| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಲೋಕನ್ತಗಮನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Lokantagamanasuttavaṇṇanā
೧೧೬. ತತಿಯೇ ಲೋಕಸ್ಸಾತಿ ಚಕ್ಕವಾಳಲೋಕಸ್ಸ। ಲೋಕಸ್ಸ ಅನ್ತನ್ತಿ ಸಙ್ಖಾರಲೋಕಸ್ಸ ಅನ್ತಂ। ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸೀತಿ ‘‘ಮಯಿ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ, ಇಮಂ ಉದ್ದೇಸಂ ಆನನ್ದಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸೋ ಚ ತೇಸಂ ಮಮ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೇನ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಕಥೇಸ್ಸತಿ। ತತೋ ನಂ ಥೋಮೇಸ್ಸಾಮಿ, ಮಮ ಥೋಮನಂ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆನನ್ದಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ವಚನಞ್ಚಸ್ಸ ಸೋತಬ್ಬಂ ಸದ್ಧಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಂ ನೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಅವಿಭಜಿತ್ವಾವ ನಿಸಿನ್ನಾಸನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸೀ’’ತಿ।
116. Tatiye lokassāti cakkavāḷalokassa. Lokassa antanti saṅkhāralokassa antaṃ. Vihāraṃ pāvisīti ‘‘mayi vihāraṃ paviṭṭhe ime bhikkhū, imaṃ uddesaṃ ānandaṃ pucchissanti, so ca tesaṃ mama sabbaññutaññāṇena saṃsanditvā kathessati. Tato naṃ thomessāmi, mama thomanaṃ sutvā bhikkhū ānandaṃ upasaṅkamitabbaṃ, vacanañcassa sotabbaṃ saddhātabbaṃ maññissanti, taṃ nesaṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti cintetvā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhajitvāva nisinnāsane antarahito gandhakuṭiyaṃ pāturahosi. Tena vuttaṃ ‘‘uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisī’’ti.
ಸತ್ಥು ಚೇವ ಸಂವಣ್ಣಿತೋತಿ ಸತ್ಥಾರಾ ಚ ಪಸತ್ಥೋ। ವಿಞ್ಞೂನನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಕರಣತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಚ ಸಮ್ಭಾವಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಹೋತೀತಿ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಮೂಲಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಖನ್ಧನ್ತಿ ಸಾರೋ ನಾಮ ಮೂಲೇ ವಾ ಖನ್ಧೇ ವಾ ಭವೇಯ್ಯ, ತಮ್ಪಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂಸಮ್ಪದಮಿದನ್ತಿ ಏವಂಸಮ್ಪತ್ತಿಕಂ, ಈದಿಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತಿಸಿತ್ವಾತಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ। ಜಾನಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಜಾನಿತಬ್ಬಮೇವ ಜಾನಾತಿ। ಪಸ್ಸಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಮೇವ ಪಸ್ಸತಿ। ಯಥಾ ವಾ ಏಕಚ್ಚೋ ವಿಪರೀತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಪಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ನ ಏವಂ ಭಗವಾ। ಭಗವಾ ಪನ ಜಾನನ್ತೋ ಜಾನಾತಿ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಸ್ಸತಿಯೇವ। ಸ್ವಾಯಂ ದಸ್ಸನಪರಿಣಾಯಕಟ್ಠೇನ ಚಕ್ಖುಭೂತೋ। ವಿದಿತಕರಣಟ್ಠೇನ ಞಾಣಭೂತೋ । ಅವಿಪರೀತಸಭಾವಟ್ಠೇನ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮಪವತ್ತನತೋ ವಾ ಹದಯೇನ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ನಿಚ್ಛಾರಿತಧಮ್ಮಮಯೋತಿ ಧಮ್ಮಭೂತೋ। ಸೇಟ್ಠಟ್ಠೇನ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋ। ಅಥ ವಾ ಚಕ್ಖು ವಿಯ ಭೂತೋತಿ ಚಕ್ಖುಭೂತೋ। ಏವಮೇತೇಸು ಪದೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸ್ವಾಯಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ವತ್ತನತೋ ವತ್ತಾ। ಪವತ್ತನತೋ ಪವತ್ತಾ। ಅತ್ಥಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನಸಮತ್ಥತಾಯ ಅತ್ಥಸ್ಸ ನಿನ್ನೇತಾ। ಅಮತಾಧಿಗಮಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತೀತಿ ಅಮತಸ್ಸ ದಾತಾ।
Satthu ceva saṃvaṇṇitoti satthārā ca pasattho. Viññūnanti idampi karaṇatthe sāmivacanaṃ, paṇḍitehi sabrahmacārīhi ca sambhāvitoti attho. Pahotīti sakkoti. Atikkammeva mūlaṃ atikkammeva khandhanti sāro nāma mūle vā khandhe vā bhaveyya, tampi atikkamitvāti attho. Evaṃsampadamidanti evaṃsampattikaṃ, īdisanti attho. Atisitvāti atikkamitvā. Jānaṃ jānātīti jānitabbameva jānāti. Passaṃ passatīti passitabbameva passati. Yathā vā ekacco viparītaṃ gaṇhanto jānantopi na jānāti, passantopi na passati, na evaṃ bhagavā. Bhagavā pana jānanto jānāti, passanto passatiyeva. Svāyaṃ dassanapariṇāyakaṭṭhena cakkhubhūto. Viditakaraṇaṭṭhena ñāṇabhūto. Aviparītasabhāvaṭṭhena pariyattidhammapavattanato vā hadayena cintetvā vācāya nicchāritadhammamayoti dhammabhūto. Seṭṭhaṭṭhena brahmabhūto. Atha vā cakkhu viya bhūtoti cakkhubhūto. Evametesu padesu attho veditabbo. Svāyaṃ dhammassa vattanato vattā. Pavattanato pavattā. Atthaṃ nīharitvā nīharitvā dassanasamatthatāya atthassa ninnetā. Amatādhigamāya paṭipattiṃ desetīti amatassa dātā.
ಅಗರುಂ ಕರಿತ್ವಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಾಪೇನ್ತೋಪಿ ಹಿ ಗರುಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಅತ್ತನೋ ಸೇಕ್ಖಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಞಾಣೇ ಠತ್ವಾ ಸಿನೇರುಪಾದತೋ ವಾಲಿಕಂ ಉದ್ಧರಮಾನೋ ವಿಯ ದುಬ್ಬಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತೋಪಿ ಗರುಂ ಕರೋತಿಯೇವ ನಾಮ। ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ಅಮ್ಹೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಅಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮ್ಪಿ ನೋ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Agaruṃ karitvāti punappunaṃ yācāpentopi hi garuṃ karoti nāma. Attano sekkhapaṭisambhidāñāṇe ṭhatvā sinerupādato vālikaṃ uddharamāno viya dubbiññeyyaṃ katvā kathentopi garuṃ karotiyeva nāma. Evaṃ akatvā amhe punappunaṃ ayācāpetvā suviññeyyampi no katvā kathehīti vuttaṃ hoti.
ಯಂ ಖೋ ವೋತಿ ಯಂ ಖೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ। ಚಕ್ಖುನಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಲೋಕಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ ಲೋಕಮಾನೀತಿ ಚಕ್ಖುಞ್ಹಿ ಲೋಕೇ ಅಪ್ಪಹೀನದಿಟ್ಠಿ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಸತ್ತಲೋಕವಸೇನ ಲೋಕೋತಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ಚೇವ ಮಞ್ಞತಿ ಚ, ತಥಾ ಚಕ್ಕವಾಳಲೋಕವಸೇನ। ನ ಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಚಕ್ಖಾದೀಹಿ ದ್ವಾದಸಾಯತನೇಹಿ ತಸ್ಸ ಸಾ ಸಞ್ಞಾ ವಾ ಮಾನೋ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಚಕ್ಖುನಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಲೋಕಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ ಲೋಕಮಾನೀ’’ತಿ। ಇಮಸ್ಸ ಚ ಲೋಕಸ್ಸ ಗಮನೇನ ಅನ್ತೋ ನಾಮ ಞಾತುಂ ವಾ ದಟ್ಠುಂ ವಾ ಪತ್ತುಂ ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ। ಲುಜ್ಜನಟ್ಠೇನ ಪನ ತಸ್ಸೇವ ಚಕ್ಖಾದಿಭೇದಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತಂ ಅನ್ತಂ ಅಪ್ಪತ್ವಾ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Yaṃ kho voti yaṃ kho tumhākaṃ. Cakkhunā kho, āvuso, lokasmiṃ lokasaññī hoti lokamānīti cakkhuñhi loke appahīnadiṭṭhi puthujjano sattalokavasena lokoti sañjānāti ceva maññati ca, tathā cakkavāḷalokavasena. Na hi aññatra cakkhādīhi dvādasāyatanehi tassa sā saññā vā māno vā uppajjati. Tena vuttaṃ, ‘‘cakkhunā kho, āvuso, lokasmiṃ lokasaññī hoti lokamānī’’ti. Imassa ca lokassa gamanena anto nāma ñātuṃ vā daṭṭhuṃ vā pattuṃ vā na sakkā. Lujjanaṭṭhena pana tasseva cakkhādibhedassa lokassa nibbānasaṅkhātaṃ antaṃ appatvā vaṭṭadukkhassa antakiriyā nāma natthīti veditabbā.
ಏವಂ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ‘‘ಸಾವಕೇನ ಪಞ್ಹೋ ಕಥಿತೋತಿ ಮಾ ನಿಕ್ಕಙ್ಖಾ ಅಹುವತ್ಥ, ಅಯಂ ಭಗವಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣತುಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ। ಇಚ್ಛಮಾನಾ ತಮೇವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಙ್ಖಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನಾ ಪನಾತಿಆದಿಮಾಹ।
Evaṃ pañhaṃ vissajjetvā idāni ‘‘sāvakena pañho kathitoti mā nikkaṅkhā ahuvattha, ayaṃ bhagavā sabbaññutaññāṇatulaṃ gahetvā nisinno. Icchamānā tameva upasaṅkamitvā nikkaṅkhā hothā’’ti uyyojento ākaṅkhamānā panātiādimāha.
ಇಮೇಹಿ ಆಕಾರೇಹೀತಿ ಇಮೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಚಕ್ಕವಾಳಲೋಕಸ್ಸ ಅನ್ತಾಭಾವಕಾರಣೇಹಿ ಚೇವ ಸಙ್ಖಾರಲೋಕಸ್ಸ ಅನ್ತಾಪತ್ತಿಕಾರಣೇಹಿ ಚ। ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹೀತಿ ಇಮೇಹಿ ಅಕ್ಖರಸಮ್ಪಿಣ್ಡನೇಹಿ। ಬ್ಯಞ್ಜನೇಹೀತಿ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಅಕ್ಖರೇಹಿ।
Imehi ākārehīti imehi kāraṇehi cakkavāḷalokassa antābhāvakāraṇehi ceva saṅkhāralokassa antāpattikāraṇehi ca. Imehi padehīti imehi akkharasampiṇḍanehi. Byañjanehīti pāṭiyekkaakkharehi.
ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಧಾತುಕುಸಲೋ ಆಯತನಕುಸಲೋ ಪಚ್ಚಯಾಕಾರಕುಸಲೋ ಕಾರಣಾಕಾರಣಕುಸಲೋತಿ। ಮಹಾಪಞ್ಞೋತಿ ಮಹನ್ತೇ ಅತ್ಥೇ ಮಹನ್ತೇ ಧಮ್ಮೇ ಮಹನ್ತಾ ನಿರುತ್ತಿಯೋ ಮಹನ್ತಾನಿ ಪಟಿಭಾನಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನಸಮತ್ಥತಾಯ ಮಹಾಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಯಥಾ ತಂ ಆನನ್ದೇನಾತಿ ಯಥಾ ಆನನ್ದೇನ ಬ್ಯಾಕತಂ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಆನನ್ದೇನ ತಂ ಬ್ಯಾಕತಂ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಂ ಏವಮೇವ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Paṇḍitoti paṇḍiccena samannāgato. Catūhi kāraṇehi paṇḍito dhātukusalo āyatanakusalo paccayākārakusalo kāraṇākāraṇakusaloti. Mahāpaññoti mahante atthe mahante dhamme mahantā niruttiyo mahantāni paṭibhānāni paṭiggaṇhanasamatthatāya mahāpaññāya samannāgato. Yathātaṃ ānandenāti yathā ānandena byākataṃ, taṃ sandhāya vuttaṃ. Yathā ānandena taṃ byākataṃ, ahampi taṃ evameva byākareyyanti attho.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಲೋಕನ್ತಗಮನಸುತ್ತಂ • 3. Lokantagamanasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩. ಲೋಕನ್ತಗಮನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Lokantagamanasuttavaṇṇanā
