| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
លោកុត្តរកុសលំ បកិណ្ណកកថា
Lokuttarakusalaṃ pakiṇṇakakathā
តត្រិទំ បកិណ្ណកំ –
Tatridaṃ pakiṇṇakaṃ –
អជ្ឈត្តញ្ច ពហិទ្ធា ច, រូបារូបេសុ បញ្ចសុ;
Ajjhattañca bahiddhā ca, rūpārūpesu pañcasu;
សត្តដ្ឋង្គបរិណាមំ, និមិត្តំ បដិបទាបតីតិ។
Sattaṭṭhaṅgapariṇāmaṃ, nimittaṃ paṭipadāpatīti.
លោកុត្តរមគ្គោ ហិ អជ្ឈត្តំ អភិនិវិសិត្វា អជ្ឈត្តំ វុដ្ឋាតិ , អជ្ឈត្តំ អភិនិវិសិត្វា ពហិទ្ធា វុដ្ឋាតិ, ពហិទ្ធា អភិនិវិសិត្វា ពហិទ្ធា វុដ្ឋាតិ, ពហិទ្ធា អភិនិវិសិត្វា អជ្ឈត្តំ វុដ្ឋាតិ។ រូបេ អភិនិវិសិត្វា រូបា វុដ្ឋាតិ, រូបេ អភិនិវិសិត្វា អរូបា វុដ្ឋាតិ។ អរូបេ អភិនិវិសិត្វា អរូបា វុដ្ឋាតិ, អរូបេ អភិនិវិសិត្វា រូបា វុដ្ឋាតិ, ឯកប្បហារេនេវ បញ្ចហិ ខន្ធេហិ វុដ្ឋាតិ។
Lokuttaramaggo hi ajjhattaṃ abhinivisitvā ajjhattaṃ vuṭṭhāti , ajjhattaṃ abhinivisitvā bahiddhā vuṭṭhāti, bahiddhā abhinivisitvā bahiddhā vuṭṭhāti, bahiddhā abhinivisitvā ajjhattaṃ vuṭṭhāti. Rūpe abhinivisitvā rūpā vuṭṭhāti, rūpe abhinivisitvā arūpā vuṭṭhāti. Arūpe abhinivisitvā arūpā vuṭṭhāti, arūpe abhinivisitvā rūpā vuṭṭhāti, ekappahāreneva pañcahi khandhehi vuṭṭhāti.
‘សត្តដ្ឋង្គបរិណាម’ន្តិ សោ បនេស មគ្គោ អដ្ឋង្គិកោបិ ហោតិ សត្តង្គិកោបិ។ ពោជ្ឈង្គាបិ សត្ត វា ហោន្តិ ឆ វា។ ឈានំ បន បញ្ចង្គិកំ វា ហោតិ ចតុរង្គិកំ វា; តិវង្គិកំ វា ទុវង្គិកំ វា។ ឯវំ សត្តអដ្ឋាទីនំ អង្គានំ បរិណាមោ វេទិតព្ពោតិ អត្ថោ។
‘Sattaṭṭhaṅgapariṇāma’nti so panesa maggo aṭṭhaṅgikopi hoti sattaṅgikopi. Bojjhaṅgāpi satta vā honti cha vā. Jhānaṃ pana pañcaṅgikaṃ vā hoti caturaṅgikaṃ vā; tivaṅgikaṃ vā duvaṅgikaṃ vā. Evaṃ sattaaṭṭhādīnaṃ aṅgānaṃ pariṇāmo veditabboti attho.
‘និមិត្តំ បដិបទាបតី’តិ និមិត្តន្តិ យតោ វុដ្ឋានំ ហោតិ; ‘បដិបទាបតី’តិ បដិបទាយ ច អធិបតិនោ ច ចលនាចលនំ វេទិតព្ពំ។
‘Nimittaṃ paṭipadāpatī’ti nimittanti yato vuṭṭhānaṃ hoti; ‘paṭipadāpatī’ti paṭipadāya ca adhipatino ca calanācalanaṃ veditabbaṃ.
តត្ថ អជ្ឈត្តំ អភិនិវិសិត្វា អជ្ឈត្តំ វុដ្ឋាតីតិអាទីសុ តាវ ឥធេកច្ចោ អាទិតោវ អជ្ឈត្តំ បញ្ចសុ ខន្ធេសុ អភិនិវិសតិ, អភិនិវិសិត្វា តេ អនិច្ចាទិតោ បស្សតិ, យស្មា បន ន សុទ្ធអជ្ឈត្តទស្សនមត្តេនេវ មគ្គវុដ្ឋានំ ហោតិ, ពហិទ្ធាបិ ទដ្ឋព្ពមេវ, តស្មា បរស្ស ខន្ធេបិ អនុបាទិន្នសង្ខារេបិ អនិច្ចំ ទុក្ខមនត្តាតិ បស្សតិ។ សោ កាលេន អជ្ឈត្តំ សម្មសតិ កាលេន ពហិទ្ធាតិ។ តស្សេវំ សម្មសតោ អជ្ឈត្តំ សម្មសនកាលេ វិបស្សនា មគ្គេន សទ្ធិំ ឃដិយតិ។ ឯវំ អជ្ឈត្តំ អភិនិវិសិត្វា អជ្ឈត្តំ វុដ្ឋាតិ នាម។ សចេ បនស្ស ពហិទ្ធា សម្មសនកាលេ វិបស្សនា មគ្គេន សទ្ធិំ ឃដិយតិ, ឯវំ អជ្ឈត្តំ អភិនិវិសិត្វា ពហិទ្ធា វុដ្ឋាតិ នាម។ ឯសេវ នយោ ពហិទ្ធា អភិនិវិសិត្វា ពហិទ្ធា ច អជ្ឈត្តញ្ច វុដ្ឋានេបិ។
Tattha ajjhattaṃ abhinivisitvā ajjhattaṃ vuṭṭhātītiādīsu tāva idhekacco āditova ajjhattaṃ pañcasu khandhesu abhinivisati, abhinivisitvā te aniccādito passati, yasmā pana na suddhaajjhattadassanamatteneva maggavuṭṭhānaṃ hoti, bahiddhāpi daṭṭhabbameva, tasmā parassa khandhepi anupādinnasaṅkhārepi aniccaṃ dukkhamanattāti passati. So kālena ajjhattaṃ sammasati kālena bahiddhāti. Tassevaṃ sammasato ajjhattaṃ sammasanakāle vipassanā maggena saddhiṃ ghaṭiyati. Evaṃ ajjhattaṃ abhinivisitvā ajjhattaṃ vuṭṭhāti nāma. Sace panassa bahiddhā sammasanakāle vipassanā maggena saddhiṃ ghaṭiyati, evaṃ ajjhattaṃ abhinivisitvā bahiddhā vuṭṭhāti nāma. Eseva nayo bahiddhā abhinivisitvā bahiddhā ca ajjhattañca vuṭṭhānepi.
អបរោ អាទិតោវ រូបេ អភិនិវិសតិ អភិនិវិសិត្វា ភូតរូបញ្ច ឧបាទារូបញ្ច បរិច្ឆិន្ទិត្វា អនិច្ចាទិតោ បស្សតិ, យស្មា បន ន សុទ្ធរូបទស្សនមត្តេនេវ វុដ្ឋានំ ហោតិ អរូបម្បិ ទដ្ឋព្ពមេវ, តស្មា តំ រូបំ អារម្មណំ កត្វា ឧប្បន្នំ វេទនំ សញ្ញំ សង្ខារេ វិញ្ញាណញ្ច ឥទំ អរូបន្តិ បរិច្ឆិន្ទិត្វា អនិច្ចាទិតោ បស្សតិ។ សោ កាលេន រូបំ សម្មសតិ កាលេន អរូបំ។ តស្សេវំ សម្មសតោ រូបសម្មសនកាលេ វិបស្សនា មគ្គេន សទ្ធិំ ឃដិយតិ។ ឯវំ រូបេ អភិនិវិសិត្វា រូបា វុដ្ឋាតិ នាម។ សចេ បនស្ស អរូបសម្មសនកាលេ វិបស្សនា មគ្គេន សទ្ធិំ ឃដិយតិ, ឯវំ រូបេ អភិនិវិសិត្វា អរូបា វុដ្ឋាតិ នាម។ ឯស នយោ អរូបេ អភិនិវិសិត្វា អរូបា ច រូបា ច វុដ្ឋានេបិ។
Aparo āditova rūpe abhinivisati abhinivisitvā bhūtarūpañca upādārūpañca paricchinditvā aniccādito passati, yasmā pana na suddharūpadassanamatteneva vuṭṭhānaṃ hoti arūpampi daṭṭhabbameva, tasmā taṃ rūpaṃ ārammaṇaṃ katvā uppannaṃ vedanaṃ saññaṃ saṅkhāre viññāṇañca idaṃ arūpanti paricchinditvā aniccādito passati. So kālena rūpaṃ sammasati kālena arūpaṃ. Tassevaṃ sammasato rūpasammasanakāle vipassanā maggena saddhiṃ ghaṭiyati. Evaṃ rūpe abhinivisitvā rūpā vuṭṭhāti nāma. Sace panassa arūpasammasanakāle vipassanā maggena saddhiṃ ghaṭiyati, evaṃ rūpe abhinivisitvā arūpā vuṭṭhāti nāma. Esa nayo arūpe abhinivisitvā arūpā ca rūpā ca vuṭṭhānepi.
‘‘យំកិញ្ចិ សមុទយធម្មំ សព្ពំ តំ និរោធធម្ម’’ន្តិ (មហាវ. ១៦; ទី. និ. ១.២៩៨) ឯវំ អភិនិវិសិត្វា ឯវមេវ វុដ្ឋានកាលេ បន ឯកប្បហារេន បញ្ចហិ ខន្ធេហិ វុដ្ឋាតិ នាមាតិ។ អយំ តិក្ខវិបស្សកស្ស មហាបញ្ញស្ស ភិក្ខុនោ វិបស្សនា។
‘‘Yaṃkiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti (mahāva. 16; dī. ni. 1.298) evaṃ abhinivisitvā evameva vuṭṭhānakāle pana ekappahārena pañcahi khandhehi vuṭṭhāti nāmāti. Ayaṃ tikkhavipassakassa mahāpaññassa bhikkhuno vipassanā.
យថា ហិ ឆាតជ្ឈត្តស្ស បុរិសស្ស មជ្ឈេ គូថបិណ្ឌំ ឋបេត្វា នានគ្គរសភោជនបុណ្ណំ បាតិំ ឧបនេយ្យុំ, សោ ព្យញ្ជនំ ហត្ថេន វិយូហន្តោ តំ គូថបិណ្ឌំ ទិស្វា ‘កិមិទ’ន្តិ បុច្ឆិត្វា គូថបិណ្ឌោតិ វុត្តេ ‘ធិ ធិ, អបនេថា’តិ ភត្តេបិ បាតិយម្បិ និរាលយោ ហោតិ។ ឯវំសម្បទមិទំ ទដ្ឋព្ពំ។
Yathā hi chātajjhattassa purisassa majjhe gūthapiṇḍaṃ ṭhapetvā nānaggarasabhojanapuṇṇaṃ pātiṃ upaneyyuṃ, so byañjanaṃ hatthena viyūhanto taṃ gūthapiṇḍaṃ disvā ‘kimida’nti pucchitvā gūthapiṇḍoti vutte ‘dhi dhi, apanethā’ti bhattepi pātiyampi nirālayo hoti. Evaṃsampadamidaṃ daṭṭhabbaṃ.
ភោជនបាតិទស្សនស្មិញ្ហិ តស្ស អត្តមនកាលោ វិយ ឥមស្ស ភិក្ខុនោ ពាលបុថុជ្ជនកាលេ បញ្ចក្ខន្ធេ ‘អហំ មមា’តិ គហិតកាលោ។ គូថបិណ្ឌស្ស ទិដ្ឋកាលោ វិយ តិណ្ណំ លក្ខណានំ សល្លក្ខិតកាលោ។ ភត្តេបិ បាតិយម្បិ និរាលយកាលោ វិយ តិក្ខវិបស្សកស្ស មហាបញ្ញស្ស ភិក្ខុនោ ‘‘យំកិញ្ចិ សមុទយធម្មំ សព្ពំ តំ និរោធធម្ម’’ន្តិ បញ្ចហិ ខន្ធេហិ ឯកប្បហារេន វុដ្ឋិតកាលោ វេទិតព្ពោ។
Bhojanapātidassanasmiñhi tassa attamanakālo viya imassa bhikkhuno bālaputhujjanakāle pañcakkhandhe ‘ahaṃ mamā’ti gahitakālo. Gūthapiṇḍassa diṭṭhakālo viya tiṇṇaṃ lakkhaṇānaṃ sallakkhitakālo. Bhattepi pātiyampi nirālayakālo viya tikkhavipassakassa mahāpaññassa bhikkhuno ‘‘yaṃkiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti pañcahi khandhehi ekappahārena vuṭṭhitakālo veditabbo.
‘សត្តដ្ឋង្គបរិណាម’ន្តិ ឯត្ថ អយំ វុត្តប្បភេទោ អង្គបរិណាមោ យថា ហោតិ តថា វេទិតព្ពោ។ សង្ខារុបេក្ខាញាណមេវ ហិ អរិយមគ្គស្ស ពោជ្ឈង្គមគ្គង្គឈានង្គវិសេសំ និយមេតិ។ កេចិ បន ថេរា ‘ពោជ្ឈង្គមគ្គង្គឈានង្គវិសេសំ បាទកជ្ឈានំ និយមេតី’តិ វទន្តិ។ កេចិ ‘វិបស្សនាយ អារម្មណភូតា ខន្ធា និយមេន្តី’តិ វទន្តិ។ កេចិ ‘បុគ្គលជ្ឈាសយោ និយមេតី’តិ វទន្តិ។ តេសម្បិ វាទេសុ អយំ សង្ខារុបេក្ខាសង្ខាតា បុព្ពភាគា វុដ្ឋានគាមិនិវិបស្សនាវ និយមេតីតិ វេទិតព្ពា។
‘Sattaṭṭhaṅgapariṇāma’nti ettha ayaṃ vuttappabhedo aṅgapariṇāmo yathā hoti tathā veditabbo. Saṅkhārupekkhāñāṇameva hi ariyamaggassa bojjhaṅgamaggaṅgajhānaṅgavisesaṃ niyameti. Keci pana therā ‘bojjhaṅgamaggaṅgajhānaṅgavisesaṃ pādakajjhānaṃ niyametī’ti vadanti. Keci ‘vipassanāya ārammaṇabhūtā khandhā niyamentī’ti vadanti. Keci ‘puggalajjhāsayo niyametī’ti vadanti. Tesampi vādesu ayaṃ saṅkhārupekkhāsaṅkhātā pubbabhāgā vuṭṭhānagāminivipassanāva niyametīti veditabbā.
តត្រាយំ អនុបុព្ពីកថា – វិបស្សនានិយមេន ហិ សុក្ខវិបស្សកស្ស ឧប្បន្នមគ្គោបិ សមាបត្តិលាភិនោ ឈានំ បាទកំ អកត្វា ឧប្បន្នមគ្គោបិ បឋមជ្ឈានំ បាទកំ កត្វា បកិណ្ណកសង្ខារេ សម្មសិត្វា ឧប្បាទិតមគ្គោបិ បឋមជ្ឈានិកោវ ហោតិ។ សព្ពេសុ សត្ត ពោជ្ឈង្គានិ អដ្ឋ មគ្គង្គានិ បញ្ច ឈានង្គានិ ហោន្តិ។ តេសញ្ហិ បុព្ពភាគវិបស្សនា សោមនស្សសហគតាបិ ឧបេក្ខាសហគតាបិ ហុត្វា វុដ្ឋានកាលេ សង្ខារុបេក្ខាភាវំ បត្តា សោមនស្សសហគតាវ ហោតិ។
Tatrāyaṃ anupubbīkathā – vipassanāniyamena hi sukkhavipassakassa uppannamaggopi samāpattilābhino jhānaṃ pādakaṃ akatvā uppannamaggopi paṭhamajjhānaṃ pādakaṃ katvā pakiṇṇakasaṅkhāre sammasitvā uppāditamaggopi paṭhamajjhānikova hoti. Sabbesu satta bojjhaṅgāni aṭṭha maggaṅgāni pañca jhānaṅgāni honti. Tesañhi pubbabhāgavipassanā somanassasahagatāpi upekkhāsahagatāpi hutvā vuṭṭhānakāle saṅkhārupekkhābhāvaṃ pattā somanassasahagatāva hoti.
បញ្ចកនយេ ទុតិយតតិយចតុត្ថជ្ឈានានិ បាទកានិ កត្វា ឧប្បាទិតមគ្គេសុ យថាក្កមេនេវ ឈានំ ចតុរង្គិកំ តិវង្គិកំ ទុវង្គិកញ្ច ហោតិ។ សព្ពេសុ បន សត្ត មគ្គង្គានិ ហោន្តិ, ចតុត្ថេ ឆ ពោជ្ឈង្គានិ។ អយំ វិសេសោ បាទកជ្ឈាននិយមេន ចេវ វិបស្សនានិយមេន ច ហោតិ។ តេសម្បិ ហិ បុព្ពភាគវិបស្សនា សោមនស្សសហគតាបិ ឧបេក្ខាសហគតាបិ ហោតិ។ វុដ្ឋានគាមិនី សោមនស្សសហគតាវ។
Pañcakanaye dutiyatatiyacatutthajjhānāni pādakāni katvā uppāditamaggesu yathākkameneva jhānaṃ caturaṅgikaṃ tivaṅgikaṃ duvaṅgikañca hoti. Sabbesu pana satta maggaṅgāni honti, catutthe cha bojjhaṅgāni. Ayaṃ viseso pādakajjhānaniyamena ceva vipassanāniyamena ca hoti. Tesampi hi pubbabhāgavipassanā somanassasahagatāpi upekkhāsahagatāpi hoti. Vuṭṭhānagāminī somanassasahagatāva.
បញ្ចមជ្ឈានំ បាទកំ កត្វា និព្ពត្តិតមគ្គេ បន ឧបេក្ខាចិត្តេកគ្គតាវសេន ទ្វេ ឈានង្គានិ ពោជ្ឈង្គមគ្គង្គានិ ឆ សត្ត ចេវ។ អយម្បិ វិសេសោ ឧភយនិយមវសេន ហោតិ។ ឥមស្មិញ្ហិ នយេ បុព្ពភាគវិបស្សនា សោមនស្សសហគតា វា ឧបេក្ខាសហគតា វា ហោតិ, វុដ្ឋានគាមិនី ឧបេក្ខាសហគតាវ។ អរូបជ្ឈានានិ បាទកានិ កត្វា ឧប្បាទិតមគ្គេបិ ឯសេវ នយោ។ ឯវំ បាទកជ្ឈានតោ វុដ្ឋាយ យេ កេចិ សង្ខារេ សម្មសិត្វា និព្ពត្តិតមគ្គស្ស អាសន្នបទេសេ វុដ្ឋិតា សមាបត្តិ អត្តនា សទិសភាវំ ករោតិ, ភូមិវណ្ណោ វិយ គោធាវណ្ណស្ស។
Pañcamajjhānaṃ pādakaṃ katvā nibbattitamagge pana upekkhācittekaggatāvasena dve jhānaṅgāni bojjhaṅgamaggaṅgāni cha satta ceva. Ayampi viseso ubhayaniyamavasena hoti. Imasmiñhi naye pubbabhāgavipassanā somanassasahagatā vā upekkhāsahagatā vā hoti, vuṭṭhānagāminī upekkhāsahagatāva. Arūpajjhānāni pādakāni katvā uppāditamaggepi eseva nayo. Evaṃ pādakajjhānato vuṭṭhāya ye keci saṅkhāre sammasitvā nibbattitamaggassa āsannapadese vuṭṭhitā samāpatti attanā sadisabhāvaṃ karoti, bhūmivaṇṇo viya godhāvaṇṇassa.
ទុតិយត្ថេរវាទេ បន យតោ យតោ សមាបត្តិតោ វុដ្ឋាយ យេ យេ សមាបត្តិធម្មេ សម្មសិត្វា មគ្គោ និព្ពត្តិតោ ហោតិ តំតំសមាបត្តិសទិសោវ ហោតិ, សម្មសិតសមាបត្តិសទិសោតិ អត្ថោ។ សចេ បន កាមាវចរធម្មេ សម្មសតិ បឋមជ្ឈានិកោវ ហោតិ។ តត្រាបិ វិបស្សនានិយមោ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពោ។
Dutiyattheravāde pana yato yato samāpattito vuṭṭhāya ye ye samāpattidhamme sammasitvā maggo nibbattito hoti taṃtaṃsamāpattisadisova hoti, sammasitasamāpattisadisoti attho. Sace pana kāmāvacaradhamme sammasati paṭhamajjhānikova hoti. Tatrāpi vipassanāniyamo vuttanayeneva veditabbo.
តតិយត្ថេរវាទេ ‘អហោ វតាហំ សត្តង្គិកំ មគ្គំ បាបុណេយ្យំ, អដ្ឋង្គិកំ មគ្គំ បាបុណេយ្យ’ន្តិ អត្តនោ អជ្ឈាសយានុរូបេន យំ យំ ឈានំ បាទកំ កត្វា យេ វា យេ វា ឈានធម្មេ សម្មសិត្វា មគ្គោ និព្ពត្តិតោ តំតំឈានសទិសោវ ហោតិ។ បាទកជ្ឈានំ បន សម្មសិតជ្ឈានំ វា វិនា, អជ្ឈាសយមត្តេនេវ តំ ន ឥជ្ឈតិ។ ស្វាយមត្ថោ នន្ទកោវាទសុត្តេន ទីបេតព្ពោ។ វុត្តញ្ហេតំ –
Tatiyattheravāde ‘aho vatāhaṃ sattaṅgikaṃ maggaṃ pāpuṇeyyaṃ, aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ pāpuṇeyya’nti attano ajjhāsayānurūpena yaṃ yaṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā ye vā ye vā jhānadhamme sammasitvā maggo nibbattito taṃtaṃjhānasadisova hoti. Pādakajjhānaṃ pana sammasitajjhānaṃ vā vinā, ajjhāsayamatteneva taṃ na ijjhati. Svāyamattho nandakovādasuttena dīpetabbo. Vuttañhetaṃ –
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, តទហុបោសថេ បន្នរសេ ន ហោតិ ពហុនោ ជនស្ស កង្ខា វា វិមតិ វា ‘ឩនោ នុ ខោ ចន្ទោ បុណ្ណោ នុ ខោ ចន្ទោ’តិ, អថ ខោ បុណ្ណោ ចន្ទោត្វេវ ហោតិ, ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, តា ភិក្ខុនិយោ នន្ទកស្ស ធម្មទេសនាយ អត្តមនា ចេវ បរិបុណ្ណសង្កប្បា ច។ តាសំ, ភិក្ខវេ, បញ្ចន្នំ ភិក្ខុនិសតានំ យា បច្ឆិមិកា ភិក្ខុនី សា សោតាបន្នា អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’តិ (ម. និ. ៣.៤១៥)។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, tadahuposathe pannarase na hoti bahuno janassa kaṅkhā vā vimati vā ‘ūno nu kho cando puṇṇo nu kho cando’ti, atha kho puṇṇo candotveva hoti, evameva kho, bhikkhave, tā bhikkhuniyo nandakassa dhammadesanāya attamanā ceva paripuṇṇasaṅkappā ca. Tāsaṃ, bhikkhave, pañcannaṃ bhikkhunisatānaṃ yā pacchimikā bhikkhunī sā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti (ma. ni. 3.415).
តាសុ ហិ យស្សា ភិក្ខុនិយា សោតាបត្តិផលស្ស ឧបនិស្សយោ, សា សោតាបត្តិផលេនេវ បរិបុណ្ណសង្កប្បា អហោសិ…បេ.… យស្សា អរហត្តស្ស ឧបនិស្សយោ សា អរហត្តេនេវ។ ឯវមេវ អត្តនោ អជ្ឈាសយានុរូបេន យំ យំ ឈានំ បាទកំ កត្វា យេ វា យេ វា ឈានធម្មេ សម្មសិត្វា មគ្គោ និព្ពត្តិតោ តំតំឈានសទិសោវ សោ ហោតិ។ បាទកជ្ឈានំ បន សម្មសិតជ្ឈានំ វា វិនា, អជ្ឈាសយមត្តេនេវ តំ ន ឥជ្ឈតីតិ។ ឯត្ថាបិ ច វិបស្សនានិយមោ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពោ។
Tāsu hi yassā bhikkhuniyā sotāpattiphalassa upanissayo, sā sotāpattiphaleneva paripuṇṇasaṅkappā ahosi…pe… yassā arahattassa upanissayo sā arahatteneva. Evameva attano ajjhāsayānurūpena yaṃ yaṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā ye vā ye vā jhānadhamme sammasitvā maggo nibbattito taṃtaṃjhānasadisova so hoti. Pādakajjhānaṃ pana sammasitajjhānaṃ vā vinā, ajjhāsayamatteneva taṃ na ijjhatīti. Etthāpi ca vipassanāniyamo vuttanayeneva veditabbo.
តត្ថ ‘បាទកជ្ឈានមេវ និយមេតី’តិ ឯវំវាទិំ តិបិដកចូឡនាគត្ថេរំ អន្តេវាសិកា អាហំសុ – ‘ភន្តេ, យត្ថ តាវ បាទកជ្ឈានំ អត្ថិ តត្ថ តំ និយមេតុ; យស្មិំ បន បាទកជ្ឈានំ នត្ថិ, តស្មិំ អរូបភវេ កិំ និយមេតី’តិ? ‘អាវុសោ, តត្ថបិ បាទកជ្ឈានមេវ និយមេតិ។ យោ ហិ ភិក្ខុ អដ្ឋសមាបត្តិលាភី បឋមជ្ឈានំ បាទកំ កត្វា សោតាបត្តិមគ្គផលានិ និព្ពត្តេត្វា អបរិហីនជ្ឈានោ កាលំ កត្វា អរូបភវេ និព្ពត្តោ, បឋមជ្ឈានិកាយ សោតាបត្តិផលសមាបត្តិយា វុដ្ឋាយ វិបស្សនំ បដ្ឋបេត្វា ឧបរិ តីណិ មគ្គផលានិ និព្ពត្តេតិ, តស្ស តានិ បឋមជ្ឈានិកានេវ ហោន្តិ។ ទុតិយជ្ឈានិកាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។ អរូបេ តិកចតុក្កជ្ឈានំ ឧប្បជ្ជតិ, តញ្ច ខោ លោកុត្តរំ ន លោកិយំ។ ឯវំ តត្ថាបិ បាទកជ្ឈានមេវ និយមេតិ អាវុសោ’តិ។ ‘សុកថិតោ, ភន្តេ, បញ្ហោ’តិ។
Tattha ‘pādakajjhānameva niyametī’ti evaṃvādiṃ tipiṭakacūḷanāgattheraṃ antevāsikā āhaṃsu – ‘bhante, yattha tāva pādakajjhānaṃ atthi tattha taṃ niyametu; yasmiṃ pana pādakajjhānaṃ natthi, tasmiṃ arūpabhave kiṃ niyametī’ti? ‘Āvuso, tatthapi pādakajjhānameva niyameti. Yo hi bhikkhu aṭṭhasamāpattilābhī paṭhamajjhānaṃ pādakaṃ katvā sotāpattimaggaphalāni nibbattetvā aparihīnajjhāno kālaṃ katvā arūpabhave nibbatto, paṭhamajjhānikāya sotāpattiphalasamāpattiyā vuṭṭhāya vipassanaṃ paṭṭhapetvā upari tīṇi maggaphalāni nibbatteti, tassa tāni paṭhamajjhānikāneva honti. Dutiyajjhānikādīsupi eseva nayo. Arūpe tikacatukkajjhānaṃ uppajjati, tañca kho lokuttaraṃ na lokiyaṃ. Evaṃ tatthāpi pādakajjhānameva niyameti āvuso’ti. ‘Sukathito, bhante, pañho’ti.
‘វិបស្សនាយ អារម្មណភូតា ខន្ធា និយមេន្តិ; យំ យំ ហិ បញ្ចក្ខន្ធំ សម្មសិត្វា វុដ្ឋាតិ តំតំសទិសោវ មគ្គោ ហោតី’តិ វាទិំ មោរវាបិវាសិមហាទត្តត្ថេរម្បិ អន្តេវាសិកា អាហំសុ ‘ភន្តេ, តុម្ហាកំ វាទេ ទោសោ បញ្ញាយតិ – រូបំ សម្មសិត្វា វុដ្ឋិតភិក្ខុនោ ហិ រូបសទិសេន អព្យាកតេន មគ្គេន ភវិតព្ពំ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ នយតោ បរិគ្គហេត្វា វុដ្ឋិតស្ស តំសទិសេនេវ នេវសញ្ញានាសញ្ញាភាវប្បត្តេន មគ្គេន ភវិតព្ព’ន្តិ។ ‘ន, អាវុសោ, ឯវំ ហោតិ។ លោកុត្តរមគ្គោ ហិ អប្បនំ អប្បត្តោ នាម នត្ថិ, តស្មា រូបំ សម្មសិត្វា វុដ្ឋិតស្ស អដ្ឋង្គិកោ សោមនស្សសហគតមគ្គោ ហោតិ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ សម្មសិត្វា វុដ្ឋិតស្សបិ ន សព្ពាការេន តាទិសោ ហោតិ, សត្តង្គិកោ បន ឧបេក្ខាសហគតមគ្គោ ហោតី’តិ។
‘Vipassanāya ārammaṇabhūtā khandhā niyamenti; yaṃ yaṃ hi pañcakkhandhaṃ sammasitvā vuṭṭhāti taṃtaṃsadisova maggo hotī’ti vādiṃ moravāpivāsimahādattattherampi antevāsikā āhaṃsu ‘bhante, tumhākaṃ vāde doso paññāyati – rūpaṃ sammasitvā vuṭṭhitabhikkhuno hi rūpasadisena abyākatena maggena bhavitabbaṃ, nevasaññānāsaññāyatanaṃ nayato pariggahetvā vuṭṭhitassa taṃsadiseneva nevasaññānāsaññābhāvappattena maggena bhavitabba’nti. ‘Na, āvuso, evaṃ hoti. Lokuttaramaggo hi appanaṃ appatto nāma natthi, tasmā rūpaṃ sammasitvā vuṭṭhitassa aṭṭhaṅgiko somanassasahagatamaggo hoti, nevasaññānāsaññāyatanaṃ sammasitvā vuṭṭhitassapi na sabbākārena tādiso hoti, sattaṅgiko pana upekkhāsahagatamaggo hotī’ti.
‘បុគ្គលជ្ឈាសយោ និយមេតី’តិវាទិនោ ចូឡាភយត្ថេរស្សាបិ វាទំ អាហរិត្វា តិបិដកចូឡនាគត្ថេរស្ស កថយិំសុ។ សោ អាហ – ‘យស្ស តាវ បាទកជ្ឈានំ អត្ថិ តស្ស បុគ្គលជ្ឈាសយោ និយមេតុ, យស្ស តំ នត្ថិ តស្ស កតរជ្ឈាសយោ និយមេស្សតិ និទ្ធនស្ស វុឌ្ឍិគវេសនកាលោ វិយ ហោតី’តិ។
‘Puggalajjhāsayo niyametī’tivādino cūḷābhayattherassāpi vādaṃ āharitvā tipiṭakacūḷanāgattherassa kathayiṃsu. So āha – ‘yassa tāva pādakajjhānaṃ atthi tassa puggalajjhāsayo niyametu, yassa taṃ natthi tassa katarajjhāsayo niyamessati niddhanassa vuḍḍhigavesanakālo viya hotī’ti.
តំ កថំ អាហរិត្វា តិបិដកចូឡាភយត្ថេរស្ស បុន កថយិំសុ។ សោ ‘បាទកជ្ឈានវតោ ឥទំ កថិតំ អាវុសោ’តិ អាហ។ យថា បន បាទកជ្ឈានវតោ, សម្មសិតជ្ឈានវតោបិ តថេវ វេទិតព្ពំ។ បញ្ចមជ្ឈានតោ វុដ្ឋាយ ហិ បឋមាទីនិ សម្មសតោ ឧប្បន្នមគ្គោ បឋមត្ថេរវាទេន បញ្ចមជ្ឈានិកោ។ ទុតិយវាទេន បឋមាទិជ្ឈានិកោ អាបជ្ជតីតិ ទ្វេបិ វាទា វិរុជ្ឈន្តិ។ តតិយវាទេន បនេត្ថ ‘យំ ឥច្ឆតិ តជ្ឈានិកោ ហោតី’តិ តេ ច វាទា ន វិរុជ្ឈន្តិ, អជ្ឈាសយោ ច សាត្ថកោ ហោតីតិ។ ឯវំ តយោបិ ថេរា បណ្ឌិតា ព្យត្តា ពុទ្ធិសម្បន្នាវ ។ តេន តេសំ វាទំ តន្តិំ កត្វា ឋបយិំសុ។ ឥធ បន អត្ថមេវ ឧទ្ធរិត្វា តយោបេតេ វាទេ វិបស្សនាវ និយមេតីតិ ទស្សិតំ។
Taṃ kathaṃ āharitvā tipiṭakacūḷābhayattherassa puna kathayiṃsu. So ‘pādakajjhānavato idaṃ kathitaṃ āvuso’ti āha. Yathā pana pādakajjhānavato, sammasitajjhānavatopi tatheva veditabbaṃ. Pañcamajjhānato vuṭṭhāya hi paṭhamādīni sammasato uppannamaggo paṭhamattheravādena pañcamajjhāniko. Dutiyavādena paṭhamādijjhāniko āpajjatīti dvepi vādā virujjhanti. Tatiyavādena panettha ‘yaṃ icchati tajjhāniko hotī’ti te ca vādā na virujjhanti, ajjhāsayo ca sātthako hotīti. Evaṃ tayopi therā paṇḍitā byattā buddhisampannāva . Tena tesaṃ vādaṃ tantiṃ katvā ṭhapayiṃsu. Idha pana atthameva uddharitvā tayopete vāde vipassanāva niyametīti dassitaṃ.
ឥទានិ ‘និមិត្តំ បដិបទាបតី’តិ ឯត្ថ ឯវំ អង្គបរិណាមវតោ មគ្គស្ស ឧប្បាទកាលេ គោត្រភុ កុតោ វុដ្ឋាតិ? មគ្គោ កុតោតិ? គោត្រភុ តាវ និមិត្តតោ វុដ្ឋាតិ, បវត្តំ ឆេត្តុំ ន សក្កោតិ, ឯកតោវុដ្ឋានោ ហេស។ មគ្គោ និមិត្តតោ វុដ្ឋាតិ, បវត្តម្បិ ឆិន្ទតិ ឧភតោវុដ្ឋានោ ហេស។ តេសំ អយំ ឧប្បត្តិនយោ – យស្មិញ្ហិ វារេ មគ្គវុដ្ឋានំ ហោតិ, តស្មិំ អនុលោមំ នេវ ឯកំ ហោតិ, ន បញ្ចមំ។ ឯកញ្ហិ អាសេវនំ ន លភតិ, បញ្ចមំ ភវង្គស្ស អាសន្នត្តា បវេធតិ។ តទា ហិ ជវនំ បតិតំ នាម ហោតិ។ តស្មា នេវ ឯកំ ហោតិ ន បញ្ចមំ។ មហាបញ្ញស្ស បន ទ្វេ អនុលោមានិ ហោន្តិ, តតិយំ គោត្រភុ, ចតុត្ថំ មគ្គចិត្តំ, តីណិ ផលានិ, តតោ ភវង្គោតរណំ។ មជ្ឈិមបញ្ញស្ស តីណិ អនុលោមានិ ហោន្តិ, ចតុត្ថំ គោត្រភុ, បញ្ចមំ មគ្គចិត្តំ, ទ្វេ ផលានិ, តតោ ភវង្គោតរណំ។ មន្ទបញ្ញស្ស ចត្តារិ អនុលោមានិ, ហោន្តិ បញ្ចមំ គោត្រភុ, ឆដ្ឋំ មគ្គចិត្តំ, សត្តមំ ផលំ, តតោ ភវង្គោតរណំ។ តត្រ មហាបញ្ញមន្ទបញ្ញានំ វសេន អកថេត្វា មជ្ឈិមបញ្ញស្ស វសេន កថេតព្ពំ។
Idāni ‘nimittaṃ paṭipadāpatī’ti ettha evaṃ aṅgapariṇāmavato maggassa uppādakāle gotrabhu kuto vuṭṭhāti? Maggo kutoti? Gotrabhu tāva nimittato vuṭṭhāti, pavattaṃ chettuṃ na sakkoti, ekatovuṭṭhāno hesa. Maggo nimittato vuṭṭhāti, pavattampi chindati ubhatovuṭṭhāno hesa. Tesaṃ ayaṃ uppattinayo – yasmiñhi vāre maggavuṭṭhānaṃ hoti, tasmiṃ anulomaṃ neva ekaṃ hoti, na pañcamaṃ. Ekañhi āsevanaṃ na labhati, pañcamaṃ bhavaṅgassa āsannattā pavedhati. Tadā hi javanaṃ patitaṃ nāma hoti. Tasmā neva ekaṃ hoti na pañcamaṃ. Mahāpaññassa pana dve anulomāni honti, tatiyaṃ gotrabhu, catutthaṃ maggacittaṃ, tīṇi phalāni, tato bhavaṅgotaraṇaṃ. Majjhimapaññassa tīṇi anulomāni honti, catutthaṃ gotrabhu, pañcamaṃ maggacittaṃ, dve phalāni, tato bhavaṅgotaraṇaṃ. Mandapaññassa cattāri anulomāni, honti pañcamaṃ gotrabhu, chaṭṭhaṃ maggacittaṃ, sattamaṃ phalaṃ, tato bhavaṅgotaraṇaṃ. Tatra mahāpaññamandapaññānaṃ vasena akathetvā majjhimapaññassa vasena kathetabbaṃ.
យស្មិញ្ហិ វារេ មគ្គវុដ្ឋានំ ហោតិ, តស្មិំ កិរិយាហេតុកមនោវិញ្ញាណធាតុ ឧបេក្ខាសហគតា មនោទ្វារាវជ្ជនំ ហុត្វា វិបស្សនាគោចរេ ខន្ធេ អារម្មណំ កត្វា ភវង្គំ អាវដ្ដេតិ។ តទនន្តរំ តេនេវ អាវជ្ជនេន គហិតក្ខន្ធេ គហេត្វា ឧប្បជ្ជតិ បឋមំ ជវនំ អនុលោមញាណំ។ តំ តេសុ ខន្ធេសុ អនិច្ចាតិ វា ទុក្ខាតិ វា អនត្តាតិ វា បវត្តិត្វា ឱឡារិកំ ឱឡារិកំ សច្ចបដិច្ឆាទកតមំ វិនោទេត្វា តីណិ លក្ខណានិ ភិយ្យោ ភិយ្យោ បាកដានិ កត្វា និរុជ្ឈតិ។ តទនន្តរំ ឧប្បជ្ជតិ ទុតិយានុលោមំ។ តេសុ បុរិមំ អនាសេវនំ។ ទុតិយស្ស បុរិមំ អាសេវនំ ហោតិ។ តម្បិ លទ្ធាសេវនត្តា តិក្ខំ សូរំ បសន្នំ ហុត្វា តស្មិំយេវារម្មណេ តេនេវាការេន បវត្តិត្វា មជ្ឈិមប្បមាណំ សច្ចបដិច្ឆាទកតមំ វិនោទេត្វា តីណិ លក្ខណានិ ភិយ្យោ ភិយ្យោ បាកដានិ កត្វា និរុជ្ឈតិ។ តទនន្តរំ ឧប្បជ្ជតិ តតិយានុលោមំ។ តស្ស ទុតិយំ អាសេវនំ ហោតិ។ តម្បិ លទ្ធាសេវនត្តា តិក្ខំ សូរំ បសន្នំ ហុត្វា តស្មិំយេវារម្មណេ តេនេវាការេន បវត្តិត្វា តទវសេសំ អណុសហគតំ សច្ចបដិច្ឆាទកតមំ វិនោទេត្វា និរវសេសំ កត្វា តីណិ លក្ខណានិ ភិយ្យោ ភិយ្យោ បាកដានិ កត្វា និរុជ្ឈតិ។ ឯវំ តីហិ អនុលោមេហិ សច្ចបដិច្ឆាទកតមេ វិនោទិតេ តទនន្តរំ ឧប្បជ្ជតិ គោត្រភុញ្ញាណំ និព្ពានំ អារម្មណំ កុរុមានំ។
Yasmiñhi vāre maggavuṭṭhānaṃ hoti, tasmiṃ kiriyāhetukamanoviññāṇadhātu upekkhāsahagatā manodvārāvajjanaṃ hutvā vipassanāgocare khandhe ārammaṇaṃ katvā bhavaṅgaṃ āvaṭṭeti. Tadanantaraṃ teneva āvajjanena gahitakkhandhe gahetvā uppajjati paṭhamaṃ javanaṃ anulomañāṇaṃ. Taṃ tesu khandhesu aniccāti vā dukkhāti vā anattāti vā pavattitvā oḷārikaṃ oḷārikaṃ saccapaṭicchādakatamaṃ vinodetvā tīṇi lakkhaṇāni bhiyyo bhiyyo pākaṭāni katvā nirujjhati. Tadanantaraṃ uppajjati dutiyānulomaṃ. Tesu purimaṃ anāsevanaṃ. Dutiyassa purimaṃ āsevanaṃ hoti. Tampi laddhāsevanattā tikkhaṃ sūraṃ pasannaṃ hutvā tasmiṃyevārammaṇe tenevākārena pavattitvā majjhimappamāṇaṃ saccapaṭicchādakatamaṃ vinodetvā tīṇi lakkhaṇāni bhiyyo bhiyyo pākaṭāni katvā nirujjhati. Tadanantaraṃ uppajjati tatiyānulomaṃ. Tassa dutiyaṃ āsevanaṃ hoti. Tampi laddhāsevanattā tikkhaṃ sūraṃ pasannaṃ hutvā tasmiṃyevārammaṇe tenevākārena pavattitvā tadavasesaṃ aṇusahagataṃ saccapaṭicchādakatamaṃ vinodetvā niravasesaṃ katvā tīṇi lakkhaṇāni bhiyyo bhiyyo pākaṭāni katvā nirujjhati. Evaṃ tīhi anulomehi saccapaṭicchādakatame vinodite tadanantaraṃ uppajjati gotrabhuññāṇaṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ kurumānaṃ.
តត្រាយំ ឧបមា – ឯកោ កិរ ចក្ខុមា បុរិសោ នក្ខត្តយោគំ ជានិស្សាមីតិ រត្តិភាគេ និក្ខមិត្វា ចន្ទំ បស្សិតុំ ឧទ្ធំ ឧល្លោកេសិ។ តស្ស វលាហកេហិ បដិច្ឆន្នត្តា ចន្ទោ ន បញ្ញាយិត្ថ។ អថេកោ វាតោ ឧដ្ឋហិត្វា ថូលថូលេ វលាហកេ វិទ្ធំសេសិ។ អបរោ មជ្ឈិមេ។ អបរោ សុខុមេ។ តតោ សោ បុរិសោ វិគតវលាហកេ នភេ ចន្ទំ ទិស្វា នក្ខត្តយោគំ អញ្ញាសិ។
Tatrāyaṃ upamā – eko kira cakkhumā puriso nakkhattayogaṃ jānissāmīti rattibhāge nikkhamitvā candaṃ passituṃ uddhaṃ ullokesi. Tassa valāhakehi paṭicchannattā cando na paññāyittha. Atheko vāto uṭṭhahitvā thūlathūle valāhake viddhaṃsesi. Aparo majjhime. Aparo sukhume. Tato so puriso vigatavalāhake nabhe candaṃ disvā nakkhattayogaṃ aññāsi.
តត្ថ តយោ វលាហកា វិយ សច្ចបដិច្ឆាទកថូលមជ្ឈិមសុខុមកិលេសន្ធការា។ តយោ វាតា វិយ តីណិ អនុលោមចិត្តានិ។ ចក្ខុមា បុរិសោ វិយ គោត្រភុញ្ញាណំ។ ចន្ទោ វិយ និព្ពានំ។ ឯកេកស្ស វាតស្ស យថាក្កមេន វលាហកត្តយវិទ្ធំសនំ វិយ ឯកេកស្ស អនុលោមចិត្តស្ស សច្ចបដិច្ឆាទកតមវិនោទនំ។ វិគតវលាហកេ នភេ តស្ស បុរិសស្ស វិសុទ្ធចន្ទទស្សនំ វិយ វិគតេ សច្ចបដិច្ឆាទកេ តមេ គោត្រភុញ្ញាណស្ស សុវិសុទ្ធនិព្ពានារម្មណករណំ។
Tattha tayo valāhakā viya saccapaṭicchādakathūlamajjhimasukhumakilesandhakārā. Tayo vātā viya tīṇi anulomacittāni. Cakkhumā puriso viya gotrabhuññāṇaṃ. Cando viya nibbānaṃ. Ekekassa vātassa yathākkamena valāhakattayaviddhaṃsanaṃ viya ekekassa anulomacittassa saccapaṭicchādakatamavinodanaṃ. Vigatavalāhake nabhe tassa purisassa visuddhacandadassanaṃ viya vigate saccapaṭicchādake tame gotrabhuññāṇassa suvisuddhanibbānārammaṇakaraṇaṃ.
យថេវ ហិ តយោ វាតា ចន្ទបដិច្ឆាទកេ វលាហកេយេវ វិទ្ធំសេតុំ សក្កោន្តិ, ន ចន្ទំ ទដ្ឋុំ, ឯវំ អនុលោមានិ សច្ចបដិច្ឆាទកតមេយេវ វិនោទេតុំ សក្កោន្តិ, ន និព្ពានំ អារម្មណំ កាតុំ ។ យថា សោ បុរិសោ ចន្ទមេវ ទដ្ឋុំ សក្កោតិ ន វលាហកេ វិទ្ធំសេតុំ, ឯវំ គោត្រភុញ្ញាណំ និព្ពានមេវ អារម្មណំ កាតុំ សក្កោតិ ន កិលេសតមំ វិនោទេតុំ។ ឯវំ អនុលោមំ សង្ខារារម្មណំ ហោតិ, គោត្រភុ និព្ពានារម្មណំ។
Yatheva hi tayo vātā candapaṭicchādake valāhakeyeva viddhaṃsetuṃ sakkonti, na candaṃ daṭṭhuṃ, evaṃ anulomāni saccapaṭicchādakatameyeva vinodetuṃ sakkonti, na nibbānaṃ ārammaṇaṃ kātuṃ . Yathā so puriso candameva daṭṭhuṃ sakkoti na valāhake viddhaṃsetuṃ, evaṃ gotrabhuññāṇaṃ nibbānameva ārammaṇaṃ kātuṃ sakkoti na kilesatamaṃ vinodetuṃ. Evaṃ anulomaṃ saṅkhārārammaṇaṃ hoti, gotrabhu nibbānārammaṇaṃ.
យទិ ហិ គោត្រភុ អនុលោមេន គហិតារម្មណំ គណ្ហេយ្យ បុន អនុលោមំ តំ អនុពន្ធេយ្យាតិ មគ្គវុដ្ឋានមេវ ន ភវេយ្យ។ គោត្រភុញ្ញាណំ បន អនុលោមស្ស អារម្មណំ អគ្គហេត្វា តំ អបច្ឆតោបវត្តិកំ កត្វា សយំ អនាវជ្ជនម្បិ សមានំ អាវជ្ជនដ្ឋានេ ឋត្វា ឯវំ និព្ពត្តាហីតិ មគ្គស្ស សញ្ញំ ទត្វា វិយ និរុជ្ឈតិ។ មគ្គោបិ តេន ទិន្នសញ្ញំ អមុញ្ចិត្វាវ អវីចិសន្តតិវសេន តំ ញាណំ អនុពន្ធមានោ អនិព្ពិទ្ធបុព្ពំ អបទាលិតបុព្ពំ លោភក្ខន្ធំ ទោសក្ខន្ធំ មោហក្ខន្ធំ និព្ពិជ្ឈមានោវ បទាលយមានោវ និព្ពត្តតិ។
Yadi hi gotrabhu anulomena gahitārammaṇaṃ gaṇheyya puna anulomaṃ taṃ anubandheyyāti maggavuṭṭhānameva na bhaveyya. Gotrabhuññāṇaṃ pana anulomassa ārammaṇaṃ aggahetvā taṃ apacchatopavattikaṃ katvā sayaṃ anāvajjanampi samānaṃ āvajjanaṭṭhāne ṭhatvā evaṃ nibbattāhīti maggassa saññaṃ datvā viya nirujjhati. Maggopi tena dinnasaññaṃ amuñcitvāva avīcisantativasena taṃ ñāṇaṃ anubandhamāno anibbiddhapubbaṃ apadālitapubbaṃ lobhakkhandhaṃ dosakkhandhaṃ mohakkhandhaṃ nibbijjhamānova padālayamānova nibbattati.
តត្រាយំ ឧបមា – ឯកោ កិរ ឥស្សាសោ ធនុសតមត្ថកេ ផលកសតំ ឋបាបេត្វា វត្ថេន មុខំ វេឋេត្វា សរំ សន្នយ្ហិត្វា ចក្កយន្តេ អដ្ឋាសិ។ អញ្ញោ បុរិសោ ចក្កយន្តំ អាវញ្ឆិត្វា យទា ឥស្សាសស្ស ផលកសតំ អភិមុខំ ហោតិ តទា តត្ថ ទណ្ឌកេន សញ្ញំ ទេតិ, ឥស្សាសោ ទណ្ឌកសញ្ញំ អមុញ្ចិត្វាវ សរំ ខិបិត្វា ផលកសតំ និព្ពិជ្ឈតិ។ តត្ថ ទណ្ឌកសញ្ញា វិយ គោត្រភុញ្ញាណំ។ ឥស្សាសោ វិយ មគ្គញាណំ។ ឥស្សាសស្ស ទណ្ឌកសញ្ញំ អមុញ្ចិត្វាវ ផលកសតនិព្ពិជ្ឈនំ វិយ មគ្គញាណស្ស គោត្រភុញ្ញាណេន ទិន្នសញ្ញំ អមុញ្ចិត្វាវ និព្ពានំ អារម្មណំ កត្វា អនិព្ពិទ្ធបុព្ពអបទាលិតបុព្ពានំ លោភក្ខន្ធាទីនំ និព្ពិជ្ឈនបទាលនំ។ ភូមិលទ្ធវដ្ដសេតុសមុគ្ឃាតករណន្តិបិ ឯតទេវ។ មគ្គស្ស ហិ ឯកមេវ កិច្ចំ អនុសយប្បជហនំ។ ឥតិ សោ អនុសយេ បជហន្តោ និមិត្តា វុដ្ឋាតិ នាម, បវត្តំ ឆិន្ទតិ នាម។ ‘និមិត្ត’ន្តិ រូបវេទនាសញ្ញាសង្ខារវិញ្ញាណនិមិត្តំ។ ‘បវត្ត’ម្បិ រូបវេទនាសញ្ញាសង្ខារវិញ្ញាណបវត្តមេវ។ តំ ទុវិធំ ហោតិ – ឧបាទិន្នកំ អនុបាទិន្នកន្តិ។ តេសុ មគ្គស្ស អនុបាទិន្នកតោ វុដ្ឋានច្ឆាយា ទិស្សតីតិ វត្វា អនុបាទិន្នកតោ វុដ្ឋាតីតិ វទិំសុ។
Tatrāyaṃ upamā – eko kira issāso dhanusatamatthake phalakasataṃ ṭhapāpetvā vatthena mukhaṃ veṭhetvā saraṃ sannayhitvā cakkayante aṭṭhāsi. Añño puriso cakkayantaṃ āvañchitvā yadā issāsassa phalakasataṃ abhimukhaṃ hoti tadā tattha daṇḍakena saññaṃ deti, issāso daṇḍakasaññaṃ amuñcitvāva saraṃ khipitvā phalakasataṃ nibbijjhati. Tattha daṇḍakasaññā viya gotrabhuññāṇaṃ. Issāso viya maggañāṇaṃ. Issāsassa daṇḍakasaññaṃ amuñcitvāva phalakasatanibbijjhanaṃ viya maggañāṇassa gotrabhuññāṇena dinnasaññaṃ amuñcitvāva nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā anibbiddhapubbaapadālitapubbānaṃ lobhakkhandhādīnaṃ nibbijjhanapadālanaṃ. Bhūmiladdhavaṭṭasetusamugghātakaraṇantipi etadeva. Maggassa hi ekameva kiccaṃ anusayappajahanaṃ. Iti so anusaye pajahanto nimittā vuṭṭhāti nāma, pavattaṃ chindati nāma. ‘Nimitta’nti rūpavedanāsaññāsaṅkhāraviññāṇanimittaṃ. ‘Pavatta’mpi rūpavedanāsaññāsaṅkhāraviññāṇapavattameva. Taṃ duvidhaṃ hoti – upādinnakaṃ anupādinnakanti. Tesu maggassa anupādinnakato vuṭṭhānacchāyā dissatīti vatvā anupādinnakato vuṭṭhātīti vadiṃsu.
សោតាបត្តិមគ្គេន ហិ ចត្តារិ ទិដ្ឋិគតសម្បយុត្តានិ វិចិកិច្ឆាសហគតន្តិ បញ្ច ចិត្តានិ បហីយន្តិ។ តានិ រូបំ សមុដ្ឋាបេន្តិ។ តំ អនុបាទិន្នករូបក្ខន្ធោ។ តានិ ចិត្តានិ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។ តំសម្បយុត្តា វេទនា សញ្ញា សង្ខារា តយោ អរូបក្ខន្ធា។ តត្ថ សចេ សោតាបន្នស្ស សោតាបត្តិមគ្គោ អភាវិតោ អភវិស្ស តានិ បញ្ច ចិត្តានិ ឆសុ អារម្មណេសុ បរិយុដ្ឋានំ បាបុណេយ្យុំ។ សោតាបត្តិមគ្គោ បន តេសំ បរិយុដ្ឋានេនប្បត្តិំ វារយមានោ សេតុសមុគ្ឃាតំ អភព្ពុប្បត្តិកភាវំ កុរុមានោ អនុបាទិន្នកតោ វុដ្ឋាតិ នាម។
Sotāpattimaggena hi cattāri diṭṭhigatasampayuttāni vicikicchāsahagatanti pañca cittāni pahīyanti. Tāni rūpaṃ samuṭṭhāpenti. Taṃ anupādinnakarūpakkhandho. Tāni cittāni viññāṇakkhandho. Taṃsampayuttā vedanā saññā saṅkhārā tayo arūpakkhandhā. Tattha sace sotāpannassa sotāpattimaggo abhāvito abhavissa tāni pañca cittāni chasu ārammaṇesu pariyuṭṭhānaṃ pāpuṇeyyuṃ. Sotāpattimaggo pana tesaṃ pariyuṭṭhānenappattiṃ vārayamāno setusamugghātaṃ abhabbuppattikabhāvaṃ kurumāno anupādinnakato vuṭṭhāti nāma.
សកទាគាមិមគ្គេន ចត្តារិ ទិដ្ឋិគតវិប្បយុត្តានិ ទ្វេ ទោមនស្សសហគតានីតិ ឱឡារិកកាមរាគព្យាបាទវសេន ឆ ចិត្តានិ បហីយន្តិ។ អនាគាមិមគ្គេន អណុសហគតកាមរាគព្យាបាទវសេន តានិ ឯវ ឆ ចិត្តានិ បហីយន្តិ។ អរហត្តមគ្គេន ចត្តារិ ទិដ្ឋិគតវិប្បយុត្តានិ ឧទ្ធច្ចសហគតញ្ចាតិ បញ្ច អកុសលចិត្តានិ បហីយន្តិ។ តត្ថ សចេ តេសំ អរិយានំ តេ មគ្គា អភាវិតា អស្សុ, តានិ ចិត្តានិ ឆសុ អារម្មណេសុ បរិយុដ្ឋានំ បាបុណេយ្យុំ។ តេ បន តេសំ មគ្គា បរិយុដ្ឋានប្បត្តិំ វារយមានា សេតុសមុគ្ឃាតំ អភព្ពុប្បត្តិកភាវំ កុរុមានា អនុបាទិន្នកតោ វុដ្ឋហន្តិ នាម។
Sakadāgāmimaggena cattāri diṭṭhigatavippayuttāni dve domanassasahagatānīti oḷārikakāmarāgabyāpādavasena cha cittāni pahīyanti. Anāgāmimaggena aṇusahagatakāmarāgabyāpādavasena tāni eva cha cittāni pahīyanti. Arahattamaggena cattāri diṭṭhigatavippayuttāni uddhaccasahagatañcāti pañca akusalacittāni pahīyanti. Tattha sace tesaṃ ariyānaṃ te maggā abhāvitā assu, tāni cittāni chasu ārammaṇesu pariyuṭṭhānaṃ pāpuṇeyyuṃ. Te pana tesaṃ maggā pariyuṭṭhānappattiṃ vārayamānā setusamugghātaṃ abhabbuppattikabhāvaṃ kurumānā anupādinnakato vuṭṭhahanti nāma.
ឧបាទិន្នកតោ វុដ្ឋានច្ឆាយា ទិស្សតីតិ វត្វា ឧបាទិន្នកតោ វុដ្ឋាតីតិបិ វទិំសុ។ សចេ ហិ សោតាបន្នស្ស សោតាបត្តិមគ្គោ អភាវិតោ អភវិស្ស, ឋបេត្វា សត្ត ភវេ អនមតគ្គេ សំសារវដ្ដេ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ បវត្តេយ្យ។ កស្មា? តស្ស បវត្តិយា ហេតូនំ អត្ថិតាយ។ តីណិ សំយោជនានិ ទិដ្ឋានុសយោ វិចិកិច្ឆានុសយោតិ ឥមេ បន បញ្ច កិលេសេ សោតាបត្តិមគ្គោ ឧប្បជ្ជមានោវ សមុគ្ឃាតេតិ។ ឥទានិ កុតោ សោតាបន្នស្ស សត្ត ភវេ ឋបេត្វា អនមតគ្គេ សំសារវដ្ដេ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ បវត្តិស្សតិ? ឯវំ សោតាបត្តិមគ្គោ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ អប្បវត្តំ កុរុមានោ ឧបាទិន្នកតោ វុដ្ឋាតិ នាម។
Upādinnakato vuṭṭhānacchāyā dissatīti vatvā upādinnakato vuṭṭhātītipi vadiṃsu. Sace hi sotāpannassa sotāpattimaggo abhāvito abhavissa, ṭhapetvā satta bhave anamatagge saṃsāravaṭṭe upādinnakappavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya. Tīṇi saṃyojanāni diṭṭhānusayo vicikicchānusayoti ime pana pañca kilese sotāpattimaggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto sotāpannassa satta bhave ṭhapetvā anamatagge saṃsāravaṭṭe upādinnakappavattaṃ pavattissati? Evaṃ sotāpattimaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakato vuṭṭhāti nāma.
សចេ សកទាគាមិស្ស សកទាគាមិមគ្គោ អភាវិតោ អភវិស្ស, ឋបេត្វា ទ្វេ ភវេ បញ្ចសុ ភវេសុ ឧបាទិន្នកបវត្តំ បវត្តេយ្យ។ កស្មា? តស្ស បវត្តិយា ហេតូនំ អត្ថិតាយ។ ឱឡារិកានិ កាមរាគបដិឃសំយោជនានិ ឱឡារិកោ កាមរាគានុសយោ បដិឃានុសយោតិ ឥមេ បន ចត្តារោ កិលេសេ សោ មគ្គោ ឧប្បជ្ជមានោវ សមុគ្ឃាតេតិ។ ឥទានិ កុតោ សកទាគាមិស្ស ទ្វេ ភវេ ឋបេត្វា បញ្ចសុ ភវេសុ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ បវត្តិស្សតិ? ឯវំ សកទាគាមិមគ្គោ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ អប្បវត្តំ កុរុមានោ ឧបាទិន្នកតោ វុដ្ឋាតិ នាម។
Sace sakadāgāmissa sakadāgāmimaggo abhāvito abhavissa, ṭhapetvā dve bhave pañcasu bhavesu upādinnakapavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya. Oḷārikāni kāmarāgapaṭighasaṃyojanāni oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayoti ime pana cattāro kilese so maggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto sakadāgāmissa dve bhave ṭhapetvā pañcasu bhavesu upādinnakappavattaṃ pavattissati? Evaṃ sakadāgāmimaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakato vuṭṭhāti nāma.
សចេ អនាគាមិស្ស អនាគាមិមគ្គោ អភាវិតោ អភវិស្ស, ឋបេត្វា ឯកំ ភវំ ទុតិយភវេ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ បវត្តេយ្យ។ កស្មា? តស្ស បវត្តិយា ហេតូនំ អត្ថិតាយ។ អណុសហគតានិ កាមរាគបដិឃសំយោជនានិ អណុសហគតោ កាមរាគានុសយោ បដិឃានុសយោតិ ឥមេ បន ចត្តារោ កិលេសេ សោ មគ្គោ ឧប្បជ្ជមានោវ សមុគ្ឃាតេតិ។ ឥទានិ កុតោ អនាគាមិស្ស ឯកំ ភវំ ឋបេត្វា ទុតិយភវេ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ បវត្តិស្សតិ? ឯវំ អនាគាមិមគ្គោ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ អប្បវត្តំ កុរុមានោ ឧបាទិន្នកតោ វុដ្ឋាតិ នាម។
Sace anāgāmissa anāgāmimaggo abhāvito abhavissa, ṭhapetvā ekaṃ bhavaṃ dutiyabhave upādinnakappavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya. Aṇusahagatāni kāmarāgapaṭighasaṃyojanāni aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayoti ime pana cattāro kilese so maggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto anāgāmissa ekaṃ bhavaṃ ṭhapetvā dutiyabhave upādinnakappavattaṃ pavattissati? Evaṃ anāgāmimaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakato vuṭṭhāti nāma.
សចេ អរហតោ អរហត្តមគ្គោ អភាវិតោ អភវិស្ស, រូបារូបភវេសុ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ បវត្តេយ្យ។ កស្មា? តស្ស បវត្តិយា ហេតូនំ អត្ថិតាយ ។ រូបរាគោ អរូបរាគោ មានោ ឧទ្ធច្ចំ អវិជ្ជា មានានុសយោ ភវរាគានុសយោ អវិជ្ជានុសយោតិ ឥមេ បន អដ្ឋ កិលេសេ សោ មគ្គោ ឧប្បជ្ជមានោវ សមុគ្ឃាតេតិ។ ឥទានិ កុតោ ខីណាសវស្ស បុនព្ភវេ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ បវត្តិស្សតិ? ឯវំ អរហត្តមគ្គោ ឧបាទិន្នកប្បវត្តំ អប្បវត្តំ កុរុមានោ ឧបាទិន្នកតោ វុដ្ឋាតិ នាម។
Sace arahato arahattamaggo abhāvito abhavissa, rūpārūpabhavesu upādinnakappavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya . Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayoti ime pana aṭṭha kilese so maggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto khīṇāsavassa punabbhave upādinnakappavattaṃ pavattissati? Evaṃ arahattamaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakato vuṭṭhāti nāma.
សោតាបត្តិមគ្គោ ចេត្ថ អបាយភវតោ វុដ្ឋាតិ, សកទាគាមិមគ្គោ សុគតិកាមភវេកទេសតោ, អនាគាមិមគ្គោ កាមភវតោ, អរហត្តមគ្គោ រូបារូបភវតោ សព្ពភវេហិបិ វុដ្ឋាតិ ឯវាតិ វទន្តិ។
Sotāpattimaggo cettha apāyabhavato vuṭṭhāti, sakadāgāmimaggo sugatikāmabhavekadesato, anāgāmimaggo kāmabhavato, arahattamaggo rūpārūpabhavato sabbabhavehipi vuṭṭhāti evāti vadanti.
ឥមស្ស បនត្ថស្ស វិភាវនត្ថំ អយំ បាឡិ – ‘‘សោតាបត្តិមគ្គញាណេន អភិសង្ខារវិញ្ញាណស្ស និរោធេន សត្ត ភវេ ឋបេត្វា អនមតគ្គេ សំសារវដ្ដេ យេ ឧប្បជ្ជេយ្យុំ, នាមញ្ច រូបញ្ច ឯត្ថេតេ និរុជ្ឈន្តិ វូបសមន្តិ អត្ថំ គច្ឆន្តិ បដិប្បស្សម្ភន្តិ។
Imassa panatthassa vibhāvanatthaṃ ayaṃ pāḷi – ‘‘sotāpattimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena satta bhave ṭhapetvā anamatagge saṃsāravaṭṭe ye uppajjeyyuṃ, nāmañca rūpañca etthete nirujjhanti vūpasamanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti.
‘សកទាគាមិមគ្គញាណេន អភិសង្ខារវិញ្ញាណស្ស និរោធេន ទ្វេ ភវេ ឋបេត្វា បញ្ចសុ ភវេសុ យេ ឧប្បជ្ជេយ្យុំ, នាមញ្ច រូបញ្ច ឯត្ថេតេ និរុជ្ឈន្តិ វូបសមន្តិ អត្ថំ គច្ឆន្តិ បដិប្បស្សម្ភន្តិ។
‘Sakadāgāmimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena dve bhave ṭhapetvā pañcasu bhavesu ye uppajjeyyuṃ, nāmañca rūpañca etthete nirujjhanti vūpasamanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti.
‘អនាគាមិមគ្គញាណេន អភិសង្ខារវិញ្ញាណស្ស និរោធេន ឯកំ ភវំ ឋបេត្វា កាមធាតុយា ទ្វីសុ ភវេសុ យេ ឧប្បជ្ជេយ្យុំ, នាមញ្ច រូបញ្ច ឯត្ថេតេ និរុជ្ឈន្តិ វូបសមន្តិ អត្ថំ គច្ឆន្តិ បដិប្បស្សម្ភន្តិ។
‘Anāgāmimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena ekaṃ bhavaṃ ṭhapetvā kāmadhātuyā dvīsu bhavesu ye uppajjeyyuṃ, nāmañca rūpañca etthete nirujjhanti vūpasamanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti.
‘អរហត្តមគ្គញាណេន អភិសង្ខារវិញ្ញាណស្ស និរោធេន រូបធាតុយា វា អរូបធាតុយា វា យេ ឧប្បជ្ជេយ្យុំ , នាមញ្ច រូបញ្ច ឯត្ថេតេ និរុជ្ឈន្តិ វូបសមន្តិ អត្ថំ គច្ឆន្តិ បដិប្បស្សម្ភន្តិ។ អរហតោ អនុបាទិសេសាយ និព្ពានធាតុយា បរិនិព្ពាយន្តស្ស ចរិមវិញ្ញាណស្ស និរោធេន បញ្ញា ច សតិ ច នាមញ្ច រូបញ្ច ឯត្ថេតេ និរុជ្ឈន្តិ វូបសមន្តិ អត្ថំ គច្ឆន្តិ បដិប្បស្សម្ភន្តី’’តិ (ចូឡនិ. អជិតមាណវបុច្ឆានិទ្ទេស ៦)។ អយំ តាវ និមិត្តេ វិនិច្ឆយោ។
‘Arahattamaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena rūpadhātuyā vā arūpadhātuyā vā ye uppajjeyyuṃ , nāmañca rūpañca etthete nirujjhanti vūpasamanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti. Arahato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyantassa carimaviññāṇassa nirodhena paññā ca sati ca nāmañca rūpañca etthete nirujjhanti vūpasamanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhantī’’ti (cūḷani. ajitamāṇavapucchāniddesa 6). Ayaṃ tāva nimitte vinicchayo.
‘បដិបទាបតី’តិ – ឯត្ថ បន បដិបទា ចលតិ ន ចលតីតិ? ចលតិ។ តថាគតស្ស ហិ សារិបុត្តត្ថេរស្ស ច ចត្តារោបិ មគ្គា សុខបដិបទា ខិប្បាភិញ្ញា អហេសុំ។ មហាមោគ្គល្លានត្ថេរស្ស បឋមមគ្គោ សុខបដិបទោ ខិប្បាភិញ្ញោ, ឧបរិ តយោ មគ្គា ទុក្ខបដិបទា ខិប្បាភិញ្ញា។ កស្មា? និទ្ទាភិភូតត្តា។ សម្មាសម្ពុទ្ធោ កិរ សត្តាហំ ទហរកុមារកំ វិយ ថេរំ បរិហរិ។ ថេរោបិ ឯកទិវសំ និទ្ទាយមានោ និសីទិ។ អថ នំ សត្ថា អាហ – ‘‘បចលាយសិ នោ ត្វំ, មោគ្គល្លាន, បចលាយសិ នោ ត្វំ មោគ្គល្លានា’’តិ (អ. និ. ៧.៦១)។ ឯវរូបស្សបិ មហាភិញ្ញប្បត្តស្ស សាវកស្ស បដិបទា ចលតិ, សេសានំ កិំ ន ចលិស្សតិ? ឯកច្ចស្ស ហិ ភិក្ខុនោ ចត្តារោបិ មគ្គា ទុក្ខបដិបទា ទន្ធាភិញ្ញា ហោន្តិ, ឯកច្ចស្ស ទុក្ខបដិបទា ខិប្បាភិញ្ញា, ឯកច្ចស្ស សុខបដិបទា ទន្ធាភិញ្ញា, ឯកច្ចស្ស សុខបដិបទា ខិប្បាភិញ្ញា។ ឯកច្ចស្ស បឋមមគ្គោ ទុក្ខបដិបទោ ទន្ធាភិញ្ញោ ហោតិ, ទុតិយមគ្គោ ទុក្ខបដិបទោ ខិប្បាភិញ្ញោ, តតិយមគ្គោ សុខបដិបទោ ទន្ធាភិញ្ញោ, ចតុត្ថមគ្គោ សុខបដិបទោ ខិប្បាភិញ្ញោតិ។
‘Paṭipadāpatī’ti – ettha pana paṭipadā calati na calatīti? Calati. Tathāgatassa hi sāriputtattherassa ca cattāropi maggā sukhapaṭipadā khippābhiññā ahesuṃ. Mahāmoggallānattherassa paṭhamamaggo sukhapaṭipado khippābhiñño, upari tayo maggā dukkhapaṭipadā khippābhiññā. Kasmā? Niddābhibhūtattā. Sammāsambuddho kira sattāhaṃ daharakumārakaṃ viya theraṃ parihari. Theropi ekadivasaṃ niddāyamāno nisīdi. Atha naṃ satthā āha – ‘‘pacalāyasi no tvaṃ, moggallāna, pacalāyasi no tvaṃ moggallānā’’ti (a. ni. 7.61). Evarūpassapi mahābhiññappattassa sāvakassa paṭipadā calati, sesānaṃ kiṃ na calissati? Ekaccassa hi bhikkhuno cattāropi maggā dukkhapaṭipadā dandhābhiññā honti, ekaccassa dukkhapaṭipadā khippābhiññā, ekaccassa sukhapaṭipadā dandhābhiññā, ekaccassa sukhapaṭipadā khippābhiññā. Ekaccassa paṭhamamaggo dukkhapaṭipado dandhābhiñño hoti, dutiyamaggo dukkhapaṭipado khippābhiñño, tatiyamaggo sukhapaṭipado dandhābhiñño, catutthamaggo sukhapaṭipado khippābhiññoti.
យថា ច បដិបទា ឯវំ អធិបតិបិ ចលតិ ឯវ។ ឯកច្ចស្ស ហិ ភិក្ខុនោ ចត្តារោបិ មគ្គា ឆន្ទាធិបតេយ្យា ហោន្តិ, ឯកច្ចស្ស វីរិយាធិបតេយ្យា, ឯកច្ចស្ស ចិត្តាធិបតេយ្យា, ឯកច្ចស្ស វីមំសាធិបតេយ្យា។ ឯកច្ចស្ស បន បឋមមគ្គោ ឆន្ទាធិបតេយ្យោ ហោតិ, ទុតិយោ វីរិយាធិបតេយ្យោ, តតិយោ ចិត្តាធិបតេយ្យោ, ចតុត្ថោ វីមំសាធិបតេយ្យោតិ។
Yathā ca paṭipadā evaṃ adhipatipi calati eva. Ekaccassa hi bhikkhuno cattāropi maggā chandādhipateyyā honti, ekaccassa vīriyādhipateyyā, ekaccassa cittādhipateyyā, ekaccassa vīmaṃsādhipateyyā. Ekaccassa pana paṭhamamaggo chandādhipateyyo hoti, dutiyo vīriyādhipateyyo, tatiyo cittādhipateyyo, catuttho vīmaṃsādhipateyyoti.
បកិណ្ណកកថា និដ្ឋិតា។
Pakiṇṇakakathā niṭṭhitā.
