| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๘. โลกายติกสุตฺตวณฺณนา
8. Lokāyatikasuttavaṇṇanā
๔๘. อายติํ หิตํ เตน โลโก น ยตติ น อีหตีติ โลกายตํฯ น หิ ตํ ลทฺธิํ นิสฺสาย สตฺตา ปุญฺญกิริยาย จิตฺตมฺปิ อุปฺปาเทนฺติ, กุโต ปโยโค, ตํ เอตสฺส อตฺถิ, ตตฺถ วา นิยุโตฺตติ โลกายติโกฯ ปฐมสโทฺท อาทิอตฺถวาจกตฺตา เชฎฺฐเววจโนติ อาห ‘‘ปฐมํ โลกายต’’นฺติฯ สาธารณวจโนปิ โลกสโทฺท วิสิฎฺฐวิสโย อิธาธิเปฺปโตติ อาห ‘‘พาลปุถุชฺชนโลกสฺสา’’ติฯ อิตฺตรภาเวน ลกุณฺฑกภาเวน ตสฺส วิปุลาทิภาเวน พาลานํ อุปฎฺฐานมตฺตนฺติ ทเสฺสโนฺต ‘‘อายตํ มหนฺต’’นฺติอาทิมาหฯ ปริตฺตนฺติ ขุทฺทกํฯ เอกสภาวนฺติ เอกํ สภาวํฯ อวิปริณามธมฺมตายาติ อาห ‘‘นิจฺจสภาวเมวาติ ปุจฺฉตี’’ติฯ ปุริมสภาเวน นานาสภาวนฺติ ปุริมสภาวโต ภินฺนสภาวํฯ ปจฺฉา น โหตีติ ปจฺฉา กิญฺจิ น โหติ สพฺพโส สมุจฺฉิชฺชนโตฯ เตนาห ‘‘อุเจฺฉทํ สนฺธาย ปุจฺฉตี’’ติฯ เอกตฺตนฺติ สพฺพกาลํ อตฺตสมฺภวํฯ ตถา เจว คหเณน เทฺวปิ วาทา สสฺสตทิฎฺฐิโย โหนฺติฯ นตฺถิ น โหติฯ ปุถุตฺตํ นานาสภาวํ, เอกรูปํ น โหตีติ วา คหเณน เทฺวปิ วาทา อุเจฺฉททิฎฺฐิโยติฯ
48. Āyatiṃ hitaṃ tena loko na yatati na īhatīti lokāyataṃ. Na hi taṃ laddhiṃ nissāya sattā puññakiriyāya cittampi uppādenti, kuto payogo, taṃ etassa atthi, tattha vā niyuttoti lokāyatiko. Paṭhamasaddo ādiatthavācakattā jeṭṭhavevacanoti āha ‘‘paṭhamaṃ lokāyata’’nti. Sādhāraṇavacanopi lokasaddo visiṭṭhavisayo idhādhippetoti āha ‘‘bālaputhujjanalokassā’’ti. Ittarabhāvena lakuṇḍakabhāvena tassa vipulādibhāvena bālānaṃ upaṭṭhānamattanti dassento ‘‘āyataṃ mahanta’’ntiādimāha. Parittanti khuddakaṃ. Ekasabhāvanti ekaṃ sabhāvaṃ. Avipariṇāmadhammatāyāti āha ‘‘niccasabhāvamevāti pucchatī’’ti. Purimasabhāvena nānāsabhāvanti purimasabhāvato bhinnasabhāvaṃ. Pacchā na hotīti pacchā kiñci na hoti sabbaso samucchijjanato. Tenāha ‘‘ucchedaṃ sandhāya pucchatī’’ti. Ekattanti sabbakālaṃ attasambhavaṃ. Tathā ceva gahaṇena dvepi vādā sassatadiṭṭhiyo honti. Natthi na hoti. Puthuttaṃ nānāsabhāvaṃ, ekarūpaṃ na hotīti vā gahaṇena dvepi vādā ucchedadiṭṭhiyoti.
โลกายติกสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Lokāyatikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๘. โลกายติกสุตฺตํ • 8. Lokāyatikasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๘. โลกายติกสุตฺตวณฺณนา • 8. Lokāyatikasuttavaṇṇanā
