| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๕. ปปาตวโคฺค
5. Papātavaggo
๑. โลกจินฺตาสุตฺตวณฺณนา
1. Lokacintāsuttavaṇṇanā
๑๑๑๑. โลกจินฺตนฺติ โลกสนฺนิเวสปฎิสํยุตฺตวีมํสาวฯ ‘‘โลกจิตฺต’’นฺติปิ ปาโฐ, ตํตํโลกปริยาปนฺนํ จิตฺตนฺติ อโตฺถฯ นาฬิเกราทโยติ อาทิ-สเทฺทน อวุตฺตานํ โอสธิติณวนปฺปติอาทีนํ สงฺคโหฯ เอวรูปนฺติ เอทิสํ อญฺญมฺปิ ตํตํโลกจิตฺตํฯ
1111.Lokacintanti lokasannivesapaṭisaṃyuttavīmaṃsāva. ‘‘Lokacitta’’ntipi pāṭho, taṃtaṃlokapariyāpannaṃ cittanti attho. Nāḷikerādayoti ādi-saddena avuttānaṃ osadhitiṇavanappatiādīnaṃ saṅgaho. Evarūpanti edisaṃ aññampi taṃtaṃlokacittaṃ.
วิคตจิโตฺตติ อตฺตตฺถปรตฺถโต อปคตวิตโกฺก อทฺทส เอวํ อธิฎฺฐหิํสูติ สมฺพโนฺธฯ สมฺพริมายนฺติ สมฺพเรน อสุริเนฺทน อุปฺปาทิตํ อสุรมายํ, ยํ ‘‘อินฺทชาล’’นฺติปิ วุจฺจติ อินฺทสฺส โมหนตฺถํ อุปฺปาทิตตฺตาฯ สมฺปริวเตฺตตฺวาติ ปริธาเวตฺวาฯ ยถา เนติ เน อสุเร ยถา โส ปุริโส ปสฺสติ, เอวํ อธิฎฺฐหิํสุฯ กสฺมา ปเนเต เอวํ อธิฎฺฐหิํสูติ? ตํ ปุริสํ ตตฺถ ตถานิสินฺนํ ทิสฺวา ‘‘อยญฺจ เทโว’’ติ อาสงฺกนฺตา ตถา อธิฎฺฐหิตฺวา ภิสมุฬาลฉิเทฺทหิ ปวิสิตฺวา อตฺตโน อสุรภวนํ คตาฯ เตนาห ภควา – ‘‘เทวานํเยว โมหยมานา’’ติฯ
Vigatacittoti attatthaparatthato apagatavitakko addasa evaṃ adhiṭṭhahiṃsūti sambandho. Sambarimāyanti sambarena asurindena uppāditaṃ asuramāyaṃ, yaṃ ‘‘indajāla’’ntipi vuccati indassa mohanatthaṃ uppāditattā. Samparivattetvāti paridhāvetvā. Yathā neti ne asure yathā so puriso passati, evaṃ adhiṭṭhahiṃsu. Kasmā panete evaṃ adhiṭṭhahiṃsūti? Taṃ purisaṃ tattha tathānisinnaṃ disvā ‘‘ayañca devo’’ti āsaṅkantā tathā adhiṭṭhahitvā bhisamuḷālachiddehi pavisitvā attano asurabhavanaṃ gatā. Tenāha bhagavā – ‘‘devānaṃyeva mohayamānā’’ti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. โลกจินฺตาสุตฺตํ • 1. Lokacintāsuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. โลกจินฺตาสุตฺตวณฺณนา • 1. Lokacintāsuttavaṇṇanā
