| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၃. လောကန္တဂမနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Lokantagamanasuttavaṇṇanā
၁၁၆. တတိယေ လောကသ္သာတိ စက္ကဝာဠလောကသ္သ။ လောကသ္သ အန္တန္တိ သင္ခာရလောကသ္သ အန္တံ။ ဝိဟာရံ ပာဝိသီတိ ‘‘မယိ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌေ ဣမေ ဘိက္ခူ, ဣမံ ဥဒ္ဒေသံ အာနန္ဒံ ပုစ္ဆိသ္သန္တိ, သော စ တေသံ မမ သဗ္ဗညုတညာဏေန သံသန္ဒိတ္ဝာ ကထေသ္သတိ။ တတော နံ ထောမေသ္သာမိ, မမ ထောမနံ သုတ္ဝာ ဘိက္ခူ အာနန္ဒံ ဥပသင္ကမိတဗ္ဗံ, ဝစနဉ္စသ္သ သောတဗ္ဗံ သဒ္ဓာတဗ္ဗံ မညိသ္သန္တိ, တံ နေသံ ဘဝိသ္သတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခာယာ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ သံခိတ္တေန ဘာသိတသ္သ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတ္ဝာဝ နိသိန္နာသနေ အန္တရဟိတော ဂန္ဓကုဋိယံ ပာတုရဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပာဝိသီ’’တိ။
116. Tatiye lokassāti cakkavāḷalokassa. Lokassa antanti saṅkhāralokassa antaṃ. Vihāraṃ pāvisīti ‘‘mayi vihāraṃ paviṭṭhe ime bhikkhū, imaṃ uddesaṃ ānandaṃ pucchissanti, so ca tesaṃ mama sabbaññutaññāṇena saṃsanditvā kathessati. Tato naṃ thomessāmi, mama thomanaṃ sutvā bhikkhū ānandaṃ upasaṅkamitabbaṃ, vacanañcassa sotabbaṃ saddhātabbaṃ maññissanti, taṃ nesaṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti cintetvā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhajitvāva nisinnāsane antarahito gandhakuṭiyaṃ pāturahosi. Tena vuttaṃ ‘‘uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisī’’ti.
သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတောတိ သတ္ထာရာ စ ပသတ္ထော။ ဝိညူနန္တိ ဣဒမ္ပိ ကရဏတ္ထေ သာမိဝစနံ, ပဏ္ဍိတေဟိ သဗ္ရဟ္မစာရီဟိ စ သမ္ဘာဝိတောတိ အတ္ထော။ ပဟောတီတိ သက္ကောတိ။ အတိက္ကမ္မေဝ မူလံ အတိက္ကမ္မေဝ ခန္ဓန္တိ သာရော နာမ မူလေ ဝာ ခန္ဓေ ဝာ ဘဝေယ္ယ, တမ္ပိ အတိက္ကမိတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ဧဝံသမ္ပဒမိဒန္တိ ဧဝံသမ္ပတ္တိကံ, ဤဒိသန္တိ အတ္ထော။ အတိသိတ္ဝာတိ အတိက္ကမိတ္ဝာ။ ဇာနံ ဇာနာတီတိ ဇာနိတဗ္ဗမေဝ ဇာနာတိ။ ပသ္သံ ပသ္သတီတိ ပသ္သိတဗ္ဗမေဝ ပသ္သတိ။ ယထာ ဝာ ဧကစ္စော ဝိပရီတံ ဂဏ္ဟန္တော ဇာနန္တောပိ န ဇာနာတိ, ပသ္သန္တောပိ န ပသ္သတိ, န ဧဝံ ဘဂဝာ။ ဘဂဝာ ပန ဇာနန္တော ဇာနာတိ, ပသ္သန္တော ပသ္သတိယေဝ။ သ္ဝာယံ ဒသ္သနပရိဏာယကဋ္ဌေန စက္ခုဘူတော။ ဝိဒိတကရဏဋ္ဌေန ဉာဏဘူတော ။ အဝိပရီတသဘာဝဋ္ဌေန ပရိယတ္တိဓမ္မပဝတ္တနတော ဝာ ဟဒယေန စိန္တေတ္ဝာ ဝာစာယ နိစ္ဆာရိတဓမ္မမယောတိ ဓမ္မဘူတော။ သေဋ္ဌဋ္ဌေန ဗ္ရဟ္မဘူတော။ အထ ဝာ စက္ခု ဝိယ ဘူတောတိ စက္ခုဘူတော။ ဧဝမေတေသု ပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သ္ဝာယံ ဓမ္မသ္သ ဝတ္တနတော ဝတ္တာ။ ပဝတ္တနတော ပဝတ္တာ။ အတ္ထံ နီဟရိတ္ဝာ နီဟရိတ္ဝာ ဒသ္သနသမတ္ထတာယ အတ္ထသ္သ နိန္နေတာ။ အမတာဓိဂမာယ ပဋိပတ္တိံ ဒေသေတီတိ အမတသ္သ ဒာတာ။
Satthu ceva saṃvaṇṇitoti satthārā ca pasattho. Viññūnanti idampi karaṇatthe sāmivacanaṃ, paṇḍitehi sabrahmacārīhi ca sambhāvitoti attho. Pahotīti sakkoti. Atikkammeva mūlaṃ atikkammeva khandhanti sāro nāma mūle vā khandhe vā bhaveyya, tampi atikkamitvāti attho. Evaṃsampadamidanti evaṃsampattikaṃ, īdisanti attho. Atisitvāti atikkamitvā. Jānaṃ jānātīti jānitabbameva jānāti. Passaṃ passatīti passitabbameva passati. Yathā vā ekacco viparītaṃ gaṇhanto jānantopi na jānāti, passantopi na passati, na evaṃ bhagavā. Bhagavā pana jānanto jānāti, passanto passatiyeva. Svāyaṃ dassanapariṇāyakaṭṭhena cakkhubhūto. Viditakaraṇaṭṭhena ñāṇabhūto. Aviparītasabhāvaṭṭhena pariyattidhammapavattanato vā hadayena cintetvā vācāya nicchāritadhammamayoti dhammabhūto. Seṭṭhaṭṭhena brahmabhūto. Atha vā cakkhu viya bhūtoti cakkhubhūto. Evametesu padesu attho veditabbo. Svāyaṃ dhammassa vattanato vattā. Pavattanato pavattā. Atthaṃ nīharitvā nīharitvā dassanasamatthatāya atthassa ninnetā. Amatādhigamāya paṭipattiṃ desetīti amatassa dātā.
အဂရုံ ကရိတ္ဝာတိ ပုနပ္ပုနံ ယာစာပေန္တောပိ ဟိ ဂရုံ ကရောတိ နာမ။ အတ္တနော သေက္ခပဋိသမ္ဘိဒာဉာဏေ ဌတ္ဝာ သိနေရုပာဒတော ဝာလိကံ ဥဒ္ဓရမာနော ဝိယ ဒုဗ္ဗိညေယ္ယံ ကတ္ဝာ ကထေန္တောပိ ဂရုံ ကရောတိယေဝ နာမ။ ဧဝံ အကတ္ဝာ အမ္ဟေ ပုနပ္ပုနံ အယာစာပေတ္ဝာ သုဝိညေယ္ယမ္ပိ နော ကတ္ဝာ ကထေဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
Agaruṃ karitvāti punappunaṃ yācāpentopi hi garuṃ karoti nāma. Attano sekkhapaṭisambhidāñāṇe ṭhatvā sinerupādato vālikaṃ uddharamāno viya dubbiññeyyaṃ katvā kathentopi garuṃ karotiyeva nāma. Evaṃ akatvā amhe punappunaṃ ayācāpetvā suviññeyyampi no katvā kathehīti vuttaṃ hoti.
ယံ ခော ဝောတိ ယံ ခော တုမ္ဟာကံ။ စက္ခုနာ ခော, အာဝုသော, လောကသ္မိံ လောကသညီ ဟောတိ လောကမာနီတိ စက္ခုဉ္ဟိ လောကေ အပ္ပဟီနဒိဋ္ဌိ ပုထုဇ္ဇနော သတ္တလောကဝသေန လောကောတိ သဉ္ဇာနာတိ စေဝ မညတိ စ, တထာ စက္ကဝာဠလောကဝသေန။ န ဟိ အညတ္ရ စက္ခာဒီဟိ ဒ္ဝာဒသာယတနေဟိ တသ္သ သာ သညာ ဝာ မာနော ဝာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ, ‘‘စက္ခုနာ ခော, အာဝုသော, လောကသ္မိံ လောကသညီ ဟောတိ လောကမာနီ’’တိ။ ဣမသ္သ စ လောကသ္သ ဂမနေန အန္တော နာမ ဉာတုံ ဝာ ဒဋ္ဌုံ ဝာ ပတ္တုံ ဝာ န သက္ကာ။ လုဇ္ဇနဋ္ဌေန ပန တသ္သေဝ စက္ခာဒိဘေဒသ္သ လောကသ္သ နိဗ္ဗာနသင္ခာတံ အန္တံ အပ္ပတ္ဝာ ဝဋ္ဋဒုက္ခသ္သ အန္တကိရိယာ နာမ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
Yaṃ kho voti yaṃ kho tumhākaṃ. Cakkhunā kho, āvuso, lokasmiṃ lokasaññī hoti lokamānīti cakkhuñhi loke appahīnadiṭṭhi puthujjano sattalokavasena lokoti sañjānāti ceva maññati ca, tathā cakkavāḷalokavasena. Na hi aññatra cakkhādīhi dvādasāyatanehi tassa sā saññā vā māno vā uppajjati. Tena vuttaṃ, ‘‘cakkhunā kho, āvuso, lokasmiṃ lokasaññī hoti lokamānī’’ti. Imassa ca lokassa gamanena anto nāma ñātuṃ vā daṭṭhuṃ vā pattuṃ vā na sakkā. Lujjanaṭṭhena pana tasseva cakkhādibhedassa lokassa nibbānasaṅkhātaṃ antaṃ appatvā vaṭṭadukkhassa antakiriyā nāma natthīti veditabbā.
ဧဝံ ပဉ္ဟံ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ဣဒာနိ ‘‘သာဝကေန ပဉ္ဟော ကထိတောတိ မာ နိက္ကင္ခာ အဟုဝတ္ထ, အယံ ဘဂဝာ သဗ္ဗညုတညာဏတုလံ ဂဟေတ္ဝာ နိသိန္နော။ ဣစ္ဆမာနာ တမေဝ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ နိက္ကင္ခာ ဟောထာ’’တိ ဥယ္ယောဇေန္တော အာကင္ခမာနာ ပနာတိအာဒိမာဟ။
Evaṃ pañhaṃ vissajjetvā idāni ‘‘sāvakena pañho kathitoti mā nikkaṅkhā ahuvattha, ayaṃ bhagavā sabbaññutaññāṇatulaṃ gahetvā nisinno. Icchamānā tameva upasaṅkamitvā nikkaṅkhā hothā’’ti uyyojento ākaṅkhamānā panātiādimāha.
ဣမေဟိ အာကာရေဟီတိ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ စက္ကဝာဠလောကသ္သ အန္တာဘာဝကာရဏေဟိ စေဝ သင္ခာရလောကသ္သ အန္တာပတ္တိကာရဏေဟိ စ။ ဣမေဟိ ပဒေဟီတိ ဣမေဟိ အက္ခရသမ္ပိဏ္ဍနေဟိ။ ဗ္ယဉ္ဇနေဟီတိ ပာဋိယေက္ကအက္ခရေဟိ။
Imehi ākārehīti imehi kāraṇehi cakkavāḷalokassa antābhāvakāraṇehi ceva saṅkhāralokassa antāpattikāraṇehi ca. Imehi padehīti imehi akkharasampiṇḍanehi. Byañjanehīti pāṭiyekkaakkharehi.
ပဏ္ဍိတောတိ ပဏ္ဍိစ္စေန သမန္နာဂတော။ စတူဟိ ကာရဏေဟိ ပဏ္ဍိတော ဓာတုကုသလော အာယတနကုသလော ပစ္စယာကာရကုသလော ကာရဏာကာရဏကုသလောတိ။ မဟာပညောတိ မဟန္တေ အတ္ထေ မဟန္တေ ဓမ္မေ မဟန္တာ နိရုတ္တိယော မဟန္တာနိ ပဋိဘာနာနိ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟနသမတ္ထတာယ မဟာပညာယ သမန္နာဂတော။ ယထာ တံ အာနန္ဒေနာတိ ယထာ အာနန္ဒေန ဗ္ယာကတံ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယထာ အာနန္ဒေန တံ ဗ္ယာကတံ, အဟမ္ပိ တံ ဧဝမေဝ ဗ္ယာကရေယ္ယန္တိ အတ္ထော။
Paṇḍitoti paṇḍiccena samannāgato. Catūhi kāraṇehi paṇḍito dhātukusalo āyatanakusalo paccayākārakusalo kāraṇākāraṇakusaloti. Mahāpaññoti mahante atthe mahante dhamme mahantā niruttiyo mahantāni paṭibhānāni paṭiggaṇhanasamatthatāya mahāpaññāya samannāgato. Yathātaṃ ānandenāti yathā ānandena byākataṃ, taṃ sandhāya vuttaṃ. Yathā ānandena taṃ byākataṃ, ahampi taṃ evameva byākareyyanti attho.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၃. လောကန္တဂမနသုတ္တံ • 3. Lokantagamanasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၃. လောကန္တဂမနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Lokantagamanasuttavaṇṇanā
