| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
८. लोकायतिकसुत्तवण्णना
8. Lokāyatikasuttavaṇṇanā
४८. आयतिं हितं तेन लोको न यतति न ईहतीति लोकायतं। न हि तं लद्धिं निस्साय सत्ता पुञ्ञकिरियाय चित्तम्पि उप्पादेन्ति, कुतो पयोगो, तं एतस्स अत्थि, तत्थ वा नियुत्तोति लोकायतिको। पठमसद्दो आदिअत्थवाचकत्ता जेट्ठवेवचनोति आह ‘‘पठमं लोकायत’’न्ति। साधारणवचनोपि लोकसद्दो विसिट्ठविसयो इधाधिप्पेतोति आह ‘‘बालपुथुज्जनलोकस्सा’’ति। इत्तरभावेन लकुण्डकभावेन तस्स विपुलादिभावेन बालानं उपट्ठानमत्तन्ति दस्सेन्तो ‘‘आयतं महन्त’’न्तिआदिमाह। परित्तन्ति खुद्दकं। एकसभावन्ति एकं सभावं। अविपरिणामधम्मतायाति आह ‘‘निच्चसभावमेवाति पुच्छती’’ति। पुरिमसभावेन नानासभावन्ति पुरिमसभावतो भिन्नसभावं। पच्छा न होतीति पच्छा किञ्चि न होति सब्बसो समुच्छिज्जनतो। तेनाह ‘‘उच्छेदं सन्धाय पुच्छती’’ति। एकत्तन्ति सब्बकालं अत्तसम्भवं। तथा चेव गहणेन द्वेपि वादा सस्सतदिट्ठियो होन्ति। नत्थि न होति। पुथुत्तं नानासभावं, एकरूपं न होतीति वा गहणेन द्वेपि वादा उच्छेददिट्ठियोति।
48. Āyatiṃ hitaṃ tena loko na yatati na īhatīti lokāyataṃ. Na hi taṃ laddhiṃ nissāya sattā puññakiriyāya cittampi uppādenti, kuto payogo, taṃ etassa atthi, tattha vā niyuttoti lokāyatiko. Paṭhamasaddo ādiatthavācakattā jeṭṭhavevacanoti āha ‘‘paṭhamaṃ lokāyata’’nti. Sādhāraṇavacanopi lokasaddo visiṭṭhavisayo idhādhippetoti āha ‘‘bālaputhujjanalokassā’’ti. Ittarabhāvena lakuṇḍakabhāvena tassa vipulādibhāvena bālānaṃ upaṭṭhānamattanti dassento ‘‘āyataṃ mahanta’’ntiādimāha. Parittanti khuddakaṃ. Ekasabhāvanti ekaṃ sabhāvaṃ. Avipariṇāmadhammatāyāti āha ‘‘niccasabhāvamevāti pucchatī’’ti. Purimasabhāvena nānāsabhāvanti purimasabhāvato bhinnasabhāvaṃ. Pacchā na hotīti pacchā kiñci na hoti sabbaso samucchijjanato. Tenāha ‘‘ucchedaṃ sandhāya pucchatī’’ti. Ekattanti sabbakālaṃ attasambhavaṃ. Tathā ceva gahaṇena dvepi vādā sassatadiṭṭhiyo honti. Natthi na hoti. Puthuttaṃ nānāsabhāvaṃ, ekarūpaṃ na hotīti vā gahaṇena dvepi vādā ucchedadiṭṭhiyoti.
लोकायतिकसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Lokāyatikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ८. लोकायतिकसुत्तं • 8. Lokāyatikasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८. लोकायतिकसुत्तवण्णना • 8. Lokāyatikasuttavaṇṇanā
