච්‌චා, බ්‍රහ්‌මුනො පිට්‌ඨිපාදතො ජාතාති අධිප්‌පායො. තෙසං කිර අයං ලද්‌ධි ‘‘බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රහ්‌මුනො මුඛතො නික්‌ඛන්‌තා, ඛත්‌තියා උරතො, වෙස්‌සා නාභිතො, සුද්‌දා ජාණුතො, සමණා පිට්‌ඨිපාදතො’’ති. භරතකානන්‌ති කුටිම්‌බිකානං. කුටිම්‌බිකා හි යස්‌මා රට්‌ඨං භරන්‌ති, තස්‌මා භරතාති වුච්‌චන්‌ති. ඉමෙ පන පරිභවං කත්‌වා වදමානා ‘‘භරතකාන’’න්‌ති ආහංසු.
Muṇḍakātiādīsu muṇḍe muṇḍāti, samaṇe ca samaṇāti vattuṃ vaṭṭeyya, ime pana hīḷentā ‘‘muṇḍakā samaṇakā’’ti āhaṃsu. Ibbhāti gahapatikā. Kaṇhāti kaṇhā, kāḷakāti attho. Bandhupādāpaccāti ettha bandhūti brahmā adhippeto. Tañhi brāhmaṇā pitāmahoti voharanti. Pādānaṃ apaccā pādāpaccā, brahmuno piṭṭhipādato jātāti adhippāyo. Tesaṃ kira ayaṃ laddhi ‘‘brāhmaṇā brahmuno mukhato nikkhantā, khattiyā urato, vessā nābhito, suddā jāṇuto, samaṇā piṭṭhipādato’’ti. Bharatakānanti kuṭimbikānaṃ. Kuṭimbikā hi yasmā raṭṭhaṃ bharanti, tasmā bharatāti vuccanti. Ime pana paribhavaṃ katvā vadamānā ‘‘bharatakāna’’nti āhaṃsu.
විහාරා නික්‌ඛමිත්‌වාති ‘‘රත්‌තිට්‌ඨකාපරිච්‌ඡන්‌නෙ රජතපට්‌ටසන්‌නිභසමවිප්‌පකිණ්‌ණවාලිකෙ රමණීයෙ පරිවෙණෙ කට්‌ඨකලාපෙ බන්‌ධිත්‌වා ඛිපමානා වාලිකං ආලුළෙත්‌වා, හත්‌ථෙන හත්‌ථං ආදාය පණ්‌ණකුටිං පරියායන්‌තා ‘ඉමෙ ඉමෙසං භරතකානං සක්‌කතා, ඉමෙ ඉමෙසං භරතකානං සක්‌කතා’ති පුනප්‌පුනං විරවන්‌තා අතිවිය ඉමෙ මාණවකා කීළං කරොන්‌ති, විහාරෙ භික්‌ඛූනං අත්‌ථිභාවම්‌පි න ජානන්‌ති, දස්‌සෙස්‌සාමි නෙසං භික්‌ඛූනං අත්‌ථිභාව’’න්‌ති චින්‌තෙත්‌වා පණ්‌ණකුටිතො නික්‌ඛමි.
Vihārā nikkhamitvāti ‘‘rattiṭṭhakāparicchanne rajatapaṭṭasannibhasamavippakiṇṇavālike ramaṇīye pariveṇe kaṭṭhakalāpe bandhitvā khipamānā vālikaṃ āluḷetvā, hatthena hatthaṃ ādāya paṇṇakuṭiṃ pariyāyantā ‘ime imesaṃ bharatakānaṃ sakkatā, ime imesaṃ bharatakānaṃ sakkatā’ti punappunaṃ viravantā ativiya ime māṇavakā kīḷaṃ karonti, vihāre bhikkhūnaṃ atthibhāvampi na jānanti, dassessāmi nesaṃ bhikkhūnaṃ atthibhāva’’nti cintetvā paṇṇakuṭito nikkhami.
සීලුත්‌තමා පුබ්‌බතරා අහෙසුන්‌ති ගුණවන්‌තානං ගුණෙ කථිතෙ නිග්‌ගුණානං ගුණාභාවො පාකටොව භවිස්‌සතීති පොරාණකබ්‍රාහ්‌මණානං ගුණෙ කථෙන්‌තො එවමාහ. තත්‌ථ සීලුත්‌තමාති සීලජෙට්‌ඨකා. සීලඤ්‌හි තෙසං උත්‌තමං, න ජාතිගොත්‌තං. යෙ පුරාණං සරන්‌තීති යෙ පොරාණකං බ්‍රාහ්‌මණධම්‌මං සරන්‌ති. අභිභුය්‍ය කොධන්‌ති කොධං අභිභවිත්‌වා තෙසං ද්‌වාරානි සුගුත්‌තානි සුරක්‌ඛිතානි අහෙසුං. ධම්‌මෙ ච ඣානෙ ච රතාති දසවිධෙ කුසලකම්‌මපථධම්‌මෙ අට්‌ඨසමාපත්‌තිඣානෙසු ච රතා.
Sīluttamā pubbatarā ahesunti guṇavantānaṃ guṇe kathite nigguṇānaṃ guṇābhāvo pākaṭova bhavissatīti porāṇakabrāhmaṇānaṃ guṇe kathento evamāha. Tattha sīluttamāti sīlajeṭṭhakā. Sīlañhi tesaṃ uttamaṃ, na jātigottaṃ. Ye purāṇaṃ sarantīti ye porāṇakaṃ brāhmaṇadhammaṃ saranti. Abhibhuyya kodhanti kodhaṃ abhibhavitvā tesaṃ dvārāni suguttāni surakkhitāni ahesuṃ. Dhamme ca jhāne ca ratāti dasavidhe kusalakammapathadhamme aṭṭhasamāpattijhānesu ca ratā.
එවං පොරාණානං ගුණං කථෙත්‌වා අථෙතරහි බ්‍රාහ්‌මණානං මානං නිම්‌මද්‌දෙන්‌තො ඉමෙ ච වොක්‌කම්‌ම ජපාමසෙතිආදිමාහ. තත්‌ථ වොක්‌කම්‌මාති එතෙහි ගුණෙහි අපක්‌කමිත්‌වා. ජපාමසෙති මයං ජපාම සජ්‌ඣායාමාති එත්‌තකෙනෙව බ්‍රාහ්‌මණම්‌හාති මඤ්‌ඤමානා බ්‍රාහ්‌මණා මයන්‌ති ඉමිනා ගොත්‌තෙන මත්‌තා හුත්‌වා විසමං චරන්‌ති, විසමානි කායකම්‌මාදීනි කරොන්‌තීති අත්‌ථො. පුථුඅත්‌තදණ්‌ඩාති පුථු අත්‌තා දණ්‌ඩා එතෙහීති පුථුඅත්‌තදණ්‌ඩා, ගහිතනානාවිධදණ්‌ඩාති අත්‌ථො. සතණ්‌හාතණ්‌හෙසූති සතණ්‌හනිත්‌තණ්‌හෙසු. අගුත්‌තද්‌වාරස්‌ස භවන්‌ති මොඝාති අසංවුතද්‌වාරස්‌ස සබ්‌බෙපි වතසමාදානා මොඝා භවන්‌තීති දීපෙති. යථා කින්‌ති? සුපිනෙව ලද්‌ධං පුරිසස්‌ස විත්‌තන්‌ති යථා සුපිනෙ පුරිසස්‌ස ලද්‌ධං මණිමුත්‌තාදිනානාවිධං විත්‌තං මොඝං හොති, පබුජ්‌ඣිත්‌වා කිඤ්‌චි න පස්‌සති, එවං මොඝා භවන්‌තීති අත්‌ථො.
Evaṃ porāṇānaṃ guṇaṃ kathetvā athetarahi brāhmaṇānaṃ mānaṃ nimmaddento ime ca vokkamma japāmasetiādimāha. Tattha vokkammāti etehi guṇehi apakkamitvā. Japāmaseti mayaṃ japāma sajjhāyāmāti ettakeneva brāhmaṇamhāti maññamānā brāhmaṇā mayanti iminā gottena mattā hutvā visamaṃ caranti, visamāni kāyakammādīni karontīti attho. Puthuattadaṇḍāti puthu attā daṇḍā etehīti puthuattadaṇḍā, gahitanānāvidhadaṇḍāti attho. Sataṇhātaṇhesūti sataṇhanittaṇhesu. Aguttadvārassa bhavanti moghāti asaṃvutadvārassa sabbepi vatasamādānā moghā bhavantīti dīpeti. Yathā kinti? Supineva laddhaṃ purisassa vittanti yathā supine purisassa laddhaṃ maṇimuttādinānāvidhaṃ vittaṃ moghaṃ hoti, pabujjhitvā kiñci na passati, evaṃ moghā bhavantīti attho.
අනාසකාති එකාහද්‌වීහාදිවසෙන අනාහාරකා. ථණ්‌ඩිලසායිකා චාති හරිතකුසසන්‌ථතෙ භූමිභාගෙ සයනං, පාතො සිනානඤ්‌ච තයො ච වෙදාති පාතොව උදකං පවිසිත්‌වා න්‌හානඤ්‌චෙව තයො ච වෙදා. ඛරාජිනං ජටා පඞ්‌කොති ඛරසම්‌ඵස්‌සං අජිනචම්‌මඤ්‌චෙව ජටාකලාපො ච පඞ්‌කො ච, පඞ්‌කො නාම දන්‌තමලං. මන්‌තා සීලබ්‌බතං තපොති මන්‌තා ච අජසීලගොසීලසඞ්‌ඛාතං සීලං අජවතගොවතසඞ්‌ඛාතං වතඤ්‌ච. අයං ඉදානි බ්‍රාහ්‌මණානං තපොති වදති. කුහනා වඞ්‌කදණ්‌ඩා චාති පටිච්‌ඡන්‌නකූපො විය පටිච්‌ඡන්‌නදොසං කොහඤ්‌ඤඤ්‌චෙව වඞ්‌කදණ්‌ඩො, ච උදුම්‌බරපලාසබෙළුවරුක්‌ඛානං අඤ්‌ඤතරතො ගහිතං වඞ්‌කදණ්‌ඩඤ්‌චාති අත්‌ථො. උදකාචමනානි චාති උදකෙන මුඛපරිමජ්‌ජනානි. වණ්‌ණා එතෙ බ්‍රාහ්‌මණානන්‌ති එතෙ බ්‍රාහ්‌මණානං පරික්‌ඛාරභණ්‌ඩකවණ්‌ණාති දස්‌සෙති. කත කිඤ්‌චික්‌ඛභාවනාති කතා කිඤ්‌චික්‌ඛභාවනා. අයමෙව වා පාඨො, ආමිසකිඤ්‌චික්‌ඛස්‌ස වඩ්‌ඪනත්‌ථාය කතන්‌ති අත්‌ථො.
Anāsakāti ekāhadvīhādivasena anāhārakā. Thaṇḍilasāyikā cāti haritakusasanthate bhūmibhāge sayanaṃ, pāto sinānañcatayo ca vedāti pātova udakaṃ pavisitvā nhānañceva tayo ca vedā. Kharājinaṃ jaṭā paṅkoti kharasamphassaṃ ajinacammañceva jaṭākalāpo ca paṅko ca, paṅko nāma dantamalaṃ. Mantā sīlabbataṃ tapoti mantā ca ajasīlagosīlasaṅkhātaṃ sīlaṃ ajavatagovatasaṅkhātaṃ vatañca. Ayaṃ idāni brāhmaṇānaṃ tapoti vadati. Kuhanā vaṅkadaṇḍā cāti paṭicchannakūpo viya paṭicchannadosaṃ kohaññañceva vaṅkadaṇḍo, ca udumbarapalāsabeḷuvarukkhānaṃ aññatarato gahitaṃ vaṅkadaṇḍañcāti attho. Udakācamanāni cāti udakena mukhaparimajjanāni. Vaṇṇā ete brāhmaṇānanti ete brāhmaṇānaṃ parikkhārabhaṇḍakavaṇṇāti dasseti. Kata kiñcikkhabhāvanāti katā kiñcikkhabhāvanā. Ayameva vā pāṭho, āmisakiñcikkhassa vaḍḍhanatthāya katanti attho.
එවං එතරහි බ්‍රාහ්‌මණානං මානං නිම්‌මද්‌දිත්‌වා පුන පොරාණකබ්‍රාහ්‌මණානං වණ්‌ණං කථෙන්‌තො චිත්‌තඤ්‌ච සුසමාහිතන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ සුසමාහිතන්‌ති තෙසං බ්‍රාහ්‌මණානං චිත්‌තං උපචාරප්‌පනාසමාධීහි සුසමාහිතං අහොසීති දස්‌සෙති. අඛිලන්‌ති මුදු අථද්‌ධං. සො මග්‌ගො බ්‍රහ්‌මපත්‌තියාති සො සෙට්‌ඨපත්‌තියා මග්‌ගො, තුම්‌හෙ පන කිං බ්‍රාහ්‌මණා නාමාති දීපෙන්‌තො එවමාහ.
Evaṃ etarahi brāhmaṇānaṃ mānaṃ nimmadditvā puna porāṇakabrāhmaṇānaṃ vaṇṇaṃ kathento cittañca susamāhitantiādimāha. Tattha susamāhitanti tesaṃ brāhmaṇānaṃ cittaṃ upacārappanāsamādhīhi susamāhitaṃ ahosīti dasseti. Akhilanti mudu athaddhaṃ. So maggo brahmapattiyāti so seṭṭhapattiyā maggo, tumhe pana kiṃ brāhmaṇā nāmāti dīpento evamāha.
ආගමංසු නු ඛ්‌විධාති ආගමංසු නු ඛො ඉධ. අධිමුච්‌චතීති කිලෙසවසෙන අධිමුත්‌තො ගිද්‌ධො හොති. බ්‍යාපජ්‌ජතීති බ්‍යාපාදවසෙන පූතිචිත්‌තං හොති. පරිත්‌තචෙතසොති අනුපට්‌ඨිතසතිතාය සංකිලෙසචිත්‌තෙන පරිත්‌තචිත්‌තො. චෙතොවිමුත්‌තින්‌ති ඵලසමාධිං. පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තින්‌ති ඵලපඤ්‌ඤං. අප්‌පමාණචෙතසොති උපට්‌ඨිතසතිතාය නික්‌කිලෙසචිත්‌තෙන අප්‌පමාණචිත්‌තො.
Āgamaṃsu nu khvidhāti āgamaṃsu nu kho idha. Adhimuccatīti kilesavasena adhimutto giddho hoti. Byāpajjatīti byāpādavasena pūticittaṃ hoti. Parittacetasoti anupaṭṭhitasatitāya saṃkilesacittena parittacitto. Cetovimuttinti phalasamādhiṃ. Paññāvimuttinti phalapaññaṃ. Appamāṇacetasoti upaṭṭhitasatitāya nikkilesacittena appamāṇacitto.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 9. ලොහිච්‌චසුත්‌තං • 9. Lohiccasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 9. ලොහිච්‌චසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Lohiccasuttavaṇṇanā
