Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi |
൧൩. ലോകസുത്തം
13. Lokasuttaṃ
൧൧൨. വുത്തഞ്ഹേതം ഭഗവതാ, വുത്തമരഹതാതി മേ സുതം –
112. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ലോകോ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധോഃ ലോകസ്മാ തഥാഗതോ വിസംയുത്തോ. ലോകസമുദയോ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധോ ഃ ലോകസമുദയോ തഥാഗതസ്സ പഹീനോ. ലോകനിരോധോ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധോഃ ലോകനിരോധോ തഥാഗതസ്സ സച്ഛികതോ. ലോകനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധാഃ ലോകനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ തഥാഗതസ്സ ഭാവിതാ.
‘‘Loko, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokasmā tathāgato visaṃyutto. Lokasamudayo, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho ः lokasamudayo tathāgatassa pahīno. Lokanirodho, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokanirodho tathāgatassa sacchikato. Lokanirodhagāminī paṭipadā, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhāः lokanirodhagāminī paṭipadā tathāgatassa bhāvitā.
‘‘യം, ഭിക്ഖവേ, സദേവകസ്സ ലോകസ്സ സമാരകസ്സ സബ്രഹ്മകസ്സ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാ പജായ സദേവമനുസ്സായ ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുവിചരിതം മനസാ യസ്മാ തം തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധം, തസ്മാ തഥാഗതോതി വുച്ചതി.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā yasmā taṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘യഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, രത്തിം തഥാഗതോ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുജ്ഝതി, യഞ്ച രത്തിം അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാനധാതുയാ പരിനിബ്ബായതി, യം ഏതസ്മിം അന്തരേ ഭാസതി ലപതി നിദ്ദിസതി, സബ്ബം തം തഥേവ ഹോതി നോ അഞ്ഞഥാ, തസ്മാ തഥാഗതോതി വുച്ചതി.
‘‘Yañca, bhikkhave, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati, sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘യഥാവാദീ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ തഥാകാരീ, യഥാകാരീ തഥാവാദീ, ഇതി യഥാവാദീ തഥാകാരീ യഥാകാരീ തഥാവാദീ, തസ്മാ തഥാഗതോതി വുച്ചതി.
‘‘Yathāvādī, bhikkhave, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī, iti yathāvādī tathākārī yathākārī tathāvādī, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘സദേവകേ, ഭിക്ഖവേ, ലോകേ സമാരകേ സബ്രഹ്മകേ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാ പജായ സദേവമനുസ്സായ തഥാഗതോ അഭിഭൂ അനഭിഭൂതോ അഞ്ഞദത്ഥുദസോ വസവത്തീ, തസ്മാ തഥാഗതോതി വുച്ചതീ’’തി. ഏതമത്ഥം ഭഗവാ അവോച. തത്ഥേതം ഇതി വുച്ചതി –
‘‘Sadevake, bhikkhave, loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī, tasmā tathāgatoti vuccatī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
ഫുട്ഠാസ്സ പരമാ സന്തി, നിബ്ബാനം അകുതോഭയം.
Phuṭṭhāssa paramā santi, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
‘‘ഏസ ഖീണാസവോ ബുദ്ധോ, അനീഘോ ഛിന്നസംസയോ;
‘‘Esa khīṇāsavo buddho, anīgho chinnasaṃsayo;
സബ്ബകമ്മക്ഖയം പത്തോ, വിമുത്തോ ഉപധിസങ്ഖയേ.
Sabbakammakkhayaṃ patto, vimutto upadhisaṅkhaye.
‘‘ഏസ സോ ഭഗവാ ബുദ്ധോ, ഏസ സീഹോ അനുത്തരോ;
‘‘Esa so bhagavā buddho, esa sīho anuttaro;
സദേവകസ്സ ലോകസ്സ, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തയി.
Sadevakassa lokassa, brahmacakkaṃ pavattayi.
‘‘ഇതി ദേവാ മനുസ്സാ ച, യേ ബുദ്ധം സരണം ഗതാ;
‘‘Iti devā manussā ca, ye buddhaṃ saraṇaṃ gatā;
സങ്ഗമ്മ തം നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.
Saṅgamma taṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘ദന്തോ ദമയതം സേട്ഠോ, സന്തോ സമയതം ഇസി;
‘‘Danto damayataṃ seṭṭho, santo samayataṃ isi;
മുത്തോ മോചയതം അഗ്ഗോ, തിണ്ണോ താരയതം വരോ.
Mutto mocayataṃ aggo, tiṇṇo tārayataṃ varo.
‘‘ഇതി ഹേതം നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം;
‘‘Iti hetaṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ;
സദേവകസ്മിം ലോകസ്മിം, നത്ഥി തേ പടിപുഗ്ഗലോ’’തി.
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo’’ti.
അയമ്പി അത്ഥോ വുത്തോ ഭഗവതാ, ഇതി മേ സുതന്തി. തേരസമം.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Terasamaṃ.
ചതുക്കനിപാതോ നിട്ഠിതോ.
Catukkanipāto niṭṭhito.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
ബഹുകാരാ കുഹപുരിസാ 9, ചര സമ്പന്ന ലോകേന തേരസാതി.
Bahukārā kuhapurisā 10, cara sampanna lokena terasāti.
സുത്തസങ്ഗഹോ –
Suttasaṅgaho –
സത്തവിസേകനിപാതം, ദുക്കം ബാവീസസുത്തസങ്ഗഹിതം;
Sattavisekanipātaṃ, dukkaṃ bāvīsasuttasaṅgahitaṃ;
സമപഞ്ഞാസമഥതികം, തേരസ ചതുക്കഞ്ച ഇതി യമിദം.
Samapaññāsamathatikaṃ, terasa catukkañca iti yamidaṃ.
ദ്വിദസുത്തരസുത്തസതേ, സങ്ഗായിത്വാ സമാദഹിംസു പുരാ;
Dvidasuttarasuttasate, saṅgāyitvā samādahiṃsu purā;
അരഹന്തോ ചിരട്ഠിതിയാ, തമാഹു നാമേന ഇതിവുത്തന്തി.
Arahanto ciraṭṭhitiyā, tamāhu nāmena itivuttanti.
ഇതിവുത്തകപാളി നിട്ഠിതാ.
Itivuttakapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ൧൩. ലോകസുത്തവണ്ണനാ • 13. Lokasuttavaṇṇanā