| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੩. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Lokasuttavaṇṇanā
੨੩. ਤਤਿਯੇ ਲੋਕੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ। ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਞਾਤੋ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਕਤੋ। ਲੋਕਸ੍ਮਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਤੋ। ਪਹੀਨੋਤਿ ਮਹਾਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਹੀਨੋ। ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਾਤਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਾવਿਤਾ।
23. Tatiye lokoti dukkhasaccaṃ. Abhisambuddhoti ñāto paccakkho kato. Lokasmāti dukkhasaccato. Pahīnoti mahābodhimaṇḍe arahattamaggañāṇena pahīno. Tathāgatassa bhāvitāti tathāgatena bhāvitā.
ਏવਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਠਾਨੇਨ ਚਤੂਹਿ ਸਚ੍ਚੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬੁਦ੍ਧਭਾવਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤਥਾਗਤਭਾવਂ ਕਥੇਤੁਂ ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਯਤਨਂ। ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ। ਮੁਤਨ੍ਤਿ ਪਤ੍વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਂ ਰਸਾਯਤਨਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ। વਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਦਿ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ વਾ ਅਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ વਾ ਪਤ੍ਤਂ। ਪਰਿਯੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ વਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ વਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ। ਅਨੁવਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਸਞ੍ਚਰਿਤਂ।
Evaṃ ettakena ṭhānena catūhi saccehi attano buddhabhāvaṃ kathetvā idāni tathāgatabhāvaṃ kathetuṃ yaṃ, bhikkhavetiādimāha. Tattha diṭṭhanti rūpāyatanaṃ. Sutanti saddāyatanaṃ. Mutanti patvā gahetabbato gandhāyatanaṃ rasāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ. Viññātanti sukhadukkhādi dhammārammaṇaṃ. Pattanti pariyesitvā vā apariyesitvā vā pattaṃ. Pariyesitanti pattaṃ vā appattaṃ vā pariyesitaṃ. Anuvicaritaṃ manasāti cittena anusañcaritaṃ.
ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ – ਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਨੀਲਂ ਪੀਤਕਨ੍ਤਿਆਦਿ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਇਮਂ ਨਾਮ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸੁਮਨੋ વਾ ਦੁਮ੍ਮਨੋ વਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ વਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ। ਤਥਾ ਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੋ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦੋਤਿਆਦਿ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸੋਤਦ੍વਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਮੂਲਗਨ੍ਧੋ ਤਚਗਨ੍ਧੋਤਿਆਦਿ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਘਾਨਦ੍વਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਮੂਲਰਸੋ ਖਨ੍ਧਰਸੋਤਿਆਦਿ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ ਜਿવ੍ਹਾਦ੍વਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਮੁਦੁਕਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਥવੀਧਾਤੁਤੇਜੋਧਾਤੁવਾਯੋਧਾਤੁਭੇਦਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਯਦ੍વਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਇਮਂ ਨਾਮ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ ਸੁਮਨੋ વਾ ਦੁਮ੍ਮਨੋ વਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ વਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ। ਤਥਾ ਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਦਿਭੇਦਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਮਨੋਦ੍વਾਰਸ੍ਸ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਇਮਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਿਜਾਨਿਤ੍વਾ ਸੁਮਨੋ વਾ ਦੁਮ੍ਮਨੋ વਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ વਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ। ਯਞ੍ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠਂ વਾ ਅਸੁਤਂ વਾ ਅਮੁਤਂ વਾ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਂ વਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ਞਾਣੇਨ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਂ।
Tathāgatenaabhisambuddhanti iminā etaṃ dasseti – yaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu imassa sadevakassa lokassa nīlaṃ pītakantiādi rūpārammaṇaṃ cakkhudvāre āpāthaṃ āgacchati, ‘‘ayaṃ satto imasmiṃ khaṇe imaṃ nāma rūpārammaṇaṃ disvā sumano vā dummano vā majjhatto vā jāto’’ti sabbaṃ tathāgatassa evaṃ abhisambuddhaṃ. Tathā yaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu imassa sadevakassa lokassa bherisaddo mudiṅgasaddotiādi saddārammaṇaṃ sotadvāre āpāthaṃ āgacchati, mūlagandho tacagandhotiādi gandhārammaṇaṃ ghānadvāre āpāthaṃ āgacchati, mūlaraso khandharasotiādi rasārammaṇaṃ jivhādvāre āpāthaṃ āgacchati, kakkhaḷaṃ mudukantiādi pathavīdhātutejodhātuvāyodhātubhedaṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ kāyadvāre āpāthaṃ āgacchati, ‘‘ayaṃ satto imasmiṃ khaṇe imaṃ nāma phoṭṭhabbārammaṇaṃ phusitvā sumano vā dummano vā majjhatto vā jāto’’ti sabbaṃ tathāgatassa evaṃ abhisambuddhaṃ. Tathā yaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu imassa sadevakassa lokassa sukhadukkhādibhedaṃ dhammārammaṇaṃ manodvārassa āpāthaṃ āgacchati, ‘‘ayaṃ satto imasmiṃ khaṇe imaṃ nāma dhammārammaṇaṃ vijānitvā sumano vā dummano vā majjhatto vā jāto’’ti sabbaṃ tathāgatassa evaṃ abhisambuddhaṃ. Yañhi, bhikkhave, imesaṃ sabbasattānaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ, tattha tathāgatena adiṭṭhaṃ vā asutaṃ vā amutaṃ vā aviññātaṃ vā natthi, imassa pana mahājanassa pariyesitvā appattampi atthi, apariyesitvā appattampi atthi, pariyesitvā pattampi atthi, apariyesitvā pattampi atthi, sabbampi tathāgatassa appattaṃ nāma natthi ñāṇena asacchikataṃ.
ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਯਂ ਯਥਾ ਲੋਕੇਨ ਗਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਥੇવ ਗਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ । ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਗਤਸਦ੍ਦੇਨ ਏਕਤ੍ਥਂ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬવਾਰੇਸੁ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਿ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲવਣ੍ਣਨਾਯਂ ਤਥਾਗਤਸਦ੍ਦવਿਤ੍ਥਾਰੇ વੁਤ੍ਤਾਯੇવ। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੂਤਿ ਏਕਂਸਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਦਕ੍ਖਤੀਤਿ ਦਸੋ। વਸਂ વਤ੍ਤੇਤੀਤਿ વਸવਤ੍ਤੀ।
Tasmā tathāgatoti vuccatīti yaṃ yathā lokena gataṃ, tassa tatheva gatattā tathāgatoti vuccati . Pāḷiyaṃ pana ‘‘abhisambuddha’’nti vuttaṃ, taṃ gatasaddena ekatthaṃ. Iminā nayena sabbavāresu tathāgatoti nigamassa attho veditabbo. Tassa yutti ekapuggalavaṇṇanāyaṃ tathāgatasaddavitthāre vuttāyeva. Apicettha aññadatthūti ekaṃsatthe nipāto. Dakkhatīti daso. Vasaṃ vattetīti vasavattī.
ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਿ ਤੇਧਾਤੁਕਂ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕੇ ਯਥਾਤਥਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤੇਧਾਤੁਕਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੇ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਯਥਾਤਥਂ ਅવਿਪਰੀਤਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਯੋਗਾਨਂ ਪਹਾਨੇਨ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ। ਅਨੂਪਯੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਉਪਯੇਹਿ વਿਰਹਿਤੋ। ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ। ਧੀਰੋਤਿ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥਪ੍ਪਮੋਚਨੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਗਨ੍ਥੇ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਠਿਤੋ। ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਫੁਟ੍ਠਾ ਅਸ੍ਸ। ਇਦਞ੍ਚ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ। ਪਰਮਾ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਤੇਨ ਞਾਣਫੁਸਨੇਨ ਫੁਟ੍ਠਂ। ਤੇਨੇવਾਹ – ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਕੁਤੋਭਯਨ੍ਤਿ। ਅਥ વਾ ਪਰਮਾਸਨ੍ਤੀਤਿ ਉਤ੍ਤਮਾ ਸਨ੍ਤਿ। ਕਤਰਾ ਸਾਤਿ? ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਕੁਤੋਚਿ ਭਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਕੁਤੋਭਯਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਉਪਧਿਸਙ੍ਖਯੇਤਿ ਉਪਧਿਸਙ੍ਖਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਸੀਹੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਨਟ੍ਠੇਨ ਕਿਲੇਸਾਨਞ੍ਚ ਹਿਂਸਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸੀਹੋ ਨਾਮ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਂ। ਇਤੀਤਿ ਏવਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣੇ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਸਙ੍ਗਮ੍ਮਾਤਿ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍વਾ। ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਤਥਾਗਤਂ ਤੇ ਸਰਣਂ ਗਤਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਯਂ વਦਨ੍ਤਾ ਤੇ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਦਨ੍ਤੋਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
Sabbaṃ lokaṃ abhiññāti tedhātukaṃ lokasannivāsaṃ jānitvā. Sabbaṃ loke yathātathanti tasmiṃ tedhātukalokasannivāse yaṃkiñci neyyaṃ, sabbaṃ taṃ yathātathaṃ aviparītaṃ jānitvā. Visaṃyuttoti catunnaṃ yogānaṃ pahānena visaṃyutto. Anūpayoti taṇhādiṭṭhiupayehi virahito. Sabbābhibhūti rūpādīni sabbārammaṇāni abhibhavitvā ṭhito. Dhīroti dhitisampanno. Sabbaganthappamocanoti sabbe cattāropi ganthe mocetvā ṭhito. Phuṭṭhassāti phuṭṭhā assa. Idañca karaṇatthe sāmivacanaṃ. Paramā santīti nibbānaṃ. Tañhi tena ñāṇaphusanena phuṭṭhaṃ. Tenevāha – nibbānaṃ akutobhayanti. Atha vā paramāsantīti uttamā santi. Katarā sāti? Nibbānaṃ. Yasmā pana nibbāne kutoci bhayaṃ natthi, tasmā taṃ akutobhayanti vuccati. Vimutto upadhisaṅkhayeti upadhisaṅkhayasaṅkhāte nibbāne tadārammaṇāya phalavimuttiyā vimutto. Sīho anuttaroti parissayānaṃ sahanaṭṭhena kilesānañca hiṃsanaṭṭhena tathāgato anuttaro sīho nāma. Brahmanti seṭṭhaṃ. Itīti evaṃ tathāgatassa guṇe jānitvā. Saṅgammāti samāgantvā. Taṃ namassantīti taṃ tathāgataṃ te saraṇaṃ gatā namassanti. Idāni yaṃ vadantā te namassanti, taṃ dassetuṃ dantotiādi vuttaṃ. Taṃ uttānatthamevāti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੩. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Lokasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੩. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Lokasuttavaṇṇanā
