Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi |
੧੩. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤਂ
13. Lokasuttaṃ
੧੧੨. વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ, વੁਤ੍ਤਮਰਹਤਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ –
112. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ਲੋਕੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਃ ਲੋਕਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ। ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਃ ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨੋ। ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਃ ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ। ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਃ ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਾ।
‘‘Loko, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokasmā tathāgato visaṃyutto. Lokasamudayo, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho ः lokasamudayo tathāgatassa pahīno. Lokanirodho, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokanirodho tathāgatassa sacchikato. Lokanirodhagāminī paṭipadā, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhāः lokanirodhagāminī paṭipadā tathāgatassa bhāvitā.
‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮਾਰਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁવਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā yasmā taṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘ਯਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਭਾਸਤਿ ਲਪਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥੇવ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Yañca, bhikkhave, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati, sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘ਯਥਾવਾਦੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾવਾਦੀ, ਇਤਿ ਯਥਾવਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾવਾਦੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Yathāvādī, bhikkhave, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī, iti yathāvādī tathākārī yathākārī tathāvādī, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘ਸਦੇવਕੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਤਥਾਗਤੋ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ વਸવਤ੍ਤੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ। ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗવਾ ਅવੋਚ। ਤਤ੍ਥੇਤਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘Sadevake, bhikkhave, loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī, tasmā tathāgatoti vuccatī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
ਫੁਟ੍ਠਾਸ੍ਸ ਪਰਮਾ ਸਨ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਕੁਤੋਭਯਂ॥
Phuṭṭhāssa paramā santi, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
‘‘ਏਸ ਖੀਣਾਸવੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਨੀਘੋ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯੋ।
‘‘Esa khīṇāsavo buddho, anīgho chinnasaṃsayo;
ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤੋ, વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਉਪਧਿਸਙ੍ਖਯੇ॥
Sabbakammakkhayaṃ patto, vimutto upadhisaṅkhaye.
‘‘ਏਸ ਸੋ ਭਗવਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਸ ਸੀਹੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ।
‘‘Esa so bhagavā buddho, esa sīho anuttaro;
ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪવਤ੍ਤਯਿ॥
Sadevakassa lokassa, brahmacakkaṃ pavattayi.
‘‘ਇਤਿ ਦੇવਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ, ਯੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤਾ।
‘‘Iti devā manussā ca, ye buddhaṃ saraṇaṃ gatā;
ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Saṅgamma taṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘ਦਨ੍ਤੋ ਦਮਯਤਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਨ੍ਤੋ ਸਮਯਤਂ ਇਸਿ।
‘‘Danto damayataṃ seṭṭho, santo samayataṃ isi;
ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚਯਤਂ ਅਗ੍ਗੋ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਤਾਰਯਤਂ વਰੋ॥
Mutto mocayataṃ aggo, tiṇṇo tārayataṃ varo.
‘‘ਇਤਿ ਹੇਤਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ।
‘‘Iti hetaṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ;
ਸਦੇવਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ॥
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo’’ti.
ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤਾ, ਇਤਿ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ। ਤੇਰਸਮਂ।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Terasamaṃ.
ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Catukkanipāto niṭṭhito.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਬਹੁਕਾਰਾ ਕੁਹਪੁਰਿਸਾ 9, ਚਰ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨ ਲੋਕੇਨ ਤੇਰਸਾਤਿ॥
Bahukārā kuhapurisā 10, cara sampanna lokena terasāti.
ਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹੋ –
Suttasaṅgaho –
ਸਤ੍ਤવਿਸੇਕਨਿਪਾਤਂ, ਦੁਕ੍ਕਂ ਬਾવੀਸਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹਿਤਂ।
Sattavisekanipātaṃ, dukkaṃ bāvīsasuttasaṅgahitaṃ;
ਸਮਪਞ੍ਞਾਸਮਥਤਿਕਂ, ਤੇਰਸ ਚਤੁਕ੍ਕਞ੍ਚ ਇਤਿ ਯਮਿਦਂ॥
Samapaññāsamathatikaṃ, terasa catukkañca iti yamidaṃ.
ਦ੍વਿਦਸੁਤ੍ਤਰਸੁਤ੍ਤਸਤੇ, ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍વਾ ਸਮਾਦਹਿਂਸੁ ਪੁਰਾ।
Dvidasuttarasuttasate, saṅgāyitvā samādahiṃsu purā;
ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਯਾ, ਤਮਾਹੁ ਨਾਮੇਨ ਇਤਿવੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ॥
Arahanto ciraṭṭhitiyā, tamāhu nāmena itivuttanti.
ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Itivuttakapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ੧੩. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 13. Lokasuttavaṇṇanā