Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൭. ലോകായതികസുത്തം
7. Lokāyatikasuttaṃ
൩൮. അഥ ഖോ ദ്വേ ലോകായതികാ ബ്രാഹ്മണാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. ഏകമന്തം നിസിന്നാ ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും –
38. Atha kho dve lokāyatikā brāhmaṇā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te brāhmaṇā bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘പൂരണോ, ഭോ ഗോതമ, കസ്സപോ സബ്ബഞ്ഞൂ സബ്ബദസ്സാവീ അപരിസേസം ഞാണദസ്സനം പടിജാനാതി – ‘ചരതോ ച മേ തിട്ഠതോ ച സുത്തസ്സ ച ജാഗരസ്സ ച സതതം സമിതം ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിത’ന്തി. സോ ഏവമാഹ – ‘അഹം അനന്തേന ഞാണേന അനന്തം ലോകം ജാനം പസ്സം വിഹരാമീ’തി. അയമ്പി 1, ഭോ ഗോതമ, നിഗണ്ഠോ നാടപുത്തോ സബ്ബഞ്ഞൂ സബ്ബദസ്സാവീ അപരിസേസം ഞാണദസ്സനം പടിജാനാതി – ‘ചരതോ ച മേ തിട്ഠതോ ച സുത്തസ്സ ച ജാഗരസ്സ ച സതതം സമിതം ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിത’ന്തി. സോ 2 ഏവമാഹ – ‘അഹം അനന്തേന ഞാണേന അനന്തം ലോകം ജാനം പസ്സം വിഹരാമീ’തി. ഇമേസം, ഭോ ഗോതമ, ഉഭിന്നം ഞാണവാദാനം ഉഭിന്നം അഞ്ഞമഞ്ഞം വിപച്ചനീകവാദാനം കോ സച്ചം ആഹ കോ മുസാ’’തി?
‘‘Pūraṇo, bho gotama, kassapo sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti – ‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’nti. So evamāha – ‘ahaṃ anantena ñāṇena anantaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharāmī’ti. Ayampi 3, bho gotama, nigaṇṭho nāṭaputto sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti – ‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’nti. So 4 evamāha – ‘ahaṃ anantena ñāṇena anantaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharāmī’ti. Imesaṃ, bho gotama, ubhinnaṃ ñāṇavādānaṃ ubhinnaṃ aññamaññaṃ vipaccanīkavādānaṃ ko saccaṃ āha ko musā’’ti?
‘‘അലം, ബ്രാഹ്മണാ! തിട്ഠതേതം – ‘ഇമേസം ഉഭിന്നം ഞാണവാദാനം ഉഭിന്നം അഞ്ഞമഞ്ഞം വിപച്ചനീകവാദാനം കോ സച്ചം ആഹ കോ മുസാ’തി. ധമ്മം വോ, ബ്രാഹ്മണാ, ദേസേസ്സാമി, തം സുണാഥ, സാധുകം മനസി കരോഥ; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭോ’’തി ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച –
‘‘Alaṃ, brāhmaṇā! Tiṭṭhatetaṃ – ‘imesaṃ ubhinnaṃ ñāṇavādānaṃ ubhinnaṃ aññamaññaṃ vipaccanīkavādānaṃ ko saccaṃ āha ko musā’ti. Dhammaṃ vo, brāhmaṇā, desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho te brāhmaṇā bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘സേയ്യഥാപി, ബ്രാഹ്മണാ, ചത്താരോ പുരിസാ ചതുദ്ദിസാ ഠിതാ പരമേന ജവേന ച സമന്നാഗതാ പരമേന ച പദവീതിഹാരേന. തേ ഏവരൂപേന ജവേന സമന്നാഗതാ അസ്സു, സേയ്യഥാപി നാമ ദള്ഹധമ്മാ 5 ധനുഗ്ഗഹോ സിക്ഖിതോ കതഹത്ഥോ കതൂപാസനോ ലഹുകേന അസനേന അപ്പകസിരേന തിരിയം താലച്ഛായം 6 അതിപാതേയ്യ; ഏവരൂപേന ച പദവീതിഹാരേന, സേയ്യഥാപി നാമ പുരത്ഥിമാ സമുദ്ദാ പച്ഛിമോ സമുദ്ദോ അഥ പുരത്ഥിമായ ദിസായ ഠിതോ പുരിസോ ഏവം വദേയ്യ – ‘അഹം ഗമനേന ലോകസ്സ അന്തം പാപുണിസ്സാമീ’തി. സോ അഞ്ഞത്രേവ അസിതപീതഖായിതസായിതാ അഞ്ഞത്ര ഉച്ചാരപസ്സാവകമ്മാ അഞ്ഞത്ര നിദ്ദാകിലമഥപടിവിനോദനാ വസ്സസതായുകോ വസ്സസതജീവീ വസ്സസതം ഗന്ത്വാ അപ്പത്വാവ ലോകസ്സ അന്തം അന്തരാ കാലം കരേയ്യ. അഥ പച്ഛിമായ ദിസായ…പേ॰… അഥ ഉത്തരായ ദിസായ… അഥ ദക്ഖിണായ ദിസായ ഠിതോ പുരിസോ ഏവം വദേയ്യ – ‘അഹം ഗമനേന ലോകസ്സ അന്തം പാപുണിസ്സാമീ’തി. സോ അഞ്ഞത്രേവ അസിതപീതഖായിതസായിതാ അഞ്ഞത്ര ഉച്ചാരപസ്സാവകമ്മാ അഞ്ഞത്ര നിദ്ദാകിലമഥപടിവിനോദനാ വസ്സസതായുകോ വസ്സസതജീവീ വസ്സസതം ഗന്ത്വാ അപ്പത്വാവ ലോകസ്സ അന്തം അന്തരാ കാലം കരേയ്യ. തം കിസ്സ ഹേതു? നാഹം, ബ്രാഹ്മണാ, ഏവരൂപായ സന്ധാവനികായ ലോകസ്സ അന്തം ഞാതേയ്യം ദട്ഠേയ്യം പത്തേയ്യന്തി വദാമി. ന ചാഹം, ബ്രാഹ്മണാ, അപ്പത്വാവ ലോകസ്സ അന്തം ദുക്ഖസ്സ അന്തകിരിയം വദാമി.
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇā, cattāro purisā catuddisā ṭhitā paramena javena ca samannāgatā paramena ca padavītihārena. Te evarūpena javena samannāgatā assu, seyyathāpi nāma daḷhadhammā 7 dhanuggaho sikkhito katahattho katūpāsano lahukena asanena appakasirena tiriyaṃ tālacchāyaṃ 8 atipāteyya; evarūpena ca padavītihārena, seyyathāpi nāma puratthimā samuddā pacchimo samuddo atha puratthimāya disāya ṭhito puriso evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ gamanena lokassa antaṃ pāpuṇissāmī’ti. So aññatreva asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā aññatra niddākilamathapaṭivinodanā vassasatāyuko vassasatajīvī vassasataṃ gantvā appatvāva lokassa antaṃ antarā kālaṃ kareyya. Atha pacchimāya disāya…pe… atha uttarāya disāya… atha dakkhiṇāya disāya ṭhito puriso evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ gamanena lokassa antaṃ pāpuṇissāmī’ti. So aññatreva asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā aññatra niddākilamathapaṭivinodanā vassasatāyuko vassasatajīvī vassasataṃ gantvā appatvāva lokassa antaṃ antarā kālaṃ kareyya. Taṃ kissa hetu? Nāhaṃ, brāhmaṇā, evarūpāya sandhāvanikāya lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmi. Na cāhaṃ, brāhmaṇā, appatvāva lokassa antaṃ dukkhassa antakiriyaṃ vadāmi.
‘‘പഞ്ചിമേ, ബ്രാഹ്മണാ, കാമഗുണാ അരിയസ്സ വിനയേ ലോകോതി വുച്ചതി. കതമേ പഞ്ച? ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യാ രൂപാ ഇട്ഠാ കന്താ മനാപാ പിയരൂപാ കാമൂപസംഹിതാ രജനീയാ; സോതവിഞ്ഞേയ്യാ സദ്ദാ…പേ॰… ഘാനവിഞ്ഞേയ്യാ ഗന്ധാ… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞേയ്യാ രസാ… കായവിഞ്ഞേയ്യാ ഫോട്ഠബ്ബാ ഇട്ഠാ കന്താ മനാപാ പിയരൂപാ കാമൂപസംഹിതാ രജനീയാ; ഇമേ ഖോ, ബ്രാഹ്മണാ, പഞ്ച കാമഗുണാ അരിയസ്സ വിനയേ ലോകോതി വുച്ചതി.
‘‘Pañcime, brāhmaṇā, kāmaguṇā ariyassa vinaye lokoti vuccati. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā; sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā; ime kho, brāhmaṇā, pañca kāmaguṇā ariyassa vinaye lokoti vuccati.
‘‘ഇധ, ബ്രാഹ്മണാ, ഭിക്ഖു വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം വുച്ചതി, ബ്രാഹ്മണാ, ‘ഭിക്ഖു ലോകസ്സ അന്തമാഗമ്മ, ലോകസ്സ അന്തേ വിഹരതി’. തമഞ്ഞേ ഏവമാഹംസു – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’തി. അഹമ്പി ഹി 9, ബ്രാഹ്മണാ, ഏവം വദാമി – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’’’തി.
‘‘Idha, brāhmaṇā, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇā, ‘bhikkhu lokassa antamāgamma, lokassa ante viharati’. Tamaññe evamāhaṃsu – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’ti. Ahampi hi 10, brāhmaṇā, evaṃ vadāmi – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’’’ti.
‘‘പുന ചപരം, ബ്രാഹ്മണാ, ഭിക്ഖു വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ…പേ॰… ദുതിയം ഝാനം… തതിയം ഝാനം… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം വുച്ചതി, ബ്രാഹ്മണാ, ‘ഭിക്ഖു ലോകസ്സ അന്തമാഗമ്മ ലോകസ്സ അന്തേ വിഹരതി’. തമഞ്ഞേ ഏവമാഹംസു – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’തി. അഹമ്പി ഹി, ബ്രാഹ്മണാ, ഏവം വദാമി – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’’’തി.
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇā, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇā, ‘bhikkhu lokassa antamāgamma lokassa ante viharati’. Tamaññe evamāhaṃsu – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’ti. Ahampi hi, brāhmaṇā, evaṃ vadāmi – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’’’ti.
‘‘പുന ചപരം, ബ്രാഹ്മണാ, ഭിക്ഖു സബ്ബസോ രൂപസഞ്ഞാനം സമതിക്കമാ പടിഘസഞ്ഞാനം അത്ഥങ്ഗമാ നാനത്തസഞ്ഞാനം അമനസികാരാ ‘അനന്തോ ആകാസോ’തി ആകാസാനഞ്ചായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം വുച്ചതി, ബ്രാഹ്മണാ, ‘ഭിക്ഖു ലോകസ്സ അന്തമാഗമ്മ ലോകസ്സ അന്തേ വിഹരതി’. തമഞ്ഞേ ഏവമാഹംസു – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’തി . അഹമ്പി ഹി, ബ്രാഹ്മണാ, ഏവം വദാമി – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’’’തി.
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇā, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇā, ‘bhikkhu lokassa antamāgamma lokassa ante viharati’. Tamaññe evamāhaṃsu – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’ti . Ahampi hi, brāhmaṇā, evaṃ vadāmi – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’’’ti.
‘‘പുന ചപരം, ബ്രാഹ്മണാ, ഭിക്ഖു സബ്ബസോ ആകാസാനഞ്ചായതനം സമതിക്കമ്മ ‘അനന്തം വിഞ്ഞാണ’ന്തി വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി…പേ॰… സബ്ബസോ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനം സമതിക്കമ്മ ‘നത്ഥി കിഞ്ചീ’തി ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി…പേ॰… സബ്ബസോ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനം സമതിക്കമ്മ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം വുച്ചതി, ബ്രാഹ്മണാ , ‘ഭിക്ഖു ലോകസ്സ അന്തമാഗമ്മ ലോകസ്സ അന്തേ വിഹരതി’. തമഞ്ഞേ ഏവമാഹംസു – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’തി. അഹമ്പി ഹി, ബ്രാഹ്മണാ, ഏവം വദാമി – ‘അയമ്പി ലോകപരിയാപന്നോ, അയമ്പി അനിസ്സടോ ലോകമ്ഹാ’’’തി.
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇā, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati…pe… sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati…pe… sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇā , ‘bhikkhu lokassa antamāgamma lokassa ante viharati’. Tamaññe evamāhaṃsu – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’ti. Ahampi hi, brāhmaṇā, evaṃ vadāmi – ‘ayampi lokapariyāpanno, ayampi anissaṭo lokamhā’’’ti.
‘‘പുന ചപരം, ബ്രാഹ്മണാ, ഭിക്ഖു സബ്ബസോ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനം സമതിക്കമ്മ സഞ്ഞാവേദയിതനിരോധം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി, പഞ്ഞായ ചസ്സ ദിസ്വാ ആസവാ പരിക്ഖീണാ ഹോന്തി. അയം വുച്ചതി, ബ്രാഹ്മണാ, ‘ഭിക്ഖു ലോകസ്സ അന്തമാഗമ്മ ലോകസ്സ അന്തേ വിഹരതി തിണ്ണോ ലോകേ വിസത്തിക’’’ന്തി. സത്തമം.
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇā, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇā, ‘bhikkhu lokassa antamāgamma lokassa ante viharati tiṇṇo loke visattika’’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൭. ലോകായതികസുത്തവണ്ണനാ • 7. Lokāyatikasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൭. ലോകായതികസുത്തവണ്ണനാ • 7. Lokāyatikasuttavaṇṇanā