| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਪਾਕਕਥਾ
Lokuttaravipākakathā
੫੦੫. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਪਾਕਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਿਕਮੇવ ਕਤ੍વਾ ਭਾਜਿਤਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ વਟ੍ਟਂ ਆਚਿਨਾਤਿ વਡ੍ਢੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਪਨ ਤੇਨ ਆਚਿਤਮ੍ਪਿ ਅਪਚਿਨਾਤਿ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਨ ਆਚਿਨਾਤਿ, ਤੇਨੇਤ੍ਥ ‘ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ਕਤਤ੍ਤਾ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
505. Lokuttaravipākampi kusalasadisattā kusalānugatikameva katvā bhājitaṃ. Yasmā pana tebhūmakakusalaṃ cutipaṭisandhivasena vaṭṭaṃ ācināti vaḍḍheti, tasmā tattha katattā upacitattāti vuttaṃ. Lokuttaraṃ pana tena ācitampi apacināti, sayampi cutipaṭisandhivasena na ācināti, tenettha ‘katattā upacitattā’ti avatvā katattā bhāvitattāti vuttaṃ.
ਸੁਞ੍ਞਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ‘ਮਗ੍ਗੋ’ ਤਾવ ‘ਆਗਮਨਤੋ ਸਗੁਣਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਤਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤੀ’ਤਿ, ਇਦਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕੁਸਲਾਧਿਕਾਰੇ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਗੁਣਤੋਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਪਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ। ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ ਹੇਸਾ। ਅਭਿਧਮ੍ਮਕਥਾ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਸਗੁਣਤੋ વਾ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ વਾ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਆਗਮਨਤੋવ ਲਭਤਿ। ਆਗਮਨਮੇવ ਹਿ ਧੁਰਂ। ਤਂ ਦੁવਿਧਂ ਹੋਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਂ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਨ੍ਤਿ।
Suññatantiādīsu ‘maggo’ tāva ‘āgamanato saguṇato ārammaṇatoti tīhi kāraṇehi nāmaṃ labhatī’ti, idaṃ heṭṭhā kusalādhikāre vitthāritaṃ. Tattha suttantikapariyāyena saguṇatopi ārammaṇatopi nāmaṃ labhati. Pariyāyadesanā hesā. Abhidhammakathā pana nippariyāyadesanā. Tasmā idha saguṇato vā ārammaṇato vā nāmaṃ na labhati, āgamanatova labhati. Āgamanameva hi dhuraṃ. Taṃ duvidhaṃ hoti – vipassanāgamanaṃ maggāgamananti.
ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ વਿਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਂ ਧੁਰਂ, ਫਲਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ ਧੁਰਨ੍ਤਿ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਤੇਸੁ ਇਦਂ ਫਲਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ ਧੁਰਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੋ ਪਨੇਸ ਮਗ੍ਗੋ ਆਗਮਨਤੋ ‘ਸੁਞ੍ਞਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਸਗੁਣਤੋ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ’‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ’ਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਦੇਤਿ। ਕਥਂ? ਅਯਞ੍ਹਿ ਸੁਦ੍ਧਾਗਮਨવਸੇਨੇવ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ‘ਸੁਞ੍ਞਤਮਗ੍ਗੋ’ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਦਮਾਨੋ ‘ਸੁਞ੍ਞਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ। ‘ਸੁਞ੍ਞਤਅਨਿਮਿਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ’ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਦਮਾਨੋ ‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ। ‘ਸੁਞ੍ਞਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਮਗ੍ਗੋ’ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਦਮਾਨੋ ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ। ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰੇ ਫਲਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਪਰਭਾਗੇ વਲ਼ਞ੍ਜਨਕਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ। ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਨ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦੀਹਿ ਤੀਹਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਹਿ વਿਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ વੁਟ੍ਠਿਤવੁਟ੍ਠਿਤવਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਸੁਞ੍ਞਤਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਫਲਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਤਾਨੇવ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Tattha maggassa āgataṭṭhāne vipassanāgamanaṃ dhuraṃ, phalassa āgataṭṭhāne maggāgamanaṃ dhuranti, idampi heṭṭhā vuttameva. Tesu idaṃ phalassa āgataṭṭhānaṃ, tasmā idha maggāgamanaṃ dhuranti veditabbaṃ. So panesa maggo āgamanato ‘suññata’nti nāmaṃ labhitvā saguṇato ca ārammaṇato ca ‘animitto’‘appaṇihito’tipi vuccati. Tasmā sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa tīṇi nāmāni deti. Kathaṃ? Ayañhi suddhāgamanavaseneva laddhanāmo ‘suññatamaggo’ sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmaṃ dadamāno ‘suññata’nti nāmaṃ akāsi. ‘Suññataanimittamaggo’ sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmaṃ dadamāno ‘animitta’nti nāmaṃ akāsi. ‘Suññataappaṇihitamaggo’ sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmaṃ dadamāno ‘appaṇihita’nti nāmaṃ akāsi. Imāni pana tīṇi nāmāni maggānantare phalacittasmiṃyeva iminā nayena labbhanti, no aparabhāge vaḷañjanakaphalasamāpattiyā. Aparabhāge pana aniccatādīhi tīhi vipassanāhi vipassituṃ sakkoti. Athassa vuṭṭhitavuṭṭhitavipassanāvasena animittaappaṇihitasuññatasaṅkhātāni tīṇi phalāni uppajjanti. Tesaṃ tāneva saṅkhārārammaṇāni. Aniccānupassanādīni ñāṇāni anulomañāṇāni nāma honti.
ਯੋ ਚਾਯਂ ਸੁਞ੍ਞਤਮਗ੍ਗੇ વੁਤ੍ਤੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਮਗ੍ਗੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸੁਦ੍ਧਾਗਮਨવਸੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਮਗ੍ਗੋ’ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਦਮਾਨੋ ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ। ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਅਨਿਮਿਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ’ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਦਮਾਨੋ ‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ। ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਸੁਞ੍ਞਤਮਗ੍ਗੋ’ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਦਮਾਨੋ ‘ਸੁਞ੍ਞਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ। ਇਮਾਨਿਪਿ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰੇ ਫਲਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਪਰਭਾਗੇ વਲ਼ਞ੍ਜਨਕਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ। ਏવਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਪਾਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਤਿਗੁਣਾਨਿ વਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ।
Yo cāyaṃ suññatamagge vutto. Appaṇihitamaggepi eseva nayo. Ayampi hi suddhāgamanavasena laddhanāmo ‘appaṇihitamaggo’ sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmaṃ dadamāno ‘appaṇihita’nti nāmaṃ akāsi. ‘Appaṇihitaanimittamaggo’ sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmaṃ dadamāno ‘animitta’nti nāmaṃ akāsi. ‘Appaṇihitasuññatamaggo’ sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmaṃ dadamāno ‘suññata’nti nāmaṃ akāsi. Imānipi tīṇi nāmāni maggānantare phalacittasmiṃyeva iminā nayena labbhanti, na aparabhāge vaḷañjanakaphalasamāpattiyāti. Evaṃ imasmiṃ vipākaniddese kusalacittehi tiguṇāni vipākacittāni veditabbāni.
ਯਥਾ ਪਨ ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਪਾਕਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਲਭਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਏવਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਾਨਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲਾਨਞ੍ਹਿ ਅਞ੍ਞੋ ਆਯੂਹਨਕਾਲੋ ਅਞ੍ਞੋ વਿਪਚ੍ਚਨਕਾਲੋ। ਤੇਨ ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਪਾਕਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਲਭਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਿ ਪਨ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ, ਤਸ੍ਮਿਂ વੀਰਿਯੇ, ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ, ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅવੂਪਸਨ੍ਤਾਯ , ਅਪਣ੍ਣਕਂ ਅવਿਰਦ੍ਧਂ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਮੇવ વਿਪਾਕਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਪਾਕਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਲਭਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ।
Yathā pana tebhūmakakusalāni attano vipākaṃ adhipatiṃ labhāpetuṃ na sakkonti, na evaṃ lokuttarakusalāni. Kasmā? Tebhūmakakusalānañhi añño āyūhanakālo añño vipaccanakālo. Tena tāni attano vipākaṃ adhipatiṃ labhāpetuṃ na sakkonti. Lokuttarāni pana tāya saddhāya, tasmiṃ vīriye, tāya satiyā, tasmiṃ samādhimhi, tāya paññāya avūpasantāya , apaṇṇakaṃ aviraddhaṃ maggānantarameva vipākaṃ paṭilabhanti, tena attano vipākaṃ adhipatiṃ labhāpetuṃ sakkonti.
ਯਥਾ ਹਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਨੋ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਮਤ੍ਤੇਯੇવ ਉਣ੍ਹਾਕਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਤ੍વਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਨ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤ੍વਾ ਗੋਮਯਪਰਿਭਣ੍ਡੇ ਕਤੇਪਿ ਉਣ੍ਹਾਕਾਰੋ ਅવੂਪਸਨ੍ਤੋવ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਣੋ ਅਞ੍ਞੋ વਿਪਾਕਕ੍ਖਣੋ ਪਰਿਤ੍ਤਅਗ੍ਗਿਟ੍ਠਾਨੇ ਉਣ੍ਹਭਾવਨਿਬ੍ਬੁਤਕਾਲੋ વਿਯ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਪਾਕਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਲਭਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ ਪਨ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ…ਪੇ॰… ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅવੂਪਸਨ੍ਤਾਯ, ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਫਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਪਾਕਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਲਭਾਪੇਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ – ‘વਿਪਾਕੇ ਅਧਿਪਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰ’ਨ੍ਤਿ।
Yathā hi parittakassa aggino gataṭṭhāne aggismiṃ nibbutamatteyeva uṇhākāro nibbāyitvā kiñci na hoti, mahantaṃ pana ādittaṃ aggikkhandhaṃ nibbāpetvā gomayaparibhaṇḍe katepi uṇhākāro avūpasantova hoti, evameva tebhūmakakusale añño kammakkhaṇo añño vipākakkhaṇo parittaaggiṭṭhāne uṇhabhāvanibbutakālo viya hoti. Tasmā taṃ attano vipākaṃ adhipatiṃ labhāpetuṃ na sakkoti. Lokuttare pana tāya saddhāya…pe… tāya paññāya avūpasantāya, maggānantarameva phalaṃ uppajjati, tasmā taṃ attano vipākaṃ adhipatiṃ labhāpetīti veditabbaṃ. Tenāhu porāṇā – ‘vipāke adhipati natthi ṭhapetvā lokuttara’nti.
੫੫੫. ਚਤੁਤ੍ਥਫਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨੋ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਨਿਟ੍ਠਿਤਞਾਣਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅਞ੍ਞਾਤਾવੀਨਂ વਾ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਨਿਟ੍ਠਿਤਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਞਤ੍વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਠਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਇਨ੍ਦਟ੍ਠਸਾਧਨੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰੇਪਿਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾવੀਨਨ੍ਤਿ ਆਜਾਨਿਤ੍વਾ ਠਿਤਾਨਂ। ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ। ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਆਜਾਨਨਾ, ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾਤਿਆਦੀਨਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇવ। ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਫਲਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ, ਫਲਮਗ੍ਗੇ ਚ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
555. Catutthaphalaniddese aññātāvindriyanti aññātāvino catūsu saccesu niṭṭhitañāṇakiccassa indriyaṃ, aññātāvīnaṃ vā catūsu saccesu niṭṭhitakiccānaṃ cattāri saccāni ñatvā paṭivijjhitvā ṭhitānaṃ dhammānaṃ abbhantare indaṭṭhasādhanena indriyaṃ. Niddesavārepissa aññātāvīnanti ājānitvā ṭhitānaṃ. Dhammānanti sampayuttadhammānaṃ abbhantare. Aññāti ājānanā, paññā pajānanātiādīni vuttatthāneva. Maggaṅgaṃ maggapariyāpannanti phalamaggassa aṅgaṃ, phalamagge ca pariyāpannanti attho.
ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ – ਏਕਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕਂ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕਂ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਏਕਞ੍ਹਿ ‘ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ’ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ। ਏਕਂ ‘ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ’ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤੀਣਿ ਫਲਾਨਿ, ਉਪਰਿ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗੇਤਿ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਏਕਂ ‘ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ’ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ। ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਮਗ੍ਗਫਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠ ਅਟ੍ਠ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ। ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਪਨ ਨવ ਨવ ਕਤ੍વਾ ਦ੍વਾਸਤ੍ਤਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਮਗ੍ਗੇ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਫਲੇਪਿ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ। ਮਗ੍ਗੇ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਤਿ વੁਤ੍ਤੋ ਫਲੇਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਆਰਤਿ વਿਰਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਫਲਕ੍ਖਣੇਪਿ ਆਰਤਿ વਿਰਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਭਾવੇਨੇવ ਮਗ੍ਗੋ, ਫਲਂ ਪਨ ਮਗ੍ਗਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ; ਫਲਙ੍ਗਂ ਫਲਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਮਗ੍ਗੇ ਬੁਜ੍ਝਨਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੋਤਿ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਫਲੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੋਤਿ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ਮਗ੍ਗੇ ਆਰਮਣવਿਰਮਣવਸੇਨੇવ ਆਰਤਿ વਿਰਤਿ। ਫਲੇ ਪਨ ਆਰਤਿવਿਰਤਿવਸੇਨਾਤਿ।
Apicettha idaṃ pakiṇṇakaṃ – ekaṃ indriyaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati, ekaṃ cha ṭhānāni gacchati, ekaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati. Ekañhi ‘anaññātaññassāmītindriyaṃ’ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati sotāpattimaggaṃ. Ekaṃ ‘aññindriyaṃ’ heṭṭhā tīṇi phalāni, upari tayo maggeti cha ṭhānāni gacchati. Ekaṃ ‘aññātāvindriyaṃ’ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati arahattaphalaṃ. Sabbesupi maggaphalesu atthato aṭṭha aṭṭha indriyānīti catusaṭṭhi lokuttarindriyāni kathitāni. Pāḷito pana nava nava katvā dvāsattati honti. Magge maggaṅganti vuttaṃ. Phalepi maggaṅgaṃ. Magge bojjhaṅgoti vutto phalepi bojjhaṅgo. Maggakkhaṇe ārati viratīti vuttā phalakkhaṇepi ārati viratīti. Tattha maggo maggabhāveneva maggo, phalaṃ pana maggaṃ upādāya maggo nāma; phalaṅgaṃ phalapariyāpannanti vattumpi vaṭṭati. Magge bujjhanakassa aṅgoti sambojjhaṅgo, phale buddhassa aṅgoti sambojjhaṅgo. Magge āramaṇaviramaṇavaseneva ārati virati. Phale pana ārativirativasenāti.
ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਪਾਕਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Lokuttaravipākakathā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਪਾਕ-ਪਠਮਮਗ੍ਗવਿਪਾਕਾ • Lokuttaravipāka-paṭhamamaggavipākā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਪਾਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਪਾਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
