| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อุทานปาฬิ • Udānapāḷi |
๑๐. โลกสุตฺตํ
10. Lokasuttaṃ
๓๐. เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา อุรุเวลายํ วิหรติ นชฺชา เนรญฺชราย ตีเร โพธิรุกฺขมูเล ปฐมาภิสมฺพุโทฺธฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา สตฺตาหํ เอกปลฺลเงฺกน นิสิโนฺน โหติ วิมุตฺติสุขปฎิสํเวทีฯ
30. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre bodhirukkhamūle paṭhamābhisambuddho. Tena kho pana samayena bhagavā sattāhaṃ ekapallaṅkena nisinno hoti vimuttisukhapaṭisaṃvedī.
อถ โข ภควา ตสฺส สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ตมฺหา สมาธิมฺหา วุฎฺฐหิตฺวา พุทฺธจกฺขุนา โลกํ โวโลเกสิฯ อทฺทสา โข ภควา พุทฺธจกฺขุนา โวโลเกโนฺต สเตฺต อเนเกหิ สนฺตาเปหิ สนฺตปฺปมาเน, อเนเกหิ จ ปริฬาเหหิ ปริฑยฺหมาเน – ราคเชหิปิ, โทสเชหิปิ, โมหเชหิปิ 1ฯ
Atha kho bhagavā tassa sattāhassa accayena tamhā samādhimhā vuṭṭhahitvā buddhacakkhunā lokaṃ volokesi. Addasā kho bhagavā buddhacakkhunā volokento satte anekehi santāpehi santappamāne, anekehi ca pariḷāhehi pariḍayhamāne – rāgajehipi, dosajehipi, mohajehipi 2.
อถ โข ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘อยํ โลโก สนฺตาปชาโต,
‘‘Ayaṃ loko santāpajāto,
ผสฺสปเรโต โรคํ วทติ อตฺตโต;
Phassapareto rogaṃ vadati attato;
ตโต ตํ โหติ อญฺญถาฯ
Tato taṃ hoti aññathā.
‘‘อญฺญถาภาวี ภวสโตฺต โลโก,
‘‘Aññathābhāvī bhavasatto loko,
ภวปเรโต ภวเมวาภินนฺทติ;
Bhavapareto bhavamevābhinandati;
ยทภินนฺทติ ตํ ภยํ,
Yadabhinandati taṃ bhayaṃ,
ยสฺส ภายติ ตํ ทุกฺขํ;
Yassa bhāyati taṃ dukkhaṃ;
ภววิปฺปหานาย โข ปนิทํ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ’’ฯ
Bhavavippahānāya kho panidaṃ brahmacariyaṃ vussati’’.
‘‘‘เย หิ เกจิ สมณา วา พฺราหฺมณา วา ภเวน ภวสฺส วิปฺปโมกฺขมาหํสุ, สเพฺพ เต อวิปฺปมุตฺตา ภวสฺมา’ติ วทามิฯ ‘เย วา ปน เกจิ สมณา วา พฺราหฺมณา วา วิภเวน ภวสฺส นิสฺสรณมาหํสุ, สเพฺพ เต อนิสฺสฎา ภวสฺมา’ติ วทามิฯ
‘‘‘Ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā bhavena bhavassa vippamokkhamāhaṃsu, sabbe te avippamuttā bhavasmā’ti vadāmi. ‘Ye vā pana keci samaṇā vā brāhmaṇā vā vibhavena bhavassa nissaraṇamāhaṃsu, sabbe te anissaṭā bhavasmā’ti vadāmi.
‘‘อุปธิญฺหิ ปฎิจฺจ ทุกฺขมิทํ สโมฺภติ, สพฺพุปาทานกฺขยา นตฺถิ ทุกฺขสฺส สมฺภโวฯ โลกมิมํ ปสฺส; ปุถู อวิชฺชาย ปเรตา ภูตา ภูตรตา อปริมุตฺตา; เย หิ เกจิ ภวา สพฺพธิ สพฺพตฺถตาย สเพฺพ เต ภวา อนิจฺจา ทุกฺขา วิปริณามธมฺมา’’ติฯ
‘‘Upadhiñhi paṭicca dukkhamidaṃ sambhoti, sabbupādānakkhayā natthi dukkhassa sambhavo. Lokamimaṃ passa; puthū avijjāya paretā bhūtā bhūtaratā aparimuttā; ye hi keci bhavā sabbadhi sabbatthatāya sabbe te bhavā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’’ti.
‘‘เอวเมตํ ยถาภูตํ, สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสโต;
‘‘Evametaṃ yathābhūtaṃ, sammappaññāya passato;
ภวตณฺหา ปหียติ, วิภวํ นาภินนฺทติฯ
Bhavataṇhā pahīyati, vibhavaṃ nābhinandati.
‘‘สพฺพโส ตณฺหานํ ขยา,
‘‘Sabbaso taṇhānaṃ khayā,
อเสสวิราคนิโรโธ นิพฺพานํ;
Asesavirāganirodho nibbānaṃ;
ตสฺส นิพฺพุตสฺส ภิกฺขุโน,
Tassa nibbutassa bhikkhuno,
อภิภูโต มาโร วิชิตสงฺคาโม,
Abhibhūto māro vijitasaṅgāmo,
อุปจฺจคา สพฺพภวานิ ตาที’’ติฯ ทสมํ;
Upaccagā sabbabhavāni tādī’’ti. dasamaṃ;
นนฺทวโคฺค ตติโย นิฎฺฐิโตฯ
Nandavaggo tatiyo niṭṭhito.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
กมฺมํ นโนฺท ยโสโช จ, สาริปุโตฺต จ โกลิโต;
Kammaṃ nando yasojo ca, sāriputto ca kolito;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อุทาน-อฎฺฐกถา • Udāna-aṭṭhakathā / ๑๐. โลกสุตฺตวณฺณนา • 10. Lokasuttavaṇṇanā
