| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੩. ਲੋਕਨ੍ਤਗਮਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Lokantagamanasuttavaṇṇanā
੧੧੬. ਤਤਿਯੇ ਲੋਕਸ੍ਸਾਤਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਲੋਕਸ੍ਸ। ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ। વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸੀਤਿ ‘‘ਮਯਿ વਿਹਾਰਂ ਪવਿਟ੍ਠੇ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਇਮਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਤੇਸਂ ਮਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ। ਤਤੋ ਨਂ ਥੋਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਮ ਥੋਮਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, વਚਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਧਾਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨੇਸਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਅવਿਭਜਿਤ੍વਾવ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸੀ’’ਤਿ।
116. Tatiye lokassāti cakkavāḷalokassa. Lokassa antanti saṅkhāralokassa antaṃ. Vihāraṃ pāvisīti ‘‘mayi vihāraṃ paviṭṭhe ime bhikkhū, imaṃ uddesaṃ ānandaṃ pucchissanti, so ca tesaṃ mama sabbaññutaññāṇena saṃsanditvā kathessati. Tato naṃ thomessāmi, mama thomanaṃ sutvā bhikkhū ānandaṃ upasaṅkamitabbaṃ, vacanañcassa sotabbaṃ saddhātabbaṃ maññissanti, taṃ nesaṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti cintetvā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhajitvāva nisinnāsane antarahito gandhakuṭiyaṃ pāturahosi. Tena vuttaṃ ‘‘uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisī’’ti.
ਸਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਸਂવਣ੍ਣਿਤੋਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਚ ਪਸਤ੍ਥੋ। વਿਞ੍ਞੂਨਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਚ ਸਮ੍ਭਾવਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਹੋਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਮੂਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਾਰੋ ਨਾਮ ਮੂਲੇ વਾ ਖਨ੍ਧੇ વਾ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਨ੍ਤਿ ਏવਂਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ, ਈਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਤਿਸਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਮੇવ ਜਾਨਾਤਿ। ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਮੇવ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਯਥਾ વਾ ਏਕਚ੍ਚੋ વਿਪਰੀਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਏવਂ ਭਗવਾ। ਭਗવਾ ਪਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿਯੇવ। ਸ੍વਾਯਂ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿਣਾਯਕਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ। વਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਭੂਤੋ । ਅવਿਪਰੀਤਸਭਾવਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਪવਤ੍ਤਨਤੋ વਾ ਹਦਯੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ વਾਚਾਯ ਨਿਚ੍ਛਾਰਿਤਧਮ੍ਮਮਯੋਤਿ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ। ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ। ਅਥ વਾ ਚਕ੍ਖੁ વਿਯ ਭੂਤੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ। ਏવਮੇਤੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸ੍વਾਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਤ੍ਤਨਤੋ વਤ੍ਤਾ। ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਪવਤ੍ਤਾ। ਅਤ੍ਥਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨੇਤਾ। ਅਮਤਾਧਿਗਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ।
Satthu ceva saṃvaṇṇitoti satthārā ca pasattho. Viññūnanti idampi karaṇatthe sāmivacanaṃ, paṇḍitehi sabrahmacārīhi ca sambhāvitoti attho. Pahotīti sakkoti. Atikkammeva mūlaṃ atikkammeva khandhanti sāro nāma mūle vā khandhe vā bhaveyya, tampi atikkamitvāti attho. Evaṃsampadamidanti evaṃsampattikaṃ, īdisanti attho. Atisitvāti atikkamitvā. Jānaṃ jānātīti jānitabbameva jānāti. Passaṃ passatīti passitabbameva passati. Yathā vā ekacco viparītaṃ gaṇhanto jānantopi na jānāti, passantopi na passati, na evaṃ bhagavā. Bhagavā pana jānanto jānāti, passanto passatiyeva. Svāyaṃ dassanapariṇāyakaṭṭhena cakkhubhūto. Viditakaraṇaṭṭhena ñāṇabhūto. Aviparītasabhāvaṭṭhena pariyattidhammapavattanato vā hadayena cintetvā vācāya nicchāritadhammamayoti dhammabhūto. Seṭṭhaṭṭhena brahmabhūto. Atha vā cakkhu viya bhūtoti cakkhubhūto. Evametesu padesu attho veditabbo. Svāyaṃ dhammassa vattanato vattā. Pavattanato pavattā. Atthaṃ nīharitvā nīharitvā dassanasamatthatāya atthassa ninnetā. Amatādhigamāya paṭipattiṃ desetīti amatassa dātā.
ਅਗਰੁਂ ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਾਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਕ੍ਖਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣੇ ਠਤ੍વਾ ਸਿਨੇਰੁਪਾਦਤੋ વਾਲਿਕਂ ਉਦ੍ਧਰਮਾਨੋ વਿਯ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਕਤ੍વਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋਪਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਤਿਯੇવ ਨਾਮ। ਏવਂ ਅਕਤ੍વਾ ਅਮ੍ਹੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਯਾਚਾਪੇਤ੍વਾ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨੋ ਕਤ੍વਾ ਕਥੇਹੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Agaruṃ karitvāti punappunaṃ yācāpentopi hi garuṃ karoti nāma. Attano sekkhapaṭisambhidāñāṇe ṭhatvā sinerupādato vālikaṃ uddharamāno viya dubbiññeyyaṃ katvā kathentopi garuṃ karotiyeva nāma. Evaṃ akatvā amhe punappunaṃ ayācāpetvā suviññeyyampi no katvā kathehīti vuttaṃ hoti.
ਯਂ ਖੋ વੋਤਿ ਯਂ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ। ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ ਲੋਕਮਾਨੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨਦਿਟ੍ਠਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਤ੍ਤਲੋਕવਸੇਨ ਲੋਕੋਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ ਚੇવ ਮਞ੍ਞਤਿ ਚ, ਤਥਾ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਲੋਕવਸੇਨ। ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਚਕ੍ਖਾਦੀਹਿ ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਸਞ੍ਞਾ વਾ ਮਾਨੋ વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ ਲੋਕਮਾਨੀ’’ਤਿ। ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਲੋਕਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਅਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਞਾਤੁਂ વਾ ਦਟ੍ਠੁਂ વਾ ਪਤ੍ਤੁਂ વਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਤਸ੍ਸੇવ ਚਕ੍ਖਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Yaṃ kho voti yaṃ kho tumhākaṃ. Cakkhunā kho, āvuso, lokasmiṃ lokasaññī hoti lokamānīti cakkhuñhi loke appahīnadiṭṭhi puthujjano sattalokavasena lokoti sañjānāti ceva maññati ca, tathā cakkavāḷalokavasena. Na hi aññatra cakkhādīhi dvādasāyatanehi tassa sā saññā vā māno vā uppajjati. Tena vuttaṃ, ‘‘cakkhunā kho, āvuso, lokasmiṃ lokasaññī hoti lokamānī’’ti. Imassa ca lokassa gamanena anto nāma ñātuṃ vā daṭṭhuṃ vā pattuṃ vā na sakkā. Lujjanaṭṭhena pana tasseva cakkhādibhedassa lokassa nibbānasaṅkhātaṃ antaṃ appatvā vaṭṭadukkhassa antakiriyā nāma natthīti veditabbā.
ਏવਂ ਪਞ੍ਹਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਸਾવਕੇਨ ਪਞ੍ਹੋ ਕਥਿਤੋਤਿ ਮਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਅਹੁવਤ੍ਥ, ਅਯਂ ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਤੁਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ। ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ਤਮੇવ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਾ ਪਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Evaṃ pañhaṃ vissajjetvā idāni ‘‘sāvakena pañho kathitoti mā nikkaṅkhā ahuvattha, ayaṃ bhagavā sabbaññutaññāṇatulaṃ gahetvā nisinno. Icchamānā tameva upasaṅkamitvā nikkaṅkhā hothā’’ti uyyojento ākaṅkhamānā panātiādimāha.
ਇਮੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਾਭਾવਕਾਰਣੇਹਿ ਚੇવ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣੇਹਿ ਚ। ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹੀਤਿ ਇਮੇਹਿ ਅਕ੍ਖਰਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨੇਹਿ। ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹੀਤਿ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਅਕ੍ਖਰੇਹਿ।
Imehi ākārehīti imehi kāraṇehi cakkavāḷalokassa antābhāvakāraṇehi ceva saṅkhāralokassa antāpattikāraṇehi ca. Imehi padehīti imehi akkharasampiṇḍanehi. Byañjanehīti pāṭiyekkaakkharehi.
ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਆਯਤਨਕੁਸਲੋ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਕੁਸਲੋ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਕੁਸਲੋਤਿ। ਮਹਾਪਞ੍ਞੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਮਹਨ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਪਟਿਭਾਨਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਯਥਾ ਤਂ ਆਨਨ੍ਦੇਨਾਤਿ ਯਥਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਥਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਏવਮੇવ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Paṇḍitoti paṇḍiccena samannāgato. Catūhi kāraṇehi paṇḍito dhātukusalo āyatanakusalo paccayākārakusalo kāraṇākāraṇakusaloti. Mahāpaññoti mahante atthe mahante dhamme mahantā niruttiyo mahantāni paṭibhānāni paṭiggaṇhanasamatthatāya mahāpaññāya samannāgato. Yathātaṃ ānandenāti yathā ānandena byākataṃ, taṃ sandhāya vuttaṃ. Yathā ānandena taṃ byākataṃ, ahampi taṃ evameva byākareyyanti attho.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੩. ਲੋਕਨ੍ਤਗਮਨਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Lokantagamanasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੩. ਲੋਕਨ੍ਤਗਮਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Lokantagamanasuttavaṇṇanā
