Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi |
၁၃. လောကသုတ္တံ
13. Lokasuttaṃ
၁၁၂. ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ဘဂဝတာ, ဝုတ္တမရဟတာတိ မေ သုတံ –
112. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘လောကော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓောः လောကသ္မာ တထာဂတော ဝိသံယုတ္တော။ လောကသမုဒယော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓော ः လောကသမုဒယော တထာဂတသ္သ ပဟီနော။ လောကနိရောဓော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓောः လောကနိရောဓော တထာဂတသ္သ သစ္ဆိကတော။ လောကနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓာः လောကနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ တထာဂတသ္သ ဘာဝိတာ။
‘‘Loko, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokasmā tathāgato visaṃyutto. Lokasamudayo, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho ः lokasamudayo tathāgatassa pahīno. Lokanirodho, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokanirodho tathāgatassa sacchikato. Lokanirodhagāminī paṭipadā, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhāः lokanirodhagāminī paṭipadā tathāgatassa bhāvitā.
‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကသ္သ လောကသ္သ သမာရကသ္သ သဗ္ရဟ္မကသ္သ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုသ္သာယ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ ယသ္မာ တံ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓံ, တသ္မာ တထာဂတောတိ ဝုစ္စတိ။
‘‘Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā yasmā taṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘ယဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ တထာဂတော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ, ယဉ္စ ရတ္တိံ အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဘာသတိ လပတိ နိဒ္ဒိသတိ, သဗ္ဗံ တံ တထေဝ ဟောတိ နော အညထာ, တသ္မာ တထာဂတောတိ ဝုစ္စတိ။
‘‘Yañca, bhikkhave, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati, sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘ယထာဝာဒီ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော တထာကာရီ, ယထာကာရီ တထာဝာဒီ, ဣတိ ယထာဝာဒီ တထာကာရီ ယထာကာရီ တထာဝာဒီ, တသ္မာ တထာဂတောတိ ဝုစ္စတိ။
‘‘Yathāvādī, bhikkhave, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī, iti yathāvādī tathākārī yathākārī tathāvādī, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘သဒေဝကေ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ သမာရကေ သဗ္ရဟ္မကေ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုသ္သာယ တထာဂတော အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ, တသ္မာ တထာဂတောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝာ အဝောစ။ တတ္ထေတံ ဣတိ ဝုစ္စတိ –
‘‘Sadevake, bhikkhave, loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī, tasmā tathāgatoti vuccatī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
ဖုဋ္ဌာသ္သ ပရမာ သန္တိ၊ နိဗ္ဗာနံ အကုတောဘယံ။
Phuṭṭhāssa paramā santi, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
‘‘ဧသ ခီဏာသဝော ဗုဒ္ဓော၊ အနီဃော ဆိန္နသံသယော။
‘‘Esa khīṇāsavo buddho, anīgho chinnasaṃsayo;
သဗ္ဗကမ္မက္ခယံ ပတ္တော၊ ဝိမုတ္တော ဥပဓိသင္ခယေ။
Sabbakammakkhayaṃ patto, vimutto upadhisaṅkhaye.
‘‘ဧသ သော ဘဂဝာ ဗုဒ္ဓော၊ ဧသ သီဟော အနုတ္တရော။
‘‘Esa so bhagavā buddho, esa sīho anuttaro;
သဒေဝကသ္သ လောကသ္သ၊ ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ။
Sadevakassa lokassa, brahmacakkaṃ pavattayi.
‘‘ဣတိ ဒေဝာ မနုသ္သာ စ၊ ယေ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂတာ။
‘‘Iti devā manussā ca, ye buddhaṃ saraṇaṃ gatā;
သင္ဂမ္မ တံ နမသ္သန္တိ၊ မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
Saṅgamma taṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘ဒန္တော ဒမယတံ သေဋ္ဌော၊ သန္တော သမယတံ ဣသိ။
‘‘Danto damayataṃ seṭṭho, santo samayataṃ isi;
မုတ္တော မောစယတံ အဂ္ဂော၊ တိဏ္ဏော တာရယတံ ဝရော။
Mutto mocayataṃ aggo, tiṇṇo tārayataṃ varo.
‘‘ဣတိ ဟေတံ နမသ္သန္တိ၊ မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘‘Iti hetaṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ;
သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ၊ နတ္ထိ တေ ပဋိပုဂ္ဂလော’’တိ။
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo’’ti.
အယမ္ပိ အတ္ထော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ, ဣတိ မေ သုတန္တိ။ တေရသမံ။
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Terasamaṃ.
စတုက္ကနိပာတော နိဋ္ဌိတော။
Catukkanipāto niṭṭhito.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ဗဟုကာရာ ကုဟပုရိသာ 9၊ စရ သမ္ပန္န လောကေန တေရသာတိ။
Bahukārā kuhapurisā 10, cara sampanna lokena terasāti.
သုတ္တသင္ဂဟော –
Suttasaṅgaho –
သတ္တဝိသေကနိပာတံ၊ ဒုက္ကံ ဗာဝီသသုတ္တသင္ဂဟိတံ။
Sattavisekanipātaṃ, dukkaṃ bāvīsasuttasaṅgahitaṃ;
သမပညာသမထတိကံ၊ တေရသ စတုက္ကဉ္စ ဣတိ ယမိဒံ။
Samapaññāsamathatikaṃ, terasa catukkañca iti yamidaṃ.
ဒ္ဝိဒသုတ္တရသုတ္တသတေ၊ သင္ဂာယိတ္ဝာ သမာဒဟိံသု ပုရာ။
Dvidasuttarasuttasate, saṅgāyitvā samādahiṃsu purā;
အရဟန္တော စိရဋ္ဌိတိယာ၊ တမာဟု နာမေန ဣတိဝုတ္တန္တိ။
Arahanto ciraṭṭhitiyā, tamāhu nāmena itivuttanti.
ဣတိဝုတ္တကပာဠိ နိဋ္ဌိတာ။
Itivuttakapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ၁၃. လောကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 13. Lokasuttavaṇṇanā